1.Porządki w architekturze starożytnej Grecji

Czas trwania sztuki greckiej dzielony jest na następujące okresy rozwoju:

• okres archaiczny - od 1200 p.n.e. do 480 p.n.e.

• okres klasyczny - od 480 p.n.e. do 323 p.n.e.

• okres hellenistyczny - od 323 p.n.e. do 30 p.n.e.

Okres archaiczny:

1. świątynie budowane wyłącznie z kamienia

2. następuje otoczenie budowli kolumnami (peripteros)

3. cella staje się trójnawowa i otrzymuje otwarty przedsionek kolumnowy

4. ok. 700 p.n.e. powstają porządki dorycki i joński

5. kolumny drewniane zastępowane są masywnymi kamiennymi

Okres klasyczny:

1. łączenie stylu doryckiego i jońskiego

2. wygięcie belkowania, lekkie nachylenie kolumnad i ścian celli do wewnątrz

3. wprowadzenie attyckich baz w stylu jońskim

4. wysmuklenie kolumn doryckich

5. budowle na planie olistym

Okres hellenistyczny:

1. dominują kolumny korynckie i jońskie ( doryckie też jeszcze występują)

2. wprowadzenie wielokondygnacyjności( w halach, dziedzińcach, bramach miejskich, fasadach grobowców)

3. sklepienia- beczkowe(grobowiec, teatr, brama), łuki kamienne

4. ornament regularny, głęboko cięty

5. nacisk na kształtowanie wnętrza

2.Akropol Ateński

Wzniesienie w Atenach, na którym w czasach mykeńskich znajdowała się nie zachowana cytadela. W okresie późniejszym Akropol był miejscem, gdzie znajdowały się najważniejsze budowle sakralne w Atenach. Budowle z czasów archaicznych zostały doszczętnie zniszczone podczas najazdu perskiego w 480 r. p.n.e. Z tego okresu pochodzą takie pozostałości rzeźby architektonicznej jak np. Sinobrody, co świadczy o wysokim poziomie artystycznym nie zachowanych budowli. Odbudowę świątyń na Akropolu rozpoczęto dopiero po podpisaniu pokoju z Persami (pokój Kaliasa, Suza 449/8). Inicjatorem tych prac był Perykles. Nadzór nad pracami powierzył Fidiaszowi. Na współpracowników wybrał on, między innymi Iktinosa, Kalikratesa, Mnesiklesa. Przed przystąpieniem do odbudowy na Akropolu była jedynie prowizorycznie odbudowana świątynia Ateny, ruiny Starszego Partenonu i jeszcze starszego "Hekatompendonu". Po odbudowie stanął tam przede wszystkim Partenon, jedna z najwspanialszych świątyń greckich, przynosząca wiele nowatorskich rozwiązań w architekturze i rzeźbie. Pozostałe konstrukcje na odbudowywanym Akropolu to przede wszystkim Propyleje, świątynia Nike, Erechtejon. Kompleks tych budowli tworzy jeden z najwspanialszych zespołów architektonicznych starożytności i pozostał prawie niezmieniony do dzisiaj. Jedynie w okresie rzymskich zbudowano tu świątynię Romy i Augusta. Miała ona kształt monopterosu o średnicy 11 m.

---