ANALIZA WSKAŹNIKOWA

Wskaźniki → to relacje celowo powiązanych wielkości ustalone dla uzyskania założonych wartości poznawczych

W ostatnim okresie nastąpił dynamiczny rozwój analizy wskaźnikowej, a wynika to m. in. z faktu, że jest ona prostszym i wygodnym sposobem uogólnienia dużej ilości informacji i porównywania uzyskanych wyników w ramach jednego lub wielu podmiotów.

WSKAŹNIKI MOŻNA SKLASYFIKOWAĆ PRZYJMUJĄC ZA PODSTAWĘ ODPOWIEDNIE KRYTERIA:

1. ze względu na sposób rozpatrywania przedmiotu analizy wyróżnić można:

• wskaźniki statyczne → są to wskaźniki oparte o bilans

• wskaźniki dynamiczne → są to wskaźniki powstałe w oparciu o rachunek zysków i strat lub rachunek przepływów pieniężnych

• wskaźniki mieszane → mogą to być np. wskaźniki rotacji

2. z uwagi na stopień pojemności wyróżnić można:

• wskaźniki syntetyczne →np. kwota zysku, wskaźnik rentowności

• wskaźniki cząstkowe (analityczne) → np. wydajność pracy jednego zatrudnionego

3. ze względu na budowę i wkład pracy własnej i przeniesionej wyróżnić można:

• wskaźniki brutto → np. sprzedaż, która jest sumą pracy własnej i pracy przeniesionej

• wskaźniki netto → są to mierniki, które eliminują wkład pracy przeniesionej, np. wartość dodana, wartość sprzedaży netto

4. ze względu na sposób wyrażenia można wyróżnić wskaźniki:

• kwantytatywne (absolutne) → np. EBITDA, wartość majątku, zysk nett

• kwalikatywne (względne) → np. wydajność pracy, produktywność majątku, wskaźniki rentowności

ZASADY KONSTRUKCJI WSKAŹNIKÓW:

Analiza wskaźnikowa by prawidłowo realizowała postawione przez nią funkcje powinna uwzględniać zasady obowiązujące przy konstrukcji wskaźników. Do zasad tych zaliczyć można takie zasady jak:

1. zasada celowości → jest podstawową zasadą każdego działania, w zakresie analizy wskaźnikowej oznacza ona, że wskaźniki należy konstruować dla pomiaru i oceny określonego obszaru działalności gospodarczej

2. zasada odpowiedniości → nakłada ona obowiązek wiązania tylko takich wielkości, które pozostają ze sobą w logicznym związku i pozwalają na dokonywanie sensownych interpretacji. Zasada ta nakłada także obowiązek doboru miar do oceny danego zjawiska. W praktyce często stosuje się zbyt dużą ilość wskaźników, co zamiast ułatwiać utrudnia dokonywanie oceny.

3. zasada współmierności → wymaga odpowiedniego sposobu wyrażania powiązanych ze sobą wielkości (np. wskaźnik rotacji = obrót / badany składnik A lub P)

4. zasada porównywalności → wymaga zachowania odpowiedniej, jednolitej konstrukcji wskaźników we wszystkich podmiotach oraz przez posługujących się nimi analityków, statystyków

Duża ilość wskaźników występujących w analizach ekonomicznych powoduje ujmowanie ich w grupach o jednorodnej wartości poznawczej. Typowy zestaw wskaźników obejmuje wskaźniki finansowe, wskaźniki rynku kapitałowego w spółkach giełdowych i wskaźniki niefinansowe, które można ująć w trzech grupach:

• wskaźniki mierzące relacje z klientami

• wskaźniki charakteryzujące sprawność i efektywność procesów wewnętrznych

• wskaźniki uczenia się i rozwoju

Ocena finansowa dokonywana jest zazwyczaj w oparciu o 4 podstawowe kryteria takie jak:

1. rentowność

2. płynność

3. ryzyko

4. niezależność finansowa

ad.1. Rentowność można określić jako:

• Z = przychody − koszty (mamy kwotę zysku)

• W₁ = zysk / kapitał (mamy rentowność względną)

• EVA = zysk operacyjny po opodatkowaniu − koszt kapitału

ad.2. Płynność → jest to zdolność do nieograniczonego wypełniania zobowiązań na normalnych warunkach pozyskania kapitału

!!! płynność i rentowność są ze sobą powiązane, ale nie zawsze podążają w tym samym kierunku (źródłem zasilania przedsiębiorstwa w gotówkę jest zysk, ale przedsiębiorstwa rentowne upadają)

ad.3. Ryzyko w ocenie sytuacji finansowej postrzegane jest jako ryzyko całkowite, tj.:

• ryzyko operacyjne → oznacza niemożliwość pokrycia kosztów operacyjnych prowadzonych działalności; wynikać ono może:

• z niepewności popytu na produkty oferowane

• z konkurencji występującej na rynku

• z niskiej efektywności prowadzonej działalności

• z jakości zarządzania, itd.

• ryzyko finansowe → ma swoje źródło w decyzjach finansowych, czyli dotyczących struktury finansowania lub poziomu zadłużenia i wynika z możliwości niepokrycia kosztów obsługi zadłużenia

!!! jeżeli nie ma możliwości pokrycia kosztów przychodami to nie ma sensu wciągać się w dźwignię finansową, bo dodatkowe koszty w postaci odsetek całkowicie nas pogrążą.

ad.4. Niezależność finansową posiadają te przedsiębiorstwa, które finansują działalność gospodarczą przede wszystkim z kapitałów własnych. Przedsiębiorstwa te są postrzegane również jako mało ryzykowne (ryzyko finansowe), ale też są przedsiębiorstwami nierozwojowymi.

Prawidłowa ocena sytuacji przedsiębiorstwa powinna obejmować swoim zakresem równocześnie wszystkie cztery kryteria oceny, bez względu na przyjętą kolejność rozważań.

Wskaźniki wykorzystywane w ocenie działalności finansowej stosownie do przedstawionych kryteriów oceny można również ująć w 4 grupach, tj. jako:

1. wskaźniki rentowności

2. wskaźniki płynności finansowej

3. wskaźniki sprawności działania

4. wskaźniki niezależności finansowej i zadłużenia

!!! należy pamiętać, że wszystkie te 4 grupy wskaźników mierzą ryzyko !!!

14

Analiza ekonomiczna Wykład 6 (1.06.2005r.)

---