Monetaryzm [łac.], kierunek we współczesnej ekonomii, opozycyjny wobec keynesizmu; jego przedstawiciele uznają inflację (stały wzrost przeciętnego poziomu cen w gospodarce) za zjawisko głównie pieniężne, spowodowane nadmierną emisją pieniądza; zalecają dostosowanie emisji pieniądza do tempa wzrostu gospodarczego i prowadzenie polityki propodażowej; przedstawicielami są m.in.: M. Friedman, K. Brunner, A. Meltzer, A. Walters.

Monetaryzm jako współczesna szkoła ekonomiczna powstał około roku 1956. Za jego narodziny uważa się opublikowanie przez Miltona Friedmana tzw. ilościowej teorii pieniądza.

Wzrost popularności monetaryzmu i spadek popularności keynesizmu wynikał z teoretycznej niemożności wyjaśnienia przez keynesizm fenomenu jednoczesnej inflacji i wzrostu bezrobocia w wielu krajach, w latach 60. i 70. XX wieku. Wg teorii Keynesa takie zdarzenie nie mogło po prostu mieć miejsca. Teoria Keynesa zakładała tłumienie podaży dóbr w okresie niskiego bezrobocia i wysokiej inflacji oraz pobudzanie podaży w okresie wysokiego bezrobocia i niskiej inflacji, nie wyjaśniała jednak co robić w sytuacji jednoczesnej wysokiej inflacji i bezrobocia.

W latach 80. keynesizm stracił swoją popularność i rolę wiodącej szkoły ekonomicznej przejął monetaryzm. Monetaryzm stał się także dobrą teoretyczną podbudową dla przeprowadzanych reform gospodarczych idących w kierunku zmniejszania interwencjonizmu, prywatyzacji i stabilnej polityki pieniężnej. W USA ideami monetaryzmu motywowane były przemiany gospodarcze zainicjowane przez Ronalda Reagana, a w Wielkiej Brytanii przez Margaret Thatcher.

Milton Friedman (ur. 31 lipca 1912 w Nowym Jorku, zm. 16 listopada 2006 w San Francisco) - ekonomista amerykański, twórca monetaryzmu, laureat nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w 1976 roku w dziedzinie ekonomii za dokonania w zakresie analizy konsumpcji, historii i teorii monetarnej oraz za pokazanie złożoności polityki stabilizacji. Zdecydowany obrońca i propagator wolnego rynku. W książce Kapitalizm i Wolność proponował minimalizację roli rządu w gospodarce wolnorynkowej, w celu zapewnienia politycznej stabilności i wolności. Jego książka Wolny wybór odegrała wielką rolę w kształtowaniu postaw antysocjalistycznych.

Friedmanowska wersja teorii ilościowej pieniądza:

• Teoria monetarystyczna jest teorią popytu na pieniądz - funkcja popytu na pieniądz (najstabilniejsza relacja makroekonomiczna) jako najlepsza podstawa globalnej analizy teoretyczno - ekonomicznej,

• Pieniądz jest aktywem, dlatego popyt na niego kształtuje się zasadniczo pod wpływem ograniczenia budżetowego oraz bilansu korzyści i kosztów (alternatywnych) związanych z jego utrzymywaniem, a więc zależy głównie od stóp procentowych,

• Teoria dochodu nominalnego w miejsce teorii ogólnego poziomu cen - zgodnie z którą zmiany podaży pieniądza oddziałują na zmiany poziomu dochodu nominalnego, przy czym nie przesądza się z góry podziału tych zmian na wzrost produkcji oraz wzrost cen,

• Podaż pieniądza jest autonomiczna - aktywność gospodarcza może wpływać na wielkość podaży, ale zdecydowanie dominują czynniki monetarne i to one stanowią główną przyczynę wahań dochodu narodowego w ujęciu nominalnym,

---