wyklady ekonomika


WYKŁAD 1

WIADOMOŚCI WSTĘPNE

Każda branża/dział ma swoją specyfikę

Ekonomika i organizacja ogrodnictwa - dział zajmujący się specyfiką ogrodnictwa, należy do ekonomiki branżowej

Ekonomika ogrodnictwa zajmuje się:

Określa metody zastosowania czynników wytwórczych, by uzyskać jak największą nadwyżkę (wykorzystanie ziemi, pracy i kapitału)

Cel ~> stwarzanie podstaw do kierowania gospodarstwami ogrodniczymi w kraju, by się rozwijały

SPECYFICZNE CECHY PRODUKCJI OGRODNICZEJ

Produkcja ogrodnicza obejmuje:

→ warzywniczą

→ sadowniczą

→ roślin ozdobnych

→ szkółkarską

→ nasienniczą

1. Funkcje produktów ogrodniczych będących w obrocie

    1. funkcja żywicielska - dostarczają produkty (owoce, warzywa), dodatek do innych pokarmów

    2. zaspokaja potrzeby estetyczne

    3. środki produkcji - wytwarzanie nasion, krzewów i drzew, z których mamy później produkty ogrodnicze

W warzywnictwie produktem ogrodniczym jest część wegetatywna lub kwiatostan.

W procesie produkcji towarowej nie ma samoreprodukcji nasion

2. Brak samoreprodukcji środków produkcji

Nic nie zostaje do następnego cyklu produkcji, wszystko jest wyprzedane

3. Większa towarowość ogrodnictwa niż rolnictwa

Ogrodnik to co wytworzy wszystko sprzeda, w rolnictwie - rolnik, część produktów sprzedaje, część przeznacza na paszę dla zwierząt czy kiszonkę

Środki do produkcji ogrodniczej wytwarza nasiennictwo lub szkółkarstwo.

Ilość ziemi użytkowej ~> zmniejsza się

Ze zmniejszającej się ziemi użytkowej trzeba produkować coraz więcej produktów.

W Unii potrzeba 20-25 arów do około 90 arów, by wyżywić jednego mieszkańca.

U nas, by wyżywić jednego mieszkańca mamy 49 arów, ale słabej jakości.

4. Duża produktywność ziemi

Produktywność w ogrodnictwie marchwi, kapusty i buraka ćwikłowego dorównuje produktywności buraka cukrowego w rolnictwie.

Największą produktywność uzyskuje się w produkcji pod osłonami

Z 1ha szklarni produkcja jest 200-300 razy większa od produktywności żyta

5. Wysoka pracochłonność i materiałochłonność (duża intensywność produkcji)

Na 1ha zbóż wydatkuje się 20-30rbh.

Bardziej pracochłonna jest uprawa buraków cukrowych, na 1h potrzeba 200-300, a nawet 400rbh.

W uprawie truskawek, jagód, malin trzeba wydatkować od 2000-2500 do 3000-3500rbh.

W uprawie pod osłonami pracochłonność jest większa (dziesiątki tysięcy rb.)

Występuje duże zróżnicowanie nakładów/duża elastyczność

6. Duża zmienność plonu

Duża rozpiętość plonów powoduje, że ekonomika ogrodnictwa jest bardzo zróżnicowana

Plony decydują o ekonomice i o opłacalność danej produkcji

7. Zmienność dochodowa popytu na kwiaty, owoce i droższe warzywa

Zależność popytu od sytuacji dochodowej klienta.

Bogate społeczeństwo je dużo owoców, kupują kwiaty i je bardziej wyszukane warzywa. Bieda zadowala się kapustą, burakami i marchwią.

Jak wzrastają dochody społeczeństwa, wzrasta popyt na droższe warzywa, kwiaty i na owoce. Jeśli społeczeństwo ubożeje - rezygnuje w pierwszej kolejności z w/w produktów.

8. Specjalizacja produkcji

Możliwość dużego upraszczania produkcji (w rolnictwie tego nie ma). W rolnictwie oprócz produktów na zbyt produkuje się również produkty przeznaczone dla zwierząt ~> są one małowartościowe ~> tylko się je wytwarza, nie sprzedaje się ich (np. słoma, siano)

Ogrodnik natomiast może się ograniczyć do jednego gatunku

9. Szybsza reakcja na wymagania rynku (na odbiorców)

Jedyny wyjątek stanowią rośliny wieloletnie.

Zależnie od ceny na rynku, produkuje się te gatunki, które są bardziej poczytane

10. Wysoka dochodowość upraw z 1ha i mała w przeliczeniu na rb. (robotnikogodziny).

Uprawa

1. Koszty

(w zł / 1 ha)

2. Wartość produkcji

(w zł z 1ha)

3. Dochód

(WP - K)

(w zł z 1ha)

4. Dochód

(w zł / rbg)

Zboża

600-1000

1600-2000

1000

33

Buraki cukrowe

1500-2000

3000-4000

1500-2000

5

Warzywa

3000-5000

5000-7000

2000

2

W uprawach ogrodniczych otrzymuje się duży dochód z 1 ha.

Relatywnie dużo z ha, na godzinę dużo mniej.

11. Wąski stosunek między nakładami a przychodami

koszty_____

wartość produkcji

Zboża

800_ = _1_

1800 2,2

Na każdą wydaną złotówkę przypada 2,2 zł.

2,2 - 1 = 1,2 zł nadwyżka

Buraki cukrowe

1800 = _1_

3500 1,9

Na każdą wydaną złotówkę przypada niecałe 2 zł.

1,9 - 1 = 0,90 zł nadwyżka

Warzywa

4000 = 1_

6000 1,5

Na każdą wydaną złotówkę przypada 1,5 zł.

1,5 - 1 = 0,50 zł nadwyżka

Im rośnie kosztochłonność - rośnie ryzyko ekonomiczne produkcji.

Przy produkcji warzyw możliwe jest nie odzyskanie zainwestowanych w uprawę pieniędzy.

W przypadku zbóż nie odzyskanie pieniędzy jest niemożliwe.

12. Duża zmienność podaży i popytu.

Zmienność podaży wynika głównie z warunków klimatycznych, ale też jest zasługą organizatorów produkcji.

Przyroda decyduje o zbieraniu plonów i o terminie pojawienia się produktu na rynku.

Producenci stosują technologię przyspieszając, opóźniając, stosując różne odmiany itp.

Popyt kreowany przez gospodarstwa domowe jest bardziej zmienny niż podaż, zależy od mody, finansów itp.

W2

Rola i znaczenie rolnictwa / ogrodnictwa w gospodarce narodowej.

ROLNICTWO

Mierniki rolnictwa:

  1. Wielkość produktu krajowego brutto,

  2. Udział osób zatrudnionych w tym dziale,

  3. Odsetek wydatków Polaków kierowany na produkty żywnościowe.

A. Wielkość produktu krajowego brutto:

B. Zatrudnienie w rolnictwie spośród czynnych zawodowo:

Dlaczego tak dużo osób w Polsce zatrudnionych jest w rolnictwie?