(10.1)

Przypomnienie!:

Oligopol - gałąź, w której działa niewielu producentów. Każdy z nich stwierdza, że osiągana przez niego cena zależy nie tylko od wielkości jego własnej produkcji, lecz także od działań konkurentów z tej gałęzi

Producent działający w warunkach niedoskonałej konkurencji nie może sprzedawać po bieżącej cenie tyle, ile chce towaru. Musi pogodzić się z tym, że popyt na jego wyroby maleje ze wzrostem ceny, zaś cena zależy od ilości wytwarzanych i sprzedawanych produktów.

(10.2)

Gałąź w której panuje konkurencja monopolistyczna, składa się z wielu przedsiębiorstw, wytwarzających produkty będące bliskimi substytutami. Każde z przedsiębiorstw ma ograniczoną możliwość wpływania na ceny własnych produktów.

(10.3)

Struktura rynku - porównanie

Cechy	Konkurencja doskonała	Konkurencja niedoskonała
				Konkurencja monopolistyczna	Oligopol	Monopol
Liczba firm	wiele	wiele	kilka	jedna
Wpływ na cenę	brak	ograniczony	średni	znaczny
Bariery wejścia	brak	brak	występują	pełne
Przykład	Kramy z owocami	Mały sklep spożywczy	samochody	brylanty

(10.4)

Oligopol

Każdy z oligopolistów jest ważnym uczestnikiem rynku i dlatego decyzje cenowe oligopolistów są od siebie nawzajem uzależnione. Cena żądana przez jednego producenta w istotny sposób wpływa na rozmiary sprzedaży pozostałych. Reakcje konkurentów mogą być zróżnicowane i trudno jest przewidzieć z góry jaki będzie ich rodzaj i zasięg.

(10.5)

Oligopol - produkt

Oligopoliści mogą sprzedawać zarówno produkty jednorodne jak i produkty zróżnicowane. W praktyce więcej jest przypadków przedsiębiorstw oligopolistycznych zajmujących się produkcją i sprzedażą produktów zróżnicowanych, będących w stosunku do siebie dość bliskimi substytutami.

Przykłady: producenci samochodów (zróżnicowane), operatorzy sieci telefonii komórkowej (jednorodne).

(10.6)

Oligopol - bariery wejścia

Wejście na rynek opanowany przez kilku znaczących producentów (sprzedawców) jest utrudniony, głównie przez czynniki natury technologicznej, a także czynniki związane z kosztami produkcji (nakłady, korzyści skali).

Rodzaje oligopoli:

• oligopol symetryczny - firmy o zbliżonej wielkości

• oligopol asymetryczny - jedna lub kilka firm zajmuje pozycję dominującą

• duopol - oligopol składający się z dwóch firm

(10.7)

Oligopol - ceny

Stabilność cen w warunkach oligopolu opisana została za pomocą modelu złamanej krzywej popytu.

Przy aktualnej cenie Po firma zakłada że konkurenci nie będą reagować na podwyżkę cen, zaś w przypadku ich obniżki będą skłonni obniżyć cenę, aby utrzymać swój udział w rynku.

(10.8)

Oligopol - przywództwo cenowe

Przywództwo cenowe - występuje w przypadku, gdy jedno z przedsiębiorstw działających w danej gałęzi dominuje nad innymi tak, że wszystkie pozostałe naśladują jego decyzje cenowe.

Rodzaje przywództwa cenowego:
1. Dominującej firmy - typowa forma przywództwa, występuje gdy znaczący udział produkcji jednej firmy pozwala jej kontrolować ceny, pozostałe firmy są stosunkowo małe.
2. Efektywnej firmy - przedsiębiorstwo ma najmniejsze koszty, pozostałe przedsiębiorstwa sprzedają po cenie wyznaczonej.

3. Najzyskowniejszej firmy - ta która pokazuje najlepsze wyniki i w związku z tym ma tańsze finansowanie itp.

(10.9)

Świadomy paralelizm - działania firm podlegają pewnej koordynacji bez istnienia jakiejkolwiek zmowy. Jest to możliwe z powodu doskonałej znajomości warunków funkcjonowania gałęzi ze strony poszczególnych firm, w tym decyzji cenowych rywali i ich warunków działania.

Konkurencja w oligopolu polegająca na rozwoju produktu:
1. Nowe produkty mogą skutecznie opanować dużą część rynku
2. Ewentualne opatentowanie produktu może wywołać legalny monopol
3. Wytwarzanie nowego produktu może być tańsze niż wyrobów dotychczas produkowanych.

(10.10)

Oligopol - porozumienia

Przedmiotem porozumień oligopolistycznych może być:
1. wyznaczanie upustu cenowego,
2. ustalanie cen, wielkości produkcji,
3. wyznaczenie przywódcy cenowego,
4. ustalanie cen i wielkości produkcji poszczególnych przedsiębiorstw,
5. organizacja zaopatrzenia,
6. prowadzenie wspólnej działalności finansowej i inwestycyjnej.

(10.11)

Oligopol - reklama

Cele reklamy w oligopolu:
1. Różnicowanie produktu - polega na podkreśleniu rzeczywistych lub pozornych różnic między konkurującymi ze sobą produktami. Celem jest wspieranie różnego rodzaju produktów i lojalności wobec marki.
2. Reklama informacyjna -dostarczenie klientom jak największej liczby informacji o danym produkcie. Przy niepełnej informacji, przedsiębiorstwa mogą żądać cen wyższych niż to wynika z przeciętnej jakości, a mimo to zachować pewien skromny udział w rynku.

(10.12)

Konkurencja monopolistyczna - założenia

1. Przedsiębiorstwa wytwarzają produkty będące bliskimi ale nie doskonałymi substytutami, każdy sprzedawca stara się aby jego produkt różnił się od innych firm jakąś cechą, której nie posiadają inne produkty.

2. Ilość firm produkujących podobne wyroby jest dość duża ale niezbyt wielka (każdy 1-10% rynku)

3. Swoboda wejścia na rynek i zejścia z rynku

4. Sprzedający nie biorą pod uwagę cen i ilości produktów oferowanych przez monopolistycznych konkurentów, ale każdy bierze pod uwagę spadającą krzywą popytu na swój własny produkt

5. Krzywe popytu i kosztów są zbliżone dla firm produkujących podobne produkty.

(10.13)

Konkurencja monopolistyczna - efekty

Firmy w warunkach monopolistycznej konkurencji skłaniają się do sprzedawania po wyższych cenach i produkowania mniejszej ilości towarów niż w warunkach doskonałej konkurencji.

Producenci zabiegają o konsumentów gotowych kupić dodatkowe ilości wyrobu po dotychczasowej cenie.

Handel wewnątrzgałęziowy - efekt rozwoju konkurencji monopolistycznej na płaszczyźnie handlu międzynarodowego.

---