łach. Rozdział piąty obejmujący regulację praw obywateli zawiera art. 41 którym zostało sformułowane prawo do dobrej administracji. Przysługują każdej osobie prawo do obiektywnego, rzetelnego i podjętego w rozsądna terminie załatwienia sprawy obejmuje:
- prawo osobistego przedstawienia sprawy w razie, gdyby miałaby załatwiona niekorzystnie,
- prawo dostępu do akt sprawy, jednakże z uwzględnieniem ochra tajemnic zawodowej i handlowej oraz uzasadnionych wiadomości poufnych
- prawo do uzasadnienia decyzji.
Zgodnie z zasadami ogólnymi wspólnymi dla prawa państw członkowskich każdy ma prawo domagać się pokrycia wszelkich szkód wyrządzona mu przez organy lub funkcjonariuszy przy wykonywaniu powierzonych mu funkcji.
Nadto każdy obywatel Unii ma prawo skierować pismo do każdego organów Unii w jednym z języków oficjalnych i otrzymać odpowiedź w tym samym języku.
C. Europejski kodeks dobrej administracji
Składający się z 27 artykułów Kodeks dobrej administracji został uchwalony przez Parlament Europejski w dniu 6 września 2001 roku. Zawici przepisy nie stanowiące jakiejkolwiek nowości w regulacjach europejskich i kulturze europejskiej. Zrelacjonujemy je tu pokrótce.
I. Kodeks obowiązuje w stosunkach zewnętrznych zachodzących między organami i funkcjonariuszami a podmiotami zewnętrznymi. Nie obowiązuje stosunkach wewnętrznych zachodzących między organami a wszystkimi kategoriami funkcjonariuszy (art. l, art. 2, art. 3).
II. Wszystkie działania wszystkich organów i funkcjonariuszy mają podstawę i są zgodne z materialnym i procesowym prawem Wspólnot (art. 4).
III. Wszystkie sprawy rozpatrywane są z poszanowaniem zasady równego traktowania, a traktowanie nierówne winno być uzasadnione przesłankami obiektywnymi. Narodowość, płeć, rasa, kolor skóry, pochodzenie etniczne i społeczne, cechy genetyczne, język, religia i wyznania, przekonania w
szczególności polityczne, przynależność do mniejszości narodowych, majątek, urodzenie, inwalidztwo, preferencje seksualne, nie stanowią przyczyny nierównego traktowania (art. 5).
IV. W zakresie nakładania na obywateli obowiązków, czy ograniczania ich praw, funkcjonariusz kieruje się zasadą proporcjonalności powstrzymując
i Zob. art. 21 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
258
się od obciążeń niewspółmiernych do celu działania i mając na uwadze jednoczesną ochronę interesu prywatnego i interesu publicznego (art. 6).
V. W działaniach zewnętrznych funkcjonariusz może realizować wyłącznie te cele, które leżą w zakresie określonych dlań prawem kompetencji. Funkcjonariusz odstępuje od korzystania z uprawnień dla realizacji celów nie określonych w prawie lub nieuzasadnionych interesem publicznym (art. 7).
VI. Funkcjonariusz działa bezstronnie i obiektywnie powstrzymując się
jakiejkolwiek arbitralności i preferencji, a także uwzględniania własnego interesu osobistego, rodzinnego, narodowego, czy interesów politycznych, lub majątkowych członka bliskiej rodziny. Nadto działa z uwzględnieniem wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności, a także uczciwie i rozsądnie (art. 8, art. 9, art. 11).
VII. Działając rzetelnie funkcjonariusz przestrzega reguł dotychczasowej praktyki, a odstępstwo od nich uzasadnia pisemnie. Zaspokajając oczekiwania uzasadnione i słuszne kieruje się postępowaniem ukształtowanym w przesz. W razie potrzeby poucza o sposobie postępowania koniecznym dla mina możliwego i pożądanego rozstrzygnięcia (art. 11).
VIII. Funkcjonariusz będąc usługodawcą zachowuje się poprawnie, uprzejmie i jest w każdej chwili dostępny. Odpowiedzi (korespondencyjnie, rozmowie telefonicznej, poczcie elektronicznej) udziela wyczerpująco i dokładnie. Nie mając uprawnień kieruje zainteresowanego do właściwego funkcjonariusza. W razie popełnienia błędu naruszającego interesy lub prawa osoby zainteresowanej, negatywne skutki tego błędu stara się naprawić, a osobę przeprasza, informując ją jednocześnie o przysługujących jej środkach zaskarżenia (art. 12).
Również decyzja dotykająca niekorzystnie praw czy interesów strony Homera informacje o środkach i sposobach działania, a także o możliwości Wszczęcia postępowania sądowego bądź skierowania skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich. Zgodnie z postanowieniami art. 230 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, każda osoba fizyczna lub prawna może, z zachowaniem tych samych warunków, złożyć skargę przeciwko decyzji, której jest adresatem bądź przeciwko decyzji, która, pomimo iż została wydana w formie rozporządzenia lub decyzji skierowanej do innego adresata, dotyczy tej osoby bezpośrednio i indywidualnie.
Skargi przewidziane niniejszym artykułem mogą być składane w terminie dwóch miesięcy od opublikowania aktu, doręczonego skarżącemu lub w razie
jego nieobecności od dnia, w którym się z aktem zaznajomił, zależnie od przypadku.
IX. Decyzje podejmowane są na piśmie i natychmiast przekazywane osobom, których praw lub interesów dotyczą. Osoby zainteresowane powiadane są później (art.20).
259