UST 20.04.2009
Jednostki pomocnicze miasta stołecznego Warszawy
Gmina miasto stołeczne Warszawa → jednostki pomocnicze miasta stołecznego Warszawa
Bardzo szczególna grupa jednostek pomocniczych. Pierwszą cechę szczególna → jednostki obligatoryjnie ustawodawca przesądza że mają istnieć. Druga → zakres zadań danej jednostki pomocniczej miasta stołecznego Warszawy z mocy ustawy będą zajmowały się wykonywaniem się trzech grup zadań a) o charakterze gminnym b) część zadań o charakterze powiatowym c) zadania szczególne wynikające ze stołecznej funkcji miasta stołecznego Warszawa.
Ustawodawca wskazał zadania gminy wprost. Przy zadaniach powiatowych i stołecznych nie posłużył się katalogiem ustawowym to oznacza że zadania te wykonuje ale zakres tych zadań będzie określony w drodze odrębnych ustaw lub uchwałę miasta stołecznego Warszawy czy w drodze porozumień (z organami administracji rządowej). Zasadnym było brak precyzowania o jakie zadania tu chodzi ponieważ zadania związane ze stołecznością są dynamiczne.
Każda z dzielnic ma odrębny statut który określa organy zadania sposób wykonywania danego zadania zasady nadzoru. Dzielnice w Warszawie dysponują ustawowo przypisanymi im źródłami finansowania. Ustawa wprost określa zasady i wysokość podatków lokalnych które finansują działalność jednostek pomocniczych w mieście stołecznym Warszawa. Zbliża to pozycje jednostki pomocniczej miasta stołecznego Warszawy do pozycji innych gmin. Dzielnice w Warszawie nie posiadają własnych budżetów. Budżet tych dzielnic ustala w jednej ustawie Rada Miasta Stołecznego Warszawy. Organy dzielnicy Warszawy. Rada dzielnicy i zarząd dzielnicy. Ilość radnych do rady dzielnic ustalana jest zgodnie z parytetem ustalanym do rad gminy. (do 20 tys 15 radnych od 20-50 tys 20 radnych itd. maksymalna ilość radnych w gminach to jest 45 radnych i taka maksymalna ilość radnych może zasiadać w radzie dzielnicy) Zarząd składa się z od 3 do 5 członków. W dzielnicach których ilość mieszkańców nie przekracza 100 tys ilość wynosi 3 osoby natomiast w tych gdzie przekracza 100 tys. mieszkańców może być 3 lub 4 lub 5 osób. Zarząd wybierany jest przez radę dzielnicy. Jeden przewodniczący jeden zastępca i jeden członek zarządu. Jak jest większa ilość członków zarządu wybiera się np. dwóch zastępców dwóch członków przewodniczącego.
Wybór zarządu zgodnie z oznaczonym terminem → 30 dni od daty ogłoszenia wyborów. Jeśli nie zostanie wybrany w tym terminie zarząd ten powołuje prezydent miasta stołecznego Warszawy. Związane jest to z tym że dzielnice wykonują zadania związane z administracją publiczną dlatego muszą zostać powołane!. (nie zdecydowano się na formułę zarządu komisarycznego).
Odwołanie zarządu następuje w drodze uchwały → może taką uchwałę złożyć ¼ rady dzielnicy lub prezydent miasta stołecznego Warszawy lub Burmistrz (rady dzielnicy).
Organy uchwałodawcze
Organ uchwałodawczy musi znajdować się w każdej jednostce samorządu terytorialnego. Warunkiem jednym z kilku za uznanie za jednostkę samorządu terytorialnego jest posiadanie organu uchwałodawczego pochodzącego z wyborów powszechnych (!). Organy uchwałodawcze są w gminach powiatach i województwach. (ilość radnych zgodnie z ustawami samorządowymi).
Nazwy organu uchwałodawczego. W gminie można podzielić z uwagi umiejscowienia na gminy wiejskie , miejsko-wiejskie, miejskie. Tam gdzie nie ma statusu miasta nazwa organu uchwałodawczego to rada gminy z dopiskiem nazwy danej gminy. Na ponad 1500 gmin wiejskich w zasadzie od tej zasady nie ma wyjątku są dwie gminy na terenie których jest miasto i tylko one stanowią wyjątek → Gmina świętej Katarzyny oraz gmina nowe Skalmierzyce w woj. Wielkopolskim. W pierwszym przypadku nazwa Rada Gminy w drugim Rada Gminy i miasta.
Gminy miejsko-wiejskie. Gminy w których siedziba danej gminy znajduje się w miejscowości mającej status miasta i obudowana miejscowościami nie mającej statusu miasta. Nazwa organu uchwałodawczego to Rada Gminy lub Rada Gminy i Miasta. Gmina miejska może być to gmina o dwojakim rodzaju a) gmina miejska obejmująca swoim obszarem tylko miasto b) gmina miejska obejmująca swoim obszarem tylko miasto ale miasto na prawach powiatu
Ad a) nazwa organu uchwałodawczego to Rada Miejska
Ad b) nazwa organu uchwałodawczego to Rada Miasta (powinno tak być ale nie zawsze tak jest np. gmina Łódź → Rada miejska Łodzi [wyjątek]
Są pewne kierunki nazewnictwa organów uchwałodawczych ale są rozbieżności wynikające głównie z historii danej miejscowości
W przypadku powiatów nazwa jest jedna Rada Powiatu. Od tej zasady nie ma wyjątków
(w błąd wprowadzać może podział na powiaty grodzkie i miejskie nie wpływają one jednak na nazwę)
Miasta na prawach powiatu . Jest Rada Miast która wykonuje kompetencje Rady Powiatu.
W przypadku województwach. Nazywany jest Sejmikiem Województwa(nie sejmiki wojewódzkie)
Nazwy organów uchwałodawczych na szczeblu wojewódzkim ustalone są ustawowo. Siedziby organów są również określone ustawowo. Zasadą jest że tam gdzie ma siedzibę wojewoda tam ma siedzibę sejmik (w ustawie o zasadniczym trójstopniowym podziale jest wyjątek w przypadku dwóch województw)
Organy uchwałodawcze zostały powołane do dwóch podstawowych zadań
a) kompetencja uchwałodawczej
b) kompetencja kontrolnej
Ad a) kompetencji tej organ uchwałodawczy nie może się zrzec ani przekazać !
Ad b) organ uchwałodawczy nie może się jej zrzec ale nie sam organ uchwałodawczy będzie wykonywał funkcje kontrolne ale funkcje te będą wykonywać wewnętrzne organy (!) które będą miały kompetencje organu uchwałodawczego. Takim organem jest komisja rewizyjna.
W każdym organie uchwałodawczym jest to grupa radnych wybieranych w wyborach bezpośrednich jak i pośrednich (szczególna regulacja omawiana na ćwiczeniach). Radni jako substrat rady gminy tylko wtedy wykonują funkcje rady tylko wtedy gdy organ ten działa na zasadzie określonej ustawowo jak i poprzez statut. Organ uchwałodawczy pracuje tylko na sesjach. Radny wykonuje swój mandat w sposób niezależny. Jest to tak zwany mandat wolny oznacza to tylko że radny jest niezależny w wykonaniu swojego mandatu nie może być związany z jakimiś wytycznymi czy poleceniami. (radny nie może zawierać jakiś umów z wyborcami za wygrane wyboru). Radny podlega odpowiedzialności politycznej związanej z wyborami → podczas wyborów wyborcy zweryfikują jego przydatność do funkcji do której został wybrany.
Łączenie pozycji radnego z wykonywaniem innych funkcji. Radny nie może być jednocześnie parlamentarzystą (powołany jest do tego żeby zajmował się sprawami lokalnymi a parlamentarzysta zajmuje się sprawami państwowymi). Radny nie może być wojewodą , wicewojewodą i nie może pełnić funkcji ponad wojewodą. Wojewody nie bo jest to organ nadzoru, Minister czy Premier też nie ponieważ jest to władza wykonawcza (!). Radny jednej gminy nie może by radnym innej gminy a także nie może być radnym w innych jednostkach samorządu np. w powiecie lub w województwie. Wynika to z niezależności i samodzielności od siebie jednostek samorządu terytorialnego . Radny nie może być zatrudniony w urzędzie gminy, starostwie powiatowym i magistracie wojewódzkim , tylko w tym urzędzie w którym jest radnym. Z radnym nie można zawrzeć umowny cywilnoprawnej wynikającej/związanej z wykonywaniem przez niego mandatu. Podyktowane jest to pewną ogólnością umów prawa cywilnego → radni obchodzili kiedy jeszcze nie było tego zakazu zakaz zatrudnienia w urzędzie gminy. Radny nie może być kierownikiem gminnej czy samorządowej(np. powiatowej) jednostki organizacyjnej na terenie jednostki w której uzyskał mandat. Rada gmin kontroluje te jednostki organizacyjne dlatego w ten sposób kontrolował by samego siebie. Radny może być jednocześnie radnym organów uchwałodawczych jednostek pomocniczych. Jednostki pomocnicze nie są jednostkami samorządu terytorialnego i sama gmina określa czy dana jednostka pomocnicza może być powołana. W praktyce połowa radnych jest jednocześnie radnymi organów jednostek pomocniczych.
Wykonywanie innych zadań i innych czynności np. radny może być nauczycielem akademickim. Jeśli inne przepisy nie zabraniają łączenia danego zawodu z funkcją radnego to można to łączyć. Niedopuszczalne jest wykonywanie zadań które mogłoby wpłynąć na stronniczość i niezależność mandatu radnego.
Łączenie mandatu radnego z wykonywaniem działalności gospodarczej (działalność nakierowana na osiąganie zysku)
a) wykonywanie działalności z wykorzystaniem mienia własnego
b) wykonywanie tej działalności z wykonywaniem mienia jednostki samorządu terytorialnego
Ad a) nie ma żadnego zakazu tzn. radny który jest właścicielem wszystkich fabryk w danej gminie może prowadzić dalej tą działalność gospodarczą (chyba że zagraża bezstronności radnego)
Ad b) jeśli najpierw wykonywano działalność gospodarczą i uzyskał mandat radnego to może dalej wykonywać mandat radnego jak i wykonywać działalność gospodarczą (wykładnia TK z 94 r)
Od 1998 wprowadzono inna regulacje → niezależnie od tego kiedy dana osoba uzyskała mandat radnego nie może prowadzić działalności gospodarczej z użyciem mienia komunalnego. Radny musi zadecydować czy chce być radnym czy prowadzić działalność gospodarczą z udziałem mienia komunalnego. Osoba która przed wyborami prowadziła działalność z wykorzystaniem mienia komunalnego ma od dnia wyboru 3 miesiące na decyzje czy chce być radnym czy dalej prowadzi działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego. Chodzi o mienie gminy które gmina sama posiada. np. dzierżawa danego gruntu z gminą
W ustawie o samorządzie województwa ustawodawca wprowadził możliwość zawierania umów przez radnego z danym województwem (zwykłe np. wydawanie gazety wojewódzkiej i inne przypadki). W przypadku gminy i powiatu nie ma takiej regulacji ale wprowadza się drobne ustępstwa na rzecz radnych w przypadku małych umów.
Radny uzyskuje dietę. Poza dietą radnemu przysługiwać mogą zwrot kosztów podróży zakwaterowania i wyżywienia (w ramach wykonywania swojego mandatu i na zasadzie polecenia od swojego przełożonego powstaje problem w przypadku przewodniczącego rady gminy bo musi on sam sobie wystawić takie polecenie) Dieta radnego nie związana z pokrywaniem wysokości strat majątkowych jakie poniósł w związku z wykonywaniem mandatu radnego. Wysokość diety nie może być mniejsza niż kwota bazowa określona w ustawie budżetowej a nie większa niż paro krotność (około 1.5 tys. do 30 tys.). Nie oznacza to że w danej radzie gminy wszyscy dostają taką samą dietę np. przewodniczący rady gminy może otrzymywać większą dietę niż zwykły członek rady gminy. Wysokość diety zależy również od ilości ludności w danej rady gminy.
Rada gminy nie może pozbawić radnego diety ! [nawet jak nie wykonuje swoich obowiązków]
Radny nie może pozbawić się swojej diety dieta należy się w związku z uzyskaniem mandatu!
Czy można dietę wypłacać w sposób zryczałtowany ? Orzecznictwo orzekło że jest to możliwe ale musi być to bardzo precyzyjnie. (muszą być zachowane pewne formy ostrożności)
Czy można obejść przepisy dotyczące diety w taki sposób że rada gminy zleca radnemu przeprowadzenie wykładu na temat funkcji radnego ? Nie nie można radnemu w jakiś inny sposób wypłacać wynagrodzenia.
Wysokość diety będzie określana w statucie lub w osobnej uchwale.
Obowiązki radnego.
a) obowiązek złożenia ślubowania
-radny uzyskuje mandat z chwilą ogłoszenia wyborów ale tego mandatu nie może wykonywać wykonywanie mandatu powoływanie się na mandat możliwe jest tylko wtedy gdy radny złoży ślubowanie. Na pierwszej sesji pierwszym punktem jest złożenie ślubowania przez radnego. Radny musi zachować powagę ślubowania nie może np. składać ślubowania i rozmawiać przez telefon itp.
Gdyby okazało się że w głosowaniu brał by udział radny który nie złożył ślubowania głos jego nie liczy się. Co gdy radny nie przyjdzie na pierwszą sesje i nie złoży ślubowania ?
np. jest chory . Gdy pojawi się odbiera się od niego ślubowanie.
b) praca w sesjach i na komisjach
-czy radny musi pracować na sesji w komisji czy nie ?
Pytanie egzaminacyjne : radną nauczycielka i nie została wybrana do komisji zajmującej się oświatą i odmawia brania udziału w innych komisjach ponieważ nie zna się na danej materii np. na nadleśnictwie
Ustawy samorządowe wskazują że radny zobowiązany jest do pracy w sesjach lub komisjach do których został wybrany lub desygnowany. Radny może być uchwałą rady gminy przyporządkowany do danej komisji może nie podejmować żadnej czynności ale wolą większości rady jest przyporządkowany do danej komisji.
c)składnie oświadczeń majątkowych
-podstawowym oświadczeniem majątkowym jakie przedkłada radny jest oświadczenie o swoim majątkowym na 30 dni po złożeniu ślubowania i na 2 miesiące przed wygaśnięciem mandatu. Takie oświadczenie przedkłada się przewodniczącemu rady gminy a on przedkłada wojewodzie. Oświadczenie takie jest jawne i publikowane w biuletynie informacji publicznej (BIP) Do oświadczenia majątkowego należy dołączyć roczne zeznanie majątkowe.
[zmiany obowiązujące od następnej kadencji → gdy mija termin na złożenie oświadczenia majątkowego organ wyznacza mu dodatkowy termin 14 dniowy na złożenie oświadczenia majątkowego. Dopiero po tym terminie skutkuje to utratą mandatu przez radnego]
Uprawnienia Radnego
a)radny ma prawo do bycia wybranym do organów wewnętrznych organów rady
b)prawo do tworzenia klubów radnych
-ważne uprawnienie ponieważ ustawodawca klubą radnych przyznaje daleko idące uprawnienie → wybór do komisji rewizyjnej każdy z klubów radnych musi być w tej komisji reprezentowany
-ustawodawca nie przyjął zasad w odniesieniu do ilości radnych jaki może tworzyć klub radnych (na pewno nie mniej niż 2 ale zależy też w dużej mierze od ilości radnych w radzie)
c)prawo kontrolowania/prawo do kontroli
-radny samodzielnie nie ma prawa do kontroli
-radny ma prawo do kontroli w formie organizacji jaką jest komisja rewizyjnej i inne komisje albo zostanie radnemu zlecone jakieś uprawnienie do kontroli
-w ramach komisji rewizyjnej tworzy się organy/zespoły kontroli
d)składanie zapytań interpelacji
-radny może pytać o to ten podmiot który jest podporządkowany radzie
e)zapytanie do danego organu administracyjnego na mocy kpa (14 dni na odpowiedz do radnego)
-związane z błędami danej jednostki
-237 paragraf 2 KPA
Rada Gminy
Zadania. Ogólnym założeniem ustawodawcy jest domniemanie kompetencji. Na terenie gminy domniemanie to jest na rzecz rady gminy. Na terenie powiatu rada powiatu wykonuje określone zadania i sejmik województwa na terenie województwa. Każde działanie organu administracji musi opierać się o przepisy prawa w związku z tym konstrukcja domniemania na rzecz rady gminy może budzić zdziwienie w związku z widoczną sprzecznością. Rada gminy funkcjonuje w dwóch obszarach:
a) rada gminy może podjąć tylko taki akt jaki wynikają z ustaw (nie z ustawy o samorządzie gminnym ale z innych ustaw)
-wynika to z zasady praworządności i musi być podstawa prawna
-z zasady decentralizacji wynika że podstawą prawną nie może być uchwałą rady gminy
-działania związane z zadaniami skierowanej na zewnątrz rady gminy muszą być określone ustawowo
b) domniemanie z art 18 ustawy o samorządzie gminnym dotyczy podmiotów wewnętrznych podporządkowanych gminie !
-nie wywołują skutków na zewnątrz
Jeśli ustawodawca daje jakieś zadanie czy można na zasadzie domniemania przyjąć że zadanie to należy do gminy i jaki ma wydać akt ?
Nie → należy wskazać dokładnie kto (jaki organ) ma wydać dany akt