Streetworker - pedagog uliczny.
Streetworkerzy często pracują na ulicach, ale to nie jest jedyne miejsce ich pracy. Docierają oni do swoich podopiecznych w miejscach, w których przebywają oni najczęściej. Są to w większości:
Parki,
Metra,
Opuszczone budynki mieszkalne i przemysłowe,
Szkoły,
Osiedla,
Dworce kolejowe i autobusowe,
Place publiczne,
Parki,
Salony gier,
Dyskoteki, bary, restauracje, (…).
Streetworker stanowi swoistego rodzaju „most” łączący grupy docelowe (m. in. młodzież prostytuującą się, dzieci ulicy, młodzież przyjmującą narkotyki) ze służbami i instytucjami społecznymi. Niechęć do kontaktu grupy docelowej z instytucjami może wynikać ze złych wcześniejszych doświadczeń, życia na tzw. „marginesie” życia społecznego, konfliktów z wymiarem sprawiedliwości, bezdomności czy chociażby takiego faktu, jak bycie nieletnim.
Dlatego ważne jest także, aby streetworker miał wiedzę z zakresu pracy socjalnej, poradnictwa oraz znał instytucje oferujące pomoc i wsparcie poszczególnym grupom.
Funkcje streetworkera:
Tworzenie więzi z klientami na terenie, na którym spędzają czas (ulice, zaułki itp.);
Budowanie wspólnotowych więzi z mieszkańcami, lokalnymi przedsiębiorcami, sądami, policją, szkołą, służbą zdrowia i organizacjami społecznymi;
Rozwijanie sieci umożliwiających łączenie osób potrzebujących pomocy ze służbami społecznymi i zasobami tkwiącymi w środowisku;
Reprezentowanie klientów i ich rodzin w instytucjach pomocy społecznej;
Uczestniczenie w zaplanowanych szkoleniach, treningach i warsztatach;
Prowadzenie dokumentacji oraz wykonywanie innych obowiązków zgodnie z potrzebami
Aby lepiej i skuteczniej pracować, warto znać i przestrzegać kilku reguł. Winny one stanowić swojego rodzaju kodeks postępowania streetworkera (na podstawie: Dec 2005)
Naucz się imion i przezwisk.
Streetworker powinien znać imiona bądź przezwiska osób, z którymi pracuje. To ważne szczególnie dla młodych ludzi. Czują, że ktoś się nimi interesuje, traktuje podmiotowo, że ich szanuje. Ale jeśli nie chcą zdradzić swojego imienia, nie należy naciskać. Odbiorcy programu powinny znać także imię streetworkera i rozpoznawać go na ulicy.
Dowiedz się, kim są Twoi podopieczni.
Ważne jest stwierdzenie, kim są i skąd pochodzą odbiorcy programu, jak się tu znaleźli. Uzyskanie takich wiadomości wymaga czasu i cierpliwości. Nie można być nachalnym, gdyż można stracić zaufanie a nawet samego klienta.
Bądź cierpliwy i wytrwały.
Cierpliwość to podstawowa cecha streetworkera. Zdobycie zaufania drugiej osoby jest procesem i często nie jest proste. Osoby, które doświadczyły stygmatyzacji, przemocy, odrzucenia są szczególnie nieufne w kontaktach z innymi ludźmi. Głód, ból fizyczny czy emocjonalny, samotność lub choroba mogą powodować zachowania świadczące o poszukiwaniu pomocy. Jednak prośba o żywność czy pieniądze nie oznacza, że osoba prosząca jest otwarta i nastawiona na przyjęcie pomocy ze strony streetworkera. Nie ufa obcym. Jest przekonana, że każdy oczekuje czegoś w zamian za pomoc. Pracownicy uliczni muszą udowodnić, że oferowana pomoc jest bezinteresowna. Nawet, jeśli sytuacja danej osoby jest dramatyczna i nagląca, nie mogą działać pochopnie i pospiesznie. Tylko cierpliwość i wytrwałość w działaniu mogą przynieść rezultaty.
Wierz w postęp i w to, co robisz.
W pracy streetworkera ogromną rolę odgrywa wiara i przekonanie w sens tego, co robi. Na początku trudno oczekiwać zadowalających rezultatów. Czasem trzeba długo czekać na efekty swojej pracy i należy zdawać sobie z tego sprawę. Jednak zawsze trzeba ufać w to, co się robi i myśleć pozytywnie.
Pamiętaj o własnym bezpieczeństwie i bezpieczeństwie Twoich podopiecznych.
W pracy należy pamiętać o bezpieczeństwie własnym, jak i klientów. Zdarzają się sytuacje, w których możliwy jest kontakt z agresywnym opiekunem lub klientem. Narażanie się jest ryzykowne i tak naprawdę niczemu nie służy. Nie warto odgrywać bohaterskich ról - to nie pomoże w pracy, może ją za to utrudnić w przyszłości.
Nigdy nie oceniaj.
Nie należy oceniać zachowań, postaw i cech odbiorców projektu. To, że ludzie robią pewne rzeczy w swoim życiu nie czyni ich gorszymi od innych, którzy tego nie robią. Należy dać im prawo wyboru i decydowania o sobie. Nawet, jeżeli pracownik uliczny nie ma zgody na pewne zachowania, nie może nakłaniać klientów do zmiany tylko dlatego, że patrzy na nich przez pryzmat samego siebie. Zbyt wiele osób już ich oceniło i zaszufladkowało, przypięło etykietkę.
Pracuj nad zdobyciem zaufania.
Ważne jest zdobycie zaufania odbiorców programu. Nie należy robić niczego pochopnie i w nieprzemyślany sposób. Jeżeli choć zawiedzie się ich zaufanie, nie otworzą się ponownie. Zaufania nie zdobywa się z dnia na dzień. Jest to proces długi, ale wart wysiłku. Zdobywając zaufanie grupy docelowej, można liczyć na to, że podejmowane działania mogą przynieść rezultaty, że kolejne osoby zaufają i skorzystają z oferty pomocy.
Bądź przygotowany na różnorodne pytania.
Poradnictwo i edukacja są ważnymi elementami streetworkingu. W związku z tym w pracy należy być przygotowanym na różnorodne pytania. Jeżeli nie zna się odpowiedzi na wszystkie pytania, należy po prostu o tym powiedzieć, nie udawać, że wie się wszystko. Na następne spotkanie trzeba być już przygotowanym dokładniej - to jeden z elementów budowania własnej wiarygodności.
Mało mów, dużo słuchaj.
I na koniec: mówić mało, dużo słuchać. Streetworker może być jedyną osobą „z zewnątrz”, która wysłucha, nie będzie zadawać trudnych pytań, nalegać na głębsze zwierzenia. Możliwe, że dzięki temu lepiej pozna prawdziwe potrzeby swoich klientów.