Ergonomia wg Wojciecha B. Jastrzębskiego z 1857 - Nazwiskiem ergonomii wziętym od wyrazu greckiego ergou(prawa) i nomos (prawo, zasada) oznacza NAUKĘ O PRACY, czyli o używaniu nadanych człowiekowi od stwórcy siły i zdolności.

Ergonomia - Polskie Towarzystwo Ergonomiczne - jest to nauka stosowana zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotowo poszczególnego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i społecznych człowieka.

Ergonomia - Międzynarodowe Stowarzyszenie Ergonomii - zajmuje się związkami zachodzącymi pomiędzy człowiekiem a jego zajęciem, sprzętem i otoczeniem (materialnym), włączając w to pracę, wypoczynek, sytuację w domu i w podróży.

Ergonomia koncepcyjna - oprowadzenie zasad ergonomii już w trakcie formułowania działań i projektowania systemów.

Ergonomia korekcyjna - zajmuje się korektą warunków pracy na drodze modernizacji istniejących oraz pracujących już maszyn i urządzeń a także wprowadzaniem elementów zabezpieczających ludzi przez niekorzystnymi warunkami środowiska pracy. Odpowiada na pytania: 1. Co robić i jak? 2. Jakie się z tym mogą wiązać zagrożenia? 3. Jak tych zagrożeń uniknąć?

Charakter interdyscyplinarny - korzysta z wielu nauk.

Stres - reakcja organizmu na stawiane mu wymagania.

Nauki współtworzące ergonomię: a) NAUKI O CZŁOWIEKU: Fizjologia pracy, Psychologia pracy (analizuje obciążenie psychiczne w pracy), Antropometria (pomiary ciała człowieka), Nauki medyczne.

b) NAUKI TECHNICZNO-ORG: Technika i technologia, Organizacja pracy, Ekonomia pracy, Nauka o jakości.

I Faza percepcji (postrzegania) - Receptory, wyspecjalizowane struktury.
Receptory PROPRIO - w mięśniach naszego organizmu, wrażliwe na bodźce.
Kinwestezja - czucie ułożenia ruchu ciała względem siebie
Eksteroreceptory - znajdują się na powierzchni ciała.

Interoreceptory- znajdują się wewnątrz ciała, w ściankach narządów wewnętrznych w naczyniach krwionośnych, pobudzane przez zmiany naszego organizmu, odczuwamy głód, pragnienie.

II Faza transformacji (przetwarzania) - centralny układ nerwowy

III Faza sterowania (efektory) - narządy wykonawcze; receptory w centralnym układzie nerwowym
Ryzyko zawodowe - w powszechnym rozumieniu ryzyko zawsze wiąże się z możliwością poniesienia
straty. Towarzyszy ono każdej działalności. W przedsiębiorstwie przemysłowym w którym proces
produkcji jest realizowany w systemie.

koszt =* ryzyko dla bezp. l zdrowia człowieka * Ryzyko dla środowiska * Ryzyko dla obiektów

technicznych i działalności produkcyjnej.

Zakłócenia w działaniu ryzyka mogą doprowadzić do: - pogorszenia stanu zdrowia, uszkodzenie obiektu technicznego, zanieczyszczenia środowiska-zakłócenia w realizacji produkcyjnego systemu. Ryzyko jest funkcją prawdopodobieństwa występowania niekorzystnych następstw zagrożenia i

stopnia ciężkości tych następstw R=P*S - szkodliwość następstw / P- prawdopodobieństwo

Występowanie ryzyka jest zawsze konsekwencją - istnienia zagrożeń. Zagrożenia mogą być związane z każdym elementem systemu.

Czynniki: SZKODLIWE - stopniowe pogorszenie stanu zdrowia człowieka; NIEBEZPIECZNE - powstawanie urazów. UCIĄŻLIWE- może utrudnić pracę lub obniżyć zdolność jej wykonywania, nie powoduje trwałego pogorszenia stanu zdrowia.

Wśród tych czynników można wyróżnić: - fizyczne np. hałas, promieniowanie, wilgotność - chemiczne np, toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, upośledzające funkcje

rozrodcze jak działają na organizm - biologiczne-psychofizyczne.

Chemiczne - skóra, błony śluzowe, przewód pokarmowy (jak są wchłaniane)

Biologiczne - obciążenie psychiczne, niedociążenie pracą.

Zagrożenia dla zdrowia człowieka występują, gdy jest on eksponowany na oddziaływanie czynników zagrażających. Aby zapewnić mu bezpieczeństwo należy eliminować źródła ryzyka lub ograniczyć je do poziomu akceptowanego.

Ryzyko zawodowe - możliwość wystąpienia niepożądanych zdarzeń, związanych z wykonywaną pracą (w postaci urazów, chorób zawodowych). ryzyko zawodowe oznacza prawdopodobieństwo, z jakim ktoś może zostać poszkodowany w związku z istniejącym zagrożeniem i jakie mogą być tego konsekwencje.

Jedną z miar poziomu ryzyka - prawdopodobieństwo wystąpienia ofiar śmiertelnych lub wypadku określonych następstwach.

Analiza ryzyka —- START/opis obiektu/identyfikacja zagrożeń/ estymacja ryzyka/ porównanie

wyznaczonego poziomu ryzyka z poziomem dopuszczalnym/czy bezpieczeństwo jest

wystarczające/KONIEC

Opis obiektu -jaka produkcja prowadzona, ilu ludzi zatrudnionych

Estymacja ryzyka - określenie prawdopodobieństwa występowanie zagrożeń z l str. l wyst. Stopnia ciężkości z 2 str.

Ocena ryzyka - powinna być przeprowadzona okresowo, przeprowadzona na etapie planowania i projektowania przed wprowadzeniem zmian po wprowadzeniu zmian, jeżeli zastosujemy środki zapobiegawcze i ochronne są niewystarczające.

Skala ryzyka od 1-36

Ryzyko zawodowe zależy od: -samego zagrożenia, specyfiki jakiej występuje, efektywność działań profilaktycznych, przestrzegania przez prawników przepisów i zasad BHP, czasu ekspozycji każdego pracownika pracującego w zagrożeniu, ilości osób pracujących w zagrożeniu.

Zagrożenie - stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę (chemikalia, prąd elektryczny, praca na wysokości - na drabinach, itd.)

Ocena ryzyka zawodowego - szczegółowe i dokładne sprawdzenie i ocena tego w miejscu pracy może zaszkodzić ludziom i pracownikom.

Ocena ryzyka zawodowego -1. Zidentyfikuj zagrożenia, 2 ustal kto może ulec wypadkowi lub zachorować, 3. Dokonaj oceny ryzyka wynikającej z zagrożeń oraz zdecyduj czy istniejące środki zaradcze są odpowiedzialne i wystarczające. 4. Udokumentuj wynik -wnioski, 5. Od czasu do czasu dokonuj i weryfikuj ocenę ryzyka.

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

a) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,

b) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,

c) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy;

za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku;

za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała;

za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

Pracujący są to osoby wykonujące pracę przynoszącą im zarobek lub dochód. Do pracujących, w części dotyczącej badania wypadków przy pracy, zalicza się wszystkich pracujących wg stanu w dniu zaistnienia zdarzenia, bez względu na to, czy osoby te pracują również w innych jednostkach sprawozdawczych.

Etapy badania wypadku: odbiór informacji o wypadku; przygotowanie badania wypadku; przeprowadzenie oględzin miejsca wypadku; przesłuchanie świadków; uporządkowanie faktów; wybór najbardziej prawdopodobnej wersji zdarzenia; wybór najbardziej prawdopodobnej przyczyny; opis wypadku; udokumentowanie wypadku.

---