ERGONOMIA I HIGIENA PRZEMYSŁOWA – WYKŁADY

9.05.2013

1. Za choroby zawodowe uważa się w Polsce choroby określone w Wykazie chorób zawodowych, który stanowi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18.11.1983r., jeżeli choroby te zostały spowodowane działalnością czynników szkodliwych dla zdrowia, które występują w środowisku pracy.

2. Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy są przeprowadzone – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22.03.1993r. przez laboratoria:

- Państwowej Inspekcji Sanitarnej,

- Centralnego Instytutu Ochrony Pracy,

- Jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy.

3. Wykazy chorób zawodowych – przykłady:

- Zatrucia ostre i przewlekłe substancjami chemicznymi oraz następstwa tych zatruć,

- Pylice płuc,

- Przewlekłe choroby oskrzeli wywołane działaniem substancji toksycznej (dychawica oskrzelowa, beryloza i inne),

- Rozedma płuc u dmuchaczy szkła i muzyków orkiestr dętych,

- Przewlekłe choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym (guzki śpiewacze, niedowład strun głosowych),

- Choroby wywołane promieniowaniem jonizującym, łączenie z nowotworami złośliwymi,

- Uszkodzenie słuchu wywołane działaniem hałasu,

- Zespół wibracyjny,

- Ostry zespół przegrzania i jego następstwa i inne.

4. Choroby parazawodowe:

- Choroby zwyrodnieniowe i zespoły bólowe kręgosłupa,

- Choroba niedokrwienna serca,

- Choroba nadciśnieniowa,

- Przewlekłe, nieswoiste choroby układu oddechowego.

5. Do przyczyn chorób zawodowych zalicza się:

- Toksyczne substancje chemiczne (rozpuszczalniki, metale, gazy drażniące i duszące, substancje uczulające, środki ochrony roślin),

- Substancje rakotwórcze (benzen, arsen, chlorek winylu),

- Pyły przemysłowe (zawierające azbest, krystaliczną krzemionkę, pyły sztucznych włókien mineralnych, pyły mas plastycznych),

- Czynniki fizyczne (hałas, wibracja, pola elektromagnetyczne, mikroklimat, gorący lub zimny i inne),

- Czynniki biologiczne (wirusy, bakterie),

- Czynniki związane ze sposobem wykonywania pracy (ruchy monotypowe, nadmierne napięcie statyczne mięśni, przeciążenie układu kostno-stawowego, nadmierne obciążenie narządu głosu).

6. Zapobieganie chorobom zawodowym powinno się obejmować:

- Spełnienie wymagań bezpieczeństwa pracy i ergonomii w projektowaniu stanowisk pracy,

- Mechanizacje i automatyzację szkodliwych procesów przemysłowych,

- Odpowiedni stan techniczny narzędzi i urządzeń wykorzystywanych w produkcji,

- Stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej i zbiorowej,

- Systematyczny monitoring warunków pracy,

- Odpowiednią organizację pracy,

- Informowanie pracowników o ryzyku zawodowym,

- Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

7. Profilaktyka w zapobieganiu chorobom zawodowym:

a) Mikroklimat gorący i zimny:

- Ze względu na duży gradient temperatury w halach produkcyjnych stosując między innymi:

* W pobliżu okien grzejniki rurowe oraz ogrzewanie wentylatorowe,

* Nad bramami wjazdowymi „kurtyny powietrzne” zapobiegające zimnym przeciągom,

* Wentylację nawiewową,

* Klimatyzację, ekrany i obudowy na źródłach promieniowania,

* Ekrany chroniące ludzi,

* Odzież ochronną,

- Ze względu na sposób realizacji systemu wentylacji rozróżnia się:

* Wentylację naturalną (grawitacyjną – unoszenie cieplejszych warstw powietrza),

* Wentylację sztuczną (mechaniczną – wymuszone ruchy powietrza),

* Wentylację sztuczną realizuje się przez: wentylacje osiowe, dysze promieniowe, ssawy.

b) Zanieczyszczenie powietrza:

Urządzanie stosowane w profilaktyce:

- Wentylacja ogólna i miejscowa,

- Ssawy,

- Obudowy, wentylacje,

- Okapy i kabiny,

- Odpylacze mokre i suche,

- Komory osadowe,

- Filtry,

- Indywidualne urządzenia ssąco-filtrujące,

- Środki ochrony indywidualnej:

* Półmaski przeciwpyłowe,

* Kombinezony przeciwpyłowe,

* Ubiory przeciwpyłowe,

* Sprzęt filtrujący i izolujący.

c) Hałas i drgania mechaniczne:

- Czynny – badanie i zabezpieczenie źródeł,

- Bierny – zabezpieczenie indywidualne pracownika,

- Dąży się do cichobieżności maszyn i urządzeń. Środki wyciszenia maszyn to:

* Obudowy dźwiękochłonne i dźwiękoizolacyjne,

* Wkładki amortyzujące drgania (guma, korek),

* Wibroizolatory,

* Tłumiki akustyczne,

- Środki wycieszenia pomieszczeń:

* Płyty tłumiące energię akustyczną,

* Kabiny dźwiękoszczelne,

* Ekrany akustyczne,

- Dla wibracji ponadto stosuje się:

* Wibroizolatory (odrębne konstrukcje fundamentu),

* Środki ochrony indywidualnej (rękawice, obuwie ochronne),

* Okresowa kontrola techniczna urządzeń mechanicznych.