ERGONOMIA I HIGIENA PRZEMYSŁOWA – WYKŁADY

25.04.2013

1. Promieniowanie jonizujące – promieniowanie wywołujące w materiale napromienionym zjawisko jonizacji lub wzbudzania atomów.

Promieniowanie jonizujące to:

- Wysokoenergetyczne promieniowanie X oraz gamma,

- Promieniowanie cząsteczkowe: alfa i beta oraz neutronowe (strumień neutronów).

2. Źródła promieniowania:

a) Źródła naturalne:

- Izotopy promieniotwórcze w skorupie ziemskiej,

- Promieniowanie kosmiczne,

- Izotopy promieniotwórcze, powstające w wyniku reakcji jądrowych w atmosferze pod wpływem promieniowania kosmicznego.

b) Wzmożone promieniowanie naturalne:

- Wydobycie i przeróbka rud uranu,

- Wydobycie i przeróbka innych surowców mineralnych,

- Spalanie paliw kopalnianych,

- Stosowanie niektórych nawozów sztucznych,

- Radon w budynkach.

c) Źródła sztuczne:

- Produkcja i zastosowanie izotopów promieniotwórczych w medycynie, przemyśle, w badaniach naukowych,

- Odpady promieniotwórcze,

- Próbne wybuchy jądrowe,

- Eksploatacja reaktorów jądrowych,

- Awaria reaktorów,

- Niektóre przedmioty użytku codziennego.

d) Napromieniowanie: zewnętrzne i wewnętrzne

3. Detekcja promieniowania jonizującego:

Wśród radiometrów wyróżnia się:

- Przyrządy pomiarowe,

- Wskaźniki, za pomocą których stwierdza się obecność promieniowania w danym obszarze i orientacyjnie określa jego natężenie,

- Sygnalizatory mocy dawki, które służą do optycznego i akustycznego sygnalizowania przekroczenia określonego poziomu mocy, dawki.

4. Zabezpieczenie pracowników przed promieniowaniem jonizującym:

Na stanowiskach pracy z obecnymi substancjami promieniotwórczymi z uwagi na zagrożenia powinny być przestrzegane następujące zasady:

- Praca przy otwartym źródłach promieniowania powinna być wykonywana wyłącznie na terenie przeznaczonym do tych celów,

- Manipulacje z substancją promieniotwórczą przeprowadza się w rękawicach i fartuchach ochronnych,

- Poruszanie się po terenie aktywnym dozwolone jest tylko w odpowiednich kaloszach,

- Na terenie pracowni nie wolno spożywać pokarmów i napojów,

- Po pracy obowiązuje umycie rąk i twarzy, a w zakładach pierwszej kategorii kąpiel pod natryskiem,

- Po zakończeniu pracy należy każdorazowo sprawdzić tzw. czystość radiologiczną rąk, twarzy, pomieszczenia i miejsc pracy oraz środków ochrony osobistych za pomocą urządzeń do pomiaru skażeń powierzchniowych,

- Sprzątanie pomieszczenia powinno być prowadzono na mokro,

- Odpady promieniotwórcze powinny być przechowywane w specjalnych, szczelnych naczyniach przeznaczonym na ten cel, w przypadku, gdy istnieje konieczność pracy w środowisko, gdzie powietrze lub samo pomieszczenie jest skażone (np. podczas awarii) należy stosować odpowiednie kombinezony ochronne z dopływem świeżego powietrza.

5. Dawka pochłonięta – jest to ilość energii odebranej przez materie w procesie promieniowania. 1 rad. Przy pochłanianiu promieniowania jonizującego przez organizmy żywe uwzględnia się biologiczne różnice skuteczności promieniowania co ujmuje tzw. względna skuteczność biologiczna WSB i związana z nią jednostka 1 rem.

6. Ochrona przed promieniowaniem jonizującym:

Wymogi stawiane systemom zabezpieczeń przed skutkami promieniowana jonizującego, można uwzględniać:

- Rodzaj i wielkość występujących źródeł promieniowania,

- Postać istniejącego zagrożenia,

- Liczbę narażonych pracowników i ich rozmieszczenie i stopnień zagrożenia,

- Możliwość szkodliwego promieniowania radiacyjnego na osoby postronne oraz środowisko,

- Prawdopodobieństwa wystąpienia awarii radiacyjnej.

7. Sposoby ochrony przed skażeniem:

- Środki ochrony osobistej – rękawice ochronne, fartuchy z gumy ołowianej, maski,

- W pomieszczeniach wyciągi radiochemiczne, wentylacja ze śluzami,