Metody realizacji zadań w procesie produkcyjnym
Sterowanie produkcją jest ogółem zadań związanych z wdrożeniem procesu produkcyjnego, jego monitorowaniem i regulacją przepływu. Głównym celem jest pokrycie planu produkcji w zakresie wolumenu i spełnienie kryteriów dostawy przy zapewnieniu ciągłości wytwarzania.
Dane zadane przez wyższe poziomy planowania takie jak operatywne planownia produkcji, planowanie potrzeb materiałowych, planowanie zdolności produkcyjnych są transformowane na instrukcje zarządzające parkiem maszynowym, procesami i urządzeniami a także na przetworzenie danych z realizacji produkcji w do wyższych poziomów planowania.
Oprócz dotrzymania terminów realizacji zamówień do innych zadań sterowania produkcją należy minimalizacja czasów wykonania zleceń, minimializacja stanów magazynowych, maksymalizacja wykorzystania dostępnego parku maszynowego, urządzeń i zasobów ludzkich a także minimalizacja nadgodzin.
Wśród metod realizacji zadań w procesie produkcyjnym znajdziemy takie jak:
1.Kanban
Jest to narzędzie do regulacji przepływu materiałów pomiędzy procesami produkcyjnymi i nadzorowania informacji na temat stanów magazynowych. Jego codziennym zastosowaniem jest przekazywanie informacji o wykorzystaniu dostępnego materiału co w najprostszym przypadku przekłada się na generowanie zapotrzebowania na uzupełnienie stanu magazynowego. Zajmuje się zatem przepływem i synchronizacją informacji ze stanów znajdujących się w dole strumienia procesu produkcyjnego do tych w górze procesu. Kanban działa jako fizyczne narzędzie harmonogramowania, sterując ruchem materiału biorąc pod uwagę czas i ilość zapotrzebowań w dole strumienia procesu. W zakładzie produkcyjnym kanban jest kartką papieru z podstawowymi informacjami na temat materiału, często spotyka się także kody kreskowe identyfikujące część ułatwiające śledzenie przemieszczenia.
Do celi Kanbana należą zapobieganie nadproducji i zbędnemu przemieszczeniu materiału pomiędzy procesami, skonkretyzowanie zapotrzebowań do uzupełnienia w całym przebiegu strumienia procesu, daje możliwość monitorowania poprzez wizualizację a także sprawdza synchronizację informacji i materiału a także jest narzędziem ciągłego doskonalenia, pozwala w dłuższym czasie zoptymalizować przepływ i zapotrzebowanie a co za tym idzie stany magazynowe i zmniejszyć czas przejścia produktu przez cały proces. Istnieją dwa typy kanbanów: kanban będący zleceniem produkcyjnym oraz kanban będący zleceniem pobrania części. Różni je to że pierwszy sygnalizuje potrzebę produkcji czegoś natomiast drugi generuje konieczność pobrania czegoś i przemieszczenia w dół strumienia sygnalizując zmianę stanu magazynowego i zapotrzebowanie na jego uzupełnienie.
2.Metoda sterowania wg stałego rytmu partii
Polega ona na ustaleniu stałego rytmu partii wg którego ustala się terminy kontroli stanu magazynowego a tym samym terminy uzupełnień,przez rytm rozumie się tutaj stały przedział czasu zawarty pomiędzy uruchomieniem obróbki bądź dostawą. Ustalanie terminów kontroli i dostaw wiąże się z ustaleniem okresów planistycznych. Na metodę mają wpływ następujące czynniki:
-Wielkość partii dostawy:
Jeżeli materiał pochodzi z zakupu lub kooperacji to metoda określa i reguluje tylko przepływ międzymagazynowy , partia może być dowolnej wielkości nie przekraczającej stanu zapasu magazynowego. Jeżeli materiał pochodzi z produkcji własnej wielkość partii nie jest już dowolna a określona istniejącymi w przedsiębiorstwie procesami i kryteriami ekonomicznymi.
-Zapotrzebowanie w horyzoncie planistycznym i ustalenie rytmu:
Wielkość zapotrzebowania jest określona z pewnym przybliżeniem co związane jest z nierównomiernością rozkładu w czasie.
-Zmienność tempa zużycia zapasu:
Przyjmując stałe tempo zużycia materiału uzyskamy potrzebę stałych partii dostaw jednak każda anomalia budzi pytania o przyczyny (przedział czasowy trwania anomalii, możliwość uzupełnienia stanów z rezerw, zamrożenie kapitału,przepełnienie magazynu). W przypadku niewielkich odstępstw metoda będzie stosowana przy stałym rytmie natomiast przy większej zmienności wymusza ona zmianę wielkości partii.
-Rytm dostaw i zlecenia produkcji kolejnych partii, uwzględniając zapotrzebowanie na materiał. Rytm wyznacza rozkład uruchomień w skali czasu.
-Termin kontroli stanu zapasu magazynowego oraz indywidualnej dla danego zlecenia wielkości partii dostawy.
-Decyzjii o uruchomieniu partii.
3.Metoda zsterowania wg zbiorczego,stałego wyprzedzenia czasowego
W metodzie tej wszystkie elementy składowe produktu końcownego które są potrzebne w okresie planistycznym OP muszą być wykonane w okresie poprzedzającym OP-1.
Założeniami tej metody są:
- Dla elementów produktu mających znaczenie strategiczne dla produkcji produktu końcowego określa się liczbę faz występujących w cyklu produkcyjnym np motaż podzespołów,montaż główny,proces obróbki mechanicznej
-Dla każdej fazy należy określić wielkość okresu planistycznego wg zależności
dłg. okresu planistycznego≥maksymalnej dłg. cyklu + okres rezerwowy
-Należy okreslić minimalną wielkość przepływu materiału do ostatniej fazy cyklu produkcyjnego. Jeżeli sumaryczna wielkość przepływu jest większa od partii dla której sprawdzaliśmy powyższy warunek wówczas w kroku poprzedzającym należy uruchomić więcej niż jedną partię. Założenie to przenosi się na każdą z faz cyklu produkcji wraz z możliwością narastającego poziomu wadliwości produkcji.
-Termin zakończenia procesu w rozpatrywanej fazie ustala się w ostatnim dniu roboczym okresu planistycznego co oznacza że system sterowania grupą produkcyjną bądź pojedyńczym podmiotem ma swobodę rozkładu zadań w rozpatrywanym okresie, mówi się wtedy o przeniesieniu funkcji sterowania do jednostki produkcyjnej.
-Działania kontrolne i regulacyjne:rozliczenie sztuk dobrych,porównanie ich z ilością sztuk złych i ustalenie odchylenia, zlecenie uzupełnienia brakującego wolumenu w przypadku gdy poziom braków odbiega od założonego wstępnie.
Metoda ta jest prosta i powszechnie znana w praktyce przemysłowej,stosowana w produkcji jednostkowej, mało- bądź średnioseryjnej. Nie powinna być ona stosowana w procesach wielofazowych i przy znacznym zróżnicowaniu długotrwałości cykli.
Bibliografia:
2. Senger Z., Sterowanie przepływem produkcji, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 1998
1