1Teokraci francuscy
Teokracja zakłada suwerenną władzę Boga. Różnicę między wyznawcami teokracji polegają na tym, komu pragnęliby oni powierzyć rolę namiestnika, kierującego bieżącymi sprawami państwa w imieniu lub zastępstwie Boga.
Bóg suwerenem - Maistre
Joseph de Maistre
Uważał, że błędem popełnianym przez liberalizm jest tworzenie konstytucji państwa w oparciu o rozważania racjonalne. Przyczyną aktualnego zła jest absolutyzowanie znaczenia jednostki i rozumu jako siły poznawczej i źródła konstrukcji społecznych. O taki stan rzeczy oskarżał de Maistre protestantyzm, głoszący bezpośrednią łączność człowieka z Bogiem.
Konstytucji nie powinno się tworzyć, a odkrywać, jej autorem jest bowiem Bóg. Bez posłuszeństwa Jemu niemożliwe jest wypełnianie obowiązków obywatelskich. Poddaństwo należy egzekwować siłą. Konstrukcje rewolucji francuskiej i amerykańskiej nie miały racji bytu, nie posiadały bowiem oparcia w Bogu i tradycji (ze wskazaniem na czynnik boski). Rewolucja oszukiwała ludzi, głosząc nierealne hasła wolności i równości. Jeżeli się dokonała, to dlatego, że była przewidziana w boskim planie jako kara za grzechy.
Maistre uważał za św. Augustynem i Hobbesem, że natura ludzka jest zła. Ona spowodowała, że Francja przestała pełnić rolę najstarszej córy Kościoła i zasłużyła na boski gniew. Jedyną siłą, zdolną ocalić cywilizację jest władza papieska. Konieczna jest władza silna, scentralizowana, oparta na boskim autorytecie i hierarchii.
De Maistre był ultramontaninem - zwolennikiem absolutyzmu papieża w Kościele. Władza papieska posiadać miała także wymiar polityczny, będąc zwierzchnia wobec władzy państwowej, mogąca zwolnić poddanych z posłuszeństwa władcy świeckiemu.
Ustrój nie powinien być wszędzie jednakowy, albowiem wola boska nie reguluje wszystkich kwestii związanych z władzą w państwie. Bóg pragnie istnienia praw i posłuszeństwa im. Prawa ustrojowe zostają bowiem stworzone przez ludzi. Boska jest więc zasada, ludzka - forma władzy.
Prawa mają uwzględniać charakter narodowy i inne czynniki różnicujące społeczności. Człowiek jako taki nie istnieje, jest on wynikiem procesu historycznego wspólnoty, w której żyje od pokoleń. Dopiero przynależność do wspólnoty decyduje o tożsamości człowieka.
Dopuszczalne są różne formy ustrojowe, przy czym de Maistre najwyżej cenił monarchię. Prawdziwa władza jest absolutna, niepodzielna, nieusuwalna. Istota suwerenności polega na pilnowaniu odwiecznego porządku, któremu zagrażają jednostki i grupy. Wbrew Montesquieu, de Maistre przedstawia model władzy jednolitej, absolutnej, optymalnej dla danej społeczności, związanej z absolutem. Państwa europejskie utworzyć mają wspólnotę chrześcijańską poddaną autorytetowi papieża.
Poglądy de Maistre'a określa się mianem reakcjonizmu - pragnienia powrotu do czasów przedrewolucyjnych. Nie miało to przy tym polegać na prostym odwróceniu biegu dziejów, a raczej na odnowie moralnej, przywracającej Francji status państwa katolickiego. Dojść mogłoby wówczas do trzeciego objawienia, powrotu do jedności z Bogiem, w czym de Maistre upatrywał sens boskich zamierzeń.
Hierarchia: Bonald
Louis de Bonald (1754-1840) - uznawał, że podstawą tradycji jest język, dany człowiekowi przez Boga dla wyrażania prawd, dostępnych rozumowi. Człowiek ma naturę społeczną, dzięki językowi może wyrazić idee, przenoszone na przyszłe pokolenia, składające się na tradycję danej wspólnoty. Idee powstają, gdy rozum ludzki dosięgnie prawd objawionych mu przez Boga, gdy jednak sam próbuje formułować jakieś twierdzenie, pozostaje ono fałszywe, a jego skutki - bolesne dla całej społeczności.
Od poglądów de Maistre'a odróżnia Bonalda przekonanie, że społeczność istnieje i stanowi funkcjonalną całość. De Maistre uważał, że relacje między jednostkami mają skłonność do chaosu i tylko absolutny władca może je opanować.
Bonald wykluczał decydującą rolę człowieka w budowaniu bytu społecznego, bez względu na to, czy rola ta przejawia się w rewolucji czy umowie społecznej. Rewolucja opiera się na przymusie, który nie może być podstawą państwa. Umowa społeczna oddaje powstanie w ręce ludzi, których zadaniem jest nie tworzenie, a najwyżej ulepszanie form życia społecznego.
Konstrukcja państwa zdaniem Bonalda powinna opierać się na hierarchii, władzy i prawie, będącym wyrazem woli Boga. Hierarchia występuje w triadzie władza (Bóg, król, ojciec), wykonawcy (kler, arystokracja, matka), poddani (wierni, naród, dzieci).
Zgodność ustroju społecznego z wolą Boga gwarantuje obecność w życiu społecznym religii i Kościoła. Rolę Kościoła wyznacza jego bliskość Bogu oraz ideał wspólnoty, który sam realizuje. Państwo praktycznie realizować powinno zasady moralności katolickiej. Państwo oparte ma być o religię, temu państwu zaś podporządkowane osoby duchowne, które są tylko ludźmi. Monarcha jest w państwie niczym papież w Kościele, działając w oparciu o ten sam system wartości, panując absolutnie nad wszystkimi poddanymi.
Henryk Rzewuski (1791-1866) najwybitniejszy polski wyznawca de Maistre'a. Apologeta przeszłości. Wszelka wiedza według niego zawarta jest w objawieniu, poznać ją można tylko przez ducha narodu, w którym przejawia się w formie podań. Jest to wiedza z jednej strony noska, z drugiej posiadać musi aspekt narodowy. Rzewuski był zwolennikiem monarchii wzorem Polski przedrozbiorowej, gwarantującej przywileje szlacheckie. Szlachtę Rzewuski identyfikował z narodem. Przeznaczeniem Polski jest stać się nosicielką wolności.
Jako źródło nieszczęść wskazywał próby zmian społecznych, sprzeciwiające się woli boskiej. Konstytucja 3 maja niwecząc pozycję szlachty, doprowadziła państwo do upadku. Jedyne wyjście, wobec niemożności odzyskania niepodległości, widział Rzewuski w akcesie do innego narodu - Rosji, dzięki czemu realizować będzie można wolność szlachecką pod berłem absolutnego władcy.
Koncepcja Edmunda Burke (1729-1797) odwoływała się do powszechnego odczucia społecznego. Burke jako członek stronnictwa wigów, dopominał się o wolność kolonii w Ameryce Północnej, pełne prawa dla katolików, niezależność Irlandii. Przeciwny był handlowi niewolnikami, karom więzienia dla homoseksualistów.
Przełom konserwatywny dokonał się w nim wobec rewolucji francuskiej (Burke napisał w 1790 roku Rozważania o Rewolucji we Francji).
Burke podważał optymistyczną teorię postępu. Nie można pozbawiać człowieka zakorzenienia w historii i negować jej wpływ na jednostki. Był przeciwny pozbawianiu społeczeństwa religii, za błąd uważał absolutyzację racjonalnych rozstrzygnięć - nie zawsze realizacja utylitarnych celów przynosi dobro.
Człowiek jest kształtowany przez środowisko wspólnot, to one dostarczają mu wzorców, przekazują doświadczenie. Oblicze tych wspólnot kształtuje się w sposób naturalny, którego nie można zakłócać. Wspólnotę ludzką tworzy nie umowa społeczna, a pierwotna umowa człowieka z Bogiem. Losy każdej społeczności kształtowała odmiennie historia.
Nie można przebudowywać dowolnie systemu społecznego, gdyż jest on wynikiem zbiorowej mądrości pokoleń.
Naród jest organicznym związkiem przeszłych, przyszłych i obecnych pokoleń, trwający w czasie, rozumianym jako narzędzie Boga. Wspólnota jest źródłem i gwarantem praw człowieka.
Rewolucja francuska niszczy tkankę narodu, doprowadzając do władzy ludzi kompletnie do jej sprawowania nieprzygotowanych. Burke widzi w tym miejscu konieczność działań w zgodzie z rozumem, dostępnym tylko elicie, interpretującej tradycję i odnajdującej jej wpływ na życie codzienne.
W swej koncepcji państwa Burke był zwolennikiem parlamentaryzmu i monarchii konstytucyjnej oraz rozwiniętego systemu partyjnego. Chwalebna rewolucja oraz walka kolonii amerykańskich o niepodległość były elementami podtrzymania tradycji i autorytetów. Tradycją tą był ustrój mieszany, łączący elementy przedstawicielskie z autorytetami dziedzicznymi.
Burke bronił systemu dwupartyjnego, był przeciwnikiem egalitaryzmu (cenzus urodzenia i majątku. Doceniał zróżnicowanie wewnątrz wspólnoty, popierał liberalizm ekonomiczny w rozumieniu Adama Smitha.
2 Otto von Gierke (1841-1921) - zwolennik niemieckiego prawa zwyczajowego jako podstawy współczesnego prawodawstwa, krytyk pozytywizmu prawniczego. Istotą tego prawa jest zasada jedności, nie widział więc w Niemczech miejsca na recepcję prawa rzymskiego, oddzielającego prawo prywatne od publicznego. Autonomię jednostki gwarantować miało państwo, jako podmiot praw i obowiązków. Państwo miało być ograniczone, o charakterze korporacyjnym.
Państwo miało być wspólnotą, wykształconą w toku historii, wyrastającą z autonomicznych, kierujących się własnym porządkiem prawnym wspólnot - osób prawnych, grupujących rodzinę, sąsiadów lub współwyznawców. Państwo jednocześnie jest suwerenem, którego prawa nadaje wspólnota, rządząca się racjami moralnymi.