Uzależnienia
Opracowanie na podstawie www.akmed.waw.pl
Uzależnienie od leków i psychotropów
Uzależnienie od leków (lekozależność, lekomania) jest to stan wywołany dłuższym stosowaniem leku o właściwościach uzależniających. Niejednokrotnie jest to lek przepisywany przez lekarza, ale przyjmowany zbyt długo lub w zbyt dużych ilościach.
Taki lek, podobnie jak alkohol i inne substancje psychoaktywne powoduje przestrojenie czynności psychicznych oraz fizycznych do tego stopnia, że nagłe przerwanie przyjmowania wywołuje zaburzenia w czynności organizmu zwane objawami abstynencyjnymi.
Najczęściej i najszybciej wytwarza się zależność psychiczna od leku, później zależność fizyczna. Uzależnienie od leków charakteryzuje się m.in. nieodpartą potrzebą (przymusem) zażywania leku, zabezpieczeniem zapasów leku, obecnością tzw. objawów abstynencyjnych pojawiających się po nagłym zmniejszeniu dawki lub po przerwaniu stosowania leku oraz negatywnymi konsekwencjami jakie wiążą się z przyjmowaniem innych substancji psychoaktywnych.
Szczególnie rozpowszechnione jest uzależnienie od benzodiazepin, które zajmuje czwarte miejsce pod względem częstości występowania (po nikotynie, alkoholu i kanabinolach). Uzależnienie może rozwinąć się już po 2-3 miesiącach systematycznego zażywania dawek terapeutycznych, a u niektórych osób nawet wcześniej. Z tego powodu należy być wyjątkowo ostrożnym decydując się na zlecanie pacjentom lub na przyjmowanie leków z tej grupy. Ryzyko uzależnienia się od leków jest większe u osób:
- cierpiących na „nerwicę”, stany lękowe, depresyjne czy zaburzenia snu,
- uzależnionych od innych substancji psychoaktywnych (np. od alkoholu)
- płci żeńskiej po 40-45 r. ż.
- samotnych, bez oparcia społecznego.
Uzależnienie od benzodiazepin charakteryzuje się tymi samymi objawami co uzależnienie od alkoholu z tą różnicą, że tolerancja rozwija się w różnym stopniu i zależy od rodzaju leku oraz jego profilu terapeutycznego.
.
Ponieważ wszystkie pochodne benzodiazepiny posiadają właściwości uzależniające, Rada Europy już w 1990 roku ostrzegała, że nie należy ich stosować dłużej niż przez 4 tygodnie
Przeciwlękowe
Alprazolam (Afobam, Xanax, Xanor), Bromazepam (Lexomil, Lexotan), Chlordiazepoxide (Elenium, Librium, Tropium), Clobazam (Urbanyl, Frisium), Clorazepate dipotassium (Cloranxen, Tranxen, Tranxilium), Diazepam (Relanium, Valium, Apzepam, Stesolid), Lorazepam (Lorafen, Temesta), Medazepam (Rudotel, Nobrium), Oxazepam (Noctazepam, Serax, Serenid, Sobril, Serepax), Prazepam (Demetrin, Centrax).
Nasenne i uspokajające
Estazolam (ProSom), Flunitrazepam (Rohypnol, Fluscand), Flurazepam (Dalmane), Loprazolam (Dormonoct), Lormetazepam (Noctofer, Noctamid), Midazolam (Dormicum), Nitrazepam (Mogadon), Temazepam (Signopam, Resotril, Normison, Euhypnos), Triazolam (Halcion).
Przeciwdrgawkowe
Clonazepam (Rivotril, Klonopin, Klonapin, Liktorivil)
Psychotropy (leki psychotropowe) działają na centralny układ nerwowy;
Neuroleptyki - tzw. przeciwpsychotyczne
- głównie powodują obniżanie poziomu dopaminy w mózgu. Typowe skutki to przymulenie, senność, deficyt motywacji do działania, problemy w koordynacji ruchowej
Anksjolityki - tzw. przeciwlękowe.W tym zawierają się SILNIE UZALEŻNIAJĄCE BENZODIAZEPINY
Antydepresanty:
SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny)
SNRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny)
SARI (antagoniści receptorów serotoninowych 5-HT2 i inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny)
SSRE (powodują nasilenie zwrotnego wchłaniania serotoniny przez neurony)
MAO (inhibitory monoaminooksydazy)
TLPD (tzw. trójcykliczne)
NDRI (inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy)