„ PIERWOTNE SPOŁECZENSTWO DOBROBYTU”

Marshall Sahlins

Przedmiot analizy: Gospodarka łowców-zbieraczy w erze przedagrarnej

Cel: Obalić tezę, ze życie w Paleolicie było ciągłą walką o przetrwanie, ciągłym zagrożeniem głodem bez chwili wolnego czasu, aby ogólnie mówiąc rozwijać kulturę. Gospodarka łowców-zbieraczy podawana w tradycyjnych opracowaniach jako zły przykład „gospodarki przetrwania”

Paleolit, starsza epoka kamienia, epoka kamienia łupanego, najstarszy i najdłuższy etap w dziejach społeczeństw ludzkich, trwający od ok. 1 mln do ok. 8 tys. lat p.n.e., charakteryzujący się gospodarką zbieraczo-łowiecką, brakiem umiejętności uprawy roli, hodowli, wyrobu ceramiki

Neolit, młodsza epoka kamienia, faza rozwoju społeczeństw ludzkich wiążąca się z przejściem od myślistwa i zbieractwa do gospodarki produkcyjnej opartej na rolnictwie i hodowli [rewolucja neolityczna!!]

Końcowy okres epoki kamienia, poprzedzający epokę brązu.
Początek neolitu datuje się na ok. 7000 lat p.n.e., trwał do ok. 2 tys. lat p.n.e. W okresie neolitu pojawiły się narzędzia i broń wykonane z kamieni gładzonych. Przejście do gospodarki rolniczo-hodowlanej zdynamizowało ogólny rozwój ludzkości

Badania terenowe na podstawie obserwacji obecnie istniejących grup łowiecko-zbierackich takich jak australijscy Aborygeni, Buszmeni, Ona, Yahgan [Ameryka]

Buszmeni - koczowniczo-stepowy, zbieracko-łowiecki lud Afryki Południowej., zamieszkujący kotlinę Kalahari i pustynię Namib, liczący ok. 50 tys. osób

DANE:

1. ekspedycja do Ziemi Arnhema z 1948, badania Frederick McCarthy i Margaret Mc Arthur

w dwóch obozach kilku, kilkunastoosobowych Fish Creek i Hemple Bay

-zdobywanie pożywienia 4-5 h dziennie

-robią sobie przerwy

-średnie dzienne spożycie - 2150 kalorii

-dużo snu w ciągu dnia, po obiedzie, po powrocie z polowania

2. badania Richarda Lee - buszmeni !Kung , grupa Dobe [obszar Bostwany] z 1964

-dwa i pół dnia pracy - 15 godzin tygodniowo

-praca jednego człowieka zapewniała utrzymanie czterem osobom

-kobieta w ciągu jednego dnia zbiera pożywienie na trzy dni. Większość czasu odpoczynek: haftowanie, przyjmowanie gości

-Pracując wykorzystuje 35% swojego potencjalnego czasu pracy!

4. Afryka - Hadza

-pracują mniej niż dwie godziny dziennie na zdobywanie pożywienia!

1.Społeczeństwo pierwotne jako społeczeństwo dobrobytu i społeczeństwo kapitalistyczne jako społeczeństwo niedoboru.

W powszechnym rozumieniu społeczeństwo dobrobytu to takie, w którym potrzeby wszystkich są zaspokajane.

Istnieją różne drogi do osiągnięcia dobrobytu:

-zaspokoić potrzeby dzięki wysokiej produkcji

-albo dzięki niskim wymaganiom!

Człowiek ma nieskończone potrzeby a ograniczone, choć dające się udoskonalać, środki. Te przepaść między środkami a celami można zmniejszyć dzięki produkcji przemysłowej, ale nigdy nei zniknie, bo pojawiają się wciąż nowe potrzeby, zawsze można chcieć więcej.

Rynkowa obsesja niedoboru.

Niedostateczność środków ekonomicznych jest pierwsza zasada najbogatszych społeczeństw świata

Społeczeństwa kapitalistyczne, mimo bogactwa, podporządkowują się zasadzie niedoboru. Sidła konsumpcji - zaczyna się od poczucia niedostatku. Niedostatek aksjomatem naszej ekonomii.

Galbraith - głosiciel postmaterializmu, użył sformułowania „społeczeństwo dobrobytu” ironicznie, zwracając uwagę, ze obfitości dóbr konsumowanych indywidualnie towarzyszy niedostateczna podaż dóbr publicznych. Uważał, ze na tym poziomie rozwoju gospodarczego USA dalsze powiększanie indywidualnej konsumpcji nei ma sensu, a celem gospodarowania powinna być przede wszystkim jakośc życia.

- naukowcy zbadali, że po przekroczeniu pewnego progu dobrobytu, wzrostu dochodów już nei odczuwamy!

A społeczeństwa pierwotne:

-żyją na obiektywnie niskim poziomie ale w związku z niewielkimi potrzebami, te potrzeby materialne są z łatwością zaspokajane,

potrzeby materialne ograniczone, za to środki techniczne niezmienne ale wystarczające, powszechnie dostępne dla każdego

oni nie ograniczają swoich potrzeb, nie jest to kwestia trudnych wyrzeczeń, po prostu tych potrzeb nie mają, są wolni!

niespotykany dostatek materialny przy niskim standardzie życia

2. Kategorie potrzeb i ich zastosowaniu do opisu społeczeństw

nieograniczone potrzeby - ograniczone środki - niedobór

ograniczone potrzeby - nieograniczone środki [w stosunku do potrzeb] - dostatek

3. Konsekwencje koczowniczego stylu życia dla myślenia o zasobach i dobrobycie

Badaczom nasuwało się pytanie, dlaczego zadowalają się tak niewielką ilością dóbr materialnych. Kluczowym czynnikiem jest właśnie ich tryb życia. Ponieważ muszą się przemieszczać, kiedy wyczerpią zapasy danego terenu, ruch jest warunkiem przetrwania, dlatego wszystko co może ograniczać jest niepożądane. Dobytek musi moc się zmieścić w tobołku niesionym na plecach! Wobec tego bogactwo staje się w tym wypadku ciężarem!

Skromność materialnych wymagań staje się pozytywną wartością kulturowa , pomaga przetrwać!!

Kryterium wartości danego przedmiotu jest swoboda poruszania się - wartość ostateczna!

Gromadzenie przykułoby grupę do danego obozowiska. Dlatego nie robi się większych zapasów, a przedmioty codziennego użytku są jak najprostsze. Tak, żeby gdy są potrzebne można było szybko wytworzyć nowe z materiałów szeroko dostępnych, za darmo. Nie gromadzi się przedmiotów, jest to pozbawione sensu. Zwłaszcza, że zawsze można pożyczyć od sąsiada - brak poczucia własności, wszystko należy do całej grupy, jest wspólne.

4. Ubóstwo jako relacja między ludźmi. Co to znaczy: ubodzy ludzie i ubogie społeczeństwo?

Do dyskusji.

Kategoria biedy, ubóstwa zawsze w odniesieniu do bogactwa

bieda jest wynalazkiem rozwoju cywilizacji!

Destutt de Tracy: ludziom biednym w biednych narodach żyje się zazwyczaj dobrze, podczas gdy w narodach bogatych są oni zazwyczaj biedni

---