Gosp światowa: kat ekonom, char hist i ekonom, pojęcie umowne, nie jest prostą sumą elementów składowych, są to podmioty+nawiązywane i utrzymywane przez nie międzynarodowe stosunki ekonom Struktura przedmiotu badań gosp światowej: *s. czasowa( przyszły międzynarodowy podział pracy, współczesny, tradycyjny) * s. podmiotowa(kraje kapitalistyczne rozwinięte, kraje post-socjalistyczne, kraje rozwijające się, regionalne ugrupowania int, firmy transnarodowe, międzynarod org gosp i fin, krajowe podmioty)*s. przedmiotowa sfery regulacyjnej(rynkowe mech pieniężno- cenowe i fin-walut, nierynkowe mechanizmy, interwencjonalizm)*s. przedmiotowa sfery realnej gosp(międzynarod handel towarowy, usługami, przepływy kapitałowe,migracja ludzi, przepływy inf-tech) Korporacje transnarodowe(KTN): w formie spółek akcyjnych, skład z p macierzystych i zagr filii, prowadzące działalność w co najmniej 2krajach i posiadające w co najmniej 2 krajach swoje filie klasyfikacja krajów wg MFW:rozwinięte +o gosp wchodzących i rozwijających wg ONZ: kraje rozwinięte+Europa Pd- Wschoraz WNP(Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja,Rosja, Mołdawia, Ukraina)+ kraje i terytoria rozwijające się
Handel międzynarodowy: TEORIE*Psychoza lęku przed brakiem towarów- dążenie do uzyskania jak najwięcej dóbr przy jednoczesnym oferowaniu możliwie jak najmniej, cel to podział pracy np. starożytny Egipt *dogmat słusznej ceny- handel korzystny pod war słusznej ceny, która pokrywa koszty prod i kształtuje się na rynki *Merkantylizm- celowość zwiększania przez kraj zasobów kruszców i pieniędzy oraz stosowanie Polit ekonom np. Hol, Hiszp,Fr,GB *klasyczna teoria wymiany międzynarod- doskonała konkurencja, rynek jest przejrzysty, wolny handel, nie bierze pod uwagę kosztów transportu *teoria kosztów absolutnych- źródłem korzyści z handlu jest występowanie między krajami bezwzgl różnic kosztów wytwarzania, mierzonych w ujęciu A. SMITHA ( całkowite specjalizacje) *teoria kosztów względnych- to co wcześniej w ujęciu D. RICARDO *teoria obfitości zasobów- Heckscher, Ohlin, Samuelson, czynnikiem determinującym jest występowanie między krajami relatywnych różnic kosztów i cen (czynniki prod kapitał i praca) TWIERDZENIA *Heckschera-Ohlina- kraj lepiej wyposażony w kapitał to specjalizacja w produkcji i eksporcie dóbr kapitałochłonnych, kraj lepiej wyposażony w pracę to specjaliz w produkcji i eksporcie dóbr pracochłonnych *Heckschera-Ohlina-Samuelsona- rozwój wolnorynkowej wymiany prowadzi do zmniejszenia się różnic cen czynników produkcji pomimo braku przejrzystości Grupy towarowe-towary wystandaryzowane (masowe, jednolity charakter np. artyk rolne,surowce naturalne) i zindywidualizowane(przemysłowe, luksusowe towary)
Współczesne gosp nadorowe- układ: *trójsektorowy(1.rolnictwo 2.przemysł 3.usługi) *dwusektorowy(1.przemysł:agrobiznes, p. wydobywczy i przetwórczy 2.usługi)
Usługa: produkt niematerialny, wartość użytkowa wytwarza w wyniku pracy ludzkiej, przedmiot obrotu handlowego, nie może być przedmiotem obrotu międzynarodowego Usługi niewyodrębnione: nie rejestrowane jako samodzielne trans handl, zawarte w innych np. związane z przygotowaniem, negocjacjami, nazdrorowaniem realizacji transakcji handl Samodzielne usługi- międzynarod przepływ ujmowany w osobnych tranz handl Rodzaje usług:* sensu stricte rynkowe(transport, turystyka, ubezpieczenia,reklama) *czynnikowe(dochody od kapitału zainw za granicą, dochody z pracy za granicą) Runda Urugwajska GATT- w jej wyniku podpisano Układ Ogólny w Sprawie Handlu Usługami (GATS) GATS- 1wsza, wielostronna uwowa międzynarod, swobodne obroty usługami, żaden z artykułów nie przyjmuje def usługi Usługa transgraniczna- z 1kraju do 2, nie jest konieczne przemieszczanie się usługodawcy lub usługobiorcy np. porada prawna przez tel Konsumpcja za granicą- usługobiorca udaje się do kraju usługodawcy np. studia zagr wg GATS dostęp do rynku gdy nie ma restrykcji co do: l. dostawców usług, wart transakcji l. aktywów, l. operacji usług, l. osób usługodawców, typu prawnego statusu p., udziału obcego kapitału
Formy wywozu kapitału KRYTERIA:* okresu lokaty i mobilności (k. krótkotermin, k. długo) *rozróżnienia przepływów kapitału (zagraniczne inw bezpośr, inw portfelowe) *forma lokaty (k. produkcyjny- prawo eksportera, k. pożyczkow-prawo importera)* własności (*k. pochodzący ze źródeł prywatnych, k. ze źródeł publicznych) Motywy eksportu BIZ: poszukiwanie rynków, zasobów, podnoszenie efekty, pozyskiwanie aktywów Skutki przepływu kapitału: dynamika rozwoju, bilans płat, skutki MFW- agenda Narodów Zjedn, Breton Woods 1944, funckonuje od 1947, założyły 44państwa(Polska) Funkcje MFW: *regulacyjna *konsultacyjna *finansowa *inf-szkoleniowa Kwoty udziałowe wypłacane w : *25%w SDR lub walutach swobodnie wymienialnych wskazanych przez MFW *75% w walucie narodowej kraju Kwoty udziałowe decydują o: liczbie głosów, wielkości i przydziale SDR, pomocy kredyt, udziale w Radzie Wykonawczej Specjalne Prawa Ciągnienia SDR: rodzaj aktywu rezerwowego stworzony w 1969r, forma bezgotówkowa, funkcja jednostki rozrachunkowej Władze: *Rada Gubernatorów-najwyższy organ, guberni+zastępcy(ministrowie fin, prezesi banków) *Rada Wykonawcza-działalność bieżąca, 24dyrektórów(powołani przez 5krajów z największymi udziałami *Dyrektor Zarządzający- wybierany przez Radę, przewodniczący
GRUPA BANKU ŚWIATOWEGO :*Międzynar Bank Odbudowy i Rozwoju IBRD- kredyty i pomoc dla krajów biedniejszych, kredyty na 15-20lat,karencja 5lat, środki na działalność z obligacjiAAA *Międzynar Stowarzysz Rozwoju IDA-zmniejszenie ubóstwa, udziela nieoprocent pożyczek, środki z wpład zamożnych *Międzynar Korporacje Finansowe IFC- wspiera sektor prywatny w krajach rozwijających się w Europie Śr-Wsch, kredyty długotermin na 7-12 lat, karencja 3lata, pożyczki konsorcjalne, środki z rynku kapit * Wielostronna Agencja Gwarancji Incest MIGA-wspiera zagr inw poprzez gwarancje, usługi reasekuracji ubezpieczeniowej *Międzynar Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych ICSID- usługi mediatorskie i arbitrażowe
1.STREFA WOLNEGO HANDLU- wolny handel między członkami 2.UNIA CELNA- wolny handel + wspólna zew taryfa celna 3.WSPÓLNY RYNEK-wolny handel+ wspólna zew taryfa+wolny przepływ czynników prod 4.UNIA EKONOMICZNA: wolny nadel+wspólna zew faryfa+wolny przepływ+ harmonizacja polityk odcinkowych 5.PEŁNA UNIA EKONOM: wolny handel+wspólna taryfa+wolny przepływ czynników+harmonizacja polityk+pełna ponadnarodowość
Zmiany kursów sztywnych:*dewaluacja- zmniejszenie *rewaluacja-zwiększenie Zmiany kursów płynnych: *aprecjacja- zwiększenie wartości wzgl innych*deprecjacja- zmniejszenie RODZAJE KURSÓW WALUTOWYCH KRYTERIA:*amplitudy wahań (k sztywny- nie podlega wahaniom, k stały- ulega zmianom ale granice określone, k płynny- pod wpływem podaży i popyty, bez ograniczeń) *liczebności( k jednolity-, k dualny- dwa odmienne kursy towarowe i kapitałowe, k zróżnicowany- większa liczba w róznych przekrojach) System z Breton Woods- stałe kursy, dopuszczalne odchylenie +-1%, parytet w złocie lub dolarach System wielodewizowy- zakaz odnoszenia walut do złota, dowolne reguły kursowe, SDR
GATT-1948, zamiast ITO, narzędziem były rundy (odbyło się 8) Zasada niedyskryminacji: Klauzula Najwyższego Uprzywilejowania(KNU)-prawo do równego traktowania i równych korzyści w stosunkach handlowych Klauzula narodowa (KN) - traktowanie towarów zagr na rynkach wewnętrznych nie mniej
korzystnie niż analogicznych towarów pochodzenia krajowego
WTO-1995, siedziba Genewa Szwajcaria, 153 członków, Dyrektor-Pascal Lamy
GATT: umowa wielostronna, statut tymczasowy, wielostronność eumó selektywna, mniej sprawny system rozstrzygania sporów niż w WTO, zakres przedmiotowy to wymiana towarowa
WTO: org międzynarodowa posiadająca osobowość prawną, charakter trwały, większość umów realizowana przez wszystkich członków, sprawny system rozstrzygania sporów, zakres przedmiotowy to wymiana towarowa, handel usługami, TRIMS, TRIPS