Scenariusz akademii z okazji rocznicy uchwalenia
Konstytucji 3-go Maja
Narrator, 5 uczniów recytujących wiersze i chórek (ilość osób w chórku dowolna).
Narrator (cytuje fragment Konstytucji)
Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje i z tej dogorywającej chwili, która nas samym sobie wróciła - wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą egzystencję polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc na błogosławieństwo oraz na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas namiętność sprawować mogą, dla dobra powszechnego i ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą Konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą i nienaruszalną deklarujemy...
Jest to wstęp do Konstytucji uchwalonej 3 maja 1791 roku. W dniu dzisiejszym kontynuujemy tradycję obchodzenia rocznicy tego niezwykle ważnego wydarzenia. Tradycja ta jest wpisana i głęboko zakorzeniona w naszej historii narodowej.
Recytator: wiersz W. Dalewskiej Dniu Trzeci Maja
Dniu Trzeci Maja, dniu nam święty,
hołd ci należy nieść,
choć dziś narodu cel wytknięty,
pamięci twojej cześć!
W sercach ci trzeba wznieść Ołtarze
Za jasny wspomnień kwiat,
który rokrocznie niesiesz w darze z minionych dawnych lat...
Święto przeszłości - świętem dla nas, bo nas nie spodli wróg.
Czcić je będziemy po wieczny czas,
Tak nam dopomóż Bóg!
Chórek: śpiewa I zwrotkę Mazurka Trzeciego Maja
Witaj majowa jutrzenko, świeć naszej polskiej krainie,
uczcimy ciebie piosenką, która w całej Polsce słynie.
Witaj Maj, Trzeci Maj, u Polaków błogi raj! (ref.2x)
Narrator:
Po pierwszym rozbiorze Polski światła cześć społeczeństwa polskiego dążyła do przeprowadzenia reform skupiając się w obozie zwanym patriotycznym.
Przeciwnicy reform - opozycja magnacka, nadal zamierzali korzystać z protekcji Rosji. Król i stronnictwo dworskie dążyło do wzmocnienia władzy królewskiej i powiększenia sił zbrojnych. Walka pomiędzy tymi stronnictwami miała się rozegrać na Sejmie, który rozpoczął obrady w 1788 roku.
Recytator: wiersz J. Szczepkowskiego Opowiedz nam, moja Ojczyzno
Opowiedz nam moja ojczyzno jak matka dzieciom ciekawym,
o latach znaczonych blizną, na wiekach chwały i sławy!
Wytłumacz nam, tak jak umiesz, skąd czerwień i biel sztandarów,
niech ludzie żyją tu w dumie, że taki wydał ich naród!
A jeśli wieka historia i dla nas ma trochę miejsca,
Bądź w wiernych mi najwierniejsza i mnie weź sobie do serca!
Chórek: śpiewa następną zwrotkę Mazurka Trzeciego Maja
Nierząd braci naszych cisnął, gnuśność w ręku króla spała,
A wtem Trzeci Maj zabłysnął - i nasza Polska powstała.
Wiwat Maj, Trzeci Maj, wiwat wielki Kołłątaj! (2x)
Narrator:
Prace Sejmu Czteroletniego uwieńczono uchwaleniem nowej Konstytucji w dniu 3 maja 1791 roku. Stanowiła ona krok naprzód w ważnych kwestiach społecznych i dziele reformy państwa. Znosiła wolną elekcję, konfederacje, rokosze i liberum veto i należała do zdecydowanie postępowych.
Recytator: wiersz Franciszka Karpińskiego Na dzień 3 maja
Rzucajmy kwiat po drodze, kędy przechodzić mają
Szczęścia narodu wodze, co nowy rząd składają
Weźmy weselne szaty, Dzień to kraju święcony.
Jakże ten król nasz bogaty! Skarb jego - serc miliony.
Uczcie się, dzieci nasze, nucić tę pieśń wraz z nami,
Ażeby wnuczki wasze śpiewały ją wiekami...
Chórek: śpiewa kolejną zwrotkę Mazurka Trzeciego Maja
Ale chytrości gadzina młot swój na nas gotowała
z piekła rodem Katarzyna Moskalami kraj zalała.
Chociaż kwitł piękny maj, rozproszono biedny kraj. (2x)
Narrator:
27 kwietnia 1792 roku przedstawiciele opozycji magnackiej podpisali akt konfederacji, który potem ogłosili w miasteczku Targowica na Ukrainie. Akt ten unieważniał Konstytucję 3 Maja i wzywał carycę do udzielenia pomocy Targowiczanom celem przywrócenia dawnego porządku. W ten sposób doszło do wojny polsko-rosyjskiej. Mimo sukcesów wojsk polskich pod Zieleńcami i Dubienką nastąpił odwrót ich w stronę Wisły. Król, myśląc, że ocali Polskę, przystąpił do targowiczan. Konsekwencją przegranej Polaków był II rozbiór Polski w 1793 roku, a następnie po ostatnim zrywie niepodległościowym - Powstaniu Kościuszkowskim, doszło do III rozbioru Polski w roku 1795, który zlikwidował państwo polskie na 123 lata.
Recytator: wiersz Franciszka Karpińskiego Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta
Ojczyzno moja, na końcuś upadła! Zamożna kiedyś i w sławę, i w siłę !...
Ta, co od morza aż do morza władała, kawałka ziemi nie ma na mogiłę...
Jakże ten wielki trup do żalu wzrusza! W tym ciele była milionów dusza...
Chórek: śpiewa ostatnią zwrotkę Mazurka Trzeciego Maja
Wtenczas Polak ze łzą w oku smutkiem powłókł blade lice,
i Trzeciego Maja w roku wspominał lubą rocznicę
Wzdychał ciągle: Boże daj, by zabłysnął Trzeci Maj! (2x)
Recytator: fragment Koncertu Jankiela z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza
Mistrz zawsze patrzył w niebo, czekając natchnienia.
Spojrzał z góry, instrument dumnym okiem zmierzył,
Wzniósł ręce, spuścił razem, w dwa drążki uderzył,
Zdumieli się słuchacze... Razem ze strun wiela
Buchnął dźwięk, jakby cała janczarska kapela
Ozwała się z dzwonkami, z zelami, z bębenki.
Brzmi Polonez Trzeciego Maja! - Skoczne dźwięki
Radością oddychają, radością słuch poją,
Dziewki chcą tańczyć, chłopcy w miejscu nie dostają -
Lecz starców myśli z dźwiękiem w przeszłość się uniosły,
W owe lata szczęśliwe, gdy senat i posły
Po dniu Trzeciego Maja w ratuszowej sali
Zgodzonego z narodem króla fetowali -
Gdy przy tańcu śpiewano: Wiwat król kochany!
Wiwat sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie Stany!...
Narrator:
Konstytucja Trzeciego Maja była drugą w świecie po amerykańskiej, a pierwszą w Europie demokratyczną ustawą zasadniczą. Chociaż nie przetrwała zbyt długo, to jednak w naszej świadomości narodowej trwa zawsze i pozostanie w niej na wieki.
Na zakończenie chór śpiewa pieśń Jak długo w sercach naszych
Jak długo w sercach naszych, choć kropla polskiej krwi,
Jak długo w sercach naszych Ojczysta miłości tkwi,
Stać będzie kraj nasz cały, stać będzie Piastów gród,
Zwyciężył Orzeł Biały, zwycięży polski lud.
Jak długo z gór Karpackich brzmi polskiej pieśni ton,
Jak długo na Wawelu Zygmunta bije dzwon,
Stać będzie kraj nasz cały …
Jak długo Wisła wody na Bałtyk będzie słać,
Jak długo polskie grody nad Wisłą będą stać,
Stać będzie kraj nasz cały …
2