ZAKAŻENIA BAKTERYJNE SKÓRY
ROPNE CHOROBY SKÓRY
zakażenia gronkowcowe
Zapalenie mieszka włosowego Folliculitis
Objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest żółtawy pęcherzyk ropny o twardej, napiętej pokrywie, często przebity włosem, otoczony rąbkiem zapalnym. Jeśli dochodzi do zajęcia całego mieszka i jego okolicy (folliculitis et perifolliculitis) stan zapalny jest bardziej nasilony. Może temu towarzyszyć powiększenie węzłów chłonnych. Stan zapalny ujścia mieszka - ostiofolliculitis.
RR:
osutki przymieszkowe jodowe i bromowe
przymieszkowe wykwity krostkowe pochodzenia zawodowego
trądzik pospolity
trądzik sterydowy
Leczenie: zmiany nieliczne - leczenie miejscowe aerozolami zawierającymi antybiotyki (neomycyna, tetracyklina, Bactrim)
Figówka. Przewlekłe zapalenie ropne mieszków włosowych. Folliculitis chronica
Objawy i przebieg: wykwity są krostkowe, grudkowe, lub mają charakter rozmiękających guzów ropnych. Włosy nie wykazują zmian, dają się łatwo usunąć w wyniku zniszczenia mieszków włosowych. Umiejscowienie: owłosiona skóra twarzy
RR:
grzybica z odczynem zapalnym
figówka bliznowaciejąca - z gruźlicą toczniową
odmiany przewlekłego zapalenia mieszków włosowych:
folliculitis scleroticans nuche - następstwo długotrwałego utrzymywania się zmian w okolicy karku, gdzie dochodzi do stwardnień, przerosłych blizn i przetok
folliculitis capitis abscendens et suffodiens - w przypadku nasilonego łojotoku, dochodzi do powstawania blizn, przetok z nieregularnym wyłysieniem
Czyrak. Czyraczność Furunculus. Furunculosis
Objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest naciek zapalny w otoczeniu mieszka włosowego. Powstaje początkowo guzek, sino czerwony i żywo bolesny. Po upływie 4 - 6 dni na szczycie guzka pojawia się krosta przebita włosem, pod którą wytwarza się martwica i postępujący rozpad tkanek. Tkanka martwicza daje się usunąć lub samoistnie odpada. Kraterowaty ubytek pozostawia niewielką bliznę.
Czyraczność Furunculosis- liczne czyraki w rozmaitym okresie rozwoju, którym sprzyjają choroby przemiany materii, choroby nerek, niedobory immunologiczne. Częstym powikłaniem jest powiększenie węzłów chłonnych, ropowica lub czyrak gromadny
Czyrak gromadny carbunculus - powstaje w wyniku skupiania się i zlewania czyraków. Występuje u osób charłaczych, niedożywionych. Liczne czopy martwicze w zlewnym i nacieczonym ognisku. Znaczna bolesność.
Ropnie mnogie pach Hidradenitis suppurativa
E: zakażenie dotyczy gruczołów apokrynowych i dlatego nie występuje przed okresem pokwitania. Nadmierne pocenie sprzyja powstawaniu zmian.
Objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest guzek lub guz podskórny, ulegający rozmiękaniu i przebiciu. Mogą powstawać przetoki i bliznowacenie. Nasilone zmiany bliznowate z głębokimi przetokami nazywane są trądzikiem odwróconym (acne inversa)
RR:
czyrak Furunculus
gruźlica rozpływowa
przetoki w chorobie Crohna
Leczenie: w okresie wczesnym maść ichtiolowa, antybiotyki wg antybiogramu
Ropnie mnogie niemowląt Abscessus multiplices infantum
E: zakażenie dotyczy głównie części wyprowadzających gruczołów potowych. Usposabiają zaniedbania higieniczne, załamanie odporności ogólnej.
Objawy i przebieg: liczne, rozmiękające guzy umiejscowione na tułowiu, niekiedy na kończynach. U niemowląt wyniszczonych tworzą się niekiedy przetoki. Przebieg jest ostry i podostry.
Leczenie: nacinanie, oczyszczanie, odkażające kąpiele, pielęgnacja niemowląt.
Liszajec pęcherzowy noworodków Impetigo bullosa neonatum
Objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest pęcherz, początkowo wypełniony treścią surowiczą, później ropno-surowiczą. Umiejscowienie rozmaite. Okres trwania krótki, kilkudniowy.
Zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków Necrosis toxica staphylogenes SSSS
E: gronkowiec złocisty (fag 2, głównie typu 71), który produkuje egzotoksynę działającą niszcząco na naskórek
Objawy i przebieg: pęcherze są płaskie, bardzo wiotkie, szybko ulegają przerwaniu, z wytworzeniem rozległych powierzchni pozbawionych naskórka. Zmiany zajmują całą skórę
Leczenie: antybiotyki. Kortykosteroidy zakazane!!! Pozajelitowo płyny wieloelektrolitowe
Zakażenia paciorkowcowe
Róża Erysipelas
E: zakażenie paciorkowcowe skóry następuje w wyniku urazów mechanicznych, bądź upośledzenia krążenia żylnego lub chłonnego (róża nawrotowa)
Objawy i przebieg: zmiany skórne polegają na obrzęku i ostrym stanie zapalnym skóry i tkanki podskórnej oraz bardzo wyraźnym, stromym, obwałowanym odgraniczeniu od otoczenia. Kształt ogniska jest nieregularny, często smugowate wypustki (szerzenie się zakażenia drogą naczyń chłonnych). Spoistość ogniska dość znaczna, skóra napięta, wygładzona i lśniąca. Ból i pieczenie.
Umiejscowienie: najczęściej twarz; punktem wyjścia są na ogół błony śluzowe nosa i jamy ustnej. Również kończyny, zwłaszcza dolne.
Postacie róży:
róża pęcherzowa (e. bullosa) - w obrębie podstawowego ogniska pojawiają się pęcherze wypełnione treścią surowiczą.
róża krwotoczna (e. heamorrhagicum) - pęcherze wypełnione treścią krwistą
róża zgorzelinowa (e. gangrenosum) - zmiany martwiczo - zgorzelinowe
róża wędrująca (e. migrans) - zmiany przebiegają wzdłuż naczyń chłonnych w postaci smugowatych wypustek
róża nawrotna (e. recidivans) - w przypadku zastoju żylnego, zastoju chłonki, zmian pojawiają się w poprzednio zajętych okolicach
Powikłania: ropowica, zapalenie naczyń i węzłów chłonnych, słoniowacizna, kłębkowe zapalenie nerek, infekcje zapalne wsierdzia, posocznica.
Badania dodatkowe: posiew płynu z pęcherzy, ASO (dodatni po około 14 dniach od momentu zakażenia), morfologia krwi obwodowej (granulocytoza obojętnochłonna)
RR:
zakrzepowe zapalenie żył z żywym odczynem zapalnym skóry
ostre kontaktowe zapalenie skóry
rumień guzowaty
narządowy toczeń rumieniowaty (gdy na twarzy)
początkowy półpasiec
róża nowotworowa (erysipelas carcinomatosum)
Leczenie: półsyntetyczne penicyliny lub cefalosporyny 7-10 dni
Mieszane zakażenia paciorkowcowo - gronkowcowe
Liszajec zakaźny Impetigo contagiosa
E: przez paciorkowce hemolizujące lub / i gronkowce. Zakażenie jest zazwyczaj zewnątrzpochodne, przez bezpośredni kontakt lub przez przedmioty, lub wewnątrzpochodne z błon śluzowych jamy nosowo - gardzielowej.
Objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest pęcherz o bardzo wiotkiej pokrywie, która szybko ulega przerwaniu. W obrazie chorobowym dominują miękkie strupy barwy miodu. Umiejscowienie: najczęściej części odsłonięte, szczególnie twarz w otoczeniu jamy ustnej. Okres trwania od kilku do kilkunastu dni.
Leczenie: miejscowo aerozole i maści z antybiotykami lub środkami odkażającymi. W przypadku opornych na leczenie - penicyliny półsyntetyczne.
Niesztowica Ecthyma
E: jak w liszajcu zakaźnym; czynniki usposabiające: zaniedbania higieniczne, zwłaszcza w chorobach swędzących skóry, poza tym niedożywienie lub ogólne wyniszczenie
Objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest wiotki pęcherz wypełniony treścią ropną, którego dno ulega rozpadowi z wytworzeniem owrzodzenia pokrytego uwarstwionym strupem. Umiejscowienie: kończyny dolne, głównie podudzia, oraz tułów i pośladki, rzadko kończyny górne. Okres trwania kilka tygodni; zmiany pozostawiają przebarwione na obwodzie blizny
RR:
czyrak furunculus
pyodermia gangrenosum
Leczenie:
ogólne: odpowiednimi antybiotykami oraz ogólnie wzmacniające i bodźcowe. Wyeliminowanie czynników usposabiających
miejscowe: w okresie wczesnym przecina się pęcherze i oczyszcza owrzodzenia, następnie stosuje aerozole i kremy przeciwbakteryjne
Piodermia przewlekła bujająca i wrzodziejąca Pyodermia chronica vegetans et exulcerans
Objawy i przebieg: umiejscowienie jest rozmaite, często na pośladkach i w okolicy pachwin oraz na kończynach dolnych. Jest to przewlekłe ropne zakażenie skóry o różnorodnym obrazie klinicznym i z obecnością owrzodzeń i przetok lub bujającej ziarniny.
Inne choroby bakteryjne skóry
Różyca Erysipeloid
E: zarazek włosowiec różycy (Erysipelothrix rhusiopathiae) - wnika poprzez miejsce skalecznie lub ukłucia. Schorzenie występuje najczęściej u osób stykających się z zakażonym mięsem, drobiem lub rybami. Okres wylęgania 2-7 dni.
Objawy i przebieg: ostro odgraniczony rumień, zajmujący głównie grzbietowe powierzchnie jednego lub kilku palców, z oszczędzeniem paliczków. Często przechodzą na grzbiet ręki, szerzą się obwodowo. W okresie początkowym swędzenie, pieczenie i ból. Okres trwania kilkutygodniowy.
RR:
róża
rumień wielopostaciowy erythema multiforme
rumień przewlekły pełzakowaty
łupież rumieniowy Erythrasma
E: kiedyś uważane za grzybicę naskórkową. Czynnik wywołujący to maczugowiec Proprionibacterium minutissimum. Czynnik usposabiający to wilgotność.
Objawy i przebieg: wykwity - rumieniowate plamy barwy różowej, a później żółtawej i ciemnobrunatnej, z otrębiastym złuszczaniem powierzchni. Umiejscowienie: uda, u mężczyzn miejscu przylegania worka mosznowego, rzadziej doły pachowe, przestrzenie międzypalcowe stóp. Okres trwania wielomiesięczny lub wieloletni. Pomarańczowoczerwona fluorescencja w świetle Wooda.
RR:
grzybica pachwin tinea inquinalis
wyprzenie drożdżakowe
Leczenie: erytromycyna po 1,0-1,5g/dobę przez 10 dni, miejscowo 5% maść erytromycynową lub preparaty imidazolowe
Promienica Actinomycosis
E: promieniowce beztlenowe - Actinomyces Israeli. Czynniki sprzyjające to próchnica zębów i zakażenia powierzchowne oraz urazy.
Objawy i przebieg: zapalny naciek o nierównej, niekiedy pofałdowanej powierzchni. Później powstają guzy, ulegające rozmiękaniu i przebiciu z wytworzeniem przetok. W wydzielinie charakterystyczne żółte ziarenka. Przetoki nie przekształcają się w owrzodzenia. Proces nie dotyczy węzłów chłonnych. Zmiany najczęściej dotyczą okolic podszczękowej, mogą jednak występować w obrębie klatki piersiowej i brzucha.
RR:
ropień i ropowica odzębowa
gruźlica rozpływowa
nowotwory
Leczenie: ogólne: stosuje się penicylinę prokainową po 4800000j./dz. przez kilkanaście dni, a następnie 2400000j./dz. przez 3-6 miesięcy, aż do cofnięcia się zmian.
BORELIOZY
Jest to grupa schorzeń wywołana przez bakterie należące do rodzaju krętków - Borrelia burgdorferi, przenoszone przez kleszcze.
Boreliozę można podzielić na trzy okresy:
I okres - ograniczone zmiany skórne typu erythema chronicum migrans, niekiedy lymphocytoma
II okres - zmiany rozsiane z możliwością zajęcia, poza skórą, układu kostno-mięśniowego, serca, układu nerwowego i praktycznie wszystkich narządów
III okres - zmiany skórne typu acrodermatitis actophicans, a także o cechach twardziny typu morphea oraz lichen sclerosus et atrophicus
Rumień przewlekły pełzający Erythema chronicum migrans (ECM)
Objawy i przebieg: umiejscowienie jest rozmaite: na tułowiu lub kończynach. W wyniku obwodowego szerzenia się powstają obrączkowate ogniska, leżące na poziomie skóry lub tylko nieznacznie wyniosłe. Stan ogólny chorych dobry
Leczenie: penicylina 4800000j./dz. w ciągu 10-14 dni
Lymphocytoma Lymphadenosis benigna cutis (LABC)
Objawy i przebieg: guzek jest zwykle pojedynczy, barwy sino czerwonej, o dość miękkiej konsystencji, dobrze odgraniczony od otoczenia, nie ulegający rozpadowi. Umiejscowienie jest rozmaite, często w obrębie płatka usznego i twarzy.
Zanikowe zapalenie skóry kończyn Acrodermatitis chronica atriphicans
Objawy i przebieg: wykwity początkowo są nacieczonymi, czerwonymi plamami, w dalszym przebiegu skóra ulega bardzo znacznemu ścieńczeniu, staje się bibułkowato pomarszczona, z prześwitującą siecią powierzchniowych naczyń. Układ zmian jest dystalny. W części przypadków rozwijają się stwardniałe ogniska twardzinopodobne. Przebieg wieloletni.
1