Flora fizjologiczna skóry jest podobna do występującej w glebie, ale przez konkurencję nie pozwala ona na zasiedlenie przez bakterie chorobotwórcze.
Skóra jest także dobrze chroniona przez dwie główne linie obrony:
warstwa rogowa i naskórek , a po jej sforsowaniu przez bakterie:
kk. immunologiczne: granulocyty i makrofagi
Warunki sprzyjające rozwojowi zakażeń bakteryjnych
warunki środowiska
warunki osobnicze - wiek, okolice ciała, stan skóry, choroby ogólnoustrojowe, stany wyniszczenia, spadek odporności komórkowej, immunologiczne zaburzenia fagocytozy, stosowanie ogólne antybiotyków i miejscowe kortykosterydów, leki immunosupresyjne
Podział zakażeń ze względu na charakter:
Choroby ropne skóry - pyodermiae
pierwotne - skóra pierwotnie zdrowa
zenątrzpochodne
z ognisk wewnątrzpochodnych (np. z jamy ustnej)
wtórne
dotyczące skóry chorobowo zmienionej
II. Inne choroby bakteryjne skóry
Różyca - Erysipeloid
Łupeż rumieniowy - Erythasma
Zakażenia Borelia burgdorferi
Promienica - Actynomycosis
Podział zakażeń wg. czynnika etiologicznego
Zakażenia gronkowcowe
Zakażenia paciorkowcowe
Zakażenia mieszane gronkowcowo-paciorkowcowe
Największa grupa zakażeń. Bakterie te atakują różne elementy skóry: przydatki, gruczoły potowe, mieszki włosowe
Choroby wywołane przez bakterie
mieszki włosowe
zapalenie mieszków włosowych
czyrak
czyrak gromadny
gruczoły potowe
ekrynowe
apokrynowe
Choroby wywołane przez toksyny bakteryjne
liszajec zakaźny
toksyczne zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry
Stan zapalny ujścia mieszka przechodzący w dalszym przebiegu na mieszek i otoczenie.
Żółtawy pęcherzyk ropny przebity włosem, otoczony rąbkiem zapalnym, i w zależności od głębokości zajmuje:
tylko ujście mieszka włosowego
cały mieszek
tk. okołomieszkowa
Postacie różnią się między sobą obecnością, odczynu zapalnego, nacieku.
Zmiany szybko ustępują.
2. postać przewlekła - figówka gronkowcowa
Dotyczy głównie mężczyzn, a związana jest z owłosioną skórą twarzy i głowy.
krostki, grudki i nacieki zapalne guzkowe, a nawet guzowate rozmiękające. Przy zniszczeniu mieszków i bliznowaceniu pozostają blizny figówka bliznowaciejąca
ogólnie antybiotyk zgodnie z posiewem
zapobieganie nawrotom odkażanie narzędzi do golenia wtórne zakażenia
nie używanie kosmetyków drażniących stan zapalny uwrażliwienie na zakażenie bakteryjne
Rozprzestrzenianie się zakażenia na mieszek i tkankę okołomieszkową martwica.
Występuje w tych samych okolicach co zapalenie mieszków włosowych (s. tułowia, kończyn, głowy). Może dotyczyć każdego.
zapalny naciek guzowaty bardzo bolesny w obrębie którego (w przeciągu kilku dni) powstaje martwiczy czop oddzielenie się czopa owrzodzenie z występowaniem bólu szybkie zagojenie.
miejscowe - maść Ichtiolowa
rozgrzewające okłady ze spirytusem pod ceratką - przy uczuleniu na maść Ichtiolową
przy lokalizacji na twarzy (b. niebezpieczne - połączenia) - jest wskazana hospitalizacja i leczenie antybiotykiem a nawet 2 lub 3.
Występuje przy zaburzeniach odporności .
zajęcie kilku i nawet kilkunastu sąsiadujących mieszków włosowych
bardzo bolesne nacieki zapalne z licznymi czopami martwiczymi.
powiększenie węzłów chłonnych
objawy ogólne - temp. , złe samopoczucie, może prowadzić do posocznicy
antybiotyki ogólne
chirurgiczne oczyszczenie tk. martwiczych b. toksycznych
poszukiwanie przyczyn niedoborów odporności
leczenie uzupełniające
Stan, w którym dochodzi do tworzenia się licznych czyraków u danej osoby w określonym czasie (w różnych stadiach rozwoju).
Stan też może dotyczyć wszystkich i należy szukać przyczyn.
cukrzyca
choroby nerek
niedobory immunologiczne
antybiotyki celowane (antybiogram)
grzybica głęboka skóry
ropnie
nowotwory
Zakażenie gruczołów potowych ekrynowych. Gruczoły te występują na całej powierzchni skóry i czynność ich rozpoczyna się od urodzenia a biorą udział w regulacji gospodarki wodnej zakażenie dotyczy noworodków i leżących niemowlaków
przegrzewanie noworodków
stany niedoborów immunologicznych
w miejscach nadmiernego pocenia się: plecy, pośladki
guzki, początkowo pod niezmienioną skórą zaczerwienienie, chełbotanie, rozmiękanie uzewnętrznienie
przebieg w zależności od stanu wyjściowego może być ciężki z ogólnymi zmianami
antybiotyk
odkażenie
usuwanie rozmiękających - przez nakłuwanie
Apokrynowe - w okolicy pachowej, narządy płciowe, gruczoły sutkowe. Uaktywniają się u osób w okresie pokwitania (przy oddziaływaniu hormonów)
Głębokie guzy zapalne ze skłonnością do rozmiękania i bliznowacenia, umiejscowione w okolicy pach.
w okolicy pachowej pojawiają się guzki lub guzy twarde i bolesne przebicie na zewnątrz rozmiękanie przebijanie na zewnątrz z wytworzeniem przetok często trudno gojących się
w zależności od nasilenia choroby wyróżniamy:
mało zmian bez zmian ogólnych
dużo zmian zmiany ogólne: gorączka, ogólne rozbicie
leczenie miejscowe - zmiany pojedyncze nierozmiękające maść Ichtiolowa
dużo zmian - antybiotyki celowane
Liszajec pęcherzowy niemowlaków
Zakażenie z tworzeniem zmian pęcherzowych i pęcherzykowych, występujące w pierwszych tygodniach życia, bez objawów ogólnych.
u noworodków na oddziale - często od personelu
u dorosłych - rzadko
postać łagodna - pęcherze róznie liczne o wiotkiej pokrywie z płynem surowiczo-ropnym pękanie nadżerki gojące się bez pozostawienia śladów
postać ciężka - toksyczne gronkowcowe oddzielenie naskórka - tosyczna nekroliza naskórka (zespół 4 S) - nie widzimy pojedyńczych pęcherzy a cały naskórek podminowany płynem schodzenie naskórka
toksyczna nekroliza naskórka o polekowym charakterze należące do rumienia. Zmiany występująna błonach śluzowych ( brak w gronkowcowym) , a później w obrębie skóry zmiany o charakterze rumienia i w ich obszarze pęcherze spełzanie naskórka (objaw Nikolskiego - spełzanie naskórka pod wpływem słabych bodźców
Leczenie - kortykosterydy - w gronkowcowym duże pogorszenie i znacznie cięższy przebieg
pęcherzowa
wędrująca
krwotoczna
martwicza i zgorzelinowa
nawrotowa (nowa)
podudzia
twarz
kończyny górne - rzadko
rozpoczyna się nagle (b. charakterystyczne) dreszcze, gorączka do 400 i w ciągu kilku godzin zmiany skórne
występowanie ostrego stanu zapalnego
obrzęk
zaczerwienienie
bolesność
skóra napięta, połyskliwa, nadmiernie ocieplona
szerzenie zakażenia drogą powierzchniowych naczyń skóry
wrota owrzodzenia podudzia Róża przyranna
Róża pęcherzowa w obrębie zmian pęcherze z płynem surowiczym, gromadzenie płynu i nadmierny wysięk
Róża krwotoczna w obrębie zmian ogniska z krwotocznymi zmianami
ropowica w obrębie kończyn
powstawanie ropni
posocznica (głównie róża martwicza)
słoniowatość - kończyn lub twarzy - utrudniony odpływ chłonki, zmiany nie cofające się
zapalenie naczyń chłonnych
Penicylina - lek z wyboru
krystaliczna 20-24 mln. j./dobę i.v.
prokainowa 4,8 mln. j./dobę
dobór antybiotyku
jeżeli nie ma nawrotów 10-14 dni
nawrotowa - Debecelina 6 miesięcy
Nadpowięziowa martwica zapalna stawów
Szybki przebieg z martwicą głęboką skóry i tk. podskórnej aż do powięzi
ognisko rumieniowo-obrzękowe o nieregularnych płaskich brzegach bez tak gwałtownych objawów jak w Róży kilka godzin do doby
w okresie zman ciemne ogniska z obecnością pęcherzy z krwisto-brunatną treścią a jednocześnie zmiany rumieniowe rozprzestrzeniające sięi dochodzące na tułów, a później martwica aż do powięzi
gorączka - 38,5 0C
dreszcze
złe samopoczucie, rozbicie
ból
wstrząs
toksemia
zaburzenia wieloobjawowe - nerek, wątroby, DIC
60% śmiertelności
antybiotyki szerokowachlarzowe - Penicylina 24-30 mln.
dożylne nawodnienie: krew, elektrolity
chirurgiczne oczyszczenie ran z tk. martwiczych
leczenie tkanek hiperbaryczne
ZAKAŻENIA PACIORKOWCOWO-GRONKOWCOWE (MIESZANE)
Pęcherze o wiotkiej pokrywie zasychające w miodowo-żółte strupy.
I. sicca
Angulus infectiosus
Impetigisatio
dzieci - b. szybko szerzy się
dorośli - b. rzadko
kontakt z osobą lub materiałem
z ognisk wewnątrzpochodnych (np. zapalenie ucha z wydzieliną)
okolice odsłonięte (twarz, szyja, ręce, stopy, okolica pośladkowa)
zmiany wczesne
pęcherze powierzchniowe z płynem surowiczo-ropnym ropienie przerwanie powierzchni miodowo-żółte, nawarstwione strupy
zmiany pierwotne
zmiany bardzo szybko rozprzestrzeniają się i i w szybkim czasie zakażenie może objąć całą twarz
właściwie rozpoznane są dobrze leczone
Impectivo circulata - odmiana powodowana częściowo przez gronkowce, częściowo przez paciorkowce i mieszane gronkowcowo-paciorkowcowe
Odmiana sucha ogniska rumieniowe złuszczające się
Zajady (kąciki ust) pęknięcia, stany zapalne
wtórne
wikłają już istniejące stany skórne np. Zliszajowacenie
dotyczące naskórka znikają bez śladu
dorośli zniszczenie skóry właściwej owrzodzenie blizny spowodowane innymi warunkami
w stanach zachwiania odporności, niedożywienie, alkoholizm
podudzia
uda
okolice pośladków
początkowo pęcherz treść zasycha strup, a pod nim dochodzi do rozpadu tkanki owrzodzenie (ubytki wgłąb skóry właściwej) pozostawiają blizny
nie ma zmian w unaczynieniu
badanie b. szczegółowe w kierunku zmian metabolicznych
fałdy:
pachwinowe
pachowe
podsutkowe
podbrzuszne
międzypośladkowe
zaczerwienienie, pękanie i maceracja - najbardziej nasilone wew. fałdu, na zew. mniej intensywne
Wyprzenie grzybicze
przerost w obrębie brodawek skórnych z wybujałymi tworami (brodawki) zmiany b. trudno leczone, gdyż bakterie bytują między brodawkami
nierówne dno, wyniosłe, podminowane brzegi, wewnątrz zalegająca treść ropna
3. mieszana bujająco-wrzodziejąca
antybiotyki - (likwidacja przyczyny - bakteri) w zależności od przyczyny miejscowo lub ogólnie
ogólnie
Penicylina i.v. lub i.m.
pochodne półsyntetyczne Penicyliny - ograniczeń, gdyż dużo opornych bakteri
Aminopenicyliny (Aminopenicylina, Amoxyl, Carbenicylina)
Cefalosporyny
Amoxylina
Erytromycyna
Tetracykliny
Chinolony
miejscowo
Chloromycetyna 1-2% maść, 1% r-r
Tetracyklina 1-3% maść - częste uczulenia
złożone: Oxycort, Terra-Cortil, Polcortolon, Atecortin
Erytromycyna - ung, r-r
Klindomycyna
Neomycyna
Gentamycyna
Spiramycyna
Mupirocyna (Bactroban)
Bacytracyna
B. trudne do leczenia - oporne na leczenie kilkoletnie