PŁAZIŃCE (ROBAKI PŁASKIE)

1. Cechy płazińców:

• żyją w wodach słodkich lub słonych

• zbudowane z trzech warstw komórek

• brak celomy

• ciało o dwubocznej symetrii

• ciało spłaszczone grzbietobrzusznie

• obecność narządów tworzących układy (nie występuje układ krążenia i oddechowy)

• brak trwałego szkieletu

• niektóre organizmy są pasożytami wewnętrznymi (przywry i tasiemce)

2. Budowa płazińców

1. 
   budowa ogólna

WIRKI	PASOŻYTY
można u nich wyróżnić przód (bez głowy) nabłonek + mięśnie = wór powłokowo-mięśniowy schizocel wypełniony jest parenchymą formy wydłużone (zwłaszcza tasiemiec podzielony na segmenty - proglotydy)
brak	posiadają z przodu ciała przyssawki, bruzdy przylgowe, haki, kolce
rozwinięte umięśnienie i narządy zmysłów	zredukowane umięśnienie i narządy zmysłów
produkują niewiele jaj (ok. 200)	produkują olbrzymie ilości jaj (kilka milionów)
proste cykle rozwojowe	złożone cykle rozwojowe
ciało pokryte jednowarstwowym, orzęsionym nabłonkiem ektodermalnym, między komórkami nabłonka znajdują się rapdity	ciało pokryte jednowarstwowym nabłonkiem ektodermalnym, zlewającym się w syncytium
brak	nabłonek pokryty bezpostaciowym oskórkiem, chroniącym zwierzę przed strawieniem przez enzymy gospodarza oraz przed truciznami i niekorzystnym środowiskiem (jest przepuszczalny tylko dla wody i gazów)
znajdujące się pod nabłonkiem mięśnie gładkie pochodzenia mezodermalnego tworzą kilka warstw (okrężne, ukośne, podłużne)	znajdujące się pod nabłonkiem mięśnie gładkie pochodzenia mezodermalnego zredukowane do pojedynczych włókien

2. 
   
   układy

• pokarmowy

• nerwowy

• centrum układu stanowią dwa zwoje nerwowe położone zazwyczaj w przedniej części ciała

• od zwojów odchodzą liczne, parzyste pnie nerwowe (nerwy) do przedniej i tylnej części ciała, zazwyczaj połączone poprzecznymi spoidłami

• dość wykształcone narządy zmysłu (receptory chemiczne, dotykowe, oczka, niekiedy statocysty)

• wydalniczy

• ma postać systemu kanalików rozmieszczonych w parenchymie i zakończonych komórkami płomykowymi

• kanały wydalnicze tworzą dwa podłużne ciągi uchodzące na zewnątrz jednym lub kilkoma otworami po grzbietowej stronie ciała

• główną funkcją osmoregulacja

3. Rozmnażanie

• jajorodność

• najczęściej obojnactwo (gonady uchodzą do wspólnej kieszonki - przedsionka płciowego, u tasiemców w każdym segmencie rozwijają się narządy rozrodcze męskie i żeńskie przy czym męskie nieco wcześniej, aby uchronić się przed samozapłodnieniem)

• najczęściej zapłodnienie krzyżowe

• rozwój prosty (u wirków) lub złożony (u pasożytów)

transport substancji odżywczych odbywa się dzięki płynowi wypełniającemu przestrzenie międzykomórkowe w parenchymie oraz silnie rozgałęzionemu jelicie

płazińce mają powolny metabolizm, więc zapotrzebowanie na tlen zaspokaja wymiana gazowa przez powierzchnię ciała (u pasożytów wewnętrznych zachodzi oddychanie beztlenowe)

dzielą się ze względu na posiadane jelito: wirki bezjelitowe, prostojelitowe, trójjelitowe (inaczej wypławkowe), wielojelitowe

zewnętrzna powłoka ciała robaków, która nadaje im kształt

wewnętrzna jama ciała (między worem powłokowo-mięśniowym a jelitem)

prymitywna forma tkanki łącznej służąca do gromadzenia substancji odżywczych i biorąca jednocześnie udział w ich rozprowadzaniu po całym ciele

z tego względu tasiemce, posiadające narządy czepne na główce (inaczej skoleks) dzielimy na: tasiemce uzbrojone - mają haczyki i przyssawki, nieuzbrojone - mają przyssawki, bruzdogłowce - mają bruzdę przyssawkową

drobne pałeczki służące do obrony lub ataku - są wystrzeliwane, pęcznieją i śluzowacieją unieruchamiając ofiarę

jednolita warstwa

inaczej kutikula

nie występuje u tasiemców

wyjątkiem są pasożyty, które mają jedynie komórki czuciowe i proste receptory chemiczne

zwany u płazińców układem protonefrydialnym; niektóre wirki morskie go nie posiadają

mają liczne, gwiaździste wypustki oraz skierowany do światła kanalika ruchliwy pęczek zlepionych rzęsek

polega na równoczesnej wymianie gamet męskich pomiędzy osobnikami przystępującymi do rozrodu. U tasiemców rozmnażanie następuje przez strobilizację (najstarsze proglodyty umieszczone na końcu tasiemca posiadające zapłodnione jaja odrywają się)

larwy mogą dodatkowo rozmnażać się w sposób bezpłciowy

1

3

otwór gębowy położony po brzusznej stronie ciała

spora, mięsista gardziel (ektodermalna), która może zostać wynicowana na zewnątrz w postaci rurki lub rękawa (narząd chwytający, służy do polowania)

proste lub rozgałęzione jelito, ślepo zakończone (brak otworu odbytowego)

resztki usuwane są przez otwór gębowy

---