Narkotyki
USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii
Termin substancja psychoaktywna oznacza każdą substancję chemiczną, która wpływa na działanie układu nerwowego człowieka. Jest to najbardziej neutralna i opisowa nazwa charakteryzująca całą klasę środków chemicznych wywołujących specyficzne dla siebie efekty poprzez zmianę normalnego działania układu nerwowego. Określenie substancja psychoaktywna coraz częściej zastępuje pojęcie narkotyk, ponieważ słowo narkotyk jest używane w różnych znaczeniach. Najczęściej odnosi się ono do substancji pochodzenia opiatowego, ale może również oznaczać substancje chemiczne prowadzące do uzależnienia. Natomiast w języku prawniczym termin narkotyk służy często jako określenie nielegalnej substancji farmakologicznej, niezależnie od jej właściwości chemicznych.
Środek odurzający to każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy, określona w wykazie środków odurzających umieszczonych w załączniku 2.do ustawy ( np. heroina, morfina, ziele i żywica konopi, kokaina).
Substancją psychotropową jest każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy, określona w wykazie substancji psychotropowych w załączniku 3. do ustawy ( LSD, psylocybina, amfetamina, relanium )
Prekursor to każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która może być przetworzona na środek odurzający lub substancję psychotropową, określona w wykazie prekursorów w załączniku 1. do ustawy (np. efedryna, aceton, toluen).
Środkiem zastępczym jest substancja w każdym stanie fizycznym, która jest trucizną lub środkiem szkodliwym, używana zamiast lub w takim samym celu niemedycznym, jak środek odurzający lub substancja psychotropowa.
Intoksykacja oznacza najczęściej stan następujący po przyjęciu substancji psychoaktywnej, kończący się zaburzeniami na poziomie świadomości, sprawności poznawczej, zdolności spostrzegania, wnioskowania, nastroju, zachowania oraz reakcji psychofizycznych. Stopień intoksykacji zależy głównie od rodzaju i dawki przyjętej substancji oraz od poziomu indywidualnej tolerancji na środek.
Używanie szkodliwe jest sposobem przyjmowania substancji psychoaktywnych, który powoduje szkody zdrowotne. Mogą to być szkody somatyczne (np. zapalenie wątroby) albo psychiczne (np. zaburzania depresyjne). W diagnozowaniu używania szkodliwego należy stwierdzić związek miedzy aktualną szkodą a używaniem substancji chemicznej. Zespołu tego nie analizuje się w przypadku stwierdzenia uzależnienia od substancji psychoaktywnej.
Nadużywanie polega na nieprawidłowym używaniu środka chemicznego, któremu towarzyszą następstwa mniej liczne i inne niż w uzależnieniu. Rozpoznaje się nadużywanie substancji psychoaktywnej, gdy osoba nie spełnia kryteriów uzależnienia, ale w ciągu ostatnich 12 miesięcy występował u niej przez jakiś czas co najmniej jeden z przedstawionych poniżej objawów: upośledzenie lub zaniedbywanie ważnych obowiązków, powtarzające się używanie substancji w sytuacjach niebezpiecznych (np. bezpośrednio przed prowadzeniem pojazdu), powtarzające się konflikty z prawem wynikające z używania substancji, kontynuowanie używania środka mimo zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym lub stosunkach międzyludzkich, które są spowodowane jego przyjmowaniem ( np. konflikty z małżonkiem dotyczące używania substancji, udział w bójkach).
Narkomania to pojęcie niejednoznaczne. Najczęściej jest ono stosowane do oznaczenia dwóch różnych rodzajów sytuacji związanych z używaniem substancji chemicznych. W wąskim zakresie pojęcie to dotyczy przyjmowania substancji opiatowych. Natomiast w sensie szerokim oznacza nałogowe używanie różnych substancji psychoaktywnych prowadzących do uzależnienia. Narkomania polega na stałym lub okresowym używaniu w celach niemedycznych środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstało uzależnienie. Jest chorobą złożoną, a wiele problemów zdrowotnych może mieć skutek śmiertelny, jeśli pozostanie bez leczenia. Głębokie zaawansowanie chorób, niechęć do systematycznego leczenia i nierzadko złe nastawienie pracowników służby zdrowia do narkomanów sprawia, że śmiertelność w tej grupie społeczeństwa jest bardzo wysoka, a AIDS jest podstawową przyczyną zgonów wśród narkomanów dożylnych.
Toksykomania oznacza przyjmowanie ( używanie lub nadużywanie) substancji chemicznych, które negatywnie wpływają na funkcjonowanie człowieka, czyli na jego zdrowie somatyczne, psychiczne oraz zachowania społeczne. Termin ten oznacza używanie różnego typu substancji, zarówno naturalnych jak i syntetycznych, w tym również leczniczych, ale przyjmowanych w celach niemedycznych.
Lekomania polega na stałym lub okresowym przyjmowaniu leków (tj. środków farmaceutycznych używanych dla celów profilaktycznych , diagnostycznych lub leczniczych) w celach sprzecznych lub niezwiązanych z zastosowaniem medycznym. Jest to pojęcie węższe od pojęcia toksykomanii.
Nałóg (addykcja)- termin używany przez niektórych klinicystów do określenia intensywnego zaangażowania osoby w poszukiwanie i używanie środków psychoaktywnych. Pojęcie to określa, w jakim stopniu stosowanie substancji chemicznej wpływa na życie jednostki. Najczęściej nałóg jest tożsamy z nadużywaniem lub z uzależnieniem od środka chemicznego. Może powstać również w sytuacji, gdy życie jednostki podporządkowane jest zdobywaniu i używaniu substancji chemicznej przy jednoczesnym braku uzależnienia (np. osoba funkcjonująca w subkulturze narkomańskiej podporządkowuje się normie grupowej nakazującej używanie narkotyków). Może zdarzyć się także, że u kogoś wzrośnie tolerancja i pojawią się objawy zespołu abstynencyjnego będące symptomami uzależnienia fizycznego, ale nie powstanie nałóg. Najczęściej dotyczy to chorych, u których podczas farmakologicznego leczenia przewlekłych chorób lub bezsenności dochodzi do fizycznego uzależnienia od środków chemicznych.
Sposób przyjęcia środka chemicznego ma istotne znaczenie dla czasu i siły działania narkotyku, ponieważ od drogi podania zależy wchłanianie (absorpcja) substancji psychoaktywnej do krwiobiegu. Od procesu wchłaniania zależy dostępność biologiczna środka decydująca o sile jego działania. Sposób wprowadzania narkotyku do organizmu
doustnie
droga pokarmowa
pod język
wąchanie
inhalacja
iniekcje
podskórne
domięśniowe
dożylne
przez skórę
W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 do substancji psychoaktywnych (powodujących szkody w organizmie i doprowadzających do uzależnienia) należą:
Alkohol, opiaty, kanabinole, leki uspokajające i nasenne, kokaina i inne substancje stymulujące, w tym kofeina, substancje halucynogenne, tytoń, rozpuszczalniki lotne, inne niewymienione substancje psychoaktywne, użycie kilku substancji łącznie
WCHODZENIE W UZALEŻNIENIE
I FAZA - EKSPERYMENTOWANIA. Drobne kłamstwa najczęściej dotyczące: spóźnień, towarzystwo, w którym przebywa Zmiany w wyglądzie i zachowaniu: dziwny zapach włosów i ubrań, ospałość, rozszerzone źrenice, po powrotach do domu przemykanie niezauważonym do swojego pokoju. POSTAWA: NIE ROBIĘ TEGO
II FAZA - PRZYJEMNOŚĆ ZE STANU ODURZENIA.
Znaczna zmiana środowiska, złe nastroje dziecka, zamykanie się w sobie, izolowanie się od rodzinnych spotkań, zamykanie się w pokoju, zaniedbanie podstawowych czynności, wagary, posługiwanie się slangiem zwłaszcza przez telefon, pierwsze kradzieże. POSTAWA: NIE ROBIĘ NIC ZŁEGO
III FAZA - NAJWAŻNIEJSZE TO BYĆ NA HAJU ZA WSZELKĄ CENĘ
Coraz gorsze zachowanie, częste odurzanie się, pierwsze przedawkowania, jawne identyfikowanie się z narkomanami, kradzieże i handel narkotykami dla zdobycia pieniędzy, porzucenie szkoły, konflikty z prawem, objawy po odstawieniu narkotyku.
POSTAWA: NIE ROBIĘ NIC, CO BY MI SZKODZIŁO, MOGĘ PRZESTAĆ KIEDY ZECHCĘ, NIE HANDLUJĘ NARKOTYKAMI, KUPUJĘ TYLKO DLA SIEBIE, KRADNĘ PIENIĄDZE TYLKO RODZICOM
IV FAZA - BIORĘ NARKOTYKI ŻEBY CZUĆ SIĘ NORMALNIE
Całkowite wyniszczenie organizmu, chroniczny kaszel, częste kłopoty z policją, wybuchy wściekłości, agresja wobec najbliższych, chroniczne depresje, normalne samopoczucie tylko po wzięciu narkotyku, paranoje narkotyczne, myśli samobójcze.