pytania do prawa cywilnego


  1. Indywidualizacja i ewidencja osób fizycznych

Jest niezbędna do określenia sfery praw i obowiązków konkretnej osoby, ustalenia jej odpowiedzialności oznaczenia dóbr osobistych, pozycji w stosunkach rodzinnych. To w szczególności imię i nazwisko, stan cywilny, miejsce zamieszkania.

Imię wybierają rodzice i zgłaszają do USC w celu sporządzenia aktu urodzenia można go zmienić w ciągu 6 miesięcy, odróżnia płeć dziecka.

Nazwisko może mieć co najwyżej dwa człony zależne jest od pochodzenia człowieka.( urodzenia w małżeństwie, uznania przez ojca , przysposobienia)

Stan Indywidualizacja cywilny stwierdza się na podstawie akt z ksiąg stanu cywilnego i oznacza czy osoba jest kawalerem, panną, pokrewieństwo (brat, siostra), mężatką, rozwiedzionym itp.

Płeć żeńska, męska, nie wyróżniamy obojnaków. Płeć można zmienić poprzez sprostowanie aktu urodzenia.

Zamieszkanie miejsce zamieszkania jest miejscem, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.

Numer PESEL (ewidencja ludności), numer NIP (ewidencja podatnika)

Dowód osobisty stwierdza tożsamość.

  1. Grupy umów nazwanych

1.przenoszące prawa

sprzedaż, zamiana, darowizna, dostawa, kontraktacja

2.Dotyczące korzystania z rzeczy lub praw

najem, dzierżawa, użyczenie, pożyczka

3.dotyczące świadczenia usług

zlecenie, przechowanie, skład, agencja, komis, umowa przewozu spedycji, umowa rachunku bankowego, umowa obsługi hotelarskiej

4.dotyczące wykonania robót

umowa o dzieł, umowa o roboty budowlane

5.Umowy losowe

ubezpieczenia, renty, dożywocie, przyrzeczenie publiczne, gry i zakłady

6.Umowy ułatwiające wykorzystywanie zadania

poręczenie, ugoda

7.umowy o osiągnięciu zamierzonego celu

gospodarczego, umowy spółki cywilnej

  1. zachowek

pozwala przy pełnej swobodzie testamentowej na zabezpieczenie przed pokrzywdzeniem osób najbliższych.

Zachowek Spadkodawca może swobodnie rozrządzać swoim spadkiem na wypadek śmierci , najbliższym przysługuje roszczenie o świadczenie pieniężne, wielkość zachowku zależy od udziału spadkowego ( gdyby dziedziczyła z ustawy)

Osoby uprawnione to zstępni, małżonek, rodzice spadkodawcy

Osoby wyłączone ze spadku to osoby które zrzekły się lub odrzuciły spadek, uznanie go za niegodnego dziedziczenia, wydziedziczenie.

  1. Pojęcie i systematyka prawa cywilnego

Prawo cywilne jest to zespól uregulowanych przepisów , których przedmiotem są przede wszystkim stosunki o charakterze majątkowym i niemajątkowym.

Prawo cywilne jest prawem życia codziennego. Prof. Stelmach

Systematyka prawa cywilnego

  1. Kodeks Cywilny -

  • Kodeks rodzinny i opiekuńczy - prawo rodzinne zasady małżeństwa, pokrewieństwa, opieki, kurateli

  • Prawo własności intelektualnej ( prawa autorskie, znaki towarowe)

  • Prawo handlowe zawarte w Kodeksie spółek handlowych

    1. Metody ustalania wielkości szkody

    Świadczenie to odnosi się do naprawienia szkody poniesionej przez poszkodowanego i dlatego ważne jest ustalenie wielkości tej szkody. Do metod tych należą:

    Ustalenie uszczerbku - jest to porównanie stanu majątkowego poszkodowanego, jaki istniał przed szkodą ze stanem , który powstał po wyrządzonej szkodzie. (wykrycie różnic). Wyróżniamy tu straty rzeczywiste np. zmniejszenie majątku, oraz utraty korzyści jaki mógłby osiągnąć gdyby ta strata nie zaistniała.

    Oznaczenie wartości uszczerbku - jeżeli do ustalenia wysokości szkody trzeba oznaczyć wartość doznanego uszczerbku. Chodzi tu o chwilę , która decyduje o wysokości , a przez to i o wartości szkody.( np. jeżeli odszkodowanie ma nastąpić w pieniądzu to ustala się cenę z daty ustalenia odszkodowania). Chodzi także o zastosowanie właściwego miernika własności według , którego ma być ustalona szkoda ( wartość rynkowa, wartość szczególna, wartość z upodobania)

    Rozmiar szkody - jest punktem wyjścia przy ustalaniu szkody.

    1. Kodeks cywilny ukazuje zasadę pełnego odszkodowania, która nie powinna być mniejsza ani większa od wyrządzonej szkody.

    2.na wysokość odszkodowania wpływa także związek przyczynowo-skutkowy

    Jeżeli brakuje odpowiedniego przepisu ustawy to naprawienie szkody obejmuje:

    Straty, korzyści, czyli wysokość odszkodowania niekiedy zależy od ukształtowania i zależna od woli stron.

    3.Ochrona posiadania

    Nie wolno naruszyć samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej mierze.

    1. Ochrona własna dzieli się na:

    2. Ochrona sądowa roszczenia posesoryjne o ochronę

    ochrona sądowa- czyli, zwrócić się do sądu z żądaniem ochrony posiadania. Wyróżniamy roszczenia o zaniechanie jeżeli jest obawa dalszych naruszeń oraz roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego

    3. Ochrona między współosiadaczami nie przysługuje jeżeli nie można określić granic współposiadania.

    4. Roszczenie o wstrzymanie budowy ( jeżeli budowa mogłaby naruszyć jego posiadanie)

    1. Przedstawicielstwo ustawowe

    Przedstawicielstwo - to cywilnoprawna instytucja służąca dokonywaniu czynności prawnych w imieniu innego podmiotu, gdy ten nie może działać sam lub nie chce działać.

    Gdy źródłem przedstawicielstwa jest ustawa lub wydane na jej podstawie orzeczenie sądu powstaje stosunek przedstawiciela ustawowego. Kodeks Rodzinny stanowi, że rodzice są z mocy ustawy przedstawicielami dzieci małoletnich.

    Każdy wspólnik spółki cywilnej jest umocowany przez Kodeks Handlowy do reprezentowania spółki w uprawnionych granicach.

    Przedstawiciel ustawowy powstaje poprzez orzeczenie sądu o ustanowieniu kurateli lub opieki, jak również zarządza rzeczą wspólną.

    2. Postacie szkody majątkowej

    Szkoda - to każdy, uszczerbek jakiego doznaje pokrzywdzony we wszelkiego rodzajów dobrach.

    Wyróżniamy szkodę:

    a) Majątkowa - uszczerbek na składnikach majątkowych (np. ziszczanie)

    b) Na osobie - (moralna, niemajątkowa) dotycząca bezpośrednio osoby , ale ma to też konsekwencje w majątku.

    1. Część składowa rzeczy

    Jest to , to wszystko co od rzeczy nie może być odłączone bez uszkodzenia bądź istotnej zmiany przedmiotu odłączonego, część składowa pozostaje w całości w związku fizycznym i fikcjonalnym. ( silnik w samochodzie, drzewo w lesie)

    Związek fizyczny oznacza , że część składowa jest trwale związana z rzeczą, a jej odłączenie spowoduje przekształcenie całości lub przedmiotu odłączonego.

    Związek funkcjonalny oznacza że część składowa jest jednym z elementów tworzących rzecz złożoną bez tej część całość nie będzie spełniać przypisanej funkcji.

    Częścią składową mogą być ruchomości i nieruchomości. Za część nieruchomości uważa się prawa do niej i z nią związane np. służebność gruntowa

    1. Metody ustalania wielkości szkody

    Świadczenie to odnosi się do naprawienia szkody poniesionej przez poszkodowanego i dlatego ważne jest ustalenie wielkości tej szkody. Do metod tych należą:

    Ustalenie uszczerbku - jest to porównanie stanu majątkowego poszkodowanego, jaki istniał przed szkodą ze stanem , który powstał po wyrządzonej szkodzie. (wykrycie różnic). Wyróżniamy tu straty rzeczywiste np. zmniejszenie majątku, oraz utraty korzyści jaki mógłby osiągnąć gdyby ta strata nie zaistniała.

    Oznaczenie wartości uszczerbku - jeżeli do ustalenia wysokości szkody trzeba oznaczyć wartość doznanego uszczerbku. Chodzi tu o chwilę , która decyduje o wysokości , a przez to i o wartości szkody.( np. jeżeli odszkodowanie ma nastąpić w pieniądzu to ustala się cenę z daty ustalenia odszkodowania). Chodzi także o zastosowanie właściwego miernika własności według , którego ma być ustalona szkoda ( wartość rynkowa, wartość szczególna, wartość z upodobania)

    Rozmiar szkody - jest punktem wyjścia przy ustalaniu szkody.

    1. Kodeks cywilny ukazuje zasadę pełnego odszkodowania, która nie powinna być mniejsza ani większa od wyrządzonej szkody.

    2.na wysokość odszkodowania wpływa także związek przyczynowo-skutkowy

    Jeżeli brakuje odpowiedniego przepisu ustawy to naprawienie szkody obejmuje:

    Straty, korzyści, czyli wysokość odszkodowania niekiedy zależy od ukształtowania i zależna od woli stron.

    2. Ochrona posiadania

    Nie wolno naruszyć samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej mierze.

    1. Ochrona własna dzieli się na:

    2. Ochrona sądowa roszczenia posesoryjne o ochronę

    ochrona sądowa- czyli, zwrócić się do sądu z żądaniem ochrony posiadania. Wyróżniamy roszczenia o zaniechanie jeżeli jest obawa dalszych naruszeń oraz roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego

    3. Ochrona między współosiadaczami nie przysługuje jeżeli nie można określić granic współposiadania.

    4. Roszczenie o wstrzymanie budowy ( jeżeli budowa mogłaby naruszyć jego posiadanie)

    1. Pojęcie i systematyka prawa cywilnego

    Prawo cywilne jest to zespól uregulowanych przepisów , których przedmiotem są przede wszystkim stosunki o charakterze majątkowym i niemajątkowym.

    Prawo cywilne jest prawem życia codziennego. Prof. Stelmach

    Systematyka prawa cywilnego

    1. Kodeks Cywilny -

  • Kodeks rodzinny i opiekuńczy - prawo rodzinne zasady małżeństwa, pokrewieństwa, opieki, kurateli

  • Prawo własności intelektualnej ( prawa autorskie, znaki towarowe)

    • Prawo handlowe zawarte w Kodeksie spółek handlowych

    1. Wzorce umowne

    W obrocie prawnym występuje określenie wzorce umowne, którymi są : ogólne warunki umów, regulaminy umów, wzory. Ustalony przez jedną stronę wzorzec umowy wiąże druga stronę jeżeli został jej doręczony przy zawarciu umowy. W razie sprzeczności treści umowy ze wzorcem , strony są związane umową.

    1. Posiadanie

    Posiadanie łączy się z faktycznym władaniem rzeczą . Posiadaczem rzeczy jest ten kto nią faktycznie włada jak właściciel. ( jest to posiadacz samoistny), jak i ten który włada nią jako użytkownik (najemca, dzierżawca). Posiadanie jest stanem faktycznym nie podmiotowym.

    Faktyczne władztwo nad rzeczą dzielimy na:

    Fizyczne i psychiczne władztwo.

    Posiadacz nie traci posiadania przez oddanie drugiej osobie.

    Domniemywa się ciągłość posiadania ,

    Posiadanie przywrócone uważa się za nieprzerwane .

    3. Rzeczy ruchome i nieruchome

    Rzeczy to podmioty materialne, to materialne części przyrody w stanie pierwotnym bądź przetworzonym na tyle wyodrębnione naturalnie lub sztucznie , że mogą być traktowane jako dobra samoistne w obrocie społeczno-gospodarczym.

    Nieruchomość część powierzchni ziemskiej stanowiący odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki z gruntem trwale związane lub ich części jeżeli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności

    Wyróżniamy trzy rodzaje nieruchomości:

    Grunty, budynki, części budynku - lokale.

    Nieruchomość rolna która może lub jest wykorzystywana do działalności wytwórczej i rolniczej, sadowniczej, ogrodniczej lub wybranej.

    1. Terminy zawite

    Terminy zawite to terminy ustanowione dla realizacji celów o doniosłości ogólnospołecznej lub dla silniejszej ochrony dłużników, posiadają one znaczny rygor prawny , zastrzega je wyłącznie ustawodawca jako przepisy bezwzględnie obowiązujące. Skutkiem bezczynności uprawnionego w ciągu określonego ustawą terminu jest wygaśnięcie przysługującego mu prawa ( przedawnienie tylko ogranicza możliwość dochodzenia roszczeń). Upływ terminu zawitego uwzględnia się z urzędu, czyli bez przedawnienia sąd nie uwzględnia z urzędu.

    Terminy zawite dotyczą wszelkich odmian prawa podmiotowego i tworzą terminy, które można podzielić na

    Terminy zawite mogą dotyczyć

    - Prawa podmiotowego bezpośredniego ( użytkowanie wygasa wskutek nie wykonania przez 10 lat

    - Uprawnień kształtujących (uchylenie się od skutków prawnych przy błędzie upływa po 1 roku od jego wykrycia, przy groźbie z upływem 1 roku gdy stan obawy ustał

    - wyjątkowo roszczeń termin przedawnienia wynosi 10 lat , gdy dotyczą roszczeń do działalności gospodarczej 3 lata

    1. Prawno materialne zasady ksiąg wieczystych

    Zasada domniemania zgodności wpisu z rzeczywistym stanem prawnym.( prawo jawne zgodne ze stanem faktycznym, prawo wykreślone nie istnieje)

    Zasada rękojmi władzy publicznej ksiąg wieczystych (w razie niezgodności między stanem rzeczywistym a księgą wieczystą , księga wieczysta rozstrzyga na korzyść tego kto według księgi wieczystej nabył własność)

    Zasada pierwszeństwa ograniczenia praw rzeczowych (prawo rzeczowe ujawnione w księdze wieczystej ma pierwszeństwo przed prawem nie ujawnionym w księdze wieczystej)

    Zasada wpisu ksiąg wieczystych (czyli obowiązek ujawnienia własności )

    Zasada jawności ( księgi wieczyste są jawne)

    1. Podstawowe źródła prawa Cywilnego

    Podstawowe źródła prawa Cywilnego to:

    Konstytucja,

    Ustawy (kodeks Cywilny - Księga. I obejmuje część ogólną , księga II obejmuje własność i inne prawa rzeczowe, księga III zobowiązania, księga IV spadki, Kodeks Rodzinny opiekuńczy, Kodeks Spółek Handlowych i inne)

    Rozporządzenia wykonawcze, zwyczajne,

    Zasady współżycia społecznego

    Wzorce umowne

    Orzecznictwo sądowe

    1. Elementy stosunku cywilno prawnego

    Podmiot to -strony stosunku - są to osoby fizyczne (człowiek urodzony aż do jego śmierci lub uznania go za zmarłego), osoby prawne (np. skarb państwa) , oraz niepełne osoby prawne.

    Przedmiot to - dowolne, dozwolone lub zakazane zachowanie stron stosunku , stosownie do wynikających ze stosunku uprawnień i obowiązków. (rzeczy, pieniądze, przedmioty materialne i niematerialne)

    Treść oznacza prawa i obowiązki stron stosunku. Za powstanie zmian lub ustanie stosunku cywilno-prawnego odpowiedzialne są zdarzenia prawne

    1. Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej

    Cechą szczególna odpowiedzialności odszkodowawczej u podmiotu uprawnionego roszczenia o naprawienie szkody .

    Przesłanki trwałe to:

    Szkoda,

    Określone działanie lub zaniechanie,

    Związek przyczynowy lub adekwatny między szkodą a działaniem lub zaniechaniem

    Przesłanki moralne to:

    Wina ,

    Ryzyka,

    Zasada słuszności,

    Zasada wyboru,

    Nadzoru

    1. Hipoteka

    W celu zabezpieczenia wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości , bez względu czyją stała się własnością.

    Uprawnienia wierzyciela sprowadzają się do:

    1.Pierwszeństwa w zaspokojeniu z nieruchomości,

    2.skuteczności wobec każdoczesnego właściciela,

    3.Hipoteka zabezpieczenia pieniężne.

    Przedmiotem hipoteki są:

    1. własność nieruchomości

    2. część ułamkowa tejże hipoteki - jeżeli stanowi udział współwłaściciel.

    3. użytkowanie wieczyste

    4. własnościowe prawo spółdzielcze do lokalu

    5. własnościowe prawo spółdzielcze do lokalu użytkowego

    6. prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

    Rodzaje hipotek:

    1. umowa między właścicielem a dłużnikiem

    2. przymusowa na mocy orzeczenia sądowego i administracyjnego

    3. ustawowa wobec należności skarbu państwa.

    1. Źródła powstania zobowiązań

    Podstawowym źródłem powstania zobowiązania to czynności prawne

    1. Cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych

    Przymiotem każdej osoby są jej dobra osobiste, które podlegają ochronie.

    Zaliczamy do nich:

    zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, swobodę wyznania, nazwisko lub pseudonim, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa lub realizatorstwo, wynalazczość, kult osoby zmarłej, prawo do pochówku, pamięć o zmarłym.

    Do ochrony tych dóbr służy tak zwane prawo podmiotowe osobiste. Są to prawa nie majątkowe niezbywalne, niedziedziczne, bezwzględne czyli erga omnes - wobec wszystkich.

    Do przesłanek dóbr osobistych zaliczamy:

    Środki ochrony dóbr osobistych to:

    1. Testament pojęcie i formy testamentu

    Dziedziczenie - ( zwane też spadkobraniem) jest to przejście po śmierci spadkodawcy wszystkich praw i obowiązków objętych spadkiem na osoby wskazane w testamencie (spadkobierców).

    Testament - rozumieć można jako czynność prawna na wypadek śmierci lub jako dokument zawierający rozporządzenie spadkodawcy.

    Testament jest to jednostronna czynność prawna zawierająca oświadczenie woli które nie skierowane do konkretnego adresata, może być odwołany w całość i lub w części w każdej chwili aż do śmierci.

    Formy testamentu

    1. Wady oświadczenia woli

    Do Wad oświadczenia woli zaliczamy:

    1. Brak świadomości - lub swobody np. choroba psychiczna, odurzenie alkoholowe, narkotyczne

    1. Pozorność - oświadczenia woli drugiej stronie za jej zgodą wyłącznie dla pozoru . Doprowadza do nieważności takiej umowy

    2. błąd - jeżeli decyzja została podjęta pod wpływem zwykłego wyobrażenia

    3. podstęp - czyli błąd kwalifikowany

    4. groźba

    5. wyzysk

    Zobowiązanie może być tak ukształtowane, że dłużnik w celu zaspokojenia wierzyciela może spełnić jedno z kilku świadczeń. Świadczenia te mogą być spełnione osobiście , lub przy pomocy z innymi osobami. Wybór świadczenia zależy od dłużnika chyba, że z umowy, ustawy, lub z okoliczności wybór będzie należeć do wierzyciela lub osoby trzeciej.

    Upoważnienie przemienne - przedmiot świadczenia jest wyraźnie określony i dłużnik tylko takie świadczenie może świadczyć , mimo tego dłużnik może uwolnić się od świadczenia w wyniku innego zachowania niż określonego treścią zobowiązania .np. relacja między darczyńcą a obdarowanym, wierzyciel może zaproponować inny sposób świadczenia. Jeżeli dłużnik go przyjmie to zaspokoi wierzyciela, mówimy wtedy o świadczeni w miejscu spełnienia. Dłużnik jednak może odrzucić sposób świadczenia zaproponowany przez wierzyciela.

    Przynależność - są to rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy- głównej- zgodnie z jej przeznaczeniem jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku, który odpowiada temu celowi (np. meble w domu, ciągnik w gospodarstwie rolnym) . Rzeczą główną może być nieruchomość lub ruchomość, a przynależnością są tylko rzeczy ruchome. Prawo własności obu tych elementów posiada jeden podmiot . Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej.

    1. Przedawnienie roszczeń

    Przedawnienie roszczeń prowadzi do ograniczenia możliwości dochodzenia roszczeń , jeżeli nie było realizowane przez czas określony w ustawie.

    Roszczenia majątkowe ulegaj przedawnieniu gdy:

    1. Odpowiedzialność za nienależyte wykonanie zobowiązań

    Stosowana jest generalna zasada odpowiedzialności kontraktowej - dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania, chyba że jest to następstwem okoliczności , za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

    Odpowiedzialność powstaje z powodu nie właściwego miejsca lub terminu, złej jakości świadczenia.

    Aby powstało świadczenie muszą zaistnieć trzy warunki:

    1. szkoda

    2. określone działanie lub zaniechanie

    3. związek przyczynowy między szkodą a działaniem lub zaniechaniem.

    1. Użytkowanie wieczyste

    W granicach ustalonych przez ustawę, oraz zasady współżycia społecznego Skarb Państwa, oraz Jednostki Samorządu Terytorialnego mogą przekazywać grunty w użytkowanie wieczyste. Użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. Użytkownik może także w takiej granicy rozporządzać swoim prawem. Prawa te zbliżone są do prawa własności. Jest to prawo czasowe - max do 99 lat., ale nie mniej niż 40 lat. Budynki wzniesione przez użytkownika na gruncie użytkowania wieczystego są jego własnością dotyczy to także urządzeń.

    1. Zasady prawa cywilnego

    1. Zasada jedności Prawa Cywilnego - wszelkie stosunki gospodarcze i handlowe nieuregulowane przez prawo odnoszą się do Kodeksu Cywilnego

    2. Zasada ochrony własności - jest prawem podmiotowym, bezwzględnym (nikt nie może go naruszyć), prawo ochrony własności jest dla wszystkich takie samo.

    3. Zasada zupełności - w prawie cywilnym nie ma luk prawnych

    4. Zasada autonomii woli

    5. Zasada swobody umów

    6. Zasada wykonywania praw podmiotowych ( nie można używać swojego prawa gdy przynosi ono szkodę innemu odbiorcy prawa)

    7. Zasada ochrony dobrej wiary - przyjęto zasadę domniemania dobrej wiary, co oznacza że każdy podmiot działa w dobrej wierze.

    8. Zasada ochrony praw nabytych

    9. Zasada ochrony dóbr osobistych

    1. Małżeńskie ustroje majątkowe

    Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek. Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością majątkową stanowią majątek odrębny.

    Do majątku wspólnego zalicz się:

    W czasie trwania wspólności majątkowej nie mogą żądać podziału majątku.

    Zmiana lub wyłączenie wspólności ustawowej na podstawie umowy można rozszerzyć, ograniczyć, lub wyłączyć. Wymagany jest do tego akt notarialny.

    1. Sytuacja prawna nasciturusa

    Nasciturus (płód) ma warunkową zdolność prawną, przysługuje ona każdemu dziecku poczętemu pod warunkiem, że urodzi się żywe. W Okresie od poczęcia do chwili urodzenia nasciturus może nabywać prawa podmiotowe, których wykonanie zostaje w zawieszeniu do momentu jego żywych narodzin. W tejże chwili nabywa on prawa definitywnie.

    ( np. dziecko może żądać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem , nie dotyczy to matki, dziecko już poczęte w chwili otwarci spadku może być spadkobiercą)

    niepisana zasada prawa cywilnego mówi, że płód matki uważa się za już narodzony, gdy chodzi o jego korzyść.

    1. Cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych

    Przymiotem każdej osoby są jej dobra osobiste, które podlegają ochronie.

    Zaliczamy do nich:

    zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, swobodę wyznania, nazwisko lub pseudonim, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa lub realizatorstwo, wynalazczość, kult osoby zmarłej, prawo do pochówku, pamięć o zmarłym.

    Do ochrony tych dóbr służy tak zwane prawo podmiotowe osobiste. Są to prawa nie majątkowe niezbywalne, niedziedziczne, bezwzględne czyli erga omnes - wobec wszystkich.

    Do przesłanek dóbr osobistych zaliczamy:

    Środki ochrony dóbr osobistych to:

    2. Podstawowe źródła prawa Cywilnego

    Podstawowe źródła prawa Cywilnego to:

    Konstytucja,

    Ustawy (kodeks Cywilny - Księga. I obejmuje część ogólną , księga II obejmuje własność i inne prawa rzeczowe, księga III zobowiązania, księga IV spadki, Kodeks Rodzinny opiekuńczy, Kodeks Spółek Handlowych i inne)

    Rozporządzenia wykonawcze, zwyczajne,

    Zasady współżycia społecznego

    Wzorce umowne

    Orzecznictwo sądowe

    1. Spadek

    Spadek to ogół mający cywilnoprawny charakter, podmiotowych praw i obowiązków majątkowych zmarłego przechodzących z chwilą jego śmierci na jednego lub kilku spadkobierców. Spadek nie obejmuje praw i obowiązków które nie mają charakteru cywilnoprawnego. (np. zezwolenie na sprzedaż alkoholu, zobowiązania podatkowe)

    1.Dziedziczenie ustawowe

    Dziedziczenie - ( zwane też spadkobraniem) jest to przejście po śmierci spadkodawcy wszystkich praw i obowiązków objętych spadkiem na osoby wskazane w testamencie (spadkobierców).

    Mimo, że prawo spadkowe umożliwia spadkodawcy wskazanie swoich spadkobierców , to jednak częstym tytułem dziedziczenia jest w praktyce ustawa.

    Reguły dziedziczenia wskazują na więzy rodzinne po spadkodawcy dziedziczą krewni na równi z nimi małżonek oraz osoby przysposobione. Dziedziczenie ustawowe zmierza do tego aby majątek został w rodzinie dla jego najbliższych, którzy już niejednokrotnie korzystali z jego majątku lub przyczynili się do powstania tego majątku.

    Do kręgu spadkobierców ustawowych zaliczamy:

    Zstępnych spadkodawcy, jego małżonka

    Rodziców i rodzeństwo oraz zstępnych rodziców.

    Skarb państwa (w ostateczności)

    2.osoba prawna

    Osoba prawna to wyodrębniona strukturalnie i majątkowo, mająca swoje organy, jednostka powstała w celu realizacji określonych zadań gospodarczych lub społecznych, która posiada podmiotowość cywilnoprawną.

    Osobą prawną jest Skarb Państwa, oraz jednostki organizacyjne, którym przepisy przypisują osobowość prawną , a także jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

    Osobę prawną tworzy jej założyciel w momencie wpisu jej przez sąd do Krajowego Rejestru Sądowego. Od tego momentu ma pełną zdolność prawną i istnieje aż do momentu wykreślenia go z tego rejestru.

    Cechy osoby Prawnej:

    Istnieją trzy systemy powstania osoby prawnej:

    - system normatywny

    3. Swobody umów

    To uprawnienia podmiotów do kształtowania stosunków cywilnoprawnych przy wykorzystaniu umów.

    Strony decydują o tym czy ją zawrzeć , z kim ma być zawarta, w jakiej formie, i o jakiej treści.

    Umowa nie może wykraczać poza ustawy poza własność zobowiązania, oraz zasady życia społecznego.

    1. Podstawowe źródła prawa zobowiązań

    Podstawowym źródłem powstania zobowiązania to czynności prawne

    Wprowadzenie do obrotu produktu niebezpiecznego

    2.Cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych

    Przymiotem każdej osoby są jej dobra osobiste, które podlegają ochronie.

    Zaliczamy do nich:

    zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, swobodę wyznania, nazwisko lub pseudonim, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa lub realizatorstwo, wynalazczość, kult osoby zmarłej, prawo do pochówku, pamięć o zmarłym.

    Do ochrony tych dóbr służy tak zwane prawo podmiotowe osobiste. Są to prawa nie majątkowe niezbywalne, niedziedziczne, bezwzględne czyli erga omnes - wobec wszystkich.

    Do przesłanek dóbr osobistych zaliczamy:

    Środki ochrony dóbr osobistych to:

    3.Spadek

    Spadek to ogół mający cywilnoprawny charakter, podmiotowych praw i obowiązków majątkowych zmarłego przechodzących z chwilą jego śmierci na jednego lub kilku spadkobierców. Spadek nie obejmuje praw i obowiązków które nie mają charakteru cywilnoprawnego. (np. zezwolenie na sprzedaż alkoholu, zobowiązania podatkowe)

    1.Zachowek

    pozwala przy pełnej swobodzie testamentowej na zabezpieczenie przed pokrzywdzeniem osób najbliższych.

    Zachowek Spadkodawca może swobodnie rozrządzać swoim spadkiem na wypadek śmierci , najbliższym przysługuje roszczenie o świadczenie pieniężne, wielkość zachowku zależy od udziału spadkowego ( gdyby dziedziczyła z ustawy)

    Osoby uprawnione to zstępni, małżonek, rodzice spadkodawcy

    Osoby wyłączone ze spadku to osoby które zrzekły się lub odrzuciły spadek, uznanie go za niegodnego dziedziczenia, wydziedziczenie.

    2.Indywidualizacja i ewidencja osób fizycznych

    Jest niezbędna do określenia sfery praw i obowiązków konkretnej osoby, ustalenia jej odpowiedzialności oznaczenia dóbr osobistych, pozycji w stosunkach rodzinnych. To w szczególności imię i nazwisko, stan cywilny, miejsce zamieszkania.

    Imię wybierają rodzice i zgłaszają do USC w celu sporządzenia aktu urodzenia można go zmienić w ciągu 6 miesięcy, odróżnia płeć dziecka.

    Nazwisko może mieć co najwyżej dwa człony zależne jest od pochodzenia człowieka.( urodzenia w małżeństwie, uznania przez ojca , przysposobienia)

    Stan Indywidualizacja cywilny stwierdza się na podstawie akt z ksiąg stanu cywilnego i oznacza czy osoba jest kawalerem, panną, pokrewieństwo (brat, siostra), mężatką, rozwiedzionym itp.

    Płeć żeńska, męska, nie wyróżniamy obojnaków. Płeć można zmienić poprzez sprostowanie aktu urodzenia.

    Zamieszkanie miejsce zamieszkania jest miejscem, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.

    Numer PESEL (ewidencja ludności), numer NIP (ewidencja podatnika)

    Dowód osobisty stwierdza tożsamość.

    1. Umowy zobowiązujące, rozporządzające, i o podwójnym skutku rodzaje umów

    Umowa - to czynność prawna dwustronna ( dwie strony) Pozycję strony mogą zajmować Liczniejsze podmioty.

    Umowy zobowiązujące - skutkiem zawarcia takiej umowy u jednej ze stron powstaje obowiązek określonego zachowania się w przyszłości.

    Umowy rozporządzające - polegają na tym , że jedna ze stron dokonuje zmniejszenia swojego stanu posiadania w tym sensie że pozbywa się określonego prawa majątkowego lub je osłabia.

    Umowy o podwójnym skutku - zobowiązuje strony ( stronę) do dokonywania rozporządzeń prawem majątkowym. Każda z tych umów zobowiązuje dłużnika (jedynie) do przeniesienia oznaczonego prawa na drugą stronę.

    1. Granice odpowiedzialności odszkodowawczej

    Przy ustalaniu odszkodowania bierze się przede wszystkim pod uwagę rozmiar szkody. Odszkodowanie nie powinno być ani mniejsze ani większe od wyrządzonej szkody.

    Wyróżniamy kilka czynników , które mogą ograniczyć odszkodowanie są to:

    1.Przepisy ustawy - ( zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa, z którego wynikła szkoda, za straty oraz za korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby tej szkody mu nie wyrządzono )

    2.Treść umowy - (strony mogą wyłączyć odpowiedzialność za wyrządzone szkody, gdy wyrządzenie szkody było nieumyślne. Strony mogą ustalić wysokość szkody)

    3. Rozstrzygnięcie sądu - (jeżeli nie można ustalić szkody np. zginęła rzecz , ale nie da się ustalić jej wartości , jeżeli poszkodowany przyczynił się do szkody, jeżeli poszkodowany uzyskał ze szkody korzyści , jeżeli zdarzenie wywołuje dla poszkodowanego zarówno uszczerbek , jak i korzyści , miarkowanie szkody przez sąd)

    2. Sposoby zawierania umów

    1. Oferta - czyli oświadczenie woli skierowane do adresata, które zawiera propozycję zawarci umowy i określa jej istotne elementy. Gdy oferta jest oznaczona terminem, to adresat związany jest ofertą do końca tej daty, jeżeli termin nie był oznaczony (oferta zgłoszona telefonicznie) przestaje wiązać natychmiast gdy nie zostanie ona złożona w inny sposób, lub gdy oferta jest spóźniona.

    2. Przetarg - (czasami jest obowiązkowy). Ogłoszenie przetargu musi zawierać czas, miejsce i przedmiot oraz warunki przetargu.

    Etapy przetargu:

    ogłoszenia, składanie ofert, przyjęcie wybranej oferty.

    Umowa może być zawarta w toku :

    - przetargu ustnego ( przestaje wiązać jeżeli ktoś inny złoży ofertę korzystniejszą, zawarcie przetargu następuje z chwilą wybrania oferty.)

    - przetargu pisemnego (składanie ofert w określonym terminie, komisja sprawdza poprawność i wybiera najkorzystniejszą)

    Unieważnienie przetargu może nastąpić gdy jedna ze stron lub osoba trzecia sprzecznie z prawem miała wpływ na wynik przetargu.. Wygasa ono z upływem 1 miesiąca od momentu dowiedzenia się o tej przyczynie.

    3. Rokowania - polegają na tym, że obie strony biorą udział w ustalaniu finalnej treści umowy, w toku negocjacji ustala się postanowienia przyszłej umowy. Występują w sprawach skomplikowanych.

    3. Pojęcie i ogólna charakterystyka ksiąg wieczystych

    Księgi wieczyste są szczególnym rodzajem rejestru publicznego , prowadzi się go w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Prowadzone są one przez wydziały gospodarcze sądów rejonowych. Wpis dokonywany jest na wniosek osoby zainteresowanej.

    Wpisowi do księgi podlegają:

    Prawo własności, prawo użytkowania wieczystego, inne prawa rzeczowe, ( służebność, hipoteka), prawo osobiste i roszczenia ( wpis praw i roszczeń powoduje, że stają się one skuteczne w stosunku do każdoczesnego właściciela nieruchomości).

    Wpis może mieć charakter : konstytutywny (np. ustalenie hipoteki), deklaratoryjny

    Wpisy są jawne (formalne i materialne) każdy może sprawdzić ich stan

    Odpisy wydawane są na żądanie

    1. Sposoby nabycia i utraty własności

    Sposoby nabycia i utraty własności są to zdarzenia prawne i cywilnoprawne. Nabycie własności przez jeden podmiot oznacza utratę tego prawa przez drugą stronę.

    Podział Sposobu nabycia i utraty własności:

    Pierwotne sposoby to:

    Zasiedzenie - nabywca uzyskuje prawo własności jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie przez 20 lat, jeżeli występuje w złej wierze to prawo własności uzyskuje po 30 latach nieprzerywalnych. Prawo do własności przez zasiedzenie rzeczy ruchomych wynosi 3 lata i tylko w dobrej wierze.

    Znalezienie rzeczy - nabycie własności następuje gdy osoba która rzecz zgubiła nie podejmuje żadnych kroków aby tę rzecz odnaleźć. O zgubieniu możemy mówić gdy właściciel utracił rzecz wbrew swojej woli. Znalazca (mówimy tu o miejscu publicznym) powinien powiadomić o znalezieniu osoby uprawnione do jego odbioru., lub oddać na przechowanie, może żądać znaleźnego w wysokości 1/10 wartości rzeczy znalezionej.

    Wtórne sposoby to:

    Przeniesienie - to przejście prawa własności na podstawie umowy.

    Przeniesienie własności rzeczy ruchomych oznaczonych co do tożsamości jest umową zobowiązująco -rozporządzającą wystarczy tutaj oświadczenie woli stron a nie koniecznie także wydania rzeczy.

    Przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do gatunku potrzebne jest oświadczenie woli oraz wydanie tej rzeczy.

    Przeniesienie własności nieruchomości wymaga aktu notarialnego, przeniesienie następuje w trybie sądowym,

    Przeniesienie własności przez osobę nieuprawnioną do rozporządzania rzeczą (gdy osoba taka zbywa taką rzecz to nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy jeżeli jednak zbywamy rzecz skradzioną to nabywca otrzymuje prawo własności do niej po 3 latach od chwili skradzenia.)

    Inne sposoby zbycia i utrat własności :

    Zrzeczenie się, porzucenie rzeczy ruchomej, przetworzenie rzeczy ruchomej, połączenie i pomieszanie

    1. Pełnomocnictwo i prokura

    Pełnomocnictwo - źródłem umocowania jest oświadczenie woli reprezentowanego czyli mocodawcy. Rodzaje pełnomocnictwa:

    Substytucja pełnomocnictwa czyli ustalenie pełnomocnika przez pełnomocnika.

    Rzekomy pełnomocnik to osoba która działa w cudzym imieniu nie legitymując się pełnomocnictwem. Pełnomocnictwo wygasa gdy kończy się czas oznaczony w jego treści , zrzeczenia się pełnomocnictwa, utraty przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych, wygasa umowa o pracę.

    Prokura - jest to rodzaj pełnomocnictwa udzielanego przez spółki prawa handlowego.

    Prokury może udzielić tylko kupiec przez pisemne oświadczenie. Prokura upoważnia do czynności sądowych i pozasądowych., nie można ograniczyć prokury, może być udzielona kilku osobą razem lub oddzielnie

    Wygaśnięcie prokury : może być ona w każdej chwili odwołana, gdy ogłoszona jest upadłość kupca, śmierć kupca,

    1. Reżim odpowiedzialności odszkdowawczej

    Prawo do naprawienia szkody rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą

    Reżim odpowiedzialności kontraktowej:

    Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

    Reżim odpowiedzialności gwarancyjnej

    Reżim odpowiedzialności absolutnej np. katastrofa i wybuch elektrowni jądrowej.

    1. Pożytki

    Pożytki - są to wszelkie korzyści w postaci przychodu lub dochodu uzyskiwane z pewnego przedmiotu prawa lub pewnego prawa podmiotowego, w granicach normalnej gospodarki, bez natychmiastowego zniszczenia lub utraty źródła tego przychodu.

    Pożytki dzielimy na:

    a) pożytki rzeczy - są to przychody jakie rzecz przynosi podczas jej wykorzystania z przeznaczeniem Mogą być one:

    - pożytki naturalne (np.zebrane warzywa, owoce przychówek zwierząt),

    - pożytki cywilne (np. właściciel mieszkania zawiera umowę najmu (dzierżawy) i otrzymuje pieniądze za czynsz.)

    b) pożytki prawa są to dochody, które prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno gospodarczym przeznaczeniem. (np. czynsz z podnajmu, dochody z praw autorskich

    Pożytki mogą pobierać : właściciel, współwłaściciel, właściciel gruntu, na który opadły owoce z drzewa na gruncie sąsiednim, samoistny posiadacz w dobrej wierze.

    1. Charakter prawa zobowiązań i jego miejsce w systemie prawa cywilnego

    Prawo zobowiązań reguluje społeczne formy wymiany dóbr i usług o wartości majątkowej.

    Podstawowe cechy zobowiązań:

      1. jest prawem względnym (dotyczą tylko stron danego stosunku)

      2. oznacza się dynamiką i elastycznością

      3. po pewnym czasie wygasają

      4. muszą zostać wykonane

      5. system zobowiązań jest otwarty (ustawodawca opisuje tylko niektóre typy zobowiązań i pozwala podmiotą na tworzenie innych typów praw obligacyjnych)

      6. zasada swobody kształtowania stosunków

      7. umowy mają taka samą moc co postanowienia ustawy.

      8. Umowa podlega ochronie państwa

      9. Pośredniość zobowiązania

    Jeżeli umowa dotyczy rzeczy oznaczonych co do tożsamości to ma ona charakter zobowiązująco -rozporządzającą (z chwilą umowy własność rzeczy przechodzi na kupującego bez względu na to czy ta rzecz została fizycznie przekazana (samochód-o określonym nr podwozia)), jeżeli dotyczy to rzecz oznaczonej co do gatunku (kilogram ziemniaków) ma charakter zobowiązujący (czyli do przekazania własności wymagane jest fizyczne przekazanie rzeczy)

    Miejsce prawa zobowiązań w systemie prawa cywilnego

    3. Rzeczy ruchome i nieruchome

    Rzeczy to podmioty materialne, to materialne części przyrody w stanie pierwotnym bądź przetworzonym na tyle wyodrębnione naturalnie lub sztucznie , że mogą być traktowane jako dobra samoistne w obrocie społeczno-gospodarczym.

    Nieruchomość część powierzchni ziemskiej stanowiący odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki z gruntem trwale związane lub ich części jeżeli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności

    Wyróżniamy trzy rodzaje nieruchomości:

    Grunty, budynki, części budynku - lokale.

    Nieruchomość rolna która może lub jest wykorzystywana do działalności wytwórczej i rolniczej, sadowniczej, ogrodniczej lub wybranej.

    1.Odsetki

    Odsetki- jest to wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy lub cudzych rzeczy oznaczonych co do rodzaju, które zostaje przeliczone według pewnej stopy procentowej w zależności od wartości i czasu użycia tej sumy. Odsetki są świadczeniem ubocznym czyli wiążą się zawsze z jakimś świadczeniem głównym.

    Rodzaje odsetek

    1. odsetki umowne- odsetki od sumy pieniężnej należą się gdy wynika to z czynności prawnej, ustawy, orzeczenia sądu. Często w umowach strony określają w jakich wypadkach i w jakiej wysokości wierzyciel może dochodzić odsetek.

    2. odsetki ustawowe należą się gdy

    - nie jest to inny sposób określony,