Makroekonomia wykłady


Makroekonomia

Wykład 1

Co to jest makroekonomia?

Zajmuje się zależnościami w całej gospodarce.

Przykład: bezrobocie, inflacja.

Jest związana z polityką gospodarczą (pieniężna, rolna, budżetowa)

Co zrobić żeby zmniejszyć bezrobocie?

Pieniądz

-środek płatniczy

-powszechnie akceptowalny towar, który można wymienić na każdy inny towar.

Historia pieniądza (formy pieniądza w historii)

1. Wymiana barterowa

2. Pieniądz towarowy (wymieniany na każdy inny towar: bydło, skóry, sól, muszelki) (ich wartość była stosunkowo duża i było go stosunkowo niewiele)

Pieniądz towarowy zniknął, bo:

-był niepraktyczny

-różnej wartości

-niepodzielny

-psuł się

3. Pieniądz kruszcowy

Monometalizm (monety tylko jednego kruszcu)

Bimetalizm (wiele kruszców)

Prawo Kopernika-Greshama

Jeżeli w obiegu znajdują się 2 rodzaje monet (gorsze i lepsze) to po pewnym czasie monety gorsze wypierają te lepsze.

Wady:

-niewygodnie

-niebezpiecznie

Początki banku- lichwiarze, złotnicy.

Banknot-jest wymienialny na złoto.

Teraz pieniądz nie jest wymienialny na złoto.

Im szybciej pieniądz się obraca tym potrzeba go mniej.

Formy współczesnego pieniądza:

-pieniądz gotówkowy

-bilon (do zawarcia drobnych transakcji)

-pieniądz bankowy, depozytowy

- pieniądz elektroniczny

Cechy pieniądza:

-trwały

-podzielny

Siła nabywcza- ile mogę kupić towarów i usług za określoną jednostkę.

Ilość pieniądza zależy od wartości dóbr i usług na rynku.

Weksel- zobowiązanie do zapłacenia określonej sumy w określonym czasie.

Czek- polecenie wydania bankowi, żeby z konta wystawcy wypłacił określoną sumę.

Funkcje pieniądza:

  1. Środek wymiany (cyrkulacji) (T-P-T)

  2. Środek płatniczy (T-(czas)-P-(czas)-T)

  3. Miernik wartości

  4. Środek tezauryzacji (gromadzenie skarbu)

  5. Pieniądz światowy

Pieniądz jest najlepszym miernikiem wartości.

Dany pieniądz pełni rolę pieniądza światowego, jeżeli spełnia powyższe funkcje na rynku światowym.

Prawo ilości pieniądza w obiegu (równanie wymiany):

M=PY/V

P- poziom cen

Y- ilość dóbr i usług

V- szybkość obiegu pieniądza

Od PY odejmujemy jeszcze transakcje na kredyt.

Poziomy rezerw złota:

  1. USA - 8,133 tony

  2. Niemcy- 3,417 ton

  3. IMF (International Monetarny Fund)- 3,317 ton

  4. Francja- 2,620 ton

  5. Szwajcaria- 1,166 ton

32. Polska - 102 tony (nawet nawet…)

(notka ode mnie;) *** Spadek wartości dolara powoduje wzrost cen towarów i na odwrót. Dlatego obecne historyczne minimalne wartości dolara powodują maksima cen surowców.

(Dolar traci, złoto rośnie.)

Dzisiaj mimo historycznie wysokich cen surowców, FED obniża stopy procentowe jeszcze bardziej zwiększając podaż pieniądza na rynku.

Takie zachowanie jest skrajnie nieodpowiedzialne i może doprowadzić do katastrofy gospodarczej wraz z całkowitą utratą zaufania do dolara i powrotu do standardu złota.

Dziękuję za uwagę, już nie przeszkadzam…

Wykład 2

Podaż pieniądza-250 $

Ceny na poziomie-4,25

PKB- 400

Jaka jest szybkość obiegu pieniądza?

MV=P*Y

250*V=4,25*400

V~6,8

Co to jest inflacja?

Jest to długookresowy wzrost przeciętnego poziomu dóbr i usług po uwzględnieniu zmian jakościowych.

Rodzaje inflacji:

Jeśli chodzi o stopę inflacji:

-pełzająca (do 5%)

-krocząca (od 5 do 10%)

-galopująca (do 100% lub 150%)

-hiperinflacja (powyżej 100%)

Ze względu na przyczyny:

-popytowa (nabywców)

-podażowa (kosztowa) (pchana przez koszty)

-wewnętrzna (endogeniczna)

-zewnętrzna (egzogeniczna)

Ze względu na formę:

-jawna

-ukryta

Mierzenie inflacji:

Koszyk dóbr i usług (towary najczęściej kupowane).

Wzór na stopę inflacji:

Stopa inflacji= J2-J1/J1*100%

Rok bazowy (2007)= J1=100

2008= J2=105

2007=250

2008=260 260-250/250=4%

A bazowy rok=1990

Wskaźniki netto- WWW.nbp.pl

Początkowy poziom cen wynosił 100 po pół roku 102

Ile wynosiła roczna stopa inflacji?

100

102

104 -zakładamy, (czyli stopa = 4%)

Inflacja (tak się mierzy)

CPI (indeks cen dóbr konsumpcyjnych)

PPI (indeks dóbr i usług produkcyjnych)

Delator (zmiana cen wszystkich dóbr i usług w gospodarce)

Waga

2006

J1

2007

J2

20%

Towar A-1zł

100

1,20zł

120

30%

Towar B-10zł

100

15zł

150

50%

Towar C-50 zł

100

45zł

90

300:3=100

360:3=120

Stopa inflacji=20%

Indeks ważony

Waga*indeks

Jw=W*J

100

20

120

24

100

30

150

45

100

50

90

45

100

100

360

114

Inflacja=14%

Zadanie

Płace nominalne wzrosły o 8%.

Ceny wzrosły o 5%.

Jak zmieniły się płace realne?

8%-5%=3%

Deflacja- spadek cen średniego poziomu cen dóbr i usług.

Deflacja dobra- ceny spadają, ludzie kupują więcej i więcej, gospodarka się nakręca

Deflacja zła- dla producentów zysk się nie zwiększa, a konsumenci boją się kupować, a wtedy popyt nie rośnie, gospodarka się ogranicza.

Deprecjacja- spadek wartości pieniądza.

Aprecjacja- siła nabywcza rośnie.

Rewaluacja złotówki- złotówka się umacnia.

Dewaluacja- obniżenie kursu danej waluty w stosunku do innych walut w celu poprawienia bilansu płatniczego (realne obniżenie kursu waluty)

Denominacja- zastąpienie dotychczasowej waluty nową, bez ingerencji w kurs walutowy, ma charakter usprawnienia czysto technicznego (nominalne obniżenie waluty).

Inflacja- Łotwa-14%, Bułgaria-10%, Malta-najniższa, Holandia-2%.

Średnia Unijna-3%.

Cel inflacyjny dla Polski-2,5% (RPP wyznacza)

Przyczyny inflacji:

Inflacja popytowa:

Jest korzystna dla gospodarki- ceny rosną, producenci produkują więcej i gospodarka się kręci.

Główni winowajcy inflacji popytowej:

-Bank Centralny (RPP)- stopy procentowe (w dół), kredyt tańszy, ludzie będą brali.

-budżet państwa (jego wydatki)

Inflacja kosztowa:

-ceny rosną, bo rosną koszty

Jest niekorzystna dla gospodarki- ceny rosną, podaż maleje, popyt maleje.

Co może wpływać na wzrost kosztów:

-ceny surowców rosną

-podatki i akcyzy rosną (państwo ma wpływ na inflację podażową)

-monopole (jest konkurencja, wtedy ceny spadają)

Spirala inflacyjna:

>>> wynagrodzenia rosną >>> koszty rosną >>> ceny rosną

Która z przyczyn inflacji jest przyczyną podażową?

-wzrost podatków (podażowa)

-wzrost płac (popytowa i podażowa)

-wzrost wydatków budżetowych państwa (popytowa) (rośnie popyt)

-dodatkowa emisja pieniądza (tylko ten, który nie ma pokrycia (jest pusty), wtedy inflacja popytowa)

Skutki inflacji:

  1. Efekt produkcyjny (inflacja może wpływać na wzrost lub spadek produkcji)

  2. Efekt redystrybucyjny (inflacja powoduje to, że jedni tracą a inni zyskują- jeśli pożyczymy pieniądze to zyskujemy, a wierzyciel straci)

  3. Efekt społeczny (czy jest ona dotkliwa czy nie?- 5% niezauważalna, a już 50% jest dotkliwa (pozbywamy się pieniędzy, kupujemy towar)

  4. Efekt zdzieranych zelówek (w czasie inflacji trzeba się nachodzić, ganiać do banku, sklepu, bo inflacja zżera pieniądz)

  5. Efekt zmienianych kart dań (automaty na złotówkę, trzeba je przerabiać (potem był już żeton), karty dań też, trzeba często zmieniać)

Złudzenie inflacyjne: ludzie mylą zmiany nominalne i realne.

Podniesiono mi pensję o 15%, a realnie dostałem, 1 % (bo inflacja 14%).

Hipoteza Fischera:

Mówi, że jeżeli stopa inflacji rośnie o 1% to nominalne stopy procentowe też rosną o 1 punkt procentowy. Realna stopa się nie zmienia.

(Banki nam teraz wcale więcej nie dają, bo inflacja rośnie.)

Inflacja oczekiwana- ludzie oczekują, że może rosnąć, sami ją nakręcają (jesteś producentem, słyszysz, że inflacja rośnie, ty podnosisz ceny i się kręci)

Inflacja nieoczekiwana- ceny ropy poszły do góry, impuls inflacyjny działa.

Wzór na nową wartość pieniądza = 1/Wc

Wykład 3

Początkujący poziom cen- 100

Po pół roku- 102

Jaka stopa inflacji? - 104

Polityka inflacyjna państwa przeciw:

- inflacji potażowej (koszty rosną, ceny rosną) (wzrost cen produktów, surowców)

- inflacji popytowej (popyt rośnie, ceny rosną)

Zwalczanie inflacji popytowej:

Ograniczanie inflacji podażowej:

Ograniczenie inflacji to polityka monetarna (z pieniądzem się wiąże (stopy procentowe)) i fiskalna (związana z budżetem: wydatki…).

Może być restrykcyjna lub łagodna.

Banki- jednostki gospodarcze zajmujące się obrotem pieniądza.

Dwa rodzaje operacji:

- aktywne (udzielanie kredytów)

- pasywne (przyjmowanie depozytów)

*usługowa (przelewy, konto rozliczeniowe, przewalutowanie)

Może prowadzić działalność gospodarczą…

System bankowy składa się z:

-bank centralny (NBP)

-banki komercyjne

Funkcja NBP (banku centralnego)

Narzędzia kontroli podaży pieniądza.

Sprzedawać obligacje (ściągać kasę z rynku), stopy % w górę.

Główne stopy procentowe NBP.

Stopa referencyjna 5,75% (rocznie)

(min. rentowność papierów wartościowych (7-dniowych bonów pieniężnych))

Stopa kredytu lombardowego 7,25%

Stopa depozytowa 4,25%

Stopa redyskonta weksli 6,00%

(jeżeli skupuje się weksle taniej, przed terminem wykupu)

Przy stopie 5,75% rynek polski jest bardzo atrakcyjny.

Banki Centralne

1668 rok- pierwszy bank centralny (Szwecji)

Kreacja pieniądza bezgotówkowego przez banki komercyjne.

K-5000 4000

N-4000 5000

9000 9000

Depozyt pierwotny (kasa na konto)

W-5000 -depozyt wtórny (bez dopływu nowej gotówki)

9000+5000= 14000 złotych (a było 9tysięcy)

(Pan W wziął sobie pożyczkę, a dostał ją „jak gdyby” z pieniędzy Pana K i N).

Zadanie

Pewna osoba wpłaciła do banku 30 000zł na rachunek bieżący przyjmując, że stopa rezerw obowiązkowych wynosi 12%. Ustal jak w pojedynczym banku zmienią się:

  1. Rezerwy gotówkowe ogółem

  2. Rezerwy obowiązkowe

  3. Rezerwy nadwyżkowe

  4. O jaką sumę pojedynczy bank może zwiększyć udzielane kredyty

  5. Ile pieniędzy może wykreować cały system bankowy

A:1000 - 100 (10%)- rezerwy >>> 900- kredyt

B:900 - 90 - rezerwy >>> 810 - kredyt

C:800 - 81 - rezerwy >>> 729 - kredyt

MKPB= ER*1/RR (maksymalna kreacja pieniądza bezgotówkowego)

1/RR- mnożnik kreacji pieniądza

ER - nadwyżka rezerw

RR - minimalna stopa rezerw

900*1/0,1= 9000 zł (tyle maksymalnie da się wykreować)

  1. Rezerwy gotówkowe ogółem wzrosną o 30000 zł.

  2. Obowiązkowe wzrosną o (12%*30000) 3600 zł.

  3. Nadwyżkowe wzrosną o (30000-3600­) 26400zł.

  4. O 26400 zł.

  5. MKPB= 26400*1/0,12= 220 000zł.

  6. *** Ile wynosi mnożnik kreacji pieniądza= 1/0,12= 8,3

Zadanie

10000 zł do banku na 5 lat 10% rocznie.

Kapitalizacja roczna (dopisywanie odsetek, co roku)

10000*(1+0,1)5=

Kapitalizacja kwartalna (4 razy w roku)

10000*(1+0,1/4)5*4=

RPP (Rada Polityki Pieniężnej)- prezes Banku centralnego i 9ciu członków.

Prezes NBP- Pan Skrzypek.

Bank Centralny- jest niezależny finansowo (personalnie, funkcjonalnie)

Europejski Bank Centralny powstał w 1998 roku.

Siedziba - Frankfurt nad Menem.

Prezes (Francuz)- Jean Claude Trichet.

Szef FED-u to Ben Bernanke. (Bardzo ważny pan- zapamiętać)

Rezerwa Federalna (bank centralny w USA).

Zadaniami Rezerwy Federalnej są:

LIBOR- stopa oprocentowania na rynku międzynarodowym

WIBOR- polski odpowiednik

649 banków w Polsce.

600 polskich (51 komercyjnych).

Wykład 4

Baza monetarna- jest to łączna ilość pieniądza fizycznie, bezpośrednio wyemitowanego przez bank centralny.

Agregaty podaży pieniądza (M0, M1, M2, M3)

M3. Podaż pieniądza w Polsce - ok.570 mld złotych.

Mkp= 1/RR - Mnożnik kreacji pieniądza (około 30 w Polsce)

(1 przez minimalną stopę rezerw (3,5% w Polsce)

Popyt na pieniądz- zapotrzebowanie na pieniądz ze strony wszystkich podmiotów w gospodarce przy różnym poziomie stopy procentowej.

0x08 graphic
0x01 graphic

Wysokie stopy procentowe - popyt na gotówkę jest mały (kredyt drogi), wysokie stopy to niesiemy do banku, żeby zaoszczędzić.

Niskie stopy procentowe- konsumpcja rośnie, tanie kredyty, nie opłaca się pieniędzy w banku trzymać.

Rodzaje popytu:

Trzy czynniki wpływające na popyt na pieniądz:

Koszt alternatywny (utrzymania pieniądza):

Bank- 7%=700 zł

Fundusz- 20%=2000zł

Koszt alternatywny= 1300zł

Płynność aktywów- jest to szybkość i pewność zamiany na gotówkę.

Rachunki międzynarodowe

PKB- wartość dóbr i usług wyprodukowanych w ciągu roku w danej gospodarce w formie finalnej.

SNA- każda praca tworzy PKB

MPS- praca tylko produkcyjna

PKB- policzy tylko sernik

P globalny- policzy wszystko: mąka, mleko.

Ilość, wielkość = wartość (tak się mówi drogie dzieci)

PNB- wartość dóbr i usług, które wytworzyli Polacy w kraju i zagranicą.

Polska importuje samochody (wyprodukowane w Niemczech) i są sprzedawane w Polsce- liczone do PKB Niemieckiego.

Każda praca przynosi dochód.

W PKB nie liczy się produkcji domowej, (która jest tworzona w gospodarstwach domowych na własny użytek).

Tylko produkcja rynkowa, (która przechodzi przez rynek) jest liczona do PKB.

Domowej się nie liczy, dlatego iż nie wiadomo gdzie postawić granicę, (co powinno się liczyć, co nie powinno).

Metoda liczenia PKB:

  1. Mleko----ser----sernik

5000zł 10000zł 20000zł (produkt finalny)

0x08 graphic

Globalnie- 35 000zł

0x08 graphic

Wartość dodana rolnika- 5000zł

Wartość dodania mleczarni- 5000zł 20000zł

Wartość dodania cukierni- 10000zł

PKB=C+J+G+Export netto

PKN=PKB- Amortyzacja

DN=PKN- Podatki Pośrednie (VAT, Akcyza)

DO=DN-NZP-CIT+TR

DD=DO-PIT

DD >>> Konsumpcja i Oszczędności

DN- dochód narodowy

DO- dochód osobisty

DD- dochód dyspozycyjny (dla nas…)

NZP- nierozdzielone zyski przedsiębiorstw

CIT- podatek dochodowy od przedsiębiorstw

TR- Transfery (Państwowe(zasiłki)+Prywatne)

PIT- podatek od przychodu

PKB= Wydatki na konsumpcje + wydatki na inwestycje przedsiębiorstw + wydatki rządowe + export netto (export - import)

Item

Value

1. Zakup dóbr kapitałowych

90

2. Podatki pośrednie

13

3. Podatki od dochodów osobistych

50

4. Export

30

5. Amortyzacja

20

6. Wypłaty na ubezpieczenia społeczne

60

7. Transfery rządowe

45

8. Wydatki konsumpcyjne

250

9. Procenty płacone przez rząd od sprzedanych obligacji

12

10. Transfery prywatne przedsiębiorstw

10

11. Rządowe zakupy dóbr i usług

130

12. Import

20

13. Podatki od dochodów przedsiębiorstw

14

14. Nierozdzielone zyski przedsiębiorstw

14

PKB=250+90+130+Ex(10)=480

PKN=480-20=460

DN=460-13=447

DO=447-14-14+(10+45)***-60 (ubezpieczenia) +12 (procenty)=426

DD=426-50 (PIT)= 376

20 największych gospodarek świata, uwzględniając PKB ważony parytetem siły nabywczej:

Miejsce

Kraj

2006 PKB (PSN)
miliardów dolarów

1

13 130

2

10 170

3

4 218

4

4 156

5

2 630

6

1 930

7

1 891

8

1 756

9

1 746

10

1 655

11

1 196

12

1 178

13

1 149

14

1 109

15

948,3

16

680,5

17

674,6

18

635,6

19

608,8

20

599,2

—

—

—

25

552,4

20 największych gospodarek na świecie, uwzględniając PKB nominalny:

Miejsce

Kraj

2006 PKB (nominalnie)
milionów dolarów

1

13 228 391

2

4 420 955

3

2 890 092

4

2 554 200

5

2 362 580

6

2 227 330

7

1 841 042

8

1 273 144

9

1 216 736

10

975 338

11

966 827

12

892 008

13

849 905

14

846 782

15

729 165

16

624 885

17

414 079

18

373 273

19

360 586

20

359 463

—

—

—

23

320 763

PKB per capita (miernik zamożności państwa)

Sposób jego obliczania jest bardzo prosty - wartość Produktu Krajowego Brutto danego państwa dzielimy przez liczbę jego mieszkańców.

Lp.

Państwo

PKB per capita (wg PPP, 2006)
USD

1

80 471

2

44 087

3

43 574

4

43 444

5

40 277

6

38 127

7

37 369

8

 Dania

36 549

9

36 031

10

 Kanada

35 494

52

 Łotwa

15 549

53

 Polska

14 880

54

14 368

55

13 909

Wykład 5

Podział PKB:

  1. Podział pierwotny (dochód się dzieli tam gdzie został wytworzony)

    1. Część dla pracowników

    2. Część dla właściciela produkcji

  2. Wtórny podział PKB przez budżet (studenci, emeryci), (osoby, które nie otrzymują pieniędzy w podziale pierwotnym otrzymują dochody z budżetu) (2 sposób- przez rynek)

  3. Podział ostateczny (pierwotny+rynkowy) (wszyscy go dokonują). On się dzieli na konsumpcję i akumulację.

Dochody osobiste= brutto

Dlaczego PKB nie jest dobrym miernikiem dobrobytu?

Miernik dobrobytu ekonomicznego netto

Bierze się PKB na głowę- antydobra+ wartość produkcji nierynkowej+ czas wolny.

PKB z produkcją nierynkową jest często 60-80% wyższy.

Y=C+S

Y= Dochód

C= Konsumpcja

S= Oszczędności

0x08 graphic
0x01 graphic

Bez dochodu (rodzina pomoże, praca na czarno, kradzieże )

Efekt majątkowy (wyprzedajemy swój majątek).

MPC- krańcowa skłonność do konsumpcji

Pokazuje, jaką część dochodu przeznaczymy na konsumpcję (np. 0,8, kiedy mamy 1000zł to wydamy 800zł na konsumpcję)

MPS- krańcowa skłonność do oszczędzania (jak MPC=0,8 to MPS=0,2; =1)

Teorie konsumpcji (jak ludzie kształtują swoją konsumpcję)

0x08 graphic
0x01 graphic

Y

C

MPC ((d)C/(d)Y)

S

MPS ((d)S/(d)Y)

100

120

-

-20

-

200

200

0,8

0

0,2

300

280

0,8

20

0,2

400

360

0,8

40

0,2

500

440

0,8

60

0,2

0x08 graphic

Funkcja oszczędności

C=0,8Y+70

S=0,2Y-70

Czynniki wpływające na konsumpcję (K) i oszczędności (O):

Motywy oszczędzania:

Oszczędności ludzi są przekształcane na inwestycje.

Paradoks zapobiegliwości

Dużo oszczędzamy, nie wydajemy, a to ma wpływ na PKB. (Konsumpcja nie może być za mała)

0x08 graphic
0x01 graphic

  1. Nierównowaga

  2. Nadwyżka (kryzys nadprodukcji)

Wzrost i rozwój gospodarczy

Wzrost gospodarczy- r

(zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju)

r= PKB2-PKB1/PKB1*100%

(PKB zawsze realne (po uwzględnieniu zmian cen (ceny stałe))

Rozwój gospodarczy- długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce (zmiany ilościowe i jakościowe).

Mierniki rozwoju gospodarczego (mogą być zagregowane):

HDI (wskaźnik rozwoju społecznego) (od 0 do 1%)- wlicza się:

Miernik dobrobytu ekonomicznego netto- szacujący pieniężny poziom dobrobytu (to było…)

Mierniki genewskie- zaspokajanie 7 grup potrzeb

Wykład 6

Czynniki wzrostu gospodarczego, (od czego zależy wzrost gospodarczy):

Modele wzrostu gospodarczego Kaleckiego:

r= (delta)Y/Y *100% = J/Y*1/k+u-a

J/Y= stopa inwestycji (udział inwestycji w dochodzie)

k- współczynnik kapitałochłonności

(k=J/(delta)Y=4 (J=4zł na inwestycje żeby dochód (Y) wzrósł o jednostkę)

Im współczynnik większy tym wzrost gospodarczy większy.

u- usprawnienia inwestycyjne (powiększają)

a- amortyzacja (zmniejsza)

Model Harroda

r=i/k i=J/Y

i- stopa inwestycji

Model Solowa

r- (delta)Y/Y =0,3(delta)k/k +0,7(delta)L/L +(delta)A/A

(delta)k/k - stopa wzrostu kapitału

(delta)L/L- stopa wzrostu postępu technicznego

L- siła robocza

A- postęp techniczny

0,3*2=0,6

3*0,7=2,1

To będzie razem 2,7. (a wzrost był 3,5 Realnie, czyli pewnych rzeczy się nie doliczyło.)

Bariery wzrostu gospodarczego:

Skutki wzrostu gospodarczego:

Wzrost zrównoważony:

Wzrost zerowy (odwrotność zrównoważonego):

Cykl koniunkturalny:

Koniunktura- stan gospodarki w danym okresie.

Jest dobra:

Stopa wzrostu realnego PKB w Polsce (1980-2006) (na folii było).

Fazy cyklu koniunkturalnego:

0x08 graphic

Są tzw. Cykle specjalne (zmiany sezonowe): cykl świński, cykl bydlęcy (?).

Przykład: truskawki (w lato wysyp, w zimę nie ma…), nawozy (na wiosnę rolnicy nawożą pola nawozami azotowymi itp., więc wtedy notuje się największe zyski)

Przyczyny cyklów koniunkturalnych:

Teoria plam na słońcu Jevonsa (dużo plam na słońcu, co ujemnie wpływa na pogodę (katastrofy: powodzie, huragany)- koniunktura słabnie.

Teoria innowacji Schumpetera (wynalazki, które poprawiły koniunkturę: maszyna parowa, żarówka)

Teoria cyklu politycznego (politycy potrafią pobudzić koniunkturę swymi postulatami) (można zwiększyć wydatki budżetowe…)

Wskaźniki badania koniunktury:

Rodzaje cyklów koniunkturalnych:

Cechy współczesnych cyklów koniunkturalnych:

Cykle gospodarcze od 1919 roku (na folii)

Arytmetyczne stabilizatory koniunktury- to instrumenty, które raz ustalone działają same. Są ustalane przez państwo, które się stara by produkcja się nie wahała.

Wykład 7

Rynek pracy

Podaż pracy

Popyt na pracę

Cena pracy- płaca

0x08 graphic
0x01 graphic

Podaż pracy- ilość oferowanej pracy przy różnych stawkach płac

Od czego zależy podaż pracy?

Inne czynniki:

Popyt na pracę- zapotrzebowanie na pracę ze strony pracodawców przy różnych stawkach płac i innych czynników stałych. (Ile osób będą chcieli przedsiębiorcy zatrudnić)

Popyt na pracę jest popytem pochodnym (zależy od popytu na dobra lub usługi, np. popyt na usługi informatyczne- popyt na informatyków).

Czynniki, które wpływają na popyt na płacę:

Popyt - od strony pracowników

Podaż- od strony pracodawców

Płaca- wynagrodzenia za pracę.

Płaca netto- „na rękę”

Płaca brutto (z wszelkimi narzutami- „ubruttowiona”)

Płaca nominalna-, którą otrzymujemy.

Płaca realna- tyle ile możemy nabyć.

Wielkośćrealna= Wielkośćnominalna/ Wskaźnikcen

2000/ 110 * 100%= Wartość realna płacy

Płaca minimalna- mniej nie można już zarobić (1126 zł u nas; około 1200 Euro w Luksemburgu).

Płaca maksymalna-, aby kadra, prezesi i dyrektorzy w publicznych firmach, (które były nie rentowne) nie zarabiali więcej

Minimum socjalne- suma pieniędzy, która wystarcza na przeżycie w warunkach akceptowalnych przez społeczeństwo (np. 1 bilet do kina na rok…)

Minimum biologiczne- suma pieniędzy wystarczająca na przeżycie…

+2000 (pensja)

-124 (podatek)

-155 (ubezpieczenia zdrowotne)

-274 (ZUS)

Wychodzi- 1446 zł

Funkcje płac:

Formy płac:

Czynniki wpływające na formowanie płac:

Struktura zatrudnienia:

Rolnictwo- 17%

Przemysł- 25%

Usługi- 58%

Bezrobocie

Bezrobotny- zdolna i szukająca pracy osoba, a znaleźć nie może.

Stopa bezrobocia:

Sb= Liczba bezrobotnych/liczba aktywnych zawodowo *100%

Liczba akt zawodowo= Zatrudnieni+ Bezrobotni

Zadanie

Stopa bezrobocia wynosiła 10%, a bezrobotnych było 2 mln. Ile wynosiła liczba aktywnych zawodowo?

10%= 2000000/ x+2

Czyli liczba aktywnych zawodowo wynosi 20 mln, (18 mln zatrudnieni i 2 mln bezrobotni).

Rodzaje bezrobocia:

Stopa bezrobocia w Polsce wynosi około 10 % (wg Urzędu Zatrudnienia) albo 8% (wg Eurostatu).

Rodzaje bezrobocia ze względu na przyczyny:

Bezrobocie dobrowolne (wszystkie rodzaje oprócz koniunkturalnego)

Bezrobocie koniunkturalne (jest przymusowe!).

Wszystkie wchodzą w skład Naturalnej stopy bezrobocia.

Podział bezrobocia ze względu na formę:

Skutki bezrobocia:

Prawo Okuna:

Jeżeli stopa bezrobocia rośnie o każdy punkt procentowy powyżej naturalnej stopy bezrobocia to luka (strata) PKB z tego tytułu wynosi 3%.

Stopa bezrobocia= 10%

Naturalna stopa bezrobocia= 7%

Bezrobocie przymusowe= 3% >>> To tracimy 9% PKB (x3)

Polityka państwa na rynku pracy (jak państwo zwalcza bezrobocie):

Wykład 8

Polityka rządu

Cechy polskiego rynku pracy:

Zadanie 1

10 mln zatrudnionych

2 mln bezrobotnych

Oblicz stopę… byłoo

Bezrobotni stanowią 20% aktywnych zawodowo. (nie da się bo nie mamy ludności w wieku produkcyjnym).

Zadanie 2

Bezrobocie 10%- stopa bezrobocia.

Naturalna stopa bezrobocia wynosi 8%.

Luka PKB będzie 6%.

Polityka gospodarcza rządu

Rodzaje polityki:

Liberalizm gospodarczy- jak najmniej państwa w gospodarce, państwo nie powinno ingerować, tylko pilnować granic, chronić…

Interwencjonizm państwowy- aktywna rola Państwa w gospodarce

Dlaczego państwo ingeruje w gospodarkę?

Efekty zewnętrzne (koszty lub korzyści zewnętrzne)- dla osób trzecich przy produkcji lub konsumpcji dóbr (firma wypuszcza ścieki do wody a my mieszkamy obok, do fabryki został zrobiony asfalt a my mamy drogę dojazdową).

Dobra prywatne (wykluczane i rywalizujące)

Dobra klubowe (są wykluczane, ale nierywalizujące dla członków)

Dylemat wspólnego pastwiska-, jeżeli możemy korzystać z tego co jest wspólne i za bardzo to wykorzystujemy to w końcu to tracimy (środowisko)

Funkcje państwa w gospodarce:

Budżet państwa:

Budżet centralny (zestawienie dochodów i wydatków państwa)

Funkcje budżetu państwa:

Zasady polityki budżetowej:

Podatki:

Dochody ogółem na rok 2008- 280mld zł.

- cła

- akcyza

-VAT (podatek od wartości dodanej)

Wydatki (310 mld zł)

Krzywa Laffera

0x08 graphic
0x08 graphic
0x01 graphic

Deficyt budżetowy- nadwyżka wydatków nad podatkami.

Nadwyżkę budżetową liczy się w % PKB

Deficyt nie może być większy niż 3% PKB (w EU)

Dania (około 4% PKB), Finlandia (3%), Hiszpania mają nadwyżkę.

Dług publiczny (sektora publicznego)

Wszelkie należności, które państwo zaciągnęło wewnętrznie i zewnętrznie.

Dług całkowity, (500 mld złotych)

(¼ zagraniczny i ¾ krajowy)

Podatek liniowy na świecie

Kraje

PIT

CIT

VAT

Estonia

24%

24%

5,18%

Słowacja

19%

19%

19%

Irak

15%

15%

brak

Przykładowe pytania:

Ile wynosi deficyt budżetowy w Polsce?

Około 30 mld zł.

Jakie PKB jest w Polsce?

PKB nominalny- 512 mld USD (23 miejsce na świecie)

PKB ważony parytetem siły nabywczej- około 552 mld USD (25 miejsce na świecie)

PKB per capita- około 15 000 USD

Jakie państwa mają podatek liniowy?

Litwa, Łotwa, Słowacja

Czy podatki w Polsce są wysokie?

Generalnie same stawki nie są wysokie.

Stawki podatkowe w kilku krajach Europy (stawki podstawowe):
Finlandia - 29%
Austria - 34%
Niemcy - 38%
Belgia - 39%

Wykład 9

Dziedziny, w których interweniuje państwo:

Handel zagraniczny

Wymiana dóbr i usług pomiędzy krajem a jego otoczeniem zagranicznym.

Autarchia gospodarcza- samowystarczalność (USA i Rosja mogłyby być takie…)

Embargo- zakaz handlu.

Ceny dumpingowe- ceny niższe niż krajowe, a często poniżej kosztów produkcji.

Korzyści z handlu zagranicznego:

Ujemne strony handlu zagranicznego:

Bilans handlowy- zestawienie wartości importu i exportu dóbr i usług

Bilans płatniczy- zestawienie wszelkich płatności między krajem a zagranicą

Miernikiem roli handlu zagranicznego w gospodarce jest wskaźnik Warunków Wymiany (Terms of, Trade), który charakteryzuje zmianę efektywności wymiany gospodarczej z zagranicą.

Liczy się go w ujęciu:

  1. Cenowym

  2. Jakościowym

  1. Terms of trade w ujęciu cenowym (TOC)

0x01 graphic

gdzie:

Cet - ceny towarów eksportowanych w okresie t (danym),

Ceo - ceny towarów eksportowanych w okresie bazowym,

Cit - ceny towarów importowanych w okresie t (danym),

Cio - ceny towarów importowanych w okresie bazowym,

  1. Terms of trade w ujęciu ilościowym (TOW)

0x01 graphic

gdzie:

Wet - wolumen eksportu w okresie t,

Weo - wolumen eksportu w okresie bazowym,

Wit -wolumen importu w okresie t,

Wio -wolumen importu w okresie bazowym.

Wskaźnik ten powinien być większy od 1.

Teorie handlu zagranicznego: