Matura ustna!
Tzw. gramatyka!
Które z tych wyrazów są internacjonalizmami? Zbuduj z nimi zdania:
telewizja,
ratusz,
weekend,
kotlet,
wideo.
Postaw prawidłowy akcent w tych wyrazach:
byliśmy,
chodziliśmy,
gramatyka,
zrobiłybyście,
logika,
wakacje.
Podaj znaczenia tych związków frazeologicznych:
mieć mleko pod nosem,
pasuje jeak kwiatek do każucha,
trząść się jak galareta,
trzymać język za zębami.
Podaj znaczenia tych związków frazeologicznych:
Wiedzą sąsiedzi, jak kto siedzi,
Jak ty komu, tak on tobie,
Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz,
Kruk krukowi oka nie wykole.
Podaj znaczenia tych związków frazeologicznych:
krezusowa fortuna,
krewny po kądzieli,
lisi krok,
lwica salonowa.
Zastosuj w zdaniach te wyrażenia i zwroty oraz wyjaśnij ich pochodzenie:
syzyfowa praca,
hiobowa wieść,
być albo nie być.
Zastosuj w zdaniach te wyrażenia i zwroty oraz wyjaśnij ich pochodzenie:
chleb powszedni
grzech pierworodny
umywać ręce
Wyjaśnij pochodzenie i znaczenie tych wyrażeń i zwrotów:
dobry samarytanin,
pod egidą,
wydać Salomonowy wyrok.
Co znaczą te związki frazeologiczne? Zbuduj z nimi zdania:
ptasie mleko,
wygarbować skórę,
biały kruk,
być kozłem ofiarnym.
Jakie postacie i wydarzenia stały się źródłem następujących związków frazeologicznych:
syn marnotrawny,
Judaszowe srebrniki,
piękna Helena.
Jakie postacie i wydarzenia stały się źródłem następujących związków frazeologicznych:
strój Adamowy,
zamienić się w słup soli,
stajnia Augiasza.
Jakie postacie i wydarzenia stały się źródłem następujących związków frazeologicznych:
koń trojański
jabłko niezgody,
rozdarta sosna.
Jakie postacie i wydarzenia stały się źródłem następujących związków frazeologicznych:
pocałunek Judasza,
pięta Achillesa,
róg obfitości.
Przedstaw pochodzenie języka polskiego ma tle j. słowiańskich
Wskaż języki należące do grupy zachodniosłowiańskiej:
macedoński, polski, węgierski, czeski, słowacki, bułgarski, dolnołużycki, ukraiński, górnołużycki, niemiecki.
Czy to prawda, że polszczyzna wyróżnia się z j. słowiańskich zachowaniem samogłosek nosowych, wymianie "e:a" oraz "e:o" i stałym akcentem na przedostatnią sylabę? Uzasadnij swoje zdanie.
Wymień znane Ci słowniki i określ ich przydatność.
Poklasyfikuj te skrótowce wg. typu ich budowy i określ ich rodzaj gramatyczny.
UW,
PKP,
GUS,
Pafawag,
PIW
Poklasyfikuj te skrótowce wg. typu ich budowy i określ ich rodzaj gramatyczny.
PZU,
PAP,
ZHP,
CPLiA,
URM
Popraw błędy gramatyczne:
Przyglądał się swemu psowi.
W tramwaju był kontrol.
Przyszłem dziś do szkoły w świetnym nastroju.
Popraw błędy gramatyczne:
Chcesz jeden pomarańcz czy dwie mandarynki?
Ania z Magdą po raz ostatni przyszli dziś do szkoły.
Dlaczego one nie lubieją matematyki?
Popraw błędy gramatyczne:
U mojego ojca na zakładzie znów rozpoczęto akcję protestacyjną.
Wreszcie przeczytałam tą lekturę.
Wziełem dziś dwa złote ze skarbonki.
Wskaż wyrazy równoznaczne, bliskoznaczne i wieloznaczne!
ogniski,
słota,
konferencja,
plucha,
narada.
Wskaż wyrazy równoznaczne, bliskoznaczne i wieloznaczne!
lingwistyka,
zamek,
językoznawstwo,
wieczór.
Którą z dwóch form wybierzesz ze względów funkcjonalnych? Uzasadnij swoje zdanie:
studnia-studzien,
suknia-sukien,
stajni-stajen
Zapisz słowami liczebniki podane w nawiasach:
Z nadzieją witalismy rok (1997)
Muszę obliczyć procent od (1434zł)
Powtórzmy jeszcze historię os (1789r)
Jaką odmianę polszczyzny reprezentują teksty?
"Sądzę, że telegapiostwo jest problemem bardzo mocno osadzonym w naszej patologii społecznej, że zazębia się z narkomanią, lekomanią i alkoholizmem".
"Zawsze wsadzasz nos w cudze sprawy! Spadaj, pókim dobry!"
"Nie pękaj, mała! Gol z gegry to nie koniec świata!"
Osoby fizyczne, mające miejsce zamieszkania za granicą, zeznania składają w urzędzie skarbowym, właściwym wg siedziby przedsiębiorstwa określonej w zezwoleniu".
W tradycji historycznoliterackiej utrwaliło się kilka generalnych linii interpretacyjnych "Wesela".
Lecz choć wiatr szumi, choć się nieba chmurzą, już tu nikt okna nie zamknie przed burzą.
Ustal na podstawie podanych tekstów, jaki rodzaj stylizacji zastosowali ich autorzy.
Jakże wam dziś?
Bóg zapłać!
Pomału! Zbyszko prawi, że byle mię wiater obwiał, będzi....
A teraz ty sobie chwal(...),
ale tutok dusza się ostanie..
i tutok twoje kochanie,
a tam ci bedzie markotno
i bez to ci bedzie żal.
Ustal na podstawie podanych tekstów, jaki rodzaj stylizacji zastosowali ich autorzy.
No! zdrowie waćpanny! (...) jeślić się co we mnie podoba, to i przebacz, baw się manier pod harmatami uczył, nie we
Niebo, kiej ta płachta modrawa, przyjęła wilgotnością i orosiła, ............ się już ździebko nad ziemią (...) zgoła w mrokach zagubianą".
Które zdanie jest w Twoim odczuciu poprawne i dlaczego?
Kanibalizm jest zjawiskiem kulturowym.
Kanibalizm jest zjawiskiem kulturalnym.
Jakie kryterium naruszają takie nazwy sklepów jak:
"Adamek",
"Stach-Export",
"Łapa-Center"
Określ w oparciu o podane przykłady typ wyrazów złożonych:
zawalidroga,
wieczne pióro,
Bogumił,
Zielone Świątki,
wiercipięta.
Czy neologizmy "deszczochron", "cichostępy", "zębolek", "podomka" przyjęły się w języku? Jakie wyrazy miły być nimi zastąpione?
Uporządkuj te wyrazy pod względem treści i zakresu:
książka, druk, elementarz
pudel, pies, zwierzę
przepisuje, pisze, pracuje
Uporządkuj te wyrazy pod względem treści i zakresu:
las, klon, drzewo
człowiek, Adam, mężczyzna
porusza się, spada, leci
Popraw błędy językowe. Wyjaśnij przyczynę ich powstania:
W najbliższym okresie czasu zbudujemy nowy dom.
Mając 13 lat, umarł mu ojciec.
Moja mama umie ekonomicznie szastać pieniędzmi.
Popraw błędy językowe. Wyjaśnij przyczynę ich powstania:
Chuligan cieszył się pogardą ogółu
Hałas był coraz bardziej głośniejszy
Mercedes cofnął się do tyłu.
Które z tych zdań są niepoprawne? Wyjaśnij dlaczego.
Składki można wpłacać przed i po zebraniu.
Te kwiaty posadzimy przed i za domem.
Spotkam się z tobą przed i po maturze.
Które z tych zdań są niepoprawne? Wyjaśnij dlaczego.
Czytał i zachwycał się listami od wielbicielek.
Czy może być kawa z cukrem i bez?
Kwiaty stały na i pod oknem.
Uszereguj te wyrazy wg. barwy uczuciowej:
opryskliwy, niegrzeczny, niedelikatny, ordynarny
zapach, woń, aromat, odór, fetor, smród
Popraw błędy w tych zdaniach, wyjaśnij przyczynę ich powstania:
Michał Anioł rzeźbił ludzi nago.
Mam przed sobą dwie alternatywy: zdam albo nie zdam.
Wniosek spotkał się z przychylną aprobatą władz.
Zastąp podane wyrazy i zwroty odpowiednimi wyrazami wg wzoru:
prawo pięści - bezprawie
pójść na dno - utonąć
deski teatralne,
w gorącej wodzie kąpany,
wyzionąć ducha,
łgać jak z nut.
Popraw błędy składniowe
PKS w Poznaniu zakupiło nowe autobusy.
Mój ojciec pracuje na magazynie.
Jadąc na rowerze, upadła mu czapka.
Do podanych wyrazów dopisz Synonimy nacechowane emocjonalnie (dodatnio i ujemnie).
pieniądz,
ojciec,
szkoła,
nauczyciel
Podziel podane frazeologizmy na związki potoczne i książkowe! Wyjaśnij ich znaczenie, skąd pochodzą związki książkowe?
wyciągnąć nogi,
puszka Pandory,
być pod dobrą datą,
męki Tantala,
bez piątej klepki,
nić Ariadny.
Podziel podane frazeologizmy na związki potoczne i książkowe! Wyjaśnij ich znaczenie, skąd pochodzą związki książkowe?
brać nogi za pas,
"Być albo nie być",
puścić z torbami,
"Smutno mi, Boże",
"Ideał sięgnął bruku",
trzymać język za zębami.
Wskaż wśród podanych związków frazeologicznych najmłodsze wg Ciebie, Uzasadnij swój wybór.
Pyrrusowe zwycięstwo,
falandyzacja prawa,
wyjść jak Zabłocki na mydle,
róbta co chceta.
Wskaż wśród przytoczonych związków frazeologicznych frazy:
głowa do pozłoty,
Murzyn zrobił swoje,
serce rośnie,
zasnąć snem wiecznym,
icha woda brzegi rwie.
Wskaż antonimy i uzasadnij swój wybór.
Łatwiej jest słuchać niż rozkazywać.
Łatwiej jest dawać niźli odbierać.
Ciemne okna są czasem jasnym dowodem.
Zastosuj w odpowiednim kontekście podane związki frazeologiczne:
ptasi móżdżek.
podać czarną polewkę.
dostać w łapę.
jak ulał.
Popraw błędy w podanych związkach frazeologicznych:
Pokorne prosię dwie matki ssie.
Plecie jak Piekarski na torturach.
Być albo nie być - oto jest zagadka.
Mieć dwie prawe ręce do roboty.
Podziel podane związki frazeologiczne na zwroty, frazy i wyrażenia:
być nie w sosie.
sądny dzień.
bielmo spadło mu z oczu.
Podaj znaczenie realne i etymologiczne następujących wyrazów:
bielizna,
niewiasta,
dziad.
Podaj znaczenie realne i etymologiczne następujących wyrazów:
wiedźma,
miednica,
pióro.
Podkreśl homonimy i podaj ich znaczenie:
Taki smog od rana, że smok by zdechł.
Nie starcza czasu na zabawę, bo dziadka nęka starcza dolegliwość.
Czym różni się animizacja od personifikacji? Odpowiedz w oparciu o podane przykłady:
wiatr wyje,
fakty mówią,
długi rosną,
wierzba płacząca,
los się uśmiechnął do niego,
skok temperatury.
Czym różni się metonimia od peryfrazy? Odpowiedz w oparciu o podane przykłady:
czytam Prusa, kupiłbym Chełmońskiego, ratusz bił szóstą
zwycięzca spod Wiednia, autor "Dziadów", ojczyzna dolara.
W podanych przykładach wskaż znane Ci środki stylistyczne:
"O szyby deszcz dzwonił, deszcz dzwonił jesienny"
"Czekają wieczór dzieci,
Czekają drugi, trzeci,
Czekają tydzień cały..."
ubogi nędzarz, płakać łzami, geneza powstania wiersza.
Które z nich świadczą o nieudolności piszącego?
Wskaż znane Ci słowotwórcze środki stylistyczne:
Miałem ja miseczkę mleczka,
Teraz pusta jest miseczka...
strach wielkooki, czarnoskrzydła noc, głębokoorna mowa.
biedne chłopisko, stare matczysko, szewsko bez butów.
Zastąp podane nazwy jednowyrazowe ich dwuwyrazowymi odpowiednikami. Określ ich wartość stylistyczną:
odrzutowiec,
przegubowiec,
naukowiec,
światowiec,
młodzieżowiec.
Zastąp podane nazwy dwuwyrazowe ich jednowyrazowymi odpowiednikami. Określ ich wartość stylistyczną:
łódź żaglowa, film kreskowy,
lampa jarzeniowa,
choroba wieńcowa,
dom poprawczy,
powieść produkcyjna.
Które z podanych przykładów są przejawem tendencji do oszczędzania wysiłku, a które tendencji do wyrazistości i precyzji:
bakteriobójczy,
meblowóz,
najcieplejszy,
obiekt zabytkowy,
podjąć starania,
recenzja książkowa.
Wyjaśnij na czym polega naruszenie tradycyjnego zakresu użycia podkreślonych wyrazów.
zakład wykazał się zaległościami.
Ludzie ci mieli renomę najbardziej okrutnych.
Cieszę się całkowitą ignorancją w dziedzinie astronautyki.
Popraw następujące wykolejenia frazeologiczne:
Pieczone gołąbki same z nieba nie spadną.
Sztuka odniosła wielkie powodzenie.
Szczególne owacje sprawiono naszym reprezentantom.
Wskaż źródła nonsensowności następujących przenośni:
Ukuty mit trzeba rozwiać bezpowrotnie.
Dominującą cechą tych ludzi był jakiś pęd do wrastania korzeniami w tę ziemię.
Młyny gromadzkie chadzają własnymi drogami.
Wskaż przyczyny nieharmonijności stylistycznej następujących sformułowań
Na lodowisku dokonano wylania wody.
Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca skonsumowały.
Suszenia bielizny na strychu nie można przeprowadzić z powodu niedyspozycji ciecia.
Zastąp podane kalki składniowe konstrukcjami rodzimymi:
Co pod tym rozumiesz?
Zacznij pisać z nowej linijki
Czy nazwy marek fabrycznych pisze się z dużej litery?
Podaj wyrazy rodzime, którymi można zastąpić zapożyczenia:
imaginacja,
anemia,
absencja,
koneser,
konkluzja,
pasywny.
W podanych zdaniach zastąp wyrazy przestarzałe ich współczesnymi odpowiednikami:
Zmiarkowałem, co się świeci i chyłkiem umknąłem.
Pewnie masz z tego niezły profit.
Ciocia od pewnego czasu miewa sensacje żołądkowe.
Anielka bardzo się o to turbuje.