porzÄ dek koryncki


Porządek koryncki - to jeden z trzech podstawowych porządków architektonicznych występujących w architekturze starożytnej Grecji. Rozwinął się jako odmiana porządku jońskiego na przełomie V i IV w. p.n.e.

Cechy charakterystyczne:

Według legendy przytoczonej przez Witruwiusza kapitel koryncki został wynaleziony przez architekta Kallimacha, gdy zauważył on że kosz ofiarny ustawiony na grobie młodej dziewczyny porósł akantem. Porządek ten był stosunkowo rzadko stosowany w starożytnej Grecji. Najstarsza znana kolumna koryncka znajdowała się w tylnej części celli świątyni Apollina Epikurosa w Bassaj z ok. 430-400 r. p.n.e. Wyróżniała ona miejsce święte, w którym stał posąg boga. Późniejszymi przykładami użycia porządku korynckiego mogą być tolosy w Delfach (ok. 375 p.n.e.), w którym zastosowano go razem z porządkiem doryckim i w Epidauros (ok. 360 p.n.e.). Z okresu hellenistycznego (334 r. p.n.e.) pochodzi pomnik Lizykratesa w Atenach - niewielka budowla na planie koła z sześcioma korynckimi półkolumnami wtopionymi w ściany. Na dużą skalę porządek ten pojawił się dopiero w świątyni Zeusa Olimpijskiego w Atenach, zaczętej w 174 r. p.n.e. (ukończonej w 132 r. n.e.). W roku 86 p.n.e. dyktator rzymski Sulla wziął kilka głowic z tej świątyni i umieścił je w na Kapitolu. Od tego czasu porządek koryncki stał się charakterystyczny dla starożytnego Rzymu i stosowany powszechnie zarówno w świątyniach jak i budowlach świeckich.

Baza to dolna część, podstawa kolumny , pilastra lub filaru stosowana w porządkach architektonicznych. Klasyczną bazę tworzy płyta otoczona wyprofilowanymi, kamiennymi wałkami zwanymi torus, które były rozdzielone trochilusem (wklęską). Dolny torus był z reguły większy. Zazwyczaj baza leżała na niewielkiej kamiennej płycie - plincie. Terminem baza określa się także inne kombinacje tych elementów.

Torus - kamienny, wypukły wałek obiegający najczęściej bazę kolumny.

Trochilus (wklęska) - wklęsły element zdobiący bazę kolumny. Trochilus miał profil półokrągłego zagłębienia obiegającego kolumnę, często rozdzielał torusy.

Kanelury (żłobki, kanele) - płytkie, wklęsłe pionowe wyżłobienia, zdobiące na całej długości trzon kolumny lub pilastra, albo inną powierzchnię. Wyżłobienia te stykają się ze sobą ostrymi krawędziami, ale mogą też być przedzielone płaskimi listewkami. Czasami w dolnej części trzonu kanelury są wypełnione cylindrycznymi półowalkami.

Kalatos - wiklinowy koszyk, wąski na dole i rozszerzający się ku górze. Atrybut bogini Demeter. Także naczynie ceramiczne o tym kształcie.

Woluta - element dekoracyjny lub motyw ornamentalny w formie ślimacznicy, spirali, zwoju.

Abakus (gr.ábaks) - czworoboczna płyta będąca najwyższą częścią głowicy kolumny. w jońskim i korynckim ma kształt prostokąta o zdobionych i zaokrąglonych krawędziach.

Palmeta - dekoracyjny motyw w kształcie stylizowanego liścia palmy, ułożonego symetrycznie.

Belkowanie (entablatura) - w architekturze klasycznej był to najwyższy, poziomy, spoczywający na kolumnach lub ścianach, trójdzielny człon, składający się z architrawu,fryzu i gzymsu.

Architraw (epistyl, nadsłupie) - główny (najniższy) poziomy człon belkowania antycznego, który podtrzymywał belki stropu. Spoczywał on bezpośrednio na kolumnach. W porządku doryckim miał formę prostej gładkiej belki, w pozostałych (zobacz: porządki architektoniczne) jego płaszczyzna dzieliła się na trzy fasciae, z których najwyższa była najbardziej wysunięta.

Fryz - środkowy, poziomy człon belkowania z reguły leżący między architrawem i gzymsem. Bardzo często zdobiony płaskorzeźbami, był jednym z najbardziej ozdobnych elementów antycznych świątyń.

Gzyms (geison) w architekturze starożytnej Grecji i Rzymu gzyms był jednym z elementów belkowania. Chronił on fryzy i koronował całe belkowanie.

Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach - znajduje się na wschód od Akropolu. Dedykowana była Zeusowi Olimpijskiemu. Budowę tej świątyni rozpoczęto ok. 100 r. n.e. i niestety nie została nigdy ukończona. Do dziś zachowały się potężne kolumny w stylu korynckim. Plac, na którym znajduje się budowla słynie także z Bramy Hadriana symbolizującej granicę pomiędzy miastem Hadriana a miastem Tezeusza.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DEK I 0
retencja moja, Dek
Dek praw człowieka,karta narodów zjednoczonych,konwencja o prawach dziecka
PORZ DEK PRAWNY WSPOLNOT EUROPEJSKICH, SWPS SOCJOLOGIA, INSTYTUCJE UNII EUROPEJSKIEJ I JEJ EWOLUCJA
TC dek roz
Eo Loira, Augusto J Cent dek tri humorajxoj
024a rozp min bud zmien rozp w spr spos dek zgod wyr bud oraz spos zna ich zn bud
A PRZEPISY PORZÄ„DKOWE OBWIÄ„ZUJÄ„C E KIERUJÄ„CEGO POJAZDEM
ELC dek klas
Porządek koryncki
Kanał koryncki
DEK-I-0
PostÄ™powanie pracownika ochrony w przypadku zauwaĹzenia osoby ktĂlra zakĹ‚Ălca porzÄ…dek w chronion
04 prez Dek LU
MITY KORYNCKIE
ELC dek klas
instr bezp wyk rob dek

więcej podobnych podstron