uzaleznienie17


Rozdział 17 Używanie substancji psychoaktywnych przez dzieci i młodzież

1. Podział substancji psychoaktywnych:

ICD-1o wyróżnia zab. psych. Spowodowane nadużywaniem następujących substancji:

Używanie szkodliwe: powoduje szkody somatyczne lub psychiczne, mające z nim bezpośredni związek.

Zespół uzależnienia: zespół zjawisk fizjologicznych, poznawczych i behawioralnych, gdzie zach. związane z używaniem substancji psychoaktywnych mają wyraźną przewagę nad innymi, które poprzednio miały dla osoby większą wartość. Muszą być co najmniej 3 z poniższych występujących przez pewien okres w ostatnim roku:

Zespół abstynencyjny - grupa objawów somatycznych i psychopatologicznych występujących po całkowitym lub częściowym odstawieniu substancji przyjmowanych systematycznie.

Ostre zatrucie - nagły, przemijający stan intoksykacji, ściśle związany z wielkością dawki.

I teraz na stronie 287 - 288 jest tabela najczęściej używanych substancji, nie ma sensu jej przepisywać...

2. Do czynników sprzyjających sięganiu po substancje psychoaktywne należą:

8

Problemowe używanie:

3. Dziecko na początku eksperymentuje z środkami psychoakt. (12-13 r.ż.) i na tym etapie przyjmowane są one rzadko, w małych ilościach, ale następuje tu często nawiązanie kontaktów rówieśniczych w oparciu o „wspólną tajemnicę”. Częstość przyjmowania warunkuje wzrost tolerancji.

W tym okresie obserwuje się:

Granica między przyjmowaniem eksperymentalnym, towarzyskim, problemowym a nadużywaniem jest płynna i trudna do określenia.

Sygnały ostrzegawcze dla klinicysty:

W trakcie badania ocenia się czy pacjent znajduje się pod wpływem oraz czy występują objawy:

Obecność substancji psychoaktywnych stwierdza się badając mocz. I można ja wykazać w następujących okresach od przyjęcia ostatniej dawki:

* zagrażające powikłania medyczne używania substancji psychoaktywnych:

8

Ryzyko

Skutki

Przyjmowanie substancji psychoaktywnych

Przedawkowanie

Psychozy

Napady drgawkowe

Powikłania medyczne spowodowane przyjmowaniem substancji psychoaktywnych drogą dożylną

Zakażenia wirusowe

Posocznica

Zapalenia płuc, ropnie płuc

Zapalenia wsierdzia

Ropnie skóry

Zapalenia szpiku kostnego

Zakrzepowe zapalenie żył

Zgorzel

Reakcje alergiczne

Obecność tych swiństw ww krwi bada się za pomocą immunofluorescencji w świetle spolaryzowanym. Jeśli ktoś jest ciekaw wartości progowych odsyłam na str. 293, ale nie piszę tu tego no bo wydaje mi się, że nie ma sensu.

CHAREKTERYSTYKA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZACHOWAŃ ZWIĄZANYCH Z PRZYJMOWANIEM S. PSYCHOAKTYWNYCH WG ICD-10

1. Alkohol:

jednorazowe przyjęcie: odprężenie, lekka euforia, gadatliwość, potrzeba kontaktów, zmniejszenie lęku społecznego, zaburzenia pamięci, chwiejność nastroju; zapach alkoholu, częste oddawanie moczu, zaczerwienienie twarzy, osłabienie ostrości widzenia, smaku, węchu, odczuwania bólu, zaburzenia równowagi

uzależnienie: upośledzenie funkcji poznawczych, picie ciągami, zmienność nastrojów, postępujące zaniedbywanie obowiązków, konflikty; zaniedbania higieniczne, niedożywienie, skutki urazów

zespół abstynencyjny: (występuje zazwyczaj w kilka godzin po zaprzestaniu picia lub ograniczeniu ilości wypijanego alkoholu) pobudzenie psychoruchowe, głód psychiczny alkoholu, niepokój, lęk, iluzje lub omamy wzrokowe, słuchowe, dotykowe, bezsenność, nudności, wymioty, anoreksja, ból głowy, drżenia mięśniowe, przyspieszenie tętna

zatrucie alkoholem: od znacznego spowolnienia psychoruchowego do śpiączki, zaburzenia oddychania, spadek ciśnienia (u dziewcząt szybciej dochodzi do zatrucia, bo szybciej wchłania się alkohol z przewodu pokarmowego)

2. Opiaty:

8

jednorazowe przyjęcie: euforia, błogostan, zmniejszenie uczucia głodu, bólu, subiektywne uczucie ciepła. Zwężenie źrenic, osłabienie reakcji na światło, niekiedy nudności, wymioty, podsychanie śluzuwek

uzależnienie: (odczuwanie euforii ulega osłabieniu, utrzymuje się poczucie spokoju i zobojętnienie na problemy) załamanie się dotychczasowej linii życiowej, upośledzenie rozwoju osobowości. Wyniszczenie, próchnica, zaburzenia hormonalne.

zespół abstynencyjny: (rozwija się 4-36 h po przyjęciu ostatniej dawki narkotyku, w 2-4 dobie osiąga szczyt nasilenia objawów) rzadko u dzieci i młodzieży obserwuje się w pełni rozwinięty opioidowy zespół abstynencyjny, zazwyczaj ogranicz się on do głosu psychicznego narkotyku, zaburzeń nastroju, snu, bólów stawowo - mięśniowych.

zatrucie: śpiączka. Źrenice szpilkowate, słabo lub niereagujące na światło, bladość, obniżenie temp. ciała. Zgon z powodu zatrucia następuje zazwyczaj z powodu niewydolności oddechowej bezpośrednio po przyjęciu dożylnym, lub w ciągu 2-4 h po przyjęciu doustnym.

3. Kanabinole:

jednorazowe przyjęcie: faza dobrego samopoczucia i euforii, gadatliwość, spadek koncentracji, zaburzenia koordynacji ruchowej, faza nadwrażliwości zmysłowej, faza ekstatyczna, faza snu przebudzenia. Wzrost ciśnienia krwi, pocenie się, zwiększenie apetytu, bóle i zawroty głowy, rozszerzenie źrenic

uzależnienie: (trudno ustalić kiedy dziecko/nastolatek spełnia te kryteria diagnostyczne) niepokojącymi objawami powinny być głównie pogorszenie wyników w nauce, izolowanie się, brak obowiązkowości, zmiany dotychczasowych wartości. Poza tym apatia, wycofanie, czasami: lęk, magiczne myślenie, urojenia, iluzje, omamy, zaburzenia snu. Wychudzenie, przekrwienie gałek ocznych, obrzęk górnych powiek, ataki kaszlu.

Zespół abstynencyjny: głód psychiczny narkotyku, wahania nastroju, bezsenność. Bóle brzucha, stawów, mięśni, itp.

zatrucie: (rzadko), u większości osób obserwuje się napadu lęku (paniki) z uczuciem umierania i „utraty zmysłów”. Poza tym objawy psychotyczne: omamy, urojenia, itp., depersonalizacja.

4. Leki uspokajające i nasenne:

jednorazowe przyjęcie: w zależności od BZD może wystąpić działanie uspokajające lub nasenne. Senność, relaksacja, ale może spowodować pobudzenie, niepokój, zaostrzenie agresywności, bezsenność.

8

Uzależnienie: u dzieci i młodzieży inaczej niż u dorosłych - stany przedawkowań wiążą się z częstymi urazami. Okresy obojętności, senności, czasami lęku, agresywności. Twarz maskowata, mowa niewyraźna.

Zespół abstynencyjny: zazwyczaj ograniczony do tzw małego zespołu abstynencyjnego (bez zaburzeń świadomości i powikłań neurologicznych); niepokój, lęk, bóle głowy, brak apetytu, skrócony czas snu, koszmary, drżenia mięśniowe, podwójne widzenie, nadwrażliwość na hałas, dotyk, zapachy, światło.

Zatrucie: BZD rzadko prowadzi do śmierci, ryzyko zgony wzrasta przy połączeniu BZD z innymi lekami lub alkoholem. Objawy: ilościowe zaburzenia świadomości, śpiączka, spadek ciśnienia, bladość, tworzenie się pęcherzy na skórze.

5. Kokaina i inne substancje stymulujące, w tym kofeina:

Jednorazowe przyjęcie: podwyższenie nastroju, zniesienie uczucia zmęczenia, wzmożenie: koncentracji uwagi, kojarzenia, wydolności psychofizycznej. Zmniejszenie łaknienia, potrzeby snu, rozszerzenie źrenic, podwyższenie ciśnienia.

uzależnienie: osoby używające amfetamin „stwarzają” problemy, są „widoczne w otoczeniu” przez swoją nadaktywność, wielomówność, drażliwość, zaczepki, niekonsekwencje, zmiany nastroju. Przyjmowanie substancji stymulujących zawsze związane jest z ryzykiem wystąpienia niepokoju/pobudzenia oraz objawów wytwórczych. Wyniszczenie z powodu bezsenności, spadku łaknienia, pobudzenia ruchowego. Drżenie kończyn, szerokie źrenice, suchość w ustach, wymioty.

Zespół abstynencyjny: nie jest rzadkie podejmowanie prób samobójczych, przedłużony czas snu, objawy depresyjne.

Zatrucie: często daje obraz ostrej psychozy: dominują niepokój, lęk, urojenia, pobudzenie. Biegunka, wymioty, poty, gorączka.

6. Substancje halucynogenne:

jednorazowe przyjęcie: najpierw objawy somatyczne (rozszerzenie źrenic, drżenie mięśniowe, zaburzenia koordynacji ruchowej, mdłości), następnie psychopatologiczne (iluzje, omamy wzrokowe, podniosły nastrój, przeżycia mistyczne, lęk, oderwane w wypowiedziach od rzeczywistości). Objawy pojawiają się w pierwszej godzinie od przyjęcia, szczyt nasilenia ok 4h po po przyjęciu. Nieustępowanie objawów psychotycznych jest zawsze wskazaniem do bycia z dzieckiem i konsultacji psychiatrycznej, gdyż halucynogeny mogą wyzwalać „ukryte psychozy”, po ecstasy występuje głównie działanie stymulujące, halucynogenne.

Uzależnienie: od tych substancji raczej rzadkie, także u dorosłych, , najczęściej są przyjmowane okresowo, w krótkich ciągach, ale niecharakterystyczne zmiany psychiczne mogą utrzymywać się

8

przez wiele miesięcy, nawet w okresie abstynencji. Objawy: przewlekłe stany psychotyczne, zaburzone funkcjonowanie we wszystkich dziedzinach życia, zaniedbanie higieniczne, niedożywienie.

Zespół abstynencyjny: u dzieci objawy słabo zaznaczone, najczęściej nie stanowią problemu klinicznego. Objawy głodu psychicznego, bycie w „świecie bajki”, oderwanie od rzeczywistości jest dla dziecka stanem pożądanym. Może występować flashback nawet po 6 m-cach od zażycia LSD.

Zatrucie: (rzadko śmiertelne po LSD ale zdarzają się po grzybach czy ecstasy) napady padaczkowe, majaczenie, śpiączka, zatrzymanie akcji serca.

7. Nikotyna:

jednorazowe przyjęcie: dyskomfort, niepokój, bóle głowy, nudności, podrażnienia gardła

uzależnienie: polepszenie pamięci, koncentracji, zwiększenie aktywności ruchowej, zmniejszenie łaknienia

zespół abstynencyjny: drażliwość, irytacja, głód, itp.

zatrucie: bardzo silny niepokój, lęk, nasilone nudności, wymioty, ból głowy.

8. Lotne rozpuszczalniki:

jednorazowe przyjęcie: euforia z tendencją do fantazjowania, omamy wzrokowe> Dzwonienie w uszach, podwójne widzenia, niezborność ruchowa, zamazana mowa, szerokie źrenice, podrażnienie spojówek, śluzuwek, bóle głowy

uzależnienie: zaburzenia pamięci, intelektu, nastroju od drażliwości do przygnębienia. Zaburzenia neurologiczne, krwotoki z nosa, anemia, bóle brzucha, głowy. Stopniowy powrót do rzeczywistości często bywa powikłany zachowaniami agresywnymi, samobójczymi, napadami lęku

zespół abstynencyjny: zaburzenia nastroju, snu, drżenia mięśniowe

zatrucie: zaburzenia oddychania, spadek ciśnienia, utrata przytomności

PODSTAWOWE METODY LECZENIA

1. Psychoterapia

2. Krótka interwencja

8

1) poinformowanie w sposób przystępny pacjenta i jego rodziny o problemie

2) przeprowadzenie przystępnej psychoedukacji w zakresie szkód zdrowotnych

3) zaproponowanie zmiany zachowań i wzięcie za nie odpowiedzialności

3. Leczenie farmakologiczne