Dlaczego "Początek"? Interpretacja tytułu powieści Andrzeja Szczypiorskiego "Początek" w świetle treści i wymowy.
Początek to słowo wiele obiecujące a zarazem przestrzegające. Posiada ono dwa wymiary: pesymistyczny i optymistyczny.
1. Rodzenie zła, zbrodni, totalitaryzmu - hitleryzm to początek późniejszych nieludzkich działań (Żydzi, Polacy, Wietnam, Kambodża). Jest jakby złowrogim proroctwem.
2. Początek świata powojennego - uwięzienie sędziego Romnickiego, wygnanie Irmy w 1968 roku, internowanie Pawła w 1981 roku.
3. Początek dojrzewania - Paweł, spełnienie w życiu, początek dokonywania wyborów, dorosłości.
4. Początek niszczenia, początek walki z systemem, wyzwania jednostek przeciwko złemu systemowi. Początek możliwości stworzenia nowego życia. Nadzieja na nowe dobro, nowych ludzi, nowy świat, odnowienie Ziemi.
5. Końcowa scena - nowy człowiek, początek jego życia, dokonań, zagrożone nadzieje.
6. Początek moralnej problematyki naszej współczesności.
7. Obawa o XXI wiek.
8. Początek nowego myślenia europejskiego.