Pyt. 5
RÓŻNICE W UJĘCIU USIŁOWANIA W KODEKSIE WYKROCZEŃ W RELACJI DO KODEKSU KARNEGO.
USIŁOWANIE WG KODEKSU WYKROCZEŃ
Kodeks wykroczeń przewiduje odpowiedzialność nie tylko za dokonanie wykroczenia tj. zrealizowanie wszystkich jego znamion, lecz także - w pewnych wypadkach - za jego usiłowanie.
Nie jest natomiast karalne przygotowanie do wykroczenia.
Usiłowanie jest forma stadialną na drodze realizacji wykroczenia.
Kodeks przewiduje karalność usiłowania tylko najpoważniejszych wykroczeń, powstałych z przekwalifikowania drobnych przestępstw na wykroczenia ( art. 119 - 120, 122, 124, 133 - 134 i 136 KW).
Utrzymana została zasada, że usiłowanie wykroczenia jest karalne.
Wykroczenia bowiem są czynami o mniejszej z reguły społecznej szkodliwości od przestępstw, toteż nie zachodzi potrzeba karalności ich usiłowania w każdym wypadku, jak to przewiduje KK.
Usiłowaniem jest zachowanie ( czyn ) podjęte w zamiarze popełnienia czynu zabronionego, bezpośrednio zmierzające do jego dokonania, które jednak nie następuje.
„Zamiar” wskazuje, że usiłowanie jest zachowaniem umyślnym, przy czym w grę wchodzi zarówno zamiar bezpośredni jak i ewentualny.
Nie może być mowy o usiłowaniu dopóki sprawca swego zamiaru nie uzewnętrznił w formie zachowania ( czynu ).
Warunkiem jest aby zachowanie sprawcy bezpośrednio zmierzało do dokonania.
Chodzi tu o odgraniczenie usiłowania od czynności przygotowawczych, które tylko pośrednio zmierzają do dokonania.
Rozgraniczenie to nie jest łatwe, w praktyce wymaga ono analizy stanu faktycznego w relacji do znamion czynu karalnego.
Usiłowanie wykroczenia bezskutkowego zachodzi gdy sprawca nie zrealizował wszystkich jego znamion, natomiast usiłowanie skutkowe gdy nie osiągnął skutku.
Zatem usiłowanie wykroczenia zachodzi , gdy sprawca przedsięwziął np. czynność bezpośrednio zmierzającej do prowadzenia działalności gospodarczej bez dopełnienia wymogu jej zgłoszenia lub uzyskania wymaganej koncesji, jednakże do uruchomienia tej działalności nie doszło.
W świetle obowiązujących przepisów karalne będzie usiłowanie skutkowe.
Należy zauważyć, że KW przewiduje uchylenie odpowiedzialności w razie odstąpienia od usiłowania lub zapobieżenia jego skutkowi.
Jeśli sprawca starał się zapobiec skutkowi swego czynu, to powinno nastąpić nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia.
USIŁOWANIE WG KODEKSU KARNEGO
Usiłowanie to podstawowa forma stadialna przestępstwa, za usiłowanie odpowiada ten, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem zmierza bezpośrednio do jego dokonania, które jednak nie następuje.
Usiłowanie charakteryzują elementy:
zamiar popełnienia przestępstwa
bezpośredni, ewentualny,
zachowanie się sprawcy:
w formie działania, w formie zaniechania,
bezpośredniość zmierzania sprawcy do dokonania przestępstwa.
brak dokonania- sprawca nie zrealizował wszystkich znamion przestępstwa, nie osiągnął zamierzonego skutku.
usiłowanie chybione , usiłowanie zatamowane, ( w realizacji zamierzonego celu przeszkodziły osoby trzecie).
Usiłowanie nieudolne ( próba zastrzelenia człowieka z broni niezdatnej do oddania strzału),
Usiłowanie przestępstwa jest karalne z reguły. Wymiar kary następuje w granicach przewidzianych dla dokonania przestępstwa, a brak dokonania może stanowić okoliczność łagodzącą.
Prawo przewiduje uchylenie karalności w wypadku:
odstąpienia od usiłowania,
skutecznego czynnego żalu np. z racji polityczno - kryminalnych. Nie dotyczy to usiłowania kwalifikowanego ( np. sprawca odstąpił od zabójstwa, ale spowodował uszkodzenie ciała ofiary).
Pyt. 5 a
RÓŻNICE W UJĘCIU PODŻEGANIA W KODEKSIE WYKROCZEŃ W RELACJI DO KODEKSU KARNEGO.
PODŻEGANIE WG KW
Podżeganie polega na nakłanianiu innej osoby do popełnienia wykroczenia.
Użycie słowa „nakłania” wskazuje, że podżeganie może być popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim.
KW uzależnia odpowiedzialność podżegacza od dokonania przez sprawcę czynu zabronionego.
Warunkiem odpowiedzialności podżegacza jest dokonanie czynu zabronionego przez sprawcę wykonawczego, chociażby nie ponosił on odpowiedzialności ( np. z powodu nieletności, usprawiedliwionego błędu ).
Podżeganie do wykroczenia nie stanowi „pełnej” formy zjawiskowej.
Podżeganie jest karalne tylko wtedy , gdy szczególny przepis ustawowy tak stanowi .
Kodeks Wykroczeń przewiduje karalność podżegacza w granicach sankcji przewidzianej dla danego wykroczenia .
Dotyczy to najpoważniejszych wykroczeń określonych w artykułach 51- 52, 56 - 57, 119 - 129 itp.
Są to w większości wykroczenia o charakterze ogólnokryminalnym , powstałe z przekwalifikowania niektórych drobnych przestępstw.
Uchylenie karalności przy skutecznym czynnym żalu KW przewiduje jedynie możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia
PODŻEGANIE WG KK
Podżeganie polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego. Nakłanianie może wystąpić w dowolnej formie np. polecenia, prośby, obietnicy korzyści, istotne jest , by zamierzało do wywołania w osobie nakłanianej zamiaru popełnienia czynu zabronionego.
Podżegać można jedynie w zamiarze bezpośrednim, nie wystarczy tutaj zamiar ewentualny. Nie jest możliwe nakłanianie w formie zaniechania, lecz tylko działania.
Przepis o podżeganiu nie mówi o podżeganiu do przestępstwa, ale do popełnienia czynu zabronionego, gdyż podżegacz ponosi także odpowiedzialność gdy sprawcy czynu nie można przypisać winy np. z powodu nieletniości, niepoczytalności. W polskim prawie karalność za podżeganie lub pomocnictwo do przestępstwa następuje w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.
Nie podlega karze podżegacz, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego, a w wypadku bezskuteczności starań o zapobieżenie, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Jednak złagodzenia kary nie stosuje się do „fałszywego podżegacza” zwanego prowokatorem.
Pyt. 5 a
RÓŻNICE W UJĘCIU POMOCNICTWA W KODEKSIE WYKROCZEŃ W RELACJI DO KODEKSU KARNEGO.
POMOCNICTWO WG KW
Pomocnictwo polega na ułatwieniu popełnienia wykroczenia przez dostarczenie sprawcy ( chodzi o sprawcę wykonawczego lub współsprawców ) narzędzi, środka transportu, udzielaniu rady bądź informacji.
KW uzależnia odpowiedzialność pomocnika od dokonania przez sprawcę czynu zabronionego. Warunkiem odpowiedzialności pomocnika jest dokonanie czynu zabronionego przez sprawcę wykonawczego, chociażby nie ponosił on odpowiedzialności ( np. z powodu nieletności, usprawiedliwionego błędu ).
Pomocnictwo do wykroczenia nie stanowi „pełnej” formy zjawiskowej.
Pomocnictwo jest karalne tylko wtedy , gdy szczególny przepis ustawowy tak stanowi .
Kodeks Wykroczeń przewiduje karalność pomocnika w granicach sankcji przewidzianej dla danego wykroczenia .
Dotyczy to najpoważniejszych wykroczeń określonych w artykułach 51- 52, 56 - 57, 119 - 129 itp.
Są to w większości wykroczenia o charakterze ogólnokryminalnym , powstałe z przekwalifikowania niektórych drobnych przestępstw.
Uchylenie karalności przy skutecznym czynnym żalu KW przewiduje jedynie możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia.
POMOCNICTWO WG KK
Pomocnictwo polega na ułatwieniu innej osobie dokonania czynu zabronionego. Za pomocnictwo odpowiada, kto w zamiarze aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swym zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzi, środków przewozu, udzielając informacji lub rady.
Pomocnictwa można się dopuścić zarówno w formie działania, jak i zaniechania, np. celnik celowo odstępuje od kontroli, aby ułatwić dokonanie przemytu.
Pomocnictwo jest formą zjawiskową przestępstwa i może wystąpić jedynie przed lub w czasie dokonania czynu zabronionego przez sprawcę.
Pomoc udzielona po dokonaniu takiego czynu stanowi przestępstwo poplecznictwa.
Polskie prawo karalność za pomocnictwo do przestępstwa przewiduje w granicach przewidzianych za sprawstwo.
Uwzględniając fakt, iż rola pomocnika jest z reguły mniejsza sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Nie podlega karze pomocnik, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego
KSZTAŁTOWANIE SIĘ PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH WYKROCZEŃ ( HISTORIA ).
Polskie prawo wykroczeń jest rezultatem głębokich przemian, podczas których ścierały się różnorodne koncepcje teoretyczne, a w których o ostatecznym kształcie regulacji prawnych przesądziły potrzeby praktyki społecznej i ustrojowe warunki rozwoju prawa.
W okresie międzywojennym prawo nasze ukształtowało się pod wpływem klasycznych systemów orzecznictwa w sprawach o wykroczenia.
Przyjęto koncepcję przekazującą orzekanie kar za wykroczenia organom administracji, jednakże pod kontrola sądów.
Po II wojnie światowej nastąpiła gruntowna zmiana regulacji prawnej , oparta na koncepcji kolegialnego rozstrzygania spraw o wykroczenia, wynikającej z ówczesnych założeń ustrojowych.
Po 1989 r. Nastąpiły kolejne przemiany, których podstawową cechą jest dążenie do wzmocnienia gwarancji prawnych, a przede wszystkim realizacja zasady sądowego wymiaru sprawiedliwości we wszystkich sprawach, także dotyczących wykroczeń.
Zmiany systemu prawnego były zawsze rezultatem przemian społeczno - politycznych w kraju, a przede wszystkim zmierzało do dostosowania prawa wykroczeń do aktualnych warunków ustrojowych.
Obowiązujące prawo wykroczeń jest objętą odrębną kodyfikacją gałęzią szeroko pojętego prawa karnego.
2. CHARAKTERYSTYKA PRAWA WYKROCZEŃ.
Obowiązujące prawo wykroczeń jest objęta odrębną kodyfikacja gałęzią szeroko pojętego prawa karnego.
Podstawową funkcją prawa wykroczeń jest ochrona stosunków społecznych przed naruszeniami porządku prawnego, które nie zawierają tego nasilenia społecznej szkodliwości jak przestępstwa ( zbrodnie i występki ), ale które przez swoją częstotliwość stanowią istotne zagrożenia dla ładu i porządku prawnego.
Tak określana funkcja ochronna prawa wykroczeń wiąże się z właściwą temu prawu funkcją prewencyjno - wychowawczą.
Funkcja prewencyjno - wychowawcza wyraża się w oddziaływaniu na tych obywateli, którzy wprawdzie nie przejawiają postaw antyspołecznych , jednak wskazują brak poszanowania dla zasad porządku prawnego i niezbędnej społecznej dyscypliny.
Karanie sprawców wykroczeń jest zarazem działaniem prewencyjnym , zapobiegającym przestępczości.
Funkcja gwarancyjna prawa wykroczeń jest warunkiem praworządności w stosowaniu represji za wykroczenia, zapewniając zarazem ochronę przed bezzasadnym ukaraniem.
Prawo wykroczeń jest ściśle powiązane z prawem karnym , w istocie jest jego przedłużeniem i dopełnieniem.
Prawo wykroczeń powiązane jest z prawem karnym w zbliżonym rodzajowo systemie kar i środków karnych.