Zarodek - stadium rozwojowe dziecka w łonie matki do końca 8 tygodnia ciąży, w tym czasie tworzą się
wszystkie narządy.
Płód - dziecko rozwijające się w łonie matki od trzeciego miesiąca do końca ciąży .
Łożysko - Organ , powstały z błony płodowej kosmówki i błony śluzowej macicy, pośredniczący w
przekazywaniu tlenu i substancji odżywczych, odbieraniu produktów przemiany materii,
wytwarza też hormony( gonadotropinę kosmówkową-podtrzymujacą ciążę). Osiąga wielkość ok. 1kg,
o okrągłym kształcie, lokalizacja łożyska to miejsce implantacji zarodka.
Zmiany w organizmie kobiety podczas ciąży.
Zwiększenie objętości osocza krwi o około 1,5 litra - rozrzedzenie krwi.
Zwiększenie ilości czerwonych krwinek we krwi. W związku z tym następuje zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Mimo tego, z uwagi na rozrzedzenie krwi może dojść do względnej niedokrwistości.
Wzrost liczby białych krwinek i płytek krwi.
Serce pracuje intensywniej, pompuje więcej krwi niż zwykle. Wzrasta przepływ krwi przez macicę, nerki i skórę. Ciśnienie krwi na początku ciąży nieco spada, potem wraca do normy.
Wzrasta ilość i głębokość oddechów, zwiększając intensywność czynności oddychania o 40 %. Pod koniec ciąży połowa tlenu jest przeznaczona na zaspokojenie potrzeb dziecka.
Następuje spowolnienie przesuwania się treści w jelitach, zaburzenie czynności mięśni zwieraczy, ponadto rozrastająca się macica uciska na jelita potęgując objawy typu zgaga, zaparcia.
Następuje wzrost masy ciała o ok. 20 %. Najczęściej jest to mniej, więcej 10-14 kg. Przyrost zarówno większy jak i mniejszy nie jest stanem prawidłowym.
Zwiększają się potrzeby energetyczne, na początku ciąży o ok. 250 kcal, pod koniec o 500 kcal na dobę.
Wzrasta stężenie cholesterolu i lipidów we krwi
Etapy rozwoju zarodkowego i płodowego
Przebieg ciąży ze względów praktycznych podzielono na etapy zwane trymestrami
I trymestr
W pierwszym miesiącu życia zarodkowego tworzą się listki zarodkowe( ektoderma, entoderma i mezoderma) i powstają błony płodowe: owodnia wypełniona płynem, stwarzająca zarodkowi środowisko wodne, omocznia, która weźmie udział w powstawaniu naczyń krwionośnych pępowiny i kosmówka - zewnętrzna błona, która utworzy ze śluzówką macicy łożysko. W tym okresie zarodek przypomina zarodki innych kręgowców. Rozpoczyna się formowanie cewy mózgowej, serce zaczyna bić ok. 25 dnia życia.
W drugim miesiącu, pierwotne narządy przekształcają się w ostateczne, cewka nerwowa przeobraża się w mózg, z jelita pierwotnego formuje się układ pokarmowy i oddechowy. Stopniowo zanika ogon, tworzy się podniebienie. Oczy nie mają jeszcze powiek. Wewnątrz ciała tworzy się szkielet. Pod koniec 2 miesiąca zarodek ma ok. 3cm i waży ok. 25 g. Od 9 tygodnia nazywa się płodem. Wewnątrz ciała ma już wszystkie narządy, które będą dojrzewać, powiększać się i stopniowo podejmować swoje funkcje.
W trzecim miesiącu następuje szybki rozwój szkieletu i mięśni, przez co płód nabiera coraz bardziej ludzkich kształtów. Jego głowa jest wciąż bardzo duża (stanowi jedną trzecią całego ciała). Stopniowo kostnieją żebra, kości rąk i nóg. Płód porusza się ,marszczy,, kręci głową, ćwiczy połykanie wód płodowych, Nerki zaczynają wytwarzać mocz .Różnice płci staja się powoli widoczne.
II trymestr
W czwartym miesiącu dziecko rośnie najintensywniej. Zmianie ulegają proporcje jego ciała, wydłuża się tułów i kończyny. Szpik kostny zaczyna produkować krwinki, wcześniej produkowała wątroba. Intensywnie rozwijają się też narządy płciowe. W piątym miesiącu ciało dziecka pokrywa meszek, głowa pokrywa się włoskami. Dziecko ćwiczy oddychanie, ssanie. Mniej więcej po 4,5 miesiącach ciąży matka zaczyna odczuwać pierwsze ruchy płodu- przy I ciąży, przy kolejnych około 2 tygodni wcześniej. W szóstym miesiącu proporcje ciała dziecka zbliżają się do tych, jakie będą po urodzeniu. Płód osiąga połowę długości i 1/5 wagi, urodzeniowej.
III trymestr
Dziecko urodzone w siódmym miesiącu można już utrzymać przy życiu. W macicy robi się coraz ciaśniej. Dziecko słyszy bicie serca matki, jest tez wrażliwe na śpiew i muzykę. W ostatnim trymestrze doskonali się układ nerwowy, zwiększa się powierzchnia kory mózgowej, tworzą się nowe połączenia. Działają wszystkie zmysły, najlepiej słuch. Dziecko rozpoznaje matki, zapamiętuje dzięki muzyki. Doznaje również rozmaitych emocji, wywołanych samopoczuciem i przeżyciami psychicznymi matki. W ósmym miesiącu dziecko waży już od 1,8 -2,2 kg. Gromadzi potrzebne mu do życia poza łonem matki : żelazo, wapń, białko, ciała odpornościowe
W ostatnim miesiącu życia prenatalnego dochodzi do zróżnicowania mózgu, który rozwija się inaczej u chłopców i dziewczynek. Utrwala się rytm naprzemiennej aktywności snu i czuwania.
Rozwój prenatalny , zmiany w organizmie kobiety podczas ciąży