Technologia zbioru buraków
Przy zbiorze buraków zbierane są dwa produkty-liście i korzenie, obydwa bardzo cenne dla gospodarstwa. Aby nie spowodować zbyt dużych strat korzeni i liści przy zmechanizowanych technologiach zbioru buraków należy dbać o bardzo staranne wykonanie wszystkich zabiegów poprzedzających zbiór. Powierzchnia pola powinna być wyrównana. Rzędy zasianych buraków powinny być prostoliniowe. Międzyrzędzia powinny być równe i o dostatecznie dużej szerokości, aby przejeżdżające ciągniki nie rozgniatały kołami korzeni przed ich wykopaniem z ziemi i nie przyczyniały się do powstawania strat liści. Przerywka buraków powinna być wykonana w taki sposób, aby zapewniona była odpowiednia liczba buraków na ha (około 80 tys. szt. na ha).
Plantacja buraków nie może być zachwaszczona. Wielkość poszczególnych korzeni rosnących w rzędach i wysokość wystawania główek buraków nad powierzchnię pola powinna być w miarę jednakowa. W czasie zbioru wilgotność gleby jest przyczyną zwiększonego zanieczyszczenia ziemią liści i korzeni.
Zespoły robocze maszyn do zbioru powinny być dostosowane do wielkości plonu.
Zmechanizowany zbiór buraków może być przeprowadzony w różny sposób, a mianowicie jako:
- zbiór jednoetapowy,
- zbiór dwuetapowy,
- zbiór trzyetapowy (obecnie rzadko stosowany).
Zbiór jednoetapowy przeprowadzany jest najczęściej za pomocą kombajnu do zbioru buraków. Polega on na jednoczesnym ogławianiu i wyorywaniu buraków oraz ładowaniu zebranych buraków do zbiornika lub na jadące obok przyczepy. Zbiornik może być również opróżniany na stojące na uwrociach przyczepy lub na pryzmy. Liście buraków mogą być rozrzucane po polu lub ładowane na jadąca obok przyczepę i układane w wały podłużne lub poprzeczne.
Do zbioru jednoetapowego stosowane są także zestawy maszyn ciągnikowych (trzyrzędowych lub sześciorzędowych) - zawieszany ogławiacz z przodu ciągnika i kopaczka ładująca przyczepiana z tyłu ciągnika, ładująca wykopane buraczki na jadącą obok przyczepę. Ciągnik pracujący z takim zestawem musi być wyposażony w przedni trzypunktowy układ zawieszenia i przedni wał odbioru mocy.
Do zbioru jednoetapowego stosowane są także maszyny samojezdne sześciorzędowe. Zespoły ogławiające zamocowane są z przodu maszyny, a zespoły wyorujące między kołami maszyny samojezdnej. Zbiornik buraków rozładowywany jest w czasie pracy maszyny na jadąca obok przyczepę. Maszyny samojezdne zapewniają dobre warunki trakcyjne.
Zbiór dwuetapowy prowadzony jest w dwóch etapach. Ogławianie buraków może być wykonywane za pomocą ogławiacza, a następnie - wyorywanie korzeni za pomocą kopaczki ładującej.
Może być także stosowany zestaw maszyn zawieszanych na ciągniku - ogławiacz zawieszony z przodu ciągnika rozrzucający rozdrobnione liście po polu (lub ładujący liście na jadącą obok przyczepę) i kopaczka rzędująca zawieszona z tyłu ciągnika układająca zebrane buraki w wały podłużne. W drugim etapie stosowany jest ładowacz półzawieszany lub przyczepiany do ciągnika, ładujący ułożone w rzędy buraki na przyczepę.
Zbiór trzyetapowy polega na ogławianiu buraków za pomocą ogławiacza, który ładuje liście na przyczepę albo rozrzuca je po polu, wykopaniu ogłowionych za pomocą kopaczki rzędującej, a następnie podbieraniu korzeni - z wałów ułożonych przez kopaczkę - za pomocą ładowacza, który ładuje korzenie na jadącą obok przyczepę.
Ogławiacze buraków
Zadaniem ogławiacza jest ogłowienie buraków i bezpośredni załadunek liści na środki transportowe, dzięki czemu unika się zanieczyszczenia liści ziemią i zmniejsza nakłady pracy.
Zasadniczym zespołem roboczym każdego ogławiacza jest zespół ogławiający. Mogą to być: zespoły klasyczne - umożliwiają zbieranie liści w postaci nierozdrobnionej, razem z główkami buraków, oraz zespoły bijakowe - ścinające i rozdrabniające liście, które pozostają na polu jako zielony nawóz.
Wyorywacze buraków
Wyorywacze służą do wyorania ogłowionych buraków. Zespołem roboczym jest zespół wyorujący, nazywany jest też wyciągaczem korzeni.
Wyciągacze korzeni mogą być typu widłowego, lemieszowego, lub talerzowego i mogą pracować jako elementy bierne lub aktywne.
Wyorywacze ciągnikowe budowane są jako maszyny zawieszane i półzawieszane dwu-, trzy- oraz sześciorzędowe.
Kombajny do buraków
Kombajn umożliwia jednoczesne:
- ogławianie buraków,
- podkopywanie i wyciąganie buraków z ziemi,
- oczyszczanie, zebranie i oddzielenie liści i korzeni.
Produkowany u nas kombajn jednorzędowy jest maszyną przyczepianą do ciągnika.
Ładowacze buraków
Ładowacz podbierająco-czyszczący służy do wykonania ostatniej części pracy przy dwu- lub trzyetapowym zbiorze buraków. Stosowany jest do ładowania i doczyszczania buraków wykopanych iułożonych w podłużnych rzędach przez kopaczkę rzędującą.