I SPORZĄDZENIE MAPY EWIDENCJI GRUNTÓW

według technologii klasycznej

1. Uwagi ogólne.

1. Mapa ewidencji gruntów jest pochodną mapy zasadniczej. Sporządzano ją w formie map jednostkowych (zwłaszcza dla terenów rolnych) przewidzianej dla map inżynieryjno-gospodarczych w nieobowiązującej już instrukcji D-II.

2. Mapy jednostkowe dzieli się na poszczególne arkusze, z zasady wzdłuż naturalnych granic, tj. dróg, rzek, kanałów, rowów itp.

3. W przypadkach uzasadnionych kształtem i rozmieszczeniem szczegółów rysunku mapy można zastosować dla map jednostkowych podział sekcyjny prostokątny na arkusze, tj. wzdłuż równoległych do osi współrzędnych przyjętego układu.

4. W przypadkach uzasadnionych kształtem obrębu (obiektu) i możliwości jego rozmieszczeniem na arkuszu, siatka kwadratów może być skręcona w stosunku do ramki mapy, przy czym w tym przypadku na arkuszu mapy należy zaznaczyć strzałką kierunek północy.

2. Opisywanie rysunku mapy wg. instrukcji K-1 obowiązującej do 1.06.1995 r.

Opisywanie rysunku mapy wykonywano według następujących zasad podanych w „starej” instrukcji K-1:

1. Przy ustaleniu grubości linii przyjęta została ogólna zasada stosowania dla poszczególnych skal tylko dwóch grubości np. dla skali 1:2000 są to 0.18 mm i 0.35 mm [§48].

2. Dla wszystkich wykreślanych elementów treści mapy należy przyjąć zasadę, że minimalna wielkość "światła" między liniami sąsiednimi nie powinna być mniejsza od 0.3 mm [§52].

3. Wysokości opisu na mapie zależą od rodzaju opisywanej treści i od skali mapy. Normy dla skali 1:2000 wynoszą:

* numery punktów osnowy geodezyjnej - 1.8 mm ( grubość linii 0.18 mm),

* granice państwa i administracyjne - 0.50 mm,

* budynki: - określenia jak np. r, f - 1.8 mm, - przeznaczenie np. g, i - 2.5 mm,

- numery porządkowe - 1.8 mm, - kondygnacje - 1.8 mm,

* użytki gruntowe (kolor czarny) np. Ls, Ps - 2.5 mm,

* numer ewidencyjny działki (kolor czarny) - 2.5 mm,

* oznaczenie konturu klasyfikacyjnego np. RIIIa (kolor zielony na mapie ewidencyjnej) - 2.5 mm.

4. Kontury przedmiotów wąskich i wydłużonych jak: rzeki, drogi lub opisy związane z kierunkiem opisywanego konturu, opisuje się równolegle do ich ogólnego kierunku [§60].

5. W przypadku opisywania małych lub wąskich konturów np. budynków, użytków, oznaczenia rodzaju lub charakteru tych konturów mogą być odpowiednio pomniejszone lub opisane obok konturu możliwie z prawej jego strony. W  przypadku gdy nasuwa się wątpliwość, do którego konturu taki opis się odnosi, należy litery lub liczby podkreślić linią cienką i połączyć w linii prostej lub łamanej z określonym konturem, stosując przerwy w miejscach ewentualnych przecięć z innymi konturami [§61].

6. Numery punktów osnowy należy opisywać równolegle do poziomej ramki marginesowej i podkreślić linią grubości przyjętej dla opisu punktu [§63].

7. Symbole granic administracyjnych kreśli się równolegle do linii granicy odcinkami składającymi się z 2-3 członów znaku w odstępach: co 10 cm - przy granicy państwa i co 5 cm - przy pozostałych granicach. Rysunek znaku kreśli się w odległości 1 mm od linii granicznej. W przypadku przebiegu granicy środkiem rowu, rzeki, kanału - symbol granicy umieszcza się na przemian po obu stronach tego rodzaju szczegółów sytuacyjnych. Dla konturów szerokich, gdy umieszczenie symbolu po brzegach konturu utrudnia jednoznaczne określenie przebiegu granicy - symbol granicy winien być umieszczony środkiem konturu [§79].

8. Granice działek kreśli się najcieńszą linią przyjętą dla danej skali mapy. W przypadku gdy granicę działki stanowi linia konturu sytuacyjnego wykreślona linią grubszą, jako granicę przyjmuje się tę linię.

9. Numery działek opisuje się cyframi arabskimi, równolegle do dolnej ramki arkusza umieszczając je w środku konturu.

10. Na terenach PGL granice oddziałów stanowi północna i wschodnia krawędź powierzchniowego podziału lasu (dukty), która kreśli się linią ciągłą, najcieńszą dla danej skali mapy. Południową i zachodnią krawędź podziału kreśli się linią przerywaną [§80].

11. Znak "przehaczeń" stosuje się tylko w tych przypadkach gdy określenie na mapie przebiegu granicy bez dodatkowego oznaczenia jest niejednoznaczne.

12. Znakiem "graniczny punkt stabilizowany trwale" oznacza się punkty graniczne utrwalone znakami betonowym, znakami kamiennymi lub innymi znakami o charakterze trwałym jak np. szyny, rurki żelazne obetonowane, rurki drenarskie osadzone pod powierzchnią ziemi.

13. W przypadku osadzenia w punkcie załamania granicy znaku osnowy geodezyjnej, na mapie wykreśla się jedynie odpowiedni znak punktu osnowy geodezyjnej [§81].

14. Linie brzegowe mórz, rzek, strumieni, kanałów wykazuje się na mapie zgodnie z ich położeniem w terenie, kreśląc je linią ciągłą najcieńszą dla danej skali [§142].

15. W przypadku kiedy szerokość konturu rzeki, strumienia lub cieku wodnego (za wyjątkiem rowów) omówionych poniżej jest mniejsza od 1mm w skali mapy wykazuje się go symbolem linią ciągłą najcieńszą dla danej skali stopniowo pogrubiając ją aż do grubości 0.7 mm w miejscu od którego dalszy przebieg wykazywany jest w skali mapy dwoma liniami.

16. Symbol rzeki, strumienia, cieku wodnego należy kreślić osiowo. Równocześnie z symbolem podaje się zaokrągloną do 0.5 m rzeczywistą szerokość cieku. Szerokość opisuje się nad linią rzeki, strumienia itp.

17. Nazw własne rzek, strumieni, kanałów, rowów melioracyjnych oraz strzałkę wskazującą kierunek ich biegu umieszcza się z reguły w środku konturu [§145].

18. Rowy kreśli się linią ciągłą. symbol kierunku spadku umieszcza się w równych odstępach co 5-10 cm wierzchołkiem w kierunku spadku [§151].

19. Jeżeli szerokość konturu rowu jest mniejsza od 1 mm w skali mapy kreśli się go symbolem: po północnej lub wschodniej stronie rowu umieszcza się opis "rów 2.5" podając rzeczywistą szerokość rowu zaokrągloną do 0.5 m oraz strzałkę wskazującą kierunek spadku [§152].

3. Wybrane przepisy nowej instrukcja K-1 wprowadzonej do stosowania z dniem 1.06.1995 r. przez Głównego Geodetę Kraju

§1 Niniejsza instrukcja podaje zasady opracowania podstawowej mapy kraju, zwanej dalej mapą zasadniczą, w postaci klasycznej lub numerycznej.

§ 19 Treść mapy zasadniczej dzieli się na część obligatoryjną i część fakultatywną.

§ 20 Treść obligatoryjną mapy zasadniczej stanowią zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa:
- punkty osnowy geodezyjnej,
- elementy ewidencji gruntów i budynków,
- elementy sieci uzbrojenia terenu,
w szczególności urządzenia nadziemne,
naziemne i podziemne.

§ 21 Do elementów ewidencji gruntów i budynków zalicza się:

1) granice jednostek terytorialnego podziału kraju,

2) granice podziału ewidencyjnego,

3) granice nieruchomości gruntowych i działek ewidencyjnych,

4) punkty graniczne,

5) granice użytków gruntowych,

6) kontury klas bonitacyjnych,

7) obrysy budynków,

8) numery oraz inne oznaczenia identyfikujące wyżej wymienione obiekty.

§ 30 Mapę zasadniczą prowadzi się w ramach krajowego systemu informacji o terenie, o którym jest mowa a art. 5 i 7 ustawy . Docelową postacią mapy zasadniczej w SIT jest jej postać numeryczna: wektorowa, związana z bazą informacji o obiektach.

art. 5 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne
"Dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków, ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz inne dane zawarte w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym stanowią podstawę do założenia krajowego systemu informacji o terenie"

§ 37 Mapa zasadnicza prowadzona w formie numerycznej jest zasobem informacji o obiektach stanowiących,
na mocy niniejszej instrukcji, jej treść.

§ 38 Obiekty stanowiące treść mapy zasadniczej, prowadzonej w formie numerycznej, posiadają określone w załączniku do niniejszej instrukcji unikalne kody pozwalające na ich jednoznaczną identyfikację oraz przyporządkowane im graficzne znaki umowne określone w załączniku.

§ 39 Każdy obiekt stanowiący treść mapy numerycznej posiada przyporządkowane sobie atrybuty: - atrybuty przestrzenne - określające położenie i geometryczny kształt obiektu, - atrybuty nieprzestrzenne - określające inne właściwości obiektu, w tym jego identyfikator.

§ 40 Występowanie atrybutów przestrzennych przy obiekcie jest konieczne, natomiast konieczność występowania atrybutów nieprzestrzennych (opisowych) uzależniona jest od rodzaju obiektu (...).

4. Numeracja działek

1. Wszystkie działki położone w danym obrębie należy oznaczyć bieżąco liczbami porządkowymi arabskimi, bez oznaczeń literowych, rozpoczynając od liczby 1 w sposób ciągły poprzez wszystkie arkusze.

2. Numerowanie działek należy rozpocząć od północno-zachodniej strony obszaru wykazanego w danym arkuszu mapy i prowadzić w kierunku południowo-wschodnim w miarę możliwości według kompleksów.

3. Drogi, rowy i inne wodocieki, stanowiące odrębne działki, należy oznaczać numerami bieżącymi w kolejności numerowania działek danego arkusza.

4. Te same drogi i wodocieki, położone na kilku arkuszach zachowują jeden i ten sam numer, nadany im przy numeracji działek na poprzednich arkuszach

5. Małych działek o pow. 0.5 ha (tzw. skrawków), powstałych na skutek odcięcia od działek zasadniczych drogami i wodociekami, można nie numerować oddzielnymi numerami, lecz dołączyć je do działek zasadniczych, od których zostały odcięte, zaznaczając to za pomocą znaku "przehaczeń" (wydłużona litera Z).

6. W celu przejrzystości i ułatwienia czynności obliczania powierzchni działek, użytków gruntowych i klas gruntów, nie należy oprowadzać liniami zielonymi granic konturów klasyfikacyjnych, gdy te kontury pokrywają się z granicami: użytków gruntowych, dróg, rowów, rzek (wód). Jedynie w przypadku, gdy kontur klasyfikacyjny pokrywa się z granicą działki należy wykazać kolorem zielonym, linią ciągłą kontur klasyfikacyjny obok granicy działki.
UWAGA. Nowa instrukcja K-1 obowiązująca od 1.06.1995 r. zmieniła sposób kreślenia konturów klasyfikacyjnych.

II ZASADY OBLICZENIA PÓL POWIERZCHNI

działek, konturów użytków gruntowych i konturów klasyfikacyjnych - metoda klasyczna

1. Kolejność obliczania pól powierzchni

1. Przy obliczaniu powierzchni stosuje się zasadę "od ogółu do szczegółu". W związku z tym należy przyjąć następującą kolejność obliczania powierzchni:

a) ogólnej obrębu,

b) części obrębu tj. ogólnych powierzchni działek przedstawionych na poszczególnych arkuszach, jeżeli pierworys składa się z kilku arkuszy,

c) powierzchnie kompleksów obliczeniowych, wchodzących w skład poszczególnych arkuszy.

d) działek wchodzących w skład poszczególnych kompleksów obliczeniowych,

e) użytków i klas gruntów w granicach poszczególnych działek.

2. Za kompleks obliczeniowy (zwany dalej kompleksem) uważa się część obrębu ograniczoną naturalnymi granicami lub ograniczony bokami ciągu poligonowego względnie ramkami arkusza sekcyjnego. Kompleks nie powinien obejmować więcej niż 50 działek, a jego powierzchnia nie powinna przekraczać 100 ha.

3. Powierzchnię obrębu, arkuszy, kompleksów i działek oblicza się dwukrotnie z dokładnością do 1 m2, stosując przy każdym obliczeniu inne elementy, czynniki lub sposoby obliczenia.

4. Różnica dwukrotnego obliczenia powierzchni nie powinna przekraczać wartości przewidzianych dla danego sposobu obliczania i skali pierworysu:

a) dla sposobu analitycznego powierzchnie powinny być identyczne,

b) dla sposobu kombinowanego i graficznego powierzchni obliczonych na podstawie wzorów:

- dP = 0.002 P+ 2.0 - dla skali 1:5000,

- dP = 0.002 P+ 0.8 - dla skali 1:2000, gdzie P - powierzchnia w m2.

5. W przypadku otrzymania różnic większych od dopuszczalnych obliczanie powierzchni należy powtórzyć stosując inne elementy lub dokładniejsze sposoby liczenia.

6. W przypadku otrzymania dopuszczalnej różnicy do dalszych obliczeń należy przyjmować:

a) przy równodokładnych obliczeniach - średnią arytmetyczną,

b) przy różnodokładnych obliczeniach - wartość uzyskaną z dokładniejszych danych lub sposobów obliczeń.

7. Wyrównanie obliczonych powierzchni wykonuje się według następujących zasad:

a) sumę otrzymanych ostatecznych (średnich) powierzchni należy porównać z uprzednio obliczoną i ustaloną (wyrównaną) powierzchnią obszaru, w którego skład te elementy wchodzą, a mianowicie:

- powierzchnię arkuszy obrębowych z powierzchnią ogólną obrębu,

- powierzchnię kompleksów z powierzchnią arkusza obrębowego i arkuszy sekcyjnych,

- powierzchnię działek z powierzchnią kompleksów,

- powierzchni użytków i klas gruntów z powierzchnią działek.

8. Przy wyrównaniu sumy powierzchni obliczonej sposobem analitycznym z powierzchnią uprzednie obliczoną i  ustaloną też sposobem analitycznym nie powinny występować różnice większe niż 1:2000 wartości uprzednio obliczonej i ustalonej powierzchni.

9. Przy wyrównywaniu powierzchni działek powstałe różnice nie mogą przekroczyć dopuszczalnych wartości obliczonych na podstawie wzoru:

dP = 0.002 P + 0.0002 M

gdzie M - mianownik mapy ewidencyjnej (por. wytyczne techniczne G-5.4).

10. Przy wyrównywaniu powierzchni użytków i klas gruntów powstałe różnice nie mogą przekroczyć dopuszczalnych wartości obliczonych na podstawie wzorów;

- 1:50 powierzchni danej działki - dla skali 1:5000,

- 1:100 powierzchni danej działki - dla skali 1:2000

11. Powierzchnia kontrolna konturu użytku i klasy gruntów powinna być zgodna z powierzchnią tego samego konturu, otrzymaną jako suma jego części wchodzących w skład poszczególnych działek w zakresie następujących odchyłek:

- 1:100 powierzchni konturu - gdy działki były obliczone ze współrzędnych lub z miar z gruntu,

- 1:80 - gdy działki były obliczone sposobem kombinowanym,

- 1:60 - gdy działki były obliczone sposobem mechanicznym.

12.  Wyrównanie średnich wartości powierzchni poszczególnych elementów należy dokonać przez rozrzucenie powstałej różnicy na te elementy proporcjonalnie do wielkości ich powierzchni (poprawki wyrównawcze).

13. Przy wyrównywaniu wyników różnodokładnych obliczeń nie otrzymują poprawek wyrównawczych te elementy, których powierzchnie zostały obliczone ze współrzędnych lub miar z gruntu.

14. Obszar działki jest to wyrażona w mierze metrycznej i zawarta w jej granicach powierzchnia, w skład której wchodzą:
1) powierzchnie każdego użytku,
2) powierzchnie poszczególnych konturów klasyfikacyjnych, ponadto:
3) na terenach lasów państwowych elementy składowe oddziału, tj. powierzchnie pod liniami podziału powierzchniowego (duktami, pasami) od północy i od wschodu każdego oddziału oraz powierzchnie nie wyłączonych dróg i wód położonych w zasięgu oddziału.

15. Ogólny obszar działki podaję się z następującą dokładnością zapisu:

- na terenach miast i osiedli do 1m² (0.0001 ha)
- na terenach wiejskich do 100 m² (0.01 ha) - obecnie po modernizacji operatu do 0.0001 ha.

16. Powierzchnię otrzymaną z obliczeń przy dokonywaniu zapisu do 100 m² należy zaokrąglić do pełnych

setek metrów (arów), przy czym: - końcówkę mniejszą niż 50 m² odrzuca się, końcówkę równą 50 m² zaokrągla się do parzystego ara, zaś końcówkę większą od 50 m² zaokrągla się do pełnego ara.

17. Powierzchni użytków, o ile nie przekraczają wielkości 100 m² (1 ar), nie wykazuje się oddzielnie, lecz włącza do przeważającego powierzchniowo użytku otaczającego lub przylegającego. Ta sama zasada obowiązuje przy wykazywaniu powierzchni konturów klasyfikacyjnych.

18. Dla potrzeb wymiaru świadczeń państwowych (według zarz. 69!):

• powierzchnie dróg i rowów prywatnych zalicza się do powierzchni klas użytków przylegających, z wyjątkiem rowów włączonych do sieci urządzeń wodno-melioracyjnych,

• powierzchnie terenów osiedlowych położone na obszarach wiejskich zalicza się do tego otaczającego lub przylegającego użytku rolnego bądź leśnego i jego klasy, który powierzchniowo przeważa; dotyczy to również terenów osiedlowych na obszarach użytkowanych rolniczo w osiedlach i miastach.

© Józef Maślanka AGH Kraków

4

---