Nr grupy dziekanatowej: 22 / IMIR	Nazwisko i Imię: Waldemar Ryndak	Data zajęć: 19.03.2009
Nr zespołu lab.: 4	Temat ćwiczenia: Obróbka cieplna i cieplno-chemiczna stali	Zaliczenie:
Prowadzący:

1. Cel ćwiczenia

Celem przeprowadzonego ćwiczenia było zbadanie wpływu obróbki cieplnej na twardość stali konstrukcyjnej niestopowej C45.

2. Przebieg ćwiczenia

Mierzymy twardość próbek przed obróbką cieplną aparatem Rockwella. Próbkę nr 1 nagrzewamy do temperatury 650°C , wygrzewamy 15 min. następnie hartujemy w wodzie i mierzymy twardość. Próbkę nr 2 nagrzewamy do temperatury 750°C , wygrzewamy 15 min. następnie hartujemy w wodzie i mierzymy twardość. Próbki nr 3,4,5, 6 nagrzewamy do temperatury hartowania , wygrzewamy 15 min. następnie próbki 3, 4,5 hartujemy w wodzie i mierzymy twardość, natomiast próbkę 6 chłodzimy w powietrzu i mierzymy jej twardość. Zahartowane próbki 3,4,5 odpuszczamy 20 min przy temperaturze 300°C dla próbki 3, 500°C dla próbki 4, 650°C dla próbki 5. Następnie po ochłodzeniu na powietrzu mierzymy twardość. Wyniki zapisujemy w tabeli:

Nr próbki	HB przed hartowani-em	Parametry austenizytowania i hartowania	HB po hartowaniu		Parametry odpuszczania	HB po odpuszcza-niu
1	195	650°C/15 min/H2O	195		-	-
2	195	750°C/15 min/H2O	568		-	-
3	195	850°C/15 min/H2O	650	Średnia 641	300°C/20 min/pow.	542
4	195	850°C/15 min/H2O	607			500°C/20 min/pow.	370
5	195	850°C/15 min/H2O	665			650°C/20 min/pow.	258
6	195	850°C/15 min/pow.	200		-	-

3. Obserwacje

W przypadku 1 próbki temperatura hartowania jest zbyt niska aby wydzielił się austenit, który przemienia się w martenzyt, przez co twardość próbki nie zmienia się. W przypadku próbek: 3, 4, 5 mamy do czynienia z ulepszaniem cieplnym, gdyż po zahartowaniu próbki są jeszcze poddawane procesowi odpuszczania. W przypadku odpuszczania wszystkie temperatury są dobrane prawidłowo, gdyż żadna nie przekracza temperatury austenityzowania. W przypadku próbki 6 nie obserwujemy zmiany twardości gdyż szybkość ochładzania jest niższa od szybkości krytycznej. Odpuszczanie podobnie jak hartowanie wpływa na twardość stali.

4.Wnioski

Hartowanie w znacznym stopniu w pływa na własności stali a przede wszystkim na jej twardość. Im wyższa jest temperatura hartowania tym wyższa jest twardość (próbki 2, 3, 4, 5). Oprócz temperatury hartowania znaczenie w tym procesie ma również czas chłodzenia (próbka 6 która nie uległa zahartowaniu gdyż szybkość ochładzania była niższa od szybkości krytycznej). Jeżeli chodzi o odpuszczanie to wraz ze wzrostem temperatury maleje twardość stali (próbki 3, 4, 5). Jest to spowodowane tym, że temperatura umożliwia przy odpuszczaniu wydzielanie się węglików z roztworu przesyconego jakim jest martenzyt. Odpuszczanie obniża twardość stali jednak podnosi odporność na pękanie. Wraz ze wzrostem temperatury odpuszczania maleje twardość stali, jednak rośnie odporność na pękanie.

---