1.wizja państwa idealnego Platona- w pierwszej wersji państwa idealnego w „Rzeczypospolitej” podzielił społeczeństwo na trzy klasy, które odpowiadały trzem częściom ludzkiej duszy. Klasa filozofów odpowiadała części rozumnej duszy, klasa rycerzy części szlachetnej, a pozostała część ludzi wolnych części popędliwej. Każda z tych klas miała określony zakres obowiązków oraz przywilejów. Ponieważ sam autor uznał swój model państwa za trudny do zrealizowania, pod koniec życia w dziele „Prawa” stworzył drugą wersję państwa idealnego. Nadal podstawowym celem była idea sprawiedliwości i szczęścia, ale osiągana poprzez demokratyzację życia. Zanikła podział społeczeństwa na klasy. Każdy wolny obywatel był równy w swoich prawach i obowiązkach, a przejawem owej równości miało być nadanie każdemu takiej samej działki ziemi w wieczystą dzierżawę. W obu wersjach dużą rolę odgrywała interwencyjna polityka państwa, które ustalała m in wiek zawierania małżeństw oraz liczbę posiadanych dzieci, dbając o optymalną wielkość populacji.
2.cechy fizjokratyzmu:
-daleko posunięta idea wolności- leseferyzm
-zwrócenie uwagi na sferę produkcji jako wartościotwórczą
-praca na roli źródłem produktu netto- produktu czystego
-koncepcja podatku jedynego
-pierwsze próby stworzenia tablicy przpływów międzygałęziowych
-walka z przeżytkami feudalizmu- ustanowienie nowego, kapitalistycznego porządku.
3.punkt równowagi przedsiębiorcy w warunkach konkurencji doskonałej (narysować):
4.dopisać imię i nazwisko do pojęć:
prawo rynków- Jean Baptiste Say
bogactwo narodów- Adam Smith
nurt rolniczo- rękodzielniczo- handlowy- Friedrich List (?)
cena sprawiedliwa- Tomasz z Akwinu
produkt czysty- Francois Quesnay
5.bezpośrednie metody nakręcania koniunktury Keynesa: roboty publiczne, zamówienia rządowe, subwencje, dotacje, subsydia, rozwój przemysłu zbrojeniowego.
1.cechy ekonomii klasycznej:
-makroekonomiczne ujęcie wielkości ekonomicznych
-związki i zależności między wielkościami ekonomicznymi mają charakter przyczynowo- skutkowy (występuje przesunięcie w czasie)
-prymat produkcji
-stosunki ekonomiczne mają charakter stosunków międzyludzkich (relacja człowiek- rzecz- człowiek)
-operowanie wielkościami globalnymi lub przeciętnymi
-uniwersalność praw ekonomicznych, obiektywny charakter tych praw
-liberalizm ekonomiczny
-społeczeństwo traktowane jest jako prosta suma jednostek. Między jednostką a społeczeństwem istnieje różnica czysto ilościowa, a nie jakościowa
-ujmowanie procesów gospodarczych w długim okresie
-model gospodarki ma charakter podażowy
2.ekonomia subiektywno- marginalistyczna, kierunki i przedstawiciele:
1)szkoła austriacka: Hermann Heinrich Gossen, Karl Menger, Eugen von Bohm- Bawerk, Friedrich von Wieser.
2)szk lozańska- matematyczna: Antoine Augustin Cournot, Marie Espirit Leon Valras, Vilfredo Federigo Damasiado Pareto
3)szk anglo- amerykańska: Wiliam Stanley Jevons, Alfred Marshall, John Bates Clark, Irving Fisher.
3.spór o metodę- zasadnicze rozbieżności między postulatami metodologicznymi młodszej szkoły historycznej i psychologicznej szkoły austriackiej doprowadziły do słynnego sporu o metodę prowadzonego w latach 1883-4 między Gustavem Schmollerem a Karlem Mengerem, twórcą szkoły austriackiej. Menger bronił teoretycznego, abstrakcyjnego i dedukcyjnego charakteru ekonomii. Uważał, że zadaniem ekonomii jest formułowanie ogólnych praw, które można odnosić do wszystkich systemów gospodarczych. Schmoller wykazując słbe punkty tej koncepcji zwracał uwagę na historyczną zmienność życia gospodarczego i konieczność rozpatrywania go w całokształcie zjawisk społecznych. Metodzie abstrakcyjnej i dedukcji przeciwstawiał metodę opisową i indukcję.
4.oszczędności a inwestycje w fazach cyklu gospodarczego:
Kryzys: I<S, Depresja: I=S, Ożywienie: I>S, Rozkwit: I=S
Równość inwestycji i oszczędności jest niezbędnym warunkiem ustalenia się stanu równowagi w gospodarce. W fazie kryzysu tylko część oszczędności przekształca się w inwestycje. Spada popyt na wyroby gotowe, surowce i siłę roboczą. Pojawia się zjawisko nadprodukcji. Trudności zbytu powodują zmniejszenie produkcji a to powoduje spadek zatrudnienia, spadek dochodów i jeszcze większe ograniczenie popytu. Produkcja nie będzie spadała w nieskończoność, nastąpi zahamowanie spadku na skutek powolnego zmniejszania się krańcowej skłonności do oszczędzania (spadek dochodów wywoła relatywny wzrost skłonności do konsumpcji). Szybciej spadają oszczędności niż inwestycje, w wyniku czego szybciej spadające oszczędności dogonią wolniej spadające inwestycje i gospodarka przejdzie w kolejną fazę cyklu- depresję. Nastąpi zrównanie inwestycji z oszczędnościami, jednak taka równowaga nie jest korzystnym zjawiskiem, ponieważ ustala się przy niskim wykorzystaniu czynników produkcji. Przejście z fazy depresji w fazę ożywienia może nastąpić samoistnie, pod wpływem fizycznego zużycia maszyn czy wprowadzenia nowych rozwiązań technicznych, jednak trwałoby to bardzo długo. W tym momencie potrzebne jest państwo, które dzięki różnym metodom nakręcania koniunktury pobudzi gospodarkę i popchnie ją w kierunku fazy ożywienia. Nie można bowiem liczyć na inicjatywę kapitału prywatnego, ponieważ nie zwiększy on inwestycji, jeśli nie będzie widział szans zbytu dodatkowej produkcji. Na skutek interwencjonizmu państwowego następuje pobudzenie inwestycji, czyli wytrącenie gospodarki ze stanu równowagi. Ustala się sytuacja, w której inwestycje przewyższają oszczędności. Rosną: produkcja, zatrudnienie, dochody i oszczędności. Szybciej rosnące oszczędności dogonią wolniej rosnące inwestycje, nastąpi kolejne zrównanie inwestycji z oszczędnościami i gospodarka przejdzie w następną fazę cyklu- rozkwit. Charakteryzuje się on wysokim wykorzystaniem czynników produkcji, jednak wysokie dochody oznaczają spadek skłonności do konsumpcji, co znowu spowoduje spadek popytu i kolejny kryzys nadprodukcji. W ten sposób cykl się powtarza. O ile na styku depresja- ożywienie państwo musi nakręcać koniunkturę i pobudzać ją, o tyle na styku rozkwit- kryzys powinno studzić nadmierne zapędy inwestycyjne, aby nie dopuścić do przegrzania koniunktury.
5.kierunki i nurty szkoły popytowej:
Ekonomia strony popytowej:
T niedoskonałej konkurencji: John Robinson, Edward Chamberlin
T wzrostu gospodarczego: Roy F Harrod, Evsey D Domar, John Robinson
Postkeynesizm: Paul Davidson, E Roy Weintraub, John Robinson
Neokeynesizm: Hicks, Modigliani, Hansen
Teoria państwa dobrobytu: Artur Cecil Pigou
1.wymień krytyków merkantylizmu: Nicolas Barbon, William Petty, John Locke, John Law, Dudley North, David Hume.
2.Stały fundusz płacy, o co chodzi, kto wymyślił?
Wymyślił D. Ricardo. Również Mill był jednym z twórców popularnej koncepcji tzw stałego funduszu płacy. Zakładała ona, że globalny fundusz płac jest wielkością stałą, niezależną od decyzji przedsiębiorców. Wysokość płac zależała więc od liczby uczestniczących w procesie produkcji robotników. Stąd wypływał wniosek, że na wysokość płac mieli wpływ sami robotnicy, którzy poprzez ograniczenie przyrostu naturalnego mogli podnieść jednostkowe stawki płac.
3.Wyprowadź wzór na mnożnik i zinterpretuj:
Mnożnik inwestycyjny służy do wyjaśniania związków między inwestycjami a dochodem narodowym. Próbuje on uchwycić zależności między przyrostem inwestycji a przyrostem dochodu w gospodarce, w której istnieje niepełne wykorzystanie czynników produkcji. Pokazuje o ile wzrasta dochód narodowy, jeżeli inwestycje rosną o jednostkę: m=AY/AY. Ponieważ Y= C+I, stąd AY=AC+AI, z czego AI= AY- AC.
Podstawiając do wzoru na mnożnik otrzymujemy: m=AY/AY-AC. Dzieląc licznik i mianownik ułamka przez AY otrzymujemy: m= 1/1-AC/AY lub m= 1/AS/AY, gdzie AC/AY- krańcowa psychologiczna skłonność do konsumpcji; wraz z jej wzrostem rośnie mnożnik inwestycyjny, AS/AY- krańcowa psychologiczna skłonność do oszczędzania.
4.
5.Do jakiej szkoły należeli:
Boisquillebert- fizjokratyzm
Katon Starszy-Rzym, okres republiki
Henry Carey- francuska ekonomia klasyczna
Edward Chamberlin- ekonomia strony popytowej- teoria niedoskonałej konkurencji
John Roger Commons- współczesna myśl- instytucjonalizm
1.reformy Solona- jego reformy miały wstrzymać się proces zadłużania się wolnych obywateli i ich degradacji do klasy niewolników. Najważniejszą z nich była „sejsachteja” (strząśnięcie długów), polegająca na przywróceniu wolności osobom wziętym do niewoli za długi. Solon wprowadził także wolność testamentu (rozdrobnienie wielkiej własności). Zakazał wywozu podstawowych artykułów konsumpcyjnych, z wyjątkiem oliwy. Dbał o rozwój rzemiosła, wprowadził eubejski system miar i wag, aby ułatwić wymianę. (Cenzus majątkowy stał się kryterium podziału obywateli na 4 klasy, świadczące proporcjonalnie na rzecz polis i korzystające odpowiednio z praw i przywilejów. To właśnie była nowa forma ustroju państwowego- tumokracja.
2.konc wartości Smitha- w teorii wartości Smith chciał wyjaśnić trzy problemy: jaki jest rzeczywisty miernik wartości wymiennej, jakie są części składowe ceny, jakie czynniki kształtują wahania cen, czyli co powoduje odchylenia wartości rynkowej od naturalnej
Smith rozróżniał dwa znaczenia wartości:
*użytkową- użyteczność przedmiotu, zdolność do zaspokojenia określonych potrzeb
*wymienną- stosunek wymienny- zdolność do wzajemnej wymiany dóbr.
Swoją uwagę skoncentrował na wartości wymiennej formułując 5 koncepcji wartości:
1.wartościowa:
1.1.o wartości towaru decyduje ilość pracy wydatkowanej na jego wytworzenie
1.2.o wartości towaru decyduje ilość pracy jaką można za dany towar nabyć, jaką można rozporządzać
2.ilościowa
2.1.o wartości towaru decyduje ilość innych towarów np. płace robocze
2.2.o wartości towaru decyduje ilość pieniądza na rynku
3.kosztowa
3.1.o wartości towaru decydują koszty produkcji. Z tego wynika że wartość= kosztom produkcji= cenie.
Cena składa się z dochodów i rozpada na dochody. Dochodami są: płaca, zysk i renta, które stanowią części składowe ceny. Jest to dogmat Smitha. Utożsamianie wartości z kosztem produkcji i ceną doprowadziło go do utożsamiania dochodu narodowego z produktem globalnym.
Smith rozróżniał cenę naturalną, rzeczywistą i rynkową. Cena naturalna równała się wartości, a ta z kolei kosztom produkcji. Cena rynkowa pokrywała się z ceną rzeczywistą i zależała od stosunku między ilością towaru na rynku a popytem tych, którzy gotowi byli zapłacić cenę naturalną. Różnica między podażą i popytem odchylała cenę rynkową od naturalnej.
3.Cechy nurtu sub- marg:
1)Liberalizm ekonomiczny
2)Kosmopolityzm
3)Społeczeństwo traktowane jako prosta suma jednostek
4)Podażowy model inwestycji
5)Badania długookresowe
6)mikroekonomiczne ujęcie wlk ekonomicznych
7)funkcjonalny charakter związków między wlk ekonomicznymi ( z wyj psych sz austriackiej).
8)prymat konsumpcji
9)operowanie wlk krańcowymi- zastosowanie rachunku marginalnego
10)relacja człowiek- rzecz subiektywizm
4.przedstawiciele francuskiej ekonomii klasycznej i czasookres- koniec XVIII wieku- II poł XIX w.; Jean Charles Leonard Simonde de Sismondi (Nowe zasady ekonomii politycznej), Jean Baptiste Say „Traktat o ekonomii politycznej”, „Katechizm o ekonomii politycznej”, Claude Frederic Bastiat, Henry Carey.
5.cena sprawiedliwa- Tomasz z Akwinu- myśl kanonistyczna- wartość mierzona w pieniądzu to cena dobra, która nie mogła być ani mniejsza, ani większa od wartości. Żeby wymiana była ekwiwalentna musiała opierać się na cenie sprawiedliwej. Określała ona ilość pracy, nakładów rzeczowych i ryzyka związanego z przywożeniem i składowaniem towarów. Myśl kanonistyczna w swoisty sposób interpretowała jednak pojęcie ekwiwalentności, ponieważ za ten sam czas pracy człowiekowi należącemu do wyższego stanu należała się większa zapłata, bo wyższy był poziom jego życia.
Aggio- w miarę postępu gospodarczego proces produkcji ulegał wydłużaniu na skutek zastosowania dóbr pośrednich, tj środków produkcji, czyli kapitału. Kapitał traktował Bohm- Bawerk jako wytworzony środek produkcji z uprzedniego zastosowania pracy i ziemi, który przenosił swoją wartość na produkty końcowe. Każde zainwestowanie dóbr w procesy produkcyjne zwiększało wartość otrzymywanego produktu, chociaż wzrost ten następował w tempie malejącym, a zatem nadwyżkę „agio” generowała produkcyjność kapitału. Stąd wynikał podział dóbr na teraźniejsze, czyli dobra końcowe (wartość produktu), które należały do właściciela czynników produkcji, kapitalisty oraz dobra przyszłe, czyli pracę, ziemię, surowce, maszyny. Ludzie wyżej cenią dobra teraźniejsze niż przyszłe. Kapitalista kupuje maszyny, surowce i pracę płacąc tak, jak za dobra przyszłe. Efekt pracy czynników produkcji w postaci produktów i usług to dobra teraźniejsze. Ich cena jest wyższa niż dóbr przyszłych. Różnica ta, tzw agio, należy się kapitaliście, nie pochodziła jednak z wyzysku. Dlatego Bohm- Bawerk odrzucał stanowisko Marksa, że źródłem wartości dodatkowej jest siła robocza jako niezapłacona praca robotnika najemnego. Czysty dochód kapitalisty „agio” miał miejsce w odniesieniu do kapitału, ponieważ istniała nadwyżka wartości dóbr końcowych (d teraźniejsze) nad wartością czynników produkcji (d przyszłe). Istnienie preferencji dla wartości dóbr obecnych nad przyszłymi dodatkowo uzasadniał przyczynami natury psychologicznej, ekonomicznej i technologicznej. Uwarunkowań psychologicznych i ekonomicznych istnienia „agio” dla dóbr teraźniejszych upatrywał w ogólnym braku u ludzi wyobraźni, siły woli, a także w niepewności co do długości życia. Wynikały one również z odmiennych potrzeb i zaopatrzenia obecnie oraz w przyszłości.
1.wyjaśnij paradoks wartości-w teorii wartości Wieser zwrócił uwagę na zjawisko rozbieżności między zmianami wielkości wartości całkowitej a wartości zapasu dóbr. Tablica ta przedstawia ten problem- antynomię wartości. W miarę przyrostu ilości jednostek dobra użyteczność krańcowa spada zgodnie z działaniem I prawa Gossena. Użyteczność całkowita związana z maksymalizacją zadowolenia jest sumą poszczególnych jednostek zapasu- wykazuje tendencję wzrostową, natomiast wartość zapasu dóbr stanowiąca iloczyn ilości jednostek dobra i użyteczności krańcowej do pewnego momentu wzrasta równolegle do użyteczności całkowitej, ale do pewnego malała, mimo, że użyteczność całkowita wciąż rosła. Wartość i użyteczność rosły harmonijnie do piątego dobra, a od szóstego wyłoniła się sprzeczność, użyteczność przedmiotu wzrastała, ale wartość zapasu malała. Źródłem sprzeczności było uznanie, że wartość zapasu jest równa iloczynowi ilości jednostek i użyteczności krańcowej. Użyteczność zdaniem Wiesera nie określa do końca wielkości wartości, o wartości decydują także koszty produkcji.
2.podaj założenia tablicy ekonomicznej Quesney'a i datę jej powstania- 1758r.
1)reprodukcja ma charakter prosty
2)ceny są niezmienne
3)gospodarka ma charakter zamknięty
4)cykl produkcyjny i cykl krążenia trwa rok
5)wymiana jest ekwiwalentna.
3.wymień przynajmniej 5 przedstawicieli angielskiej ekonomii klasycznej: Robert Thomas Malthus, John Stuart Mill, John Mc Culloch, William Nassau Senior, Adam Smith, David Ricardo, James Mill.
4.co określa krańcowa stopa substytucji- J.R. Hicks. Kss charakteryzuje kształt krzywej obojętności w danym punkcie. Konsument jest skłonny zrezygnować z niewielkiej ilości dobra B w zamian za określoną ilość dobra A. Krańcowa stopa s dobra A w miejsce dobra B jest to ta ilość dobra A, która rekompensowała stratę wynikającą z rezygnacji z niewielkiej ilości dobra B. Sab= AA/AB= tgL. Malejąca kr ss była innym przedstawieniem malejącej użyteczności. Różnica polegała na tym, że Kss w odróżnieniu od użyteczności przedstawiała gusty konsumenta bez uciekania się do rozważań na temat jego subiektywnych odczuć.
5.wymień przedstawicieli ekonomii strony podażowej:
-Mł szkoła wiedeńska: Ludwik von Mises, Hans Meyer, Friedrich August von Hayek.
-Ordoliberalizm: Walter Eucken, Wilhelm Ropke, Franz Bohm, Alfred Muller- Armack, Ludwik Erhard, Helmut Kohl.
-Monetaryzm: Milton Friedman, Frank Knight, Henry Simons, Jocob Viener, George Stigler
-T podażowa sensu stricto: Artur Laffer
-T racjonalnych oczekiwań: John Muth, Robert Lucas.
-T wyboru społecznego: t rynku politycznego- A Dawns, A Breton, t biurokracji- W.A. Niskanen, tr asymetrii- M. Olson.
1. wymień przynajmniej 5 przedstawicieli angielskiej ekonomii klasycznej: Robert Thomas Malthus, John Stuart Mill, John Mc Culloch, William Nassau Senior, Adam Smith, David Ricardo, James Mill.
2. Ekonomia strony popytowej:
T niedoskonałej konkurencji: John Robinson, Edward Chamberlin
T wzrostu gospodarczego: Roy F Harrod, Evsey D Domar, John Robinson
Postkeynesizm: Paul Davidson, E Roy Weintraub, John Robinson
Neokeynesizm: Hicks, Modigliani, Hansen
Teoria państwa dobrobytu: Artur Cecil Pigou
3.Omów paradoks wody i diamentu- Mengerowska teoria wartości umożliwiała wyjaśnienie tzw paradoksu wartości nierozwiązywalnego na gruncie klasycznej teorii ekonomii , a wyrażającego się na przykładzie diamentu i wody. Zgodnie z tabelą Mengera załóżmy, że dobrem w grupie I jest woda, a w grupie VIII są diamenty. Gdy konsument skonsumował już 8 jednostek wody a żadnego diamentu to użyteczność krańcowa dalszej jednostki wody wyniosła już tylko 2, podczas gdy dla pierwszej jednostki diamentu wyniosła 3. Całkowita użyteczność wody, która stanowiła sumę użyteczności krańcowych była większa od użyteczności diamentu, ale wartość kolejnej jednostki diamentu była większa od kolejnej jednostki wody. Wartość diamentów była większa od wody, ponieważ o wyborze konsumenta, a więc o wartości, decydowała użyteczność krańcowa, cecha dóbr końcowych i zjawisko psychologiczne. Diament miał dużą wartość, bo był dobrem gospodarczym rzadkim, natomiast woda będąc dobrem wolnym tej wartości była pozbawiona.
4. podaj założenia tablicy ekonomicznej Quesney'a i datę jej powstania- 1758r.
1)reprodukcja ma charakter prosty
2)ceny są niezmienne
3)gospodarka ma charakter zamknięty
4)cykl produkcyjny i cykl krążenia trwa rok
5)wymiana jest ekwiwalentna.
5. co określa krańcowa stopa substytucji- J.R. Hicks. Kss charakteryzuje kształt krzywej obojętności w danym punkcie. Konsument jest skłonny zrezygnować z niewielkiej ilości dobra B w zamian za określoną ilość dobra A. Krańcowa stopa s dobra A w miejsce dobra B jest to ta ilość dobra A, która rekompensowała stratę wynikającą z rezygnacji z niewielkiej ilości dobra B. Sab= AA/AB= tgL. Malejąca kr ss była innym przedstawieniem malejącej użyteczności. Różnica polegała na tym, że Kss w odróżnieniu od użyteczności przedstawiała gusty konsumenta bez uciekania się do rozważań na temat jego subiektywnych odczuć
1.podział na etapy- Rzym- imperium rzymskie, podział na okresy i przedstawiciele:
Dzieje starożytnego Rzymu można podzielić na 3 okresy:
a)okr królewski (753- 510r pne )
*król Sergiusz Tuliusz w V wpne wprowadził reformy: prawny podział ludności wg kryterium zamożności, nadał plebsowi status obywatelski.
b)okr republiki (510- 31 rpne)
*Licyniusz Stolon i Lucjusz Lateran: ustawy powstrzymujące odpływ drobnych rolników ze wsi
*Marcus Porcius Cato- maksymalne wykorzystanie niewolników, można go uznać za prekursora ekonomiki rolnictwa
*Tyberiusz i Gajusz Grakchowie- reformatorzy, starali się rozładować wybuchem wojny domowej sytuację i osiedlić miejską biedotę na terenach dawnej Kartaginy lub innych podbitych prowincjach, ograniczając rozmiary majątku ziemskiego znajdującego się w rękach jednego właściciela i organizować roboty publiczne
*Apulejusz Saturninus- reformy agrarne
*Marek Terrencjusz Varron- przedstawiciel ekonomiki rolnictwa, zwracał uwagę na dochodowość gospodarstw rolnych, narzekał na słabą wydajność niewolników
c)okres cesarski (31 rpne- 476 rne)
*Moderatus Columella- proponował aby w celu zainteresowania niewolników efektami swej pracy dawać najlepszym małą działkę ziemi lub ich wyzwalać, opisał ideę kolonatu.
*Seneka- potępiał pogoń za bogactwem
*Klemens Aleksandryjski- pisał o bogactwie
*Cyprian- uznał nadmierny przyrost ludności przyczyną nędzy w regionie
*Bazyli Wielki- tw że dobra gospodarcze są własnością wszystkich ludzi
*św Augustyn
3.Aryst o pieniądzu- ostro ganił pobieranie procentu za pożyczanie pieniędzy. Uważał, że pieniądz jest jałowy, nie rodzi pieniądza i taka praktyka jest po prostu niemoralna. Nie można osiągać zysku z samego pieniądza, który został stworzony tylko do celów wymiany. Pogląd ten pozostał nie zmieniony przez wieki, do końca średniowiecza. Procent utożsamiano z lichwą i traktowano jako zdzierstwo w stosunku do gorzej sytuowanych. Dopiero wtedy, kiedy zaczęto definiować procent jako zapłatę za kapitał produkcyjny, przestano go potępiać. Stało się to dopiero w epoce merkantylizmu. Arystoteles zwrócił także uwagę na istotny problem, który czekał na rozw ponad 2 tys lat. Dlaczego niektóre b pożyteczne dobra mają niską wartość, a inne mniej pożyteczne osiągają najwyższą cenę? Inny problem, który A postawił, ale go nie rozwiązał, dot następującej kwestii: dlaczego zupełnie innr dobra zaspokajające różne potrzeby wymieniają się w odpowiednim stosunku.
4.szkoła Krakowska- przedstawiciele: Julian Dunajewski, Włodzimierz Czerkawski.
5. cena sprawiedliwa- Tomasz z Akwinu- myśl kanonistyczna- wartość mierzona w pieniądzu to cena dobra, która nie mogła być ani mniejsza, ani większa od wartości. Żeby wymiana była ekwiwalentna musiała opierać się na cenie sprawiedliwej. Określała ona ilość pracy, nakładów rzeczowych i ryzyka związanego z przywożeniem i składowaniem towarów. Myśl kanonistyczna w swoisty sposób interpretowała jednak pojęcie ekwiwalentności, ponieważ za ten sam czas pracy człowiekowi należącemu do wyższego stanu należała się większa zapłata, bo wyższy był poziom jego życia.
Typy idealne- Weber szukał pomostu między ekonomią teoretyczną i historyczną. Taki pomost miały stanowić „typy idealne” społeczeństwa rozumiane jako istotne powtarzające się cechy zjawisk gospodarczych. Wadą ekonomii klasycznej była nadmierna abstrakcja, zbyt duże uogólnienie odrywające ją od rzeczywistości. Wadą historyzmu- nadmierne rozdrabnianie faktów, bez próby uchwycenia pewnych prawidłowości. Konc typów idealnych miała usunąć usterki obu kierunków zbliżając ekonomię do rzeczywistości i nie wypaczając jej. Przesłankami t.i, były elementy psychiczne, duchowe, a nie materialne. Prawa ekonomiczne traktował jako aprioryczne sądy wyrażające pewne prawdopodobne skutki czy kierunki działań jednostek. O rozwoju społ- gosp decydował rozwój ideologii.
Idea narodowości- Lista przeciwstawiała się indywidualizmowi światopoglądowemu Smitha, kt traktował społ jako prostą sumę jednostek. List twierdził, że między jednostką a społeczeństwem, ludzkością istnieje b ważne stadium pośrednie- naród. Jego charakter decydował o losie jednostek. Interesy narodu determinowały interesy jednostek. Od politycznej i gospodarczej potęgi narodu zależała pomyślność i dobrobyt każdego obywatela. Prywatne interesy jednostek powinny być podporządkowane interesom narodu.
Porządek pozytywny- mistrz fizjokratów F. Quesnay- panowanie przyrody jako porządku naturalnego stworzonego przez Boga, człowiek zaś tworzy porządek pozytywny (nigdy nie doskonały), jednak powinien się starać, aby ten do ideału był zbliżony. Porządek pozytywny bliski ideałowi to rozwój gosp, dobrobyt społeczny, szczęście ludzi i brak zagrożeń dla państwa. Porz poz oddalony od naturalnego- klęski, wojny, zagrożenia, kryzysy.
Populacjonizm- merkantylizm- istota to: podstawą bogactwa jest możliwie największa liczba pracujących ubogich. Aby społeczeństwo było szczęśliwe, a pospólstwu było dobrze w najnędzniejszych warunkach, trzeba, aby wielu z nich było nie tylko ubogich, ale i ciemnych. Warunkiem rozwoju kapitalistycznego sposobu produkcji było bowiem: nagromadzenie wielkiego kapitału pien w rękach nielicznej grupy ludzi, istnienie dużej liczby wolnej w sensie prawnym i ekonomicznym siły roboczej, zmuszonej warunkami ekonomicznymi do podjęcia pracy najemnej, powstanie chłonnych rynkówzbytu, co umożliwiły przede wszystkim odkrycia geogr , a także rozwój handlu międzyn.
Podatek jedyny-opracowana przez F. Quesnay'a.(fizjokrata)-przyroda współdzialając z człowiekiem pomnaża niejako efekty ludzkiej pracy, w wyniku czego rolnik otrzymuje nie tylko zwrot poniesionych kosztów, ale także nadwyżkę- produkt czysty. Nadwyżka ta należała się klasie właścicieli ziemskich i trafiała do nich w postaci czynszu dzierżawnego. Dlatego to właściciele powinni płacić podatek. Twierdził, że ani rzemiosło, ani handel nie tworzą nowej wartości , są jałowe i dlatego nakładanie na nie podatków bije w konsumentów, ponieważ wliczają ją w cenę.
1.cechy merkantylizmu: pieniądz kruszcowy utożsamiany z bogactwem, źródłem wartości jest sfera cyrkulacji, handel zagraniczny jest wartościotwórczy, dominującą rolę odgrywa kapitał handlowy a nie przemysłowy, interwencjonizm państwowy, protekcjonizm jest świadomym narzędziem polityki gosp, narodowe cechy merkantylizmu.
2. Podatek jedyny-opracowana przez F. Quesnay'a.(fizjokrata)-przyroda współdzialając z człowiekiem pomnaża niejako efekty ludzkiej pracy, w wyniku czego rolnik otrzymuje nie tylko zwrot poniesionych kosztów, ale także nadwyżkę- produkt czysty. Nadwyżka ta należała się klasie właścicieli ziemskich i trafiała do nich w postaci czynszu dzierżawnego. Dlatego to właściciele powinni płacić podatek. Twierdził, że ani rzemiosło, ani handel nie tworzą nowej wartości , są jałowe i dlatego nakładanie na nie podatków bije w konsumentów, ponieważ wliczają ją w cenę.
3.Do jakiej szkoły należeli:
Tomasz z Akwinu-1225-1274, średniowiecze
Max Weber- młodsza szkoła historyczna-1864-1920
Gustaw Schmoller-mł szk hist- 1838-1917
Augustin Turgot-fizjokratyzm-1727-1781
Arystoteles-Grecja, 384-322 rpne.
4.reformy Solona- jego reformy miały wstrzymać się proces zadłużania się wolnych obywateli i ich degradacji do klasy niewolników. Najważniejszą z nich była „sejsachteja” (strząśnięcie długów), polegająca na przywróceniu wolności osobom wziętym do niewoli za długi. Solon wprowadził także wolność testamentu (rozdrobnienie wielkiej własności). Zakazał wywozu podstawowych artykułów konsumpcyjnych, z wyjątkiem oliwy. Dbał o rozwój rzemiosła, wprowadził eubejski system miar i wag, aby ułatwić wymianę. (Cenzus majątkowy stał się kryterium podziału obywateli na 4 klasy, świadczące proporcjonalnie na rzecz polis i korzystające odpowiednio z praw i przywilejów. To właśnie była nowa forma ustroju państwowego- tumokracja.
5.napisać etapy i okres trwania historyzmu-historyzm niemiecki można podzielić na 3 etapy:
1)wstępny-tj rozwój nurtu romantycznego (Adam Muller,) i narodowego (F List)od pocz XIX w do lat 40.
2)starsza szk historyczna- Wilhelm Roscher, Bruno Hildebrand, Karl Kniel- l 40-70.
3)młodsza szk historyczna- G Schmoller, Werner Sombart, Max Weber. 70-20te XXw.
1. podaj założenia tablicy ekonomicznej Quesney'a i datę jej powstania- 1758r.
1)reprodukcja ma charakter prosty
2)ceny są niezmienne
3)gospodarka ma charakter zamknięty
4)cykl produkcyjny i cykl krążenia trwa rok
5)wymiana jest ekwiwalentna.
3. Omów paradoks wody i diamentu- Mengerowska teoria wartości umożliwiała wyjaśnienie tzw paradoksu wartości nierozwiązywalnego na gruncie klasycznej teorii ekonomii , a wyrażającego się na przykładzie diamentu i wody. Zgodnie z tabelą Mengera załóżmy, że dobrem w grupie I jest woda, a w grupie VIII są diamenty. Gdy konsument skonsumował już 8 jednostek wody a żadnego diamentu to użyteczność krańcowa dalszej jednostki wody wyniosła już tylko 2, podczas gdy dla pierwszej jednostki diamentu wyniosła 3. Całkowita użyteczność wody, która stanowiła sumę użyteczności krańcowych była większa od użyteczności diamentu, ale wartość kolejnej jednostki diamentu była większa od kolejnej jednostki wody. Wartość diamentów była większa od wody, ponieważ o wyborze konsumenta, a więc o wartości, decydowała użyteczność krańcowa, cecha dóbr końcowych i zjawisko psychologiczne. Diament miał dużą wartość, bo był dobrem gospodarczym rzadkim, natomiast woda będąc dobrem wolnym tej wartości była pozbawiona
4Optimum Pareto- matem szk lozańska- punkt równowagi konsumenta (optimum Pareta) można znaleźć nanosząc na mapę obojętności ścieżkę cen. Punkt styczności ścieżki cen z najwyższą dostępną jej krzywą obojętności wyznaczał punkt równowagi konsumenta. W tym punkcie osiągał on najwyższe zadowolenie kupując OA dobra A i OB. Dobra B.
5. .napisać etapy i okres trwania historyzmu-historyzm niemiecki można podzielić na 3 etapy:
1)wstępny-tj rozwój nurtu romantycznego (Adam Muller,) i narodowego (F List)od pocz XIX w do lat 40.
2)starsza szk historyczna- Wilhelm Roscher, Bruno Hildebrand, Karl Kniel- l 40-70.
3)młodsza szk historyczna- G Schmoller, Werner Sombart, Max Weber. 70-20te XXw.