Finanse przedsiębiorstw, Wykład 2
03.03.2009 A. Doś
Kapitał własny w przedsiębiorstwie.
Cel przedsiębiorstwa:
-Maksymalizacja wartości dla udziałowców, angażując się w określoną działalność
Cele realne - zakłady produkcyjne, handlowe, usługowe
Sfera finansowa - Instytucje finansowe-> w celu osiągnięcia swoich celów posługują się instrumentami finansowymi - tworzą je i handlują nimi.
Konieczne jest aby przedsiębiorstwo posiadało zasoby (rzeczowe, ludzkie, finansowe) aby umożliwiały ich prowadzenie.
Aby te zasoby były trzeba wziąć środki na ich finansowanie
Jeżeli przyjmiemy model księgowy to kapitał możemy z pasywami utożsamić.
W nauce finansów kapitał nie jest utożsamiany ze wszystkimi źródłami finansowania
Kapitał angażujemy po to by uzyskać korzyści
Kapitał jest zainwestowany w przedsiębiorstwie
Krótkoterminowe zobowiązania nieoprocentowane nie są uznawane za kapitał. Są one uwarunkowaniem technicznym - są to odroczone płatności wobec urzędów, gmin, dostawców itd…. Kapitał jest z kolei zainwestowany - decyzja inwestycyjna - z myślą osiągnięcia stopy zwrotu.
Problem i istota kapitału.
I podział:
Kapitał własny i obcy.
Kapitał własny - stanowi on nadwyżkę aktualnej wartości majątku przedsiębiorstwa ponad jego zadłużenie - jest to to co długiem nie jest. (equity - kapitał własny)
Kapitał obcy - interests-bearing debt
Znaczenie kapitału własnego:
3 funkcje kapitału własnego- f. założycielska, gwarancyjna oraz robocza
Funkcja założycielska - kapitał własny jest niezbędny dla rozpoczęcia działalności. (nikt nie da kapitału obcego, gdyby nie było tego kapitału bo brak jakiegokolwiek zabezpieczenia)
Funkcja gwarancyjna - stanowi zabezpieczenie interesu wierzycieli, stanowi źródło finansowania ich roszczeń. Polega ona na tym, że kapitał własny jest źródłem pokrywania strat -wg. Polskiego ujęcia, Ang- shock absording capital
Funkcja robocza - oznacza ona, że kapitał własny finansuje aktywa zaangażowane w realizacje celu przedsiębiorstwa. Funkcje tą pełni na tych samych zasadach kapitał obcy.
Postać kapitału własnego w przedsiębiorstwie:
Zależne od postaci prawnej przedsiębiorstwa
-sp. Cywilna
-Jawna
-Partnerska
-Komandytowo-akcyjna
-Zoo
-Akcyjna
-Przeds. państwowe
-spółdzielnia
Formy prawa cywilnego - Cywilna jawna partnerska komandytowa - wkłady przedsiębiorców tworzą kapitał własny, żadne przepisy prawa nie określają jego wysokości. Wspólnicy odpowiadają wszystkimi swoimi składnikami majątku - odpowiadają całym majątkiem przedsiębiorcy. Jeżeli spółka osiągnie w ramach działalności zyski i odprowadzimy podatek - zysk netto - wspólnicy mogą reinwestować z(zatrzymać) zysk netto w całości lub części - zysk reinwestowany będzie służył pokryciu nowych aktywów.-kapitał własny wzrośnie - Zysk zatrzymany tworzy kapitał zapasowy. W drodze dopłat wspólników może być podwyższenie wartości swoich udziałów w takich samych bądź różnych proporcjach - powoduje to: Niezależnie od formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa udziały w kapitale zakładowym decydują o stosunkach własnościowych w przedsiębiorstwie, od których zależą prawa do decydowania o spółce, prawa do udziału w zysku generowanym przez spółkę, oraz prawa do podziału majątku pozostającego po likwidacji spółki. Zmaiana struktury własnościowej w spółce. Im wyższe udziały tym większe prawa. W spółkach prawa cywilnego kapitał własny może być także obniżany na skutek wystąpienia któregokolwiek ze współnikó, gdy wspólnicy wycofują cześć wkładów, lub gdy występ uje strata i następ uje konieczność jej pokrycia
W spółce komandytowo-akcyjnej kapitał podstawowy przyjmuje 2 postaci - kapitał wkładu wniesiony przez komplementariusza i komandytariusza-kapitał akcyjny. Komplementariusz i akcjonariusze. Dwa różne rodzaje inwestorów - komplementariusz wnosi wkład określonej wartości np. 100 tys. Niepodzielony na akcje i odpowiada całym majątkiem. Akcjonariusze wnoszą wkład jak akcje i tylko tym ryzykują - 100tys i 100 tys akcji po 1 zł.
Akcja - papier wartościowy reprezentujący własność w spółce - są emitowane w serii i emitowane przez spółka, akcje są równowartościowe -dają prawo do: głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy , dywidendy (zysk nie reinwestowany podzielony na ilość akcji), prawo do udziału w m, majątku spółki po jej likwidacji, prawo do poboru akcji nowej emisji (prawo pierwokupu)
(Sp. Akcyjna i komandytowo-akcyjna) Kapitał własny obejmuje również także reinwestowany zysk - obowiązek odpisywania rocznie co najmniej 8% zysku netto aż do momentu gdy kapitał zapasowy osiągnie 1/3 wartości kapitału zakładowego. Kapitał zapasowy to źródło finansowania strat w tych spółkach. Kapitał zakładowy w spółce nie mniej niż 100tys. Zł - strata musi być pokryta z zapasowego.
Podwyższanie w kom-akcyjnej - nowy komplementariusz z nowym kapitałem zakładowym, lub emisja nowych akcji.
Obniżamy gdy finansujemy straty, umorzenie akcji, obniżenie wkładu komplementariusza czyli kapitału udziałowego
Spółka Zoo - kapitał zakładowy - dokonuje odpisu zysku na kapitał zapasowy + nie musi to być 8% - ustalone jest to w umowie, obniżenie - pokrycie straty, gdy wspólnicy obniżają wartość udziałów.
Spółka akcyjna - kapitał zakładowy pochodzący z wpłat akcjonariuszy przy zawiązywaniu spółki bądź w drodze emisji nowych akcji. Kapitał zapasowy 8% a później wg decyzji walnego zgromadzenia akcjonariuszy.
Kapitały zapasowe w spółkach prawa handlowego mogą pochodzić także z:
-aktualizacji wyceny środków trwałych
Wniosek:
Kapitał może pochodzić z wkładów wspólników, oraz działalności spółki.
Podział kapitału wg źródeł pochodzenia:
-wkłady wspólników - wspólnicy to podmioty zewnętrzne w stosunku do przedsiębiorstwa
-korzyści pojawiające się w trakcjie działalności przedsiębiorstwa - zysk, kap. Z aktualiz. wyceny, transformacja majątku, długoterminowe kształtowanie rezerw - JEST TO FINANSOWANIE WEWNĘTRZNE
Faktorzy, Leasingodawcy itd. To zewnętrzne finansowanie.
W jakich sytuacjach przeds. Chcą podnosić kapitał własny.
-gdy możliwości zysków
-zatrzymanie zysków w spółce
-poszukiwanie nowych wspólników.
I - finansowanie wewnętrzne - zatrzymanie zysku - PODWYŻSZANIE KAPITAŁU WŁASNEGO - uwarunkowane jest to rentownością przedsiębiorstwa. Decyzja ta jest zawsze decyzją właścicieli, choć rekomendacji udziela zarząd.
Różnice w opodatkowaniu dochodów - właściciel angażujący Się w przedsiębiorstwo - decyzja - wypłata czy re inwestycja.
Opodatkowanie dywidend a zysków kapitałowych - w tym momencie kombinujemy żeby zapłacić mniejszy podatek
Regulacje prawne wpływające na podział zysku.
Dostępność źródeł kapitału zewnętrznego - jedyną możliwością jest reinwestowanie zysku
Zatrzymanie zysku - chęć utrzymania płynności. - gdy występują trudności to ciężko zdobyć kapitał zewnętrzny
Rentowność planowanych inwestycji - jeśli możliwa wysoka rentowność to zatrzymamy zyski
Optymalizowanie struktury kapitału - im więcej kapitału zewnętrznego tym większe ryzyko.
Podsumowując: preferencje właścicieli co do zatrzymania zysków w sólce lub jego wypłaty są ściśle związane ze stopą zwrotu z inwestycji - może być realizowana na bieżącą w postaci dywidend lub w dalszym horyzoncie w postaci zysków kapitałowych
Kapitał zewnętrzny- poszukujemy na zewnątrz przedsiębiorstwa i paradoksalnie gra rozchodzi się o przedmiot działalności - kto chce dla nas zaryzykować.
Gdy działalność o charakterze innowacyjnym - nowości, nowe rynki itd. To otwiera się możliwość pozyskiwania z funduszy. - venture capital, private equity, business angels.
Venture capital - to fundusze pochodzące od instyt. Finansowych - banki, tow. Inwest, zakłady ubezpieczeniowe- fundusze wysokiego ryzyka - to że pochodzą one od funduszy z insty. Finasn - dużo kapitału - Dostaraczają one kapitału udziałowego - interesuje je w zamian bardzo wysoka faza zwrotu - duże ryzyko to też one się w to angażują, ale potencjalnie można osiągnąć ponadprzeciętne zyski w początkowych fazach naszego przedsięwzięcia. Nie zależy mu na wpływach bieżących - chodzi tylko o wzrost lokaty kapitałowej. Angażują się na różnych etapach. Seed cap- fundusze od inwestorów na etapie pomysłu, start up capital- faza początkowa przeds. , expension capit - zazwyczaj większe przeds, większe przedsięwzięcia nowe rynki, ekspansja, rescue cap - gdy przedsiębiorstwo zagrożone, dept proplacement cap - zastąpienie długu.
Najczęściej w Polsce - banki - na etapie expension działają
Business angels - zamożne osoby prywatne, dla małych i średnich przedsiębiorstw - etap seed - przedsięwzięcia o charakterze innowacyjnym (lewiatan, )
Podobieństwa:
Angells i venture
-oba wnoszą kapitał, oba z myślą o horyzoncie czasowym 5+10 lat faza wzrostu, dostarczają wiedzy w zakresie dostarczania wiedzy w zarządzaniu, oba dostarczają kontaktów biznesowych.
Różnice
-decyzja venture capital to decyzja managerów funduszów,
-decyzja business angels - osoba prywatna - ponosi ryzyko
-business angels - często mniejsze przeds, venture - większe
-b. angels- charakter lokalny
-venture capital - przeszukują całą gospodarke
-b. angels często odsprzedają swoje udziały venture capital.
Akcyjna i komandytowo-akcyjna - pozyskiwanie kapitału własnego
Emisja akcji - uznawana jest za najważniejszy i najbardziej efektywny sposób pozyskania środków od zewnętrznych inwestorów. Decyzja o emisji akcji to decyzja walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Tryby: wykonywanie praw poboru - skierowane tylko i wyłącznie do podmiotów, które posiadają do zakupu akcji nowych emisji - dotychczasowi akcjonariusze lub obligacji właścicieli - chroni strukturę własnościową - może się jednak nie powieść, ograniczone koszty. II tryb - subskrypcja otwarta - wiąże Się z najwyższymi kosztami - kilkaset milionów - ryzyko ujawnienia i osłabienia spółki - struktury zarządzania itd. Emisja akcji która zakończyła się powodzeniem zawsze zwiększ prestiż przedsiębiorstwa i poszerza możliwości w zakresie pozyskiwania długu - bardziej wiarygodna dla wierzycieli. Emisja akcji wiąże się z czasowym spadkiem cen akcji na rynku.
Kapitał Mezzanine - kapitał hybrydowy POM własnym i obcym - może być bliżej do własnego equity, obcego debt. Pożyczka na określony czas , oprocentowana jako pożyczka ale może finansować dług. Coś w stylu funkcji gwarancyjnej !!
Kapitał własny jest niezwrotny, niewiąże się ze stałym oprocentowaniem, ale z innymi kosztami.