Systematyka ćwiczeń ruchowych Formy pracy z dziećmi i rozwiązania organizacyjne podczas zajęć
Ruchowych
PŁASZCZYZNY I OSIE CIAŁA
Ruchy odbywać się mogą w trzech zasadniczych płaszczyznach:
Strzałkowej - np. skłony tułowia w przód i w tył. Płaszczyzna ta biegnie wzdłuż linii symetrii ciała/ Ruch odbywa się wokół osi poprzecznej.
Czołowej- np. skłony tułowia w bok. Płaszczyzna ta jest styczną do powierzchni czoła
i przedniej powierzchni mostka. Osie ruchu zatem przebiegają od przodu ku tyłowi
Poprzecznej- np. skręty tułowia. Ruch odbywa się wokół osi głównej, czyli pionowej
Prócz tego stosujemy ruchy w płaszczyźnie złożonej, kombinowanej, należą do nich np. skrętoskłony.
RODZAJE ĆWICZEŃ- podziały
Ze względu na charakter pracy mięśniowej rozróżniamy ćwiczenia:
Statyczne- polegają na izometrycznym skurczu mięśnia, gdy w toku pracy zmienia się jego długość, a wzrasta stan napięcia (tonus). Momenty statyczne występują zawsze na początku i przy końcu każdego ćwiczenia, mogą być jednak również zasadniczym celem ćwiczenia, gdyż posiadają wybitne znaczenie korektywne, kształcąc, np. odruchy postularne. Praca ta pomimo swych zalet jest nużąca, utrudnia warunki krążenia i procesy spalania, powodując szybkie zakwaszenie organizmu
Dynamiczne- polegają na izotonicznym skurczu, tzn. na skracaniu i wydłużaniu mięśnia przy zachowaniu stałego napięcia. Praca ta przebiega w sprzyjających warunkach krążenie tętniczego i żylnego
Ze względu na stosunek do sił zewnętrznych dzielimy ćwiczenia na:
Bierne- polegają na wykonywaniu ruchów przebiegających zgodnie z siłą grawitacji, np. opad wzniesionej nogi w leżeniu na wznak. Siłą powodującą ruch bierny przeciwny grawitacji może być udział przyrządu lub współćwiczącego.
Czynne- to takie, czasie których działalność mięśni skierowana jest przeciw sile ciążenia albo przeciwstawia się oporom wytwarzanym przez przyrząd, współćwiczącego czy nauczyciela. Np. wznosy ramion, pociąganie, pchanie, zgięcie ramion w zawisie
Ze względu na sposób pracy obu stron ciała, czyli czy obie strony pracują jednakowo i jednocześnie:
Symetryczne, np. styl klasyczny w pływaniu( żabka motylek)
Asymetryczne. np. starcie szermiercze
BUDOWA ĆWICZENIA
Każde ćwiczenie składa się z trzech zasadniczych faz: pozycji wyjściowej, ruchu i pozycji końcowej. W pierwszej i trzeciej fazie mamy do czynienia z pracą statyczną, w drugiej zaś przeważa praca dynamiczna.
Widzimy tu, że ruch gimnastyczny jest przejściem z jednej pozycji w inną.
Pozycja wyjściowa- określone ułożenie części ciała oraz powierzchni oparcia. Ważne jest, by była ona poprawna, gdyż jest to podstawa racjonalnego ćwiczenia, bo ten sam ruch wykonany z różnych pozycji może mieć różne znaczenie.
PODZIAŁ ĆWICZEŃ W GIMNASTYCE
Wysokie- im wyższą jest pozycja wyjściowa, tym więcej grup mięśniowych uczestniczy w pracy statycznej, tym więcej istnieje stopni swobody ruchu, a zatem mniejsze szanse wykonania ćwiczenia ściśle i zgodnie z intencją prowadzącego.
Przykłady:
postawy: zasadnicza, zwarta, kroczna, równoważna, spoczynkowa
stanie rozkroczne
postawa
wspięcie
Niskie- im niższa jest pozycja tym więcej grup mięśniowych jest odciążonych i zdolnych do wykonania celowego i założonego ruchu.
Przykłady:
klęki (np. rozkroczny, podparty, jednonóż)
siady (np. płaski, rozkroczny, skulny, klęczny, skrzyżny)
leżenie(np. tyłem lub przodem)
Pozycje te mają wartość same w sobie i dla następującego ćwiczenia tylko, gdy zostaną poprawnie wykonane.
FORMY ORGANIZACYJNE CWICZEŃ
Formy prowadzenia zajęć dotyczą strony organizacyjnej przebiegu ćwiczeń w czasie oraz
przestrzeni i są ściśle związane z metodami realizacji zadań.
Wyróżniamy formy:
frontalna
grupowa
grupowa z zadaniami dodatkowymi
obwodowo- stacyjna
strumieniowa
indywidualna
W trakcie zabawy najczęściej posługujemy się formą frontalną lub indywidualną. Przy metodach twórczych używana jest forma indywidualna.
FORMA FRONTALNA
OPIS FORMY |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
Wszyscy ćwiczą razem, wykonują te same ćwiczenia w tym samym czasie. |
W części wstępnej lekcji, w rozgrzewce, w ćwiczeniach bez użycia przyborów i przyrządów. |
Forma mało intensywna, jeśli zastosuje się niewystarczającą liczbę przyborów. Dużo czasu traci się na czekanie do ćwiczeń, brak indywidualizacji. |
FORMA GRUPOWA
OPIS FORMY |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
Zespół podzielony jest na mniejsze grupy, które ćwiczą na takich samych lub innych przyrządach.
|
W każdej sytuacji w Ćwiczeniach korektywnych. |
Daje możliwość lepszego wykorzystania przyborów i przyrządów oraz urządzeń. |
FORMA GRUPOWA Z ZADANIAMI DODATKOWYMI
OPIS FORMY |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
W grupach stosuje się ćwiczenia dodatkowe w trakcie oczekiwania na wykonanie głównego zadania. |
Zastosowanie w formie grupowej. |
Daje możliwość efektywniejszego wykorzystania czasu lekcji, bo zagospodarowuje czas oczekiwania na ćwiczenie, tym samym intensyfikuje zajęcia. |
FORMA STACYJNA (OBWÓD ĆWICZEBNY)
OPIS FORMY |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
Zespół podzielony jest na małe grupy, które ćwiczą różne ćwiczenia na poszczególnych stacjach, po 30 s lub 1 min następuje zmiana stacji. |
W zaprawie sportowej. W czasie realizacji zadań kształcących niewymagających poprawiania błędów. |
Forma bardzo mocno intensyfikująca lekcję. |
FORMA STRUMIENIOWA (TOR PRZESZKÓD)
OPIS FORMY |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
Uczniowie pokonują różne przeszkody (naturalne i sztuczne) ustawione w terenie lub na sali np. w układzie kolistym. |
W każdej sytuacji stosowana głównie w realizacji zadań kształcących. |
Forma intensyfikująca lekcję. |
FORMA ĆWICZENIA ZE WSPÓŁĆWICZĄCYM
OPIS FORMY |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
Uczniowie ćwiczą w zespołach dwu- lub czteroosobowych partner zastępuje przyrząd lub przybór. |
Na zajęciach w terenie, gdzie nie ma przyrządów i przyborów, w rozgrzewce itp. |
Forma ta daje możliwość ćwiczeń w różnych warunkach, intensyfikuje i uatrakcyjnia zajęcia. |
FORMA INDYWIDUALNA
OPIS FORMY |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
Uczniowie ćwiczą indywidualnie we właściwym sobie rytmie i obciążeniu. |
W czasie stosowania metod twórczych (np. metody problemowej). |
Daje możliwość indywidualizacji i uruchomienia inwencji twórczej. |
Podczas prowadzenia zajęć pamiętaj o:
zróżnicowaniu intensywności ćwiczeń
potrzebie zmienności pracy mięśniowej
i nieobciążaniu nadmiernie tych samych grup mięśniowych
dostosowaniu trudności ćwiczeń do uczniów