Analiza ryzyka-jej przeprowadzenie daje podstawy do racjonalnych decyzji dotyczących poprawy bezp. w systemie CTO, Metody Analizy ryzyka różnią się m.in. 1. stopniem złożoności, 2. st. szczegółowości 3. kosztami ich prowadzenia 4. dokładnością 5. stosownym aparatem mat 6. ilością inf potrzebnych do jej przeprowadzenia i ilością uzyskanych inf.

Badania całkowite- dot. wszystkich elementów populacji generalnej, jej przeprowadzenie jest niezwykle rzadkie, ze względu na dużą ilość populacji i fakt, że badania często obejmują próby niszczące

Badania częściowe -badaniu poddaje się tylko część populacji (próbę), zalety to: niższe koszty, krótszy czas, możliwość wykonania prób niszczących

Bezpieczeństwo pojęcie przeciwne do pojęcia ryzyka strat ludzkich

Etapy procesu powstawania strat funkc. CTOpierwotne zd. niepożądanestan zagrożenia(potencjał niebezpieczeństwa)wtórne zd. niepożądanestraty(niekontrolowane wyzwolenie się potencjału niebezp. np., w postaci sekwencji wtórnych zd. niepożądanych) Element działający to przedmiot materialny , który w określony sposób zależy od innych przedmiotów i w określony sposób oddziałuje na inne przedmioty: posiada stany wejść(te które działają na niego: temp, ciśnienie) oraz stany wyjść(którymi on może działać na inne przedmioty- sprzężenie)

Elementarny podsystem -jest to taki podsystem , w którym nie wyodrębniamy już podsystemów niższego poziomu

Funkcja probitowa służy do szacowania poziomu ryzyka indywidualnego zwłaszcza w przypadku długotrwałego działania czynników szkodliwych (im większa tym większe jest ryzyko)

Intensywność uszkodzeń prawd. uszkodzenia się elementu w przedziale czasu (t+delta t) pod warunkiem, że element ten nie uszkodził się w czasie (0,t)

Identyfikacja zagrożeń określenie przypuszczalnych postaci zdarzeń i ich skutków, jest przeprowadzona poprawnie jeśli nie pominięto żadnego ze zd. niepożądanych, które może mieć znaczący wpływ na poziom ryzyka

Modelowanie strat-dyskretyzacja- podział na rodzaj (złamania, oparzenia) i kategorie ( I stopnia, II stopnia itd.)

Model ryzyka jest to układ który odwzorowuje zjawiska i procesy, zachodzące w rzeczywistym systemie CTO i prowadzące do zdarzeń niepożądanych, oraz skutki tych zdarzeń, trzeba na początku ustalić miarę ryzyka, podczas modelowania ryzyka należy brać pod uwagę tylko te zdarzenia niepożądane, które mogą mieć znaczący wpływ na ryzyko powstawania strat uwzględnianych w analizie ryzyka

Metody pobierania próby tendencyjna (niektóre elementy mają większe szanse aby znaleźć się w próbie, lecz wtedy muszą być opracowane dla danego zagadnienia specjalne metody wnioskowania) losowa (przydziela się elementom liczby i odczytuje liczby z tablic liczb przypadkowych: losowanie proste, gdy jest jeden początek odczytywania, losowanie złożone, gdy przyjmuje się dwa początki odczytywania)

Miara ryzyka (miara ryzyka=miara zawodności*miara zagrożenia)miara wyrażania poziomu ryzyka (na jej wybór wpływają: *cel i precyzja zamierzonej analizy ryzyka *charakter zagrożeń (gwałtowny, długotrwały)*rodzaj analizowanego ryzyka (indywidualne, zbiorowe) Miara bezpieczeństwa wielkość konieczna do dokonania analiz i ocen bezpieczeństwa (zwłaszcza ilościowych)

Niezawodność obiektu tech. Zdolność obiektu do realizacji swoich zadań w określonym przedziale czasu pod wpływem czynników wymuszających R= [(wszystkie-uszkodzone)/wszystkie], jest to także prawd. zrealizowania zadania w określonym przedziale czasu przy ustalonych poziomach oddziaływania czynników wymuszających

Niezawodność potencjalna- wymagany poziom niezawodności ustalany na etapie projektowania

Niezawodność rzeczywista jest niższa od potencjalnej na wskutek różnych niedokładności procesu techn. dokonywanych zmian materiałów, błędów montażowych itd.

Niezawodność eksploatacyjna jest niższa od potencjalnej, lecz najbardziej interesująca dla użytkownika, błędy popełnione na etapie projektowania i wytwarzania obniżają poziom niezaw. ekspl. a co za tym idzie wzrost kosztów zapewnienia zdolności do pracy obiektu techn.

Niezawodność elementu nienaprawialnego jest to prawdopodobieństwo zajścia zd. ,że element nie uszkodzi się przed upływem czasu t.

Niezawodność obiektu złożonego Obiekt ten składa się z wielu elementów prostych których uszkodzenie powoduje niezdatność obiektu złożonego

Ochrona- funkcje ochrony 1. likwidująca (wyłączenie maszyny przy stanie zagrożenia) 2. ograniczająca (obniżenie ciśnienia, temp. w danej maszynie) 3. rozdzielająca (obudowy, odgrodzenia kraty ochronne)

Ochrona- techniki ochrony 1. systemy ochrony (w razie niebezpieczeństwa automatycznie uruchamiają swoje funkcje- bez udziału ludzi) 2. urządzenia ochrony ( bariery, obudowy, osłony) 3. (mogą działać samoczynnie, ale są tworami pasywnymi, np. pasy bezpieczeństwa) Odnowa systemu może zostać wykonana poprzez wymianę elementu lub jego naprawienie, bądź regulację

Obiekt- element prosty pracujÄ…cy zwany elementem pracujÄ…cym tylko do pierwszego uszkodzenia

Obiekt złożony składa się z wielu elementów i jest nazywany systemem. System ten zawiera zbiór elementów sprzężonych odpowiednią strukturą, które po uszkodzeniu są naprawiane lub wymieniane

Populacja generalna zbiór elementów dla których wyznaczamy ocenę(wszystkie elementy,np. żarówki)

Rodzaje kolizji drogowych a) w zal. od przeszkody:1.pojazd z pojazdem 2.pojazd z nieruchomą przeszkodą(drzewo, słup, mur, budynek) 3.najechanie na pieszego 4.najechanie na zwierze 5.wywrotka b)w zal od kierunku uderzenia-kierunki

Ryzyko możliwość pojawienia się strat w wyniku zajścia zdarzeń niepożądanych, które mogą powstać w CTO w określonym przedziale czasu

Ryzyko indywidualne ryzyko związane z niebezpieczeństwem wykonywania jakiegoś zawodu, zadania (b. duże w górnictwie i kopalnictwie)

Ryzyko całkowite ryzyko, które uwzględnia możliwość wywołania strat przez każde zd. niepożądane. Jeśli prawd. zajścia zd niepożądanego jest małe to można uznać, że wykluczają się one wzajemnie i miara ryzyka całkowitego=sumie miar ryzyka cząstkowego

Stan zagrożenia jest wywoływany pojawieniem się pierwotnego zd niepożądanego, możemy mu przypisywać pewien potencjał niebezpieczeństwa

System z zerowym czasem odnowy czas trwania odnowy jest pomijalnie mały

System o skończonym czasie odnowy Niezerowy czas odnowy składa się z czasu: 1.do stwierdzenia uszkodzenia, 2.oczekiwania na naprawę 3.wykrycia uszkodzonego elementu 4.odnowy 5.diagnozy po odnowie. Wiąże się ze współ. gotowości= [Eczasu pracy/(Eczasu pracy+czasu odnowy)]

Straty negatywny skutek zd niepożądanych

Straty gwałtowne -gdy się pojawią najważniejszą miarą ryzyka jest ilość zdarzeń niepożądanych w jedn. czasu , powodujących określone straty

Straty długotrwałe def, powinna uwzględniać wpływ czasu na straty

Szereg rozdzielczy pogrupowanie badanych elementów w przedziały klasowe o odpowiednim rozstępie (długości)

Średnia ruchoma średnia arytmetyczna liczebności przedziału badanego i 2 przedziałów sąsiednich

Szereg kumulacyjny otrzymywany jest z szeregu rozdzielczego poprzez dodanie liczebności uszkodzeń kolejnych przedziałów klasowych, np. 3=1+2+3, 4=1+2+3+4

Trwałość- średni czas poprawnego działania

Umieralność- w Polsce rocznie umiera 70 tyś. palaczy, 7tyś. na drogach, 900 osób przy pracy, każdego roku w wypadkach na całym świecie giną 3mln osób, 180tyś przy pracy, 26% ginie w rolnictwie

Zagrożenie- możliwość powstania strat w CTO pojawiająca się pod wpływem pojedynczego zd niepożądanego

Zawodność elementu (dystrybuanta) F=1-R (niezawodność) Jest równa „iloÅ›ci uszkodzonych elementów do czasu t/ilość wszystkich elementów”

Zdarzenie inicjujące zdarzenia niepożądane niezainicjowane innymi zdarzeniami, które mogą zainicjować sekwencje następnych zdarzeń i doprowadzić do strat

Zdarzenie niepożądane -zd, którego zajście w systemie CTO wywołuje w efekcie zagrożenie dla chronionych dóbr

W trakcie podziału systemu na podsystemy należy przestrzegać następujących rygorów metody systemowej:

Funkcjonalność- podsystemy powinny być wyodrębnione ze względu na pełnioną funkcje, a

nie na rozmieszczenie przestrzenne

Ścisłość- system powinien być ściśle określony, aby było wiadomo co do niego należy, a co

nie należy

Niezmienność- określenie systemu powinno być niezmienne w całym toku rozważań.

Niedopuszczalne jest aby jakiś element najpierw należał do systemu, a potem

nie należał

Zupełność- podział systemu na podsystemy powinien być zupełny, nie może dojść do sytuacji

gdy jakiś element systemu nie należy do żadnego z jego podsystemów

Rozłączność- jeden element może należeć tylko i wyłącznie do jednego podsystemu, nie

może być jednocześnie elementem kilku podsystemów

Hierarchiczność- każdy podsystem można badać w dwóch aspektach: jako element adystsemu

lub jako system składający się z podsystemów

Własności złożonego systemu technicznego

1. Złożony system posiada cel globalny oraz cele lokalne będące celami jego podsystemów

2. Realizacja celów lokalnych prowadzi do realizacji celu globalnego, ale nie oznacza to że cel globalny jest sumą celów lokalnych

3. Ilość relacji i podsystemów warunkowana jest od stopnia szczegółowości dekompozycji

4. Stopień poznania systemu technicznego wzrasta wraz z przechodzenie do coraz niższych stopni dekompozycji

5. Z zasad dekompozycji wynika, że wraz z ruchem ku górze maleje liczba podsystemów ale rośnie ich znaczenie

6. Relacje między podsystemami na tym samym poziomie (poziome) wynikają z zależności między tymi podsystemami, natomiast pionowe z rolą tych elementów w nadsystemie

---