Komunikacja - przemieszczanie, drogi, sieć, transport.
Słowo KOMUNIKOWANIE pochodzi od łacińskiego czasowników „communico”
i „communicare”, co oznacza uczynić wspólnym, połączyć, udzielić komuś wiadomości, naradzić się oraz od rzeczownika „communio” - wspólność, poczucie łączności
Słowo „communication” - początkowo wejście we wspólnotę, utrzymanie z kimś stosunku, w XVI w otrzymało znaczenie szersze, zaczęło oznaczać transmisję przekazu;
Drugie znaczenie zaczęło funkcjonować wraz z rozwojem poczty i dróg. Podwójne znaczenie tego słowa zachowało się do dziś.
Akty komunikowania mają tylko charakter społeczny.
Komunikowanie w szer. rozumowaniu odnosi się do całej przyrody ożywionej - świata roślin, zwierząt i ludzi itp. - początek transmisji informacji biologicznej
W wąskim znaczeniu odnosi się tylko do porozumiewania się ludzi.
Komunikowanie społeczne- interakcja społeczna, w której dokonuje się wymiana wiadomości; innymi słowy to przekazywanie treści psychicznej przez osobę A do osoby B, dzięki językom naturalnym, ale także dzięki mimice, gestom, dotykowi, ruchom, mowie ciała - kom. niewerbalne.
przekazywanie treści psychicznych odbywa się z reguły za pośrednictwem znaków (najdoskonalszy zbiór to języki naturalne)
znaki są rzeczywistością materialną np. uśmiech, czerwone światło, plakaty, gazety
komunikacja wymaga kodów, które także określają wzajemne relacje znaków wchodzących w ich skład
przekazywanie/odbieranie znaków i kodów jest jedna z form aktywności znaków społecznych
Komunikacja jest centralna działalności w naszej kulturze. W tej nauce istnieją dwie główne szkoły:
Komunikowanie jaki przekaz wiadomości, zajmuje się sposobem w jaki nadawca koduje i dekoduje wiadomości, bada rodzaj środka przekazu z jakiego skorzysta nadawca, a także wydajność i dokładność przekazywanych wiadomości. Szkoła ta widzi komunikowanie jako proces, dzięki któremu jedna osoba wpływa na zachowanie i stan umysłu drugiej.
Zawiera takie elementy:
NADAWCA |
KANAŁ |
ODBIORCA |
Język nadania komunikatu, Wiedza, Doświadczenia, Przeżycia, Wykształcenie, Pr. Socjalizacji, Percepcja( Empataia( Kreatywnośc, Plastyczność (może dojść do złego odbioru) |
Komunikacyjny szumy |
Język odbiorcy Odbieranie informacji przez te same elementy co u nadawcy |
Odbiorca jest komunikatywny
Człowiek jest komunikatywny, wówczas gdy nadany komunikat został przez odbiorcę odebrany zgodnie z intencją nadania.
II. Komunikacja jako produkcja i wymiana znaczeń. Szkoła ta zajmuje się, tym w jaki sposób informacje i teksty wchodzą w interakcje z ludźmi w wyniku czego powstają znaczenia, a także rolą tekstu w naszej kulturze.
Badania nad komunikacja to badania tekstu i kultury.
Elementy procesu komunikacji:
uczestnicy - odgrywają oni role nadawców i odbiorców procesu komunikacji, proces ten może mieć charakter sformalizowany ( role ściśle określone, jednoznaczne i niewymienialne), a także niesformalizowany (role jednoczesne, wymienialne np. koleżanka i córka, studentka i klientka w sklepie); każda jednostka komunikująca się posiada własne doświadczenia, idee, uczucia, nastroje oraz świat, w którym funkcjonuje, dlatego też komunikat wysyłany i odbierany może być różnie interpretowany.
Kontekst - warunki w jakich odbywa się proces komunikowania, można mówić o kilku aspektach kontekstu komunikowania (aspekt fizyczny, historyczny, psychologiczny, kulturowy) - każdy komunikat uzależniony jest od polityki, ekonomii, kultury, a także cywilizacji.
Komunikat - zajmuje centralne miejsce w procesie komunikacji między jego nadawcą a odbiorcą, nazywany jest tez przekazem komunikacyjnym; jest to kompleksowa struktura, na którą składają się znaczenia, symbole, kodowanie i dekodowanie, forma i organizacja tego komunikatu);
Znaczenia - czyste idee i uczucia istniejące w ludzkich umysłach przekładane na znaczenia, które muszą być dzielone z pozostałymi uczestnikami procesu
Symbol - zarówno słowo, gest i mimika
Kodowanie/dekodowanie - proces transformowanie idei uczuć w symbol oraz odkodowywanie tych idei, uczuć w określone symbole - są to procesy bezwiedne
kanał komunikacyjny -droga przekazu i środki transportu za pomocą których przekaz pokonuje drogę od nadawcy do odbiorcy, w komunikowaniu bezpośrednim używa się wszystkich pięciu kanałów sensorycznych( tj. wzroku, słuchu, smaku, dotyku, węchy); w komunikowaniu pośrednim kanały są zredukowane do wzroku i słuchu.
.
szumy komunikacyjne - źródła zakłóceń, mogą mieć charakter zewnętrzny, wewnętrzny i semantyczny; każdy szum może blokować proces komunikacji na poziomie dekodowania:
szum zewnętrzny - np. nieodpowiednia temperatura, niewygodne krzesła
szum wewnętrzny - uczucia i predyspozycje społecznie uczestników komunikacji, np. ból głowy, zęba, uczucie sympatii itp.
szum semantyczny - konsekwencja zamierzonego lub niezamierzonego użycia przez nadawcę znaczenia, które blokuje precyzyjne odhodowanie informacji
sprzężenie zwrotne - reakcja odbiorcy na komunikat po jego odkodowaniu, mówi nam czy przekaz został usłyszany, zobaczony i zrozumiany; typy sprzężenia zwrotnego: np. bezpośrednie, natychmiastowe, pośrednie opóźnione.
Komunikowanie jest procesem porozumiewania się jednostek, grup, instytucji, a jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideałami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki:
Poziom intrapersonalny - komunikowanie się człowieka z samym sobą; odbieranie i reakcja centralnego układu nerwowego na bodźce płynące z organizmu, np. poczucie braku bezpieczeństwa, głodu, zimna
Poziom interpersonalny - komunikowanie to powstało na skutek podjęcia przez ludzi pierwotnych próby łączenia się w grupie; zanim powstała mowa ludzie porozumiewali się za pomocą sygnałów niewerbalnych.
Komunikowanie grupowe - zaczęło wykształcać nowe formy komunikacji wytworzone w sytuacji ludzkiej integracji; obowiązują tu normy wynikające z kontroli i hierarchii w społeczeństwie; ten poziom komunikacji wiąże się również z bezpośrednim kontaktem i interakcjami uczestników procesu komunikowania.
Interakcje- oddziaływanie, tworzenie więzi:
proste: A->B, B->A
złożone: A->B, B->C, C->A
Komunikowanie międzygrupowe - pojawiło się wraz z pierwszymi strukturami społecznymi; uzależnione jest od budowy struktury (nie wszyscy członkowie maja bezpośrednie, osobiste kontakty), np. wspólnoty lokalne, stowarzyszenia; odnosi się do dużych grup.
Komunikowanie instytucjonalne - powstało na skutek pojawienia się władzy politycznej i jej formalnych struktur; proces komunikowanie na tym poziomie jest sformalizowany, role nadawcy i odbiorcy są tu jednoznacznie określone w przeciwieństwie do w/w poziomów.
Komunikowanie masowe - najnowszy poziom komunikowania społecznego, powstało w momencie narodzin pierwszego środka masowego przekazu ( XV w. - książka_ zostało wzbogacone współcześnie o prasę, telewizję radio, Internet. Najszczerszy proces komunikowania się, występuje w społeczeństwie ponieważ w podawaniu i wymianie informacji uczestniczy największa liczba ludzi.
Komunikowanie jest jedynym z najstarszych procesów społecznych, towarzyszy człowiekowi od momentu kiedy istoty ludzkie zaczęły żyć w grupach i organizować pierwsze struktury.
Charles Cooley jest jednym z prekursorów obszaru badań, które nazwał komunikacją; określił on komunikowanie jako swego rodzaju mechanizm, dzięki któremu stosunki między ludzkie istnieją i rozwijają się, a wytworzone przez ludzki umysł symbole są przekazywane w przestrzeni i zachowane w czasie; on pierwszy wprowadził do literatury pojęcie „komunikowanie się” i dostrzegł, że obejmuje ono wyraz twarzy, gesty, postawę, tonację głosu, słowo, pismo i druk. Dzisiaj komunikowanie, czyli naukę o komunikowaniu należy rozumieć jako systematyczne studia obejmujące wszystkie elementy, fazy i aspekty społecznego procesu komunikowania zarówno bezpośredniego jak i pasywnego (dokonuje się za pomocą środków masowego przekazu)
Wiedza o komunikowaniu się pojawiła się wraz z upowszechnieniem kolejnych środków przekazu w tzw. epoce medialnej.
Ch. Cooley użył po raz pierwszy terminu komunikowanie w 1884 roku.
k. perswazyjny - przekazanie do przedmiotu danego komunikatu.
Klasyczne sposoby porozumiewania się.
komunikowanie interpersonalne:
bezpośrednie
medialne
komunikowanie masowe pośrednie
Komunikowanie interpersonalne bezpośrednie - związane jest z dużą
emocjonalnością, odbywa się twarzą w twarz, bez użycia środków medialnych
Komunikowanie interpersonalne medialne- odbywa się za pomocą środka masowego przekazu
Kom. interpersonalne powstało na skutek podjęcia przez ludzi pierwotnych próby łączenia się w grupie, nim powstała mowa, ludzie porozumiewali się za pomocą sygnałów niewerbalnych. Komunikacja werbalna wzbogaciła prymitywne formy porozumiewania się.
Kom. interpersonalne jest interakcją pomiędzy nadawcą a odbiorcą danego komunikatu. Jako interakcja wpływa na proces relacji i wywołuje określone zachowania społeczne. Wszystkie jednostki ludzkie mają charakter wynikający z waloru komunikacyjnego , barier; problemy psychiczne mogą zakłócić proces komunikacji pomiędzy nią a jej otoczeniem.
Czynniki, które odgrywają szczególne role w procesie komunikowanie interpersonalnego to :
postawa i płeć uczestników rozmowy
zachowania dotykowe
kontakt wzrokowy lub jego brak
kod zapachowy
wysokość głosu
kod termiczny
Dodatkowo na proces komunikowania wpływają:
cechy rasowe
postawa
sposób mówienia
akcent
wyraz twarzy
gesty fizyczne
ubiór
Główne przyczyny zaburzeń w komunikowaniu się:
brak przygotowania się do rozmowy
brak jasności komunikatu
niedokładny ubiór/ wybiórczość
okoliczności( w jakim czasie i miejscu odbywa się komunikowanie)
subiektywizm odbioru informacji
brak zaufania/ szacunku dla nadawcy kom
Efektywność procesów komunikowania niezależnie od poziomów, na których zachodzą oraz sposobu porozumiewania, zależy od dwóch podstawowych form:
k. werbalnego
k. niewerbalnego
Zazwyczaj te formy występują jednocześnie uzupełniając się, ale istnieją wyjątki od tej reguły (np. czytelnicy)
Komunikacja werbalna to komunikacja z użyciem języka, dzięki któremu wyrażane są uczucia i idee. Może być ona realizowana formie pisemnej, bądź ustnej.
Forma ustna:
daje komunikującym się znacznie większe możliwości ekspresji uczuć i myśli, ponieważ jest wzmocniona o komunikowanie niewerbalne
stwarza dogodniejsze warunki do nawiązywania kontaktów komunikacyjnych na poziomie fatycznym, jest także bardziej skuteczne na poziomie instrumentalnym i efektywnym
pozwala również na sugerowanie, a także natychmiastową reakcję uczestników - prowadzenie do sprzężenia zwrotnego
trudności - problemy związane z dekodowaniem przekazu na poziomie semantycznym oraz inne bariery, które są spowodowane działaniami komunikacyjnymi stosowanymi przez uczestników procesu komunikacji
Forma pisemna:
ma zwykle charakter formalny
zaleta jest trwałość, możliwość starannego przygotowania
wada jest formalny i zamknięty charakter oraz brak możliwości bezpośredniego sprzężenia zwrotnego
Komunikowania niewerbalne:
zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie
informuje ono o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itp.
Komunikaty te nadawane i odbierana są najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadane czy odbierane świadomie (tak jak większość gestów, emblematów czy wiele wyrazów mimicznych)
Grupy sygnałów niewerbalnych:
mimika twarzy - wyjawia stany emocjonalne, postawy
pantomimika (gesty):
emblematy - zastępują słowa i zdania
regulatory - kontrolują i regulują płynność konwersacji lub transakcyjnego komunikowania, (np. podanie ręki)
ilustratory - ilustrują wypowiedź (np. "taaaki duży")
adaptory - pomagające przystosować się do sytuacji (opanowanie emocji, przebywanie z ludźmi, zaspokojenie potrzeb - dotykanie warg, drapanie się po karku, pocieranie nosa, poprawianie okularów itp.)
pozy - ukazują wyolbrzymianie uczucia i akcentują je lub przeciwnie - ukrywają
zachowania przestrzenne (proksemika)- sympatia/niechęć, pozycja społeczna, polega na stosowaniu dystansu interpersonalnego
oczy (ruchy oczu, odruch źreniczny i wielkość źrenic, częstość mrugania, kierunek patrzenia, kontakt wzrokowy, wielkość oczu itp.) - ukierunkowanie uwagi, rodzaj wyobraźni (wzrokowiec, słuchowiec, kinestetyk), stan emocjonalny, przykrość-przyjemność, lubienie-nielubienie
Grupy sygnałów niewerbalnych:
panajęzyk:
cechy wokalne głosu: ton, wysokość, natężenie, głośność, modulacja oraz tempo mówienia
interferencje wokalne - wzajemne oddziaływanie na siebie dwu lub większej ilości głosów oraz wszelkich dźwięków panajęzycznych
samoporezentacja:
powierzchowność - ubranie, fryzura, makijaż, biżuteria i inne
wygląd fizyczny i budowa ciała
chronemika - wykorzystanie czasu jaki sygnału komunikacyjnego(np. punktualność, czas trwania jakiegoś zdarzenia)
elementy otoczenia -np. temperatura, oświetlenie czy kolor mogą wpływać na zachowanie ludzi
|
Niewerbalne |
Werbalne |
Stopień jednoznaczności |
Bardziej dwuznaczne |
Bardziej jednoznaczne |
Czas trwania |
Charakter ciągły |
ulotne i krótkie |
Liczba kanałów |
Wiele |
Ogranicza się do wzroku i słuchu |
Stopień ustrukturyzowania |
Nie ma struktury lub jest ona bardzo słabo zarysowana |
Wyraźna struktura - reguły gramatyczne, syntaktyczne, |
Charakter językowy |
Pozalingwistyczny |
system arbitralnych znaków |
Stopień powiązania formy i treści |
Analogowe - forma i treść są ze sobą powiązane i wzajemnie się warunkują |
Digitalne - forma i treść nie są ze sobą powiązane, związek między przedmiotem znaczonym a jego oznaczeniem ma charakter arbitralny |
Wgląd w uczucia |
Pozwala w miarę precyzyjnie poznać uczucia |
Nie zawsze daje wgląd w uczucia - słowa często starają się je ukryć |
Sposób nauki |
Spontaniczne, stosowane sygnały nabyte w drodze naturalnej obserwacji otoczenia |
Efekt żmudnego procesu uczenia się mowy, a następnie zdobywanie umiejętności czytania i pisania |
Znaczenie komunikowania |
Zdeterminowane kulturowo, chociaż występuje miedzkulturowe podobieństwa |
Niemożliwe do odkodowania w wypadku nieznajomości języka |
Albert Mehrebian
Zasada 3V (verbal, vocal, visual) - mówi o tym jak człowiek jest postrzegany przez druga osobę:
7% słowa
38% głos
55% mowa ciała
Mity na temat mowy ciała:
Mit 1. Mowa ciała to język:
mowa ciała NIE jest językiem, wykształciła się znacznie wcześniej i posiada większą moc, niż sam język wykraczając poza słowa i symbole
języki są systemami arbitralnych symboli określających przedmioty, zdarzenia, procesy i związki
przykładami języków są: j. Naturalne,( np. polski, angielski); j. Migowe, komputerowe,( Pascal, C++), matematyka, flagi, alfabet Morse'a. Nuty
aby zrozumieć którykolwiek z języków należy znać odpowiedni kod. Ważny jest arbitralny związek między słowem a jego znaczeniem
w wypadku mowy ciała nie może dokładnie sprecyzować i zdefiniować znaczenia konkretnych ruchów
Mit 2. Można bez problemu rozszyfrować człowieka po mowie ciała:
„język ciała” nie ma jasno sprecyzowanych definicji słownikowych
jest w przeważającym stopniu analogowy - oparty na obrazach. Oznacza to, ze przesyła informacje bezpośrednio, naturalnie i w sposób ciągły
jest bardzo niejednoznaczny i nieprecyzyjny
aby zrozumieć mowę ciała należy szukać wzorów, a nie dokładnych odpowiedników
Mit 3. Można się nie komunikować:
nie można się nie komunikować
przekazywanie komunikatów może występować zamierzenie lub niezamierzenie
mimika, gestykulacja, sposób chodzenia, wzrost, kondycja, styl ubierania to tylko niektóre ze sposobów komunikacji
Mit 4. Przekazy zawsze oznaczają coś konkretnego:
to ludzie, a nie przekazy mają znaczenie. Komunikat wysłany nie zawsze równa się komunikatowi odebranemu.
Przekazy są tylko nośnikami znaczenia, a same znaczenia znajdują się w głowach ludzi
Mowa ciała pełni wyłącznie funkcje reprezentacyjną i symboliczną
Aby odpowiednio ja zrozumieć, niezbędna jest obecność kontekstu, który mówi nam, w jaki sposób odebrać przekaz
Mowa ciała jest też kontekstem dla innych przekazów (np. komunikacja werbalna)
Kinezjetyka - mowa ciała, np. mimika twarzy, gestykulacja, sposób patrzenia
Dwa znaczenia : do XVI wieku dzielenie się , po XVI transmisja, przekaz
J. Dewey - uważał, że społeczeństwo istnieje nie tylko dzięki przekazywaniu informacji o komunikowaniu się, ale że jego istnienie polega na procesach przekazu i komunikacji
W. Schramm- nazwał komunikowanie narzędziem, które pozwala społeczeństwom egzystować, ze względu na swój charakter wyróżnia ludzi o istot żywych
Komunikacja - naukę o komunikowaniu należy rozumieć jako systematyczne studia obejmujące wszystkie elementarne fazy i aspekty społecznych procesów komunikacyjnych, zarówno bezpośrednich jak i pośrednich, dokonujące się za pomocą środków maskowego przekazu. Wiedza o komunikowaniu, zwłaszcza masowym, rozwijała się wraz z pojawieniem i upowszechnieniem kolejnych środków masowego przekazu w tzw. epoce medialnej.
Cechy komunikowania:
proces społeczny
zachodzi w określonym kontekście społecznym
proces kreatywny
ma charakter dynamiczny
proces symboliczny
proces interakcyjny
zasadniczo celowe i świadome
nieuchronne
proces złożony
proces nieodwracalny ( raz nadany komunikat zostaje odebrany)
Bariery komunikacyjne- wszystkie czynniki utrudniające zrozumienie przekazu zawartego e w wypowiedzi. Rodzaje fizyczne i psychologiczne:
różnice kulturowe - nasza przeszłość i wpisane w nią doświadczenia w decydujący sposób wpływają na nasz system poznawczy. Różnice w interpretacji tej samej wypowiedzi przez kilka osób
brak umiejętności decentracji - pełne zrozumienie rozmówcy możliwe jest dzięki przyjęciu jego perspektywy; kto, kto całą swoją świadomość skupia na własnej osobie nie jest zdolny przyjąć innego niż własny punkt widzenia, nie może on być dobrym słuchaczem, a tym samym dobrym rozmówcą (mówcą)
utrudnienia percepcyjne - trudno o efektywna komunikację, jeżeli nie rozumiemy rozmówcy, ponieważ ten mówi zbyt szybko, niewyraźnie artykułuje wyrazy, jaka się etc.
Stereotypy - chętniej słuchamy osób o wysokim statusie społecznym niż tych, których status jest niski. Jeżeli rozmówca posiada określone atrybuty wskazujące na wysoki status społeczny, wówczas poświęcamy mu więcej uwagi, okazujemy więcej uprzejmości, chętniej zgadzamy się z jego poglądami
Wybiórczość uwagi - poważnym utrudnieniem jest koncentrowanie się jedynie na określonych faktach zamiast całokształcenia wypowiedzi. jeżeli słuchacz całą swoją uwagę skupia na tym , by zrekonstruować przebieg zdarzenia, które jest przedmiotem opowieści, może nie dostrzec innych ważnych aspektów
Samopoczucie - sposób patrzenia na życie w dużej mierze zależy od uwarunkowań psychologicznych. Wartości, poglądy, cele wyznaczają ogólne i relatywnie stałe ramy, natomiast stan psychofizyczny doraźnie zmienia sposób postrzegania zdarzeń
Techniki aktywnego słuchania :
odzwierciedlanie - informujemy rozmówcę jak zrozumieliśmy jego odczucia lub intencje
parafrazowanie - ujmujemy w inne słowa zasłyszany komunikat, upewniając się czy dobrze został zrozumiany
klaryfikacja - skłaniamy rozmówcę do skoncentrowania się na głównej idei komunikatu lub prosimy o bardziej precyzyjne wyjaśnienie sprawy
potwierdzenie - odpowiadamy pewne słowa, potwierdzając, że jesteśmy zainteresowani wypowiedzią i słuchamy uważnie
Autoprezentacja - celowe działanie zmierzające do wytworzenia w otoczeniu społecznym (audytorium) pożądanego przez jednostkę wizerunku własnej osoby; zarządzanie wizerunkiem
Psychologowie mianem autoprezentacji określają proces kontrolowania przez jednostkę sposobu, w jaki jest postrzegana przez otoczenie, autoprezentacja określana jest jako manipulowanie otoczeniem.
Zachowania i motywacje autoprezentacyjne:
podawane w literaturze motywy podejmowania zachowań autoprezentacyjnych:
dążenie do maksymalizacji bilansów zysków i kosztów w relacjach społecznych
podwyższenie/ ochrona poczucia własnej wartości
tworzenie, podtrzymywanie określonej tożsamości
motywacja autoprezentacyjna:
wzrasta w sytuacji bycia w centrum uwagi
zależy od wartości i znaczenia oczekiwanych rezultatów, od tego jakie konsekwencje dla nas będzie miało wywarcie takiego a nie innego wrażenia
Ważne:
Autoprezentacja wzrasta, gdy oceniająca osoba jest płci przeciwnej, o cechach pożądanych społecznie, atrakcyjna, kompetentna, o wysokiej pozycji społecznej, obdarzona władzą.
Analiza audytorium
Przygotowując prezentację trzeba rozważyć do kogo adresujesz swoją wypowiedź. Najbardziej udane wystąpienia to tzw. przygotowywane z myślą o konkretnej publiczności z uwzględnieniem wiedzy postaw sympatii i antypatii członków audytorium. Przy trafnej analizie audytorium można tak kierować swoją prezentacją, by osiągnąć swoje cele przy tym audytorium.
Strategie autoprezentacji
1) ingracjacja
• jej celem jest sprawienie na audytorium wrażenia osoby sympatycznej i atrakcyjnej przebywanie z którą jest nagradzające dla partnera
• formami/technikami igracjacji które służą zwiększeniu właściwej atrakcyjności dla partnera są: konformizm, podnoszenie wartości partnera, świadczenie uprzejmości, opisywanie własnej osoby
• im większa doniosłość bycia atrakcyjnym i im większe subiektywne prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu, tym silniejsza tendencja do podjęcia integracji
• dylemat intgracjatora - im większa zależność tym większa motywacja do integracji ale też większy krytycyzm odbiorcy naszych zachowań i w konsekwencji większe prawdopodobieństwo
2) zastraszanie
• dążenie do tego by partner przypisał aktorowi właściwość „bycia niebezpiecznym” osoba podejmująca zastraszanie chce wzbudzić strach
• przykładem intymediatora może być bandyta wymuszający pieniądze - sugeruje on otoczeniu taki wizerunek własnej osoby która zwiększa zakres sprawowania przez niego społecznej kontroli
• intymidacja to forma przeciwstawna do integracji, zachowania takie zmniejszają atrakcyjność aktora, zwiększają dystans między partnerami. Dlatego intymidacja pojawia się najczęściej w interakcjach, które nie są całkowicie dowolne (rodzina, praca, szkoła, wojsko)
• intymidatoria nie muszą być w pełni świadomą manipulacją otocznieiem, mogą być spontaniczne
3) promowanie siebie
• dążenie aktora do przypisania mu oceny „bycia kompetentnym” poprzez prezentowanie wysokiego poziomu uzdolnień ogólnych np. inteligencji oraz specyficznych np. szybkiego pisania. Łączy sobie cechy 2 pierwszych form autoprezentacji
• posługujemy się nią niemal zawsze, niezależnie od kontekstu sytuacyjnego
• dotyczy centralnych składników „Ja” dlatego ma charakter selektywny a nie totalny. Ludzie nie mają problemów z przyznawaniem się do swoich braków zajmujących peryferyczne miejsce w strukturze „ja”. Zawsze staramy się utrzymać wizerunek osoby sprawnej i kompetentnej na wymiarach centralnych dla poczucia własne wartości
• Paradoks autopromotora - bierze się stąd że silne, autoprezentacyjne roszczenia do wysokiego poziomu kompetencji podejmujemy w sytuacji wątpliwych kompetencji zazwyczaj prowadzi to u odbiorcy do uruchomienia „poprawki zmniejszającej ”
* zależnie od kontekstu kulturowego i sytuacyjnego eksponujemy, bądź łatwość z jaką przychodzi nam uzyskiwanie sukcesów (sugerujemy w ten sposób, że mamy wybitne uzdolnienia), bądź tez ogrom wkładu pracy (wskazujący partnerowi, że jesteśmy zdolni do dużego wysiłku)
4) świecenie własnym przykładem:
autoprezenter „moralista” dąży do tego, by inni postrzegali do jako prawego i moralnego, podnieśli swoją uczciwość, obowiązkowość itd.
Ten typ dokonuje się przez czyny
Protoplastami osoby moralnej byli np. Budda, Ghanki, Nelson Mandela itp., jednym z wariantów moralnej autoprezentacji jest :wojująca ideologia: dla obrony swoich przekonań ( np. prawa człowieka), ludzie poprzez dobrowolne ograniczenia próbują wpłynąć na instytucje dysponujące wysoką mocą społeczną
Osoba dokonująca autoprezentacji moralnej podwyższa swoje możliwość wpływu społecznego przez zaktywizowanie u partnera normy społecznego zobowiązania
5) Wizerunek człowieka bezradnego:
forma autoprezentacji stosowana przez osoby nie posiadające zdolności i kompetencji itd. Aktor wykorzystuje tu własną słabość i zależność. Poprzez podkreślenie braku zdolności i wyeksponowanie zależności od innych, aktor stara się zaktywizować u partnera normę zobowiązania czy odpowiedzialności i solidarności społecznej (za innych), skłania go do pomocy
strategia ta jest ryzykowana i rzadko stosowana, gdyż wiąże się z kosztami (np. zagrożenie poczucia własnej wartości)
6) strategia edynburska:
sprawia wrażenie, że nie robi się nic innego poza pracą
7) strategia harwardzka:
polega na sianiu leku w sercach kolegów przez sprawianie wrażenia, że nigdy się nie uczymy, a pomimo tego otrzymujemy wysokie oceny
8) Pławienie się w cudzej chwale:
dążenie do poprawienia własnego wizerunku przez wiązanie się z ludźmi, którzy odnieśli sukces lub są słowni
9)Kierowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki:
tworzenie utrudnień i wymyślanie usprawiedliwień dla samego siebie, żeby w wypadku niepowodzenia dysponować gotowym wytłumaczeniem
Tworzenia wizerunku własnego:
Świadome kreowanie wizerunku własnego wymaga nie tylko sprawności w komunikowaniu (zarówno werbalny i niewerbalnym) czy umiejętności wykorzystania atrybutów, które pozwalają zyskać akceptację społeczna, ale także wiedzy na temat metodologii dokonywania tego rodzaju zmian. W całym procesie można wyróżnić następujące etapy:
dokładne poznanie samego siebie, swojego dotychczasowego wizerunku
określenie wizerunku docelowego
wybór obszarów zmian
wprowadzenie zmian z podziałem na długoterminowe (np. przekwalifikowanie się) i krótkoterminowe (np. zmiana stylu ubierania się)
okresowa kontrola i wyciągnięcie wniosków na przyszłość
Samoutrudnianie jako forma autoprezentacji:
Samoutrudnianie jest to zachowanie, które niepewny sukces u człowieka przejawia nie po, ale jeszcze przed ogłoszeniem czy dostępem do wyników. Działanie to ma na celu ochronę przed ewentualna porażką, a właściwie wskazuje na możliwą przyczynę - inną niż brak zdolności.
Andrzej Sznupek określa samoutrudnianie jaki formę autoprezentacji.
W literaturze znajdujemy opisy 3 form strategii samoutrudniania:
behawioralna - podmiot przez własne działanie utrudnia sobie osiągnięcie sukcesu np. pije alkohol przed ważnym zadaniem czy rezygnuje z przygotowań do egzaminu
niebehawioralna - demonstracyjne okazywanie przed przystąpieniem do działania różnego typu słabości: symptomów lęku, pogorszenia nastroju, dolegliwości fizycznych
symboliczna - polegająca na negatywnej percepcji sytuacji zadaniowej, czyli spostrzeganiu warunków jako mniej korzystnych niż są one w istocie np. zadania jako trudniejszego a partnera, z którym osoba ma współpracować, jako mniej zdolnego
Strategie samoutrudniania:
Strategie te pełnią tą samą funkcję - wskazują jak wcześniej wspomniano, na inną niż brak uzdolnień intelektualnych przyczynę ewentualnej, późniejszej porażki: „gdybym nie pił”, „gdybym był w lepszym nastroju” itp.
Prawdziwie utrudniające są strategie behawioralne, które mogą bezpośrednio wpływać na wynik (np. brak przygotowania), pozostałe 2 formy w większym stopniu wpływają nie tyle na wynik, co obraz osoby je stosującej (hipochondryk czy pesymista)
Wystąpienie publiczne - składniki (częśći):
inwencja - wybór celu i przedmiotu mowy, ustalenie przekonujacych argumentów
kompozycja - uporządkowania materiałów w celu wywarcia największego wrażenia, dobór argumentów racjonalnych i emocjonalnych
erokucja - dobór właściwych słów
wygłoszenie - dopasowanie wzajemne głosu i gestów
pamięć - opanowanie i przećwiczenie treści mowy
Funkcje retoryki:
informacyjna - skierowana do intelektu odbiorcy, argumentująca racjonalnie
estetyczna - wywołująca zachwyt, urzekająca pięknem formy
emocjonalna - opanowująca wolę słuchacza, wzruszająca, argumentująca emocjonalnie
Retoryka posługuje się różnymi typami argumentacji:
jednostronne - eksponujące wyłącznie zalety punktu widzenia mówcy
dwustronne - obok zalet dostrzeganie wad
zwężające - przechodzące od argumentów ogólnych do szczegółowych
rozszerzające - od argumentów szczegółowych do ogólnych
Chwyty artystyczne, które może wykorzystać menadżer w swojej autoprezentacji to m.in.:
odwołanie do wiedzy audytorium
odwołanie się do litości
odwołanie się do próżności słuchacza
odwołanie się do uczuć słuchacza
odwołanie się do tłumu, demagogiczne
odwołanie się do powag, autorytetu
Efekty ważne podczas autoprezentacji publicznej:
efekt „pierwszego wrażenia” - towarzyszy pierwszej chwili kontaktu i jest niezwykle ważny, gdyż nigdy nie można zrobić pierwszego wrażenia po raz drugi. Ludzie szybko wyrabiają sobie opinie, a wolno ja zmieniają. Ludzie formułują swoje pierwsze opinie w tzw. „pierwszych trzech dziesiątkach”
pierwsze 10 sek
pierwsze 10 elementów stroju i postawy
pierwsze 10 słów, które się wypowie
Raz nabytego wrażenia ludzie pozbywają się bardzo niechętnie. Po prostu nie lubią zmieniać swych przyzwyczajeń i przyznawać się do pomyłki- nawet przed samym sobą - dlatego warto zabiegać o swoje pierwsze dobre wrażenie.
efekt aureoli - efekt pierwszego wrażenia ma znaczenie dla wizerunku menadżera, czyli jak będzie on postrzegany w przyszłości. Złe pierwsze wrażenie bardzo trudno zatrzeć, ponieważ nie lubimy zmieniać raz przyjętej opinii na czyjś temat. Dobre wrażenie o człowieku również może długo pozostawać w świadomości, utrzymać się pomimo ewidentnych zdarzeń wskazujących , że ktoś pozytywnie przez nas postrzegany wcale na pozytywne opinie nie zasługuje. Utrzymanie się ogólnego dobrego albo złego wrażenia o menadżerze powoduje, ze dobrze (albo źle) myślimy również o jego poszczególnych cechach albo działaniach. Zjawisk to nosi nazwę efektu aureoli - jest to wpływ ogólnego wrażenia na specjalne wrażenia.
efekt kontrastowania - ludzie bardzo często kształtują swoja opinię o kimś na podstawie cech, faktów, zdarzeń łatwych do dostrzeżenia, spektakularnych, wykorzystując swą skłonność do generalizacji
efekt pierwszeństwa i świeżości - gdy w planach są również autoprezentacje innych menadżerów najlepiej wystąpić na początku i na końcu. Odbiorcy najdokładniej zapamiętują to co się wydarzyło ( o czym się mówiło) na początku oraz to co się wydarzyło na końcu
Wywieranie wpływu na ludzi - materiały Michała D.:
•Indywidualne
• Masowe
REGUŁY
a) WZAJEMNOŚĆ
•Opiera się na wzajemnych przysługach
•Dzięki wyświadczeniu przysługi przez nas rośnie szansa, że nam zostanie wyświadczona przysługa
•Nawet niechciana przysługa powoduje odwdzięczenie się
b) ZAANGAŻOWANIE I KONSEKWENCJA
•Bazuje na skłonności do angażowania się
•Konsekwentne trzymanie się raz podjętej decyzji
•Wewnętrzna odpowiedzialność za decyzję
c) SPOŁECZNY DOWÓD SŁUSZNOŚCI
•Odwołanie się do instynktu stadnego
•Chcemy być tacy, jak inni
•„Tłum ma zawsze rację”
•Skonformizowana opinia
d) LUBIENIE I SYMPATIA
•Łatwiej powiedzieć „Tak”, jeśli znamy bądź polubimy rozmówcę
•4 rodzaje ludzi, których lubimy
•Zaprzyjaźnienie się z odbiorcą
•Możliwość warunkowania ofiary
e) AUTORYTET
•Oparty głównie na szacunku i strachu
•Posłuszeństwo wobec autorytetu
•Małe szanse obrony - kapitanoza
•Uwaga na opakowanie (ubiór, wygląd, atrybuty)
f) NIEDOSTĘPNOŚĆ
•Bardziej cenimy to, co niedostępne
• Fala emocji
•„Ograniczona ilość...”, „Nieprzekraczalny termin...”, „Limitowana seria...”, „Elitarny...”
•Obrona - racjonalna analiza
TECHNIKI:
a) zajęcie stanowiska- Nakłonienie do wyrażenia stanowiska * nacisk na realizację deklaracji
b) stopa w drzwi
•Stosowana, gdy zawiodła technika zajęcia stanowiska
• Dwa sposoby zastosowania:
- mała przysługa * duża przysługa
- małe ustępstwo * duże ustępstwo
• Odmiana - stopa w ustach
c)niska piłka
•pierwotna oferta jest bardzo korzystna
• przy realizacji traci ona na atrakcyjności - 2 sposoby
działania:
- odebranie głównych wabików
- dołożenie niepotrzebnych elementów
d)oddziaływanie na emocje
•Odniesienie do podświadomych uczuć
• Odbiorca odbiera rzeczywistość w sposób
zdeformowany
• Fałszywa gwarancja zaspokojenia potrzeb
e) konformizacja opinii
•Uogólnienie przekazywanego komunikatu
• Opinia niewielu staje się opinią ogółu
• Stosowana przy badaniach opinii publicznej
f) uwypuklenie własnej atrakcyjności fizycznej
•Wygląd inny, niż w rzeczywistości
• Trojakie zastosowanie:
- adoracja kobiety przez mężczyznę
- bezpośrednie kontakty biznesowe
- kandydowanie na stanowisko pracy
NARZĘDZIA:
a) wyzwolenie - reakcja
•Odbiorca otrzymuje bodziec wywołujący pożądaną
reakcję
• Opiera się na automatycznym podejmowaniu
większości decyzji
• Narzędzie łatwe do wykorzystania w procesie
wywierania wpływu
b) skrót myślowy
•Fragmentaryczny obraz sytuacji
• Uproszczenie toku myślenia
• Tylko pozytywne elementy opisu sytuacji
• Może być spowodowany wcześniejszym
uwarunkowaniem
c) wyzysk
•Jedna strona jest eksploatowana przez drugą na
szkodę tej pierwszej
• Narzędzie możliwe do zastosowania w różnych
sytuacjach
d)sztuka judo
•Narzędzie stosowane na późniejszych etapach
wywierania wpływu
• Odbiorca podejmuje kolejne decyzje korzystne dla
wywierającego wpływ
• Następne podjęte działania zdają się być logiczną
konsekwencją podjęcia poprzednich działań
NLP
(NEUROLINGWISTYCZNE PROGRAMOWANIE)
a) FILARY
•Relacje międzyludzkie
• Świadomość zmysłowa
• Myślenie wynikowe
• Elastyczność behawioralna
b) POZIOMY LOGICZNE
•Otoczenie
• Zachowanie
• Zdolności
•Poglądy i przekonania
• Tożsamość
• Cel
c) ZMIANA PRZEKONAŃ
•Pomyślmy o prawdziwym przekonaniu
• Jakie są bodźce towarzyszące?
• Jakie przekonanie chcemy zmienić?
• Nałóżmy cechy prawdziwego przekonania na zmieniane
d) ETAPY DROGI DO SUKCESU
•Określ swój cel
• Podejmij działania
• Wykaż świadomość zmysłową
• Wykaż elastyczność zachowania
e)SPOSOBY WYWIERANIA WPŁYWU
•Wykreowanie siebie na autorytet
• Oddziaływanie na podświadomość
SYMULACJA
•otrzymywane komunikaty nie kryją żadnego znaczenia
• niemal pełna swoboda działania ze strony wywierającego
wpływ
• najtrudniejszy do odparcia znany sposób wpływania
na ludzi
• potężna moc manipulacyjna
• zdobywanie wiedzy o obronie przed symulacją
może zniszczyć psychikę
• ofiara staje się podatna na inne sposoby manipulacji
PODSUMOWANIE
•Nie zawsze jesteście kowalami swojego losu
• Można manipulować druga osobą na różne sposoby,
których dobór zależy od woli manipulującego
• Możecie być manipulowani mając pełną tego
świadomość
• Najlepsza obrona - zdrowy rozsądek, pewność siebie i
posiadana wiedza, jak cofnąć skutki wpłynięcia na nas