Wykład I 20.02.2007 r.

Literatura:

„Prawo handlowe dla ekonomistów” - K. Kruczarak.

„Prawo gospodarcze dla ekonomistów” - W. Siuda, J. Kufel.

T: Pojęcie prawa gospodarczego i morskiego prawa gospodarczego.

Geneza:

Około XVII / XVIII kiedy zaczęły powstawać firmy rozpoczęła się tendencja żeby w prawie cywilnym wyodrębnić (wydzielić) normy prawne, które regulują obrót gospodarczy.

Prawo cywilne=> obrotu gospodarczego

Prawo handlowe =>obrotu profesjonalnego. To prawo cywilne dla potrzeb zawodowych.

XIX w. powstają wielkie kodyfikacje narodowe prawa cywilnego

HGB - kodeks handlowy (w tym kodeks morski) do 1961r.

Napoleon - kodeks cywilny i handlowy, który obowiązuje do dziś

Polska w okresie międzywojennym 1934 r. miała polski kodeks handlowy

W pierwszych dobach rozwoju kapitalizmu =>wolna konkurencja, państwo nie ingeruje i prawo handlowe wystarczało. kapitalizm rozwijał się w inny sposób =>interwencjonalizm gospodarczy. Nigdy nie sprawdził się całkowity liberalizm gospodarczy. W jakims stopniu państwo zawsze ingeruje w gospodarkę.

Prawo gospodarcze powstało w latach 20 tych XX wieku ( ok. 1920) w Niemczech.

Rozwijało się niezwykle skutecznie w hitleryzmie. idealnie pasuje do systemów totalitarnych. Etatyzm- ogromny udział państwa.

Dziś dziedzina prawa występuje wszędzie.

Prawo gospodarcze - ogół norm prawnych regulujących zasady podejmowania działalności

gospodarczej, rodzaje i strukturę prawną przedsiębiorców, działalność

gospodarczą i stosunki prawne powstają w związku z tą działalnością.

W naukach prawnych wyodrębniono co najmniej 40 różnych koncepcji prawa gospodarczego (zob. M. Zdyb, W. R Schlueepp). Jest to nadal jeden z najbardziej kontrowersyjnych problemów. Do niedawna dominowały koncepcje tzw. kompleksowe i niekompleksowe prawa gospodarczego. Obecnie nawiązuje się do podziału prawa na publiczne i prywatne.

Niekompleksowe - To prawo handlowe dziedziny prawa cywilnego (prywatnego)

Kompleksowe - tylko prawem np. publicznym, administracyjnym.

Koncepcja kompleksowego ujęcia prawa gospodarczego :

Całokształt norm prawnych regulujących stosunki gospodarcze bez względu na to czy są to normy cywilne, administracyjne, karne.(prywatno-prawne i publiczno- prawne)

Niekompleksowe ujęcie definicji prawa gospodarczego.

„ Przez prawo handlowe należy rozumieć zespół norm, z natury rzeczy należących przede wszystkim do dziedziny prawa cywilnego (prywatnego), które regulują organizację (ustrój podmiotów) gospodarczą oraz czynności handlowe powstające między tymi podmiotami oraz między tymi podmiotami a innymi osobami w obrocie gospodarczym zarówno wewnętrznym (krajowym) jak i międzynarodowym w handlu zagranicznym”.

„ Publiczne prawo gospodarcze jest to prawo interwencji państwa i jego organów oraz aparatu w sferę gospodarczą (Kosikowski). Prawo gospodarcze publiczne ma zabezpieczać funkcjonowanie gospodarki i określa granice polityki gospodarczej państwa, wywodzące się z podstaw zasad konstytucyjnych (Łukaszuk). Przedmiotem publicznego prawa gospodarczego są funkcje państwa w sferze gospodarczej i wszystkie konsekwencje prawne ich sprawowania. Prawo to obejmuje strefę stosunków prawnych, która wypełnia przestrzeń między organami państwa a podmiotami gospodarczymi”. (Rabska).

Analiza prawa morskiego/ co się dzieje z dziedziną prawa( Prawo Morskie)??

Następuje rozwarstwienie, wydzielanie , specjalizują się w określonych normach np.: Morskie Prawo Cywilne, Morskie Prawo Bezpieczeństwa, Morskie Prawo Karne, ..Administracyjne, Morskie Prawo Pracy. Jest coraz więcej uregulowań w prawie morskim. Eksploatacja morza jest teraz znacznie większa.

Morskie prawo gospodarcze - nazywamy tą część prawa gospodarczego i jednocześnie prawa morskiego , które regulują szeroko rozumianą działalność gospodarczą na morzu.

Źródła prawa gospodarczego.

a). Prawo wewnętrzne.

Podstawowymi źródłami polskiego prawa gospodarczego są:

Ustawa z 23.04.1964 r. - Kodeks Cywilny, (obrót powszechny i profesjonalny)

Ustawa z 02.07.2004 r. - O swobodzie działalności gospodarczej,

Ustawa z 15.09.2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych,

Ustawa z 20.08.1997 r. - O Krajowym Rejestrze Sądowym,

Ustawa z 30.04.2004 r. - O postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy

publicznej,

Ustawa z 28.07.2005 r. - O partnerstwie publiczno-prywatnym.

Ustawodawstwo gospodarcze jest bardzo obszerne i obejmuje kilkadziesiąt aktów rangi ustawowej normujących m.in.:

Dawne instytucje handlowe:

Prawo wekslowe (1936),

Prawo czekowe (1936),

Prawo upadłościowe i naprawcze (2003).

Rodzaje przedsiębiorców:

Prawo przedsiębiorstw państwowych (1981),

Prawo spółdzielcze (1982),

Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych (2000),

Ustawa o stowarzyszeniach (1989),

Ustawa o fundacjach (1984).

Ustawa o rzemiośle (1989),

Prawo bankowe (1997),

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej (2003),

Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym (2003),

Ustawa o domach składowych (2000),

Ustawa o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i

spółce europejskiej (2005),

i szereg innych.

Obrót finansowy:

Ustawa o zestawie rejestrowym i rejestrze zastawów (1996),

Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych (1997),

Prawo dewizowe (2002),

Ustawa o obligacjach (1995),

Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (1997),

Ustawa o funduszach inwestycyjnych (2004).

Zabezpieczenie interesu publicznego i bezpieczeństwa obrotu:

Ustawa o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (1997),

Prawo zamówień publicznych (2004),

Ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych (1994),

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (2000),

Ustawa o zwalczanie nieuczciwej konkurencji (1993),

Ustawa o sprzedaży konsumenckiej (2002),

Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów (2003),

Ustawa o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa w spółkach kapitałowych (2005).

Ochrona własności intelektualnej i przemysłowej:

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (1994),

Prawo własności przemysłowej (2000).

Przewozy:

Prawo przewozowe (1984),

Kodeks Morski (2001),

Prawo Lotnicze (2001).

AKTY PRAWNE.

a). Ustawa o portach i przystaniach morskich z 20.12.1996 r.,

b). Ustawa o rybołówstwie z 19.02.2004 r.,

c). Ustawa o dopłatach do umów o budowę niektórych typów statków morskich z

23.03.2005 r.,

d). Ustawa o podatku tonażowym z 24.08.2006 r.

II. Prawo międzynarodowe i regulujące UE.

Prawo wekslowe i czekowe: Konwencje genewskie (1930/1931),

Ochrona własności przemysłowej: Konwencja paryska (1883/1967),

Prawo przewozowe: kolejowe (COTIF - 1980), drogowe (CMR - 1956),

lotnicze (warszawska - 1926, montrealska - 1995), morskie (Reguły Haga -Visby - 1924/1968, Reguły Hamburskie - 1978, PAL - 1976),

Sprzedaż międzynarodowa: Konwencja wiedeńska (1980),

Międzynarodowy arbitraż handlowy: Konwencje nowojorskie - 1958, Konwencja genewska - 1961).

III. Podstawowe instytucje europejskiego prawa gospodarczego.

Swoboda podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej,

Swoboda świadczenia usług,

Prawo spółek ( Societas Europea),

Swobodny przepływ towarów (strefa wolnego handlu, linia celna),

Prawo własności przemysłowej,

Jednolite zasady transferu kapitału,

Prawo rynku kapitałowego i giełdowego,

Wolna konkurencja (zasady uczciwej konkurencji, prawo antymonopolowe, prawo subwencyjne, polityki sektorowe),

Wspólna waluta i polityka pieniężna.

III. Normy pozaprawne (pozasystemowe).

Poza normami prawnymi wewnętrznymi i międzynarodowymi dużą rolę w kształtowaniu stosunków powstających w obrocie gospodarczym odgrywają normy istniejące niejako poza systemem prawa bądź na styku norm prawnych i innych norm społecznych.

a). Normy moralnie i obyczajowe.

( zwłaszcza tzw. etyka biznesu, etyka działalności gospodarczej ).

b). Zwyczaje i prawo zwyczajowe.

„Zazwyczaj handlowy - to pewna powtarzająca się praktyka przyjęta w obrocie

gospodarczym dla rozwiązywania określonej sprawy”.

c).Prawo umowne (lex. contractus).

( Zasada wolności umów, formy standaryzacji stosunków umownych - warunki umów,

regulaminy, wzorce umowne, jednolite reguły praktyki obrotu).

d). Inne normy i zasady.

WYKŁAD II 27.02.2007

Temat: Wolność gospodarcza konsekwencje pojęcia w prawie. Zasady podejmowania działalności gospodarczej i jak można ją rozpocząć.

Zasada wolności gospodarczej.

„Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności gospodarczej, własności prywatnej raz solidarności dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego w Rzeczpospolitej Polskiej”.

(art.20 Konstytucji R.P 1997r).

„Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny”

(art.22 Konstytucji R.P 1997r).

„Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa”.

(art.5 Prawa działalności gospodarczej 1999r).

„Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa”.

( art.6 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 2004r).

WOLNOŚĆ GOSPODARCZA - oznacza wolność podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej bez ograniczeń. Nie ma kraju na świecie, w którym państwo nie ingerowałoby chociaż w najmniejszym stopniu w gospodarkę. Zawsze jest interwencjonalizm. Wolność należy rozumieć przez ograniczenie tej wolności. Im mniej ograniczeń tym więcej tej wolności. ( ustawą można wprowadzać ograniczenie do wolności)

W każdym państwie jest sprawowany nadzór nad gospodarką. Od polityki danego kraju (czy jest to polityka liberalna czy restrykcyjna) zależy prawo gospodarcze. Nasz kraj uregulował to w Konstytucji art.20.

POJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

„Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.”

(art.2 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Cechy działalności gospodarczej:

Zawodowość - stałe uprawnienie, powtarzalność podejmowanych działań, racjonalność gospodarowania. (Art.19 u.s.d.g mówi, że: „jeżeli przepisy wymagają odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu działalności gospodarczej; przedsiębiorca zapewnia, że działalność będzie wykonywana bezpośrednio przez osobę legitymującą się takimi uprawnieniami zawodowymi”.

Działalność profesjonalna np.: hydraulik - stale wykonuje usługi hydrauliczne, dotyczy to również działalności, usług, których nie można prowadzić bez uprawnień np.: apteka -możemy założyć działalność gospodarczą, ale musimy zatrudnić magistra farmacji.

Działalność zawodowa - np.adwokat, radca prawny, (a także dentysta, lekarz - są to tzw. wolne zawody - są również przedsiębiorcami. Podlegają tym samym prawom co przedsiębiorca budowlany).

Zarobkowość - nastawienie na osiąganie zysku, odpłatność świadczeń.

Zorganizowanie - prowadzenie działalności np. „w zakresie swojego przedsiębiorstwa” czyli istniejącego zakładu, jednostki organizacyjnej.

Wydzielony lokal, który musi być odpowiednio oznaczony. Przedsiębiorca jest wpisany do rejestru, posiada NIP, prowadzi działalność na zasadzie uczciwej konkurencji (warunki moralne, bezpieczeństwo), posiada rachunek bankowy (możliwość realizowania transakcji związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca oraz we wszystkich transakcjach przekraczających 15 000 euro przeliczonych na PLN.

Ciągłość - działalność nie może mieć charakteru jednorazowego.

POJĘCIE PRZEDSIĘBIORCY

a). Przedsiębiorcy w świetle prawa:

Osoby fizyczne

Osoby prawne

Spółki osobowe prawa handlowego

Wspólnicy spółki cywilnej

b). Przedsiębiorstwem jest:

- państwo

- spółdzielnie

- spółki z o.o. i S.A

Spółka cywilna nie jest i nie może być przedsiębiorcą. Spółka cywilna to wspólnicy - mogą oni zarejestrować się osobno jako przedsiębiorca.

c). Przedsiębiorcą - „w rozumieniu ustawy osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osoba prawną, której osobna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą”. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

(art.4 u.s.d.g)

Cechy przedsiębiorcy:

Zawodowość

Działanie we własnym imieniu (na własny rachunek, ponosi ryzyko prowadząc działalność gospodarczą).

Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej.

Rejestracja KRS ( KRAJOWY REJESTR SĄDOWY [syst. sądowy]), lub EDG (EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ [syst. administracyjny]).

Możliwość koncesjonowania lub wpisu do Rejestru Działalności Regulowanej

Inne ograniczenia (zezwolenia, licencje, zgody).

Szczególne obowiązki (oznaczenie zakładu lub stałego miejsca wykonywania działalności, informacja o towarze, posiadanie rachunku bankowego, oznakowanie numerem NIP (od 1.01.2007r), przestrzeganie zasad uczciwej konkurencji; spełnianie określonych warunków dotyczących np. ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej oraz ochrony środowiska etc.

Identyfikatorem dla osoby prawnej był REGON (nadaje go Główny Urząd Statystyczny) dla osoby fizycznej PESEL. Od 01.01.2007r. głównym numerem jest NIP - identyfikuje on osobę fizyczną i prawną.

Przedsiębiorca zagraniczny - to osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za

granicą.

Osoba zagraniczna - zaś to osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą, nie posiadająca obywatelstwa polskiego, jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą ( coca-cola, fuji;), osoba prawna mająca siedzibę za granicą.

Osoby zagraniczne z państw członkowskich UE i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy.

Obywatele innych niż wyżej wymienione państw, którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terytorium RP, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy lub korzystają z ochrony czasowej na terytorium naszego kraju, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Osoby zagraniczne inne niż wymienione wyżej mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo - akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Inwestycja portfelowa - zagraniczny przedsiębiorca wchodzi na polski rynek, kupuje akcje polskich

przedsiębiorstw. (chwilowe)

Inwestycje kapitałowe - polegające np. na budowie czegoś tam = > na trwałe wiążą dany podmiot

gospodarczy zagraniczny z Polską.

Kto ma takie same prawa? (Jest traktowany jak polski przedsiębiorca)?

- Europejski przedsiębiorca traktowany jest jak Polski. ( dla przypomnienia jest 27 krajów

członkowskich UE) EUROPEJSKI OBSZAR GOSPODARCZY

- Norwegia, Islandia <= tak traktujemy jakby byli członkami UE.

- Prawo imigracyjne. Osoby wypędzone, które spełniają określone warunki (dostali zezwolenie

na osiedlenie, na pobyt, mają status uchodźcy) są również traktowani jak Polacy.

- inne osoby np. z Rosji, USA, Brazylii > spółki komandytowe

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY (Ustawa z 20.08.1997r)

(tj. Dz. U z 2001r., Nr 17 poz.209, z późniejszymi zmianami).

KRS obejmuje:

Rejestr przedsiębiorców;

Rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

Rejestr dłużników niewypłacalnych

Rejestr prowadzony jest w systemie informatycznym przez Sądy Rejonowe mające siedzibę w miastach będących siedzibą wojewody (Sady Rejonowe). Istnieje Centralna Informacja KRS. Rejestr jest jawny. Dane rejestrowe są nieusuwalne. Wpis do rejestru podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wnioski o wpis wyłącznie na urzędowych formularzach.

Rejestr przedsiębiorców obejmuje:

Spółki jawne,

Europejskie zgrupowania interesów gospodarczych,(ezig)

Spółki partnerskie,

Spółki komandytowe,

Spółki komandytowo-akcyjne,

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

Spółki akcyjne,

Spółki europejskie,

Spółdzielnie,

Spółdzielnie europejskie,

Przedsiębiorstwa państwowe,

Jednostka badawczo-rozwojowa,

Przedsiębiorstwa zagraniczne (prowadzące działalność w zakresie drobnej wytwórczości),

Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych TUW,

Inne osoby prawne, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru,

Oddziały przedsiębiorców zagranicznych,

Główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń.

Rejestr Stowarzyszeń i innych organizacji - jest odrębny od rejestru przedsiębiorców.

a).

b). Wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majtku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego.

c). Dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku, w trybie przepisów k.p.c o postępowaniu egzekucyjnym.

d). Osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni.

EDG - EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ .

Ewidencje prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy. Miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której przedsiębiorca przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Dla przedsiębiorców zachowujących miejsce stałego pobytu poza terytorium R.P. EDG prowadzi gmina właściwa dla miejsca wykonywania działalności gospodarczej na terytorium R.P.

Organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. EDG jest prowadzona w systemie informatycznym. EDG jest jawna.

„Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do EDG.”

Decyzja o wpisie zawiera: firmę przedsiębiorcy oraz jego NIP, PESEL, miejsce zamieszkania i adres dla doręczeń, określenie jakiego rodzaju jest działalność podmiotu (działalność musi być zgoda z PKD Polską Klasyfikacją Działalności). Dane zawarte w ewidencji nie mogą być usunięte. Wniosek o wpisie do EDG może być złożony w formie elektronicznej.

Tworzy się Centralną Informację o Działalności Gospodarczej z oddziałami przy organach ewidencyjnych. CIDG - prowadzi Minister Gospodarki.

REJESTR DZIAŁALNOŚCI REGULOWANEJ (RDR)

Nowym rejestrem w obrocie gospodarczym jest RDR. Działalnością regulowana jest działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga dodatkowo spełnienia szczególnych warunków określonych przepisami np. produkcja alkoholu. Przedsiębiorstwo składa oświadczenie o spełnieniu warunków. RDR prowadzą organy nadzorujące określone rodzaje działalności gospodarczej. Rejestr ten jest jawny. Organ prowadzący może kontrolować przedsiębiorcę, czy spełnia wymagania do prowadzenia działalności.

WYKŁAD III 06.03.2007

Temat: skrajne Ograniczenia wolności gospodarczej.

EDG - Ewidencja Działalności Gospodarczej.

Koncesjonowana działalność gospodarcza (art.46 u.s.d.g).

a). Poszukiwanie lub rozpoznawanie, wydobywanie kopalin.

b). Wytwarzanie, obrót materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją.

c). Wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja, obrót paliwami

i energią.

d). Ochrona osób i mienia.

e). Rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych.

f). Przewozy lotnicze.

Wszelkie nowe koncesje wymagają zmiany u.d.s.g.

KONCESJONOWANIE - najbardziej spektakularne ograniczenie swobody gospodarczej.

Ad a)…. Państwo ma monopol na to,

Ad b) ….nawet posiadanie broni jest u nas zabronione,

Ad c) … w innych krajach nie musi być koncesjonowane. Polska chce mieć nad tym kontrole.

Ad d) …- śmieszne. Na świecie bez koncesji w Polsce jest więcej ochroniarzy niż policjantów.

Ad e) … kiedyś w komunizmie TV była traktowana jako propaganda. I w sumie to u nas zostało.

Państwo chce mieć nad tym kontrole, bo się bogaci na tych koncesjach.

Ad f) … ryzyko z przewozami lotniczymi jest największe (wyższe niż w przewozach morskich).

Wszystkie inne działalności nie są koncesjonowane. Jeżeli państwo chce wprowadzić nową koncesję musi być wprowadzona jako punkt 7 .

Koncesja - to postępowanie administracyjne

Różnica pomiędzy koncesją a innymi zezwoleniami .

Państwo nie ma obowiązku udzielenia koncesji. Koncesje ustala się na poziomie ministra np. minister do spraw wewnętrznych może powiedzieć - nie! - bo np. już ktoś dostał taką koncesję i już wystarczy. Także wydanie jest uzależnione wolą podmiotu wydającego.

Natomiast wydania zgody lub zezwolenia nie może być odmówione przez organ wydający. Odbywa się to tak, że podmiot przychodzi do organu, mówi ,że spełnił wszystkie wymagania i musi dostać zgodę/(zezwolenie).

Koncesjonowanie -bywa tak, że przedsiębiorca nie wie czy dostanie koncesję, a musi zainwestować (sprzęt, budowa, wyposażenie) dlatego wprowadzono:

promesa koncesji (ust 60) - przedsiębiorca może ubiegać się o udzielenie promesy tzn. może śmiało inwestować bo wie, że koncesję dostanie (w ciągu 6 miesięcy).

Działalność regulowana - obejmuje wiele rodzajów działalności gospodarczej, w większości objętych dotychczas zezwoleniami na prowadzenie działalności gospodarczej (może być nawet kilkaset rodzajów działalności regulowanej).

DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA - kiedyś trzeba było mieć odpowiednie zezwolenie, teraz nie trzeba - tylko trzeba spełnić określone wymagania.

Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej - objęte jest nadal 30 rodzajów działalności gospodarczej (art.75 u.s.d.g.). np. sprzedaż alkoholu, działalność w specjalnych strefach ekonomicznych, rybołówstwo, elektroniczne instrumenty płatnicze, farmacja, odpady, telekomunikacja, pośrednictwo ubezpieczeniowe, poczta, promieniowanie jonizujące, tachografy, etc.

ZEZWOLENIA - kiedyś 300 rodzajów działalności wymagało zezwoleń, dziś 30 (art.75).

Przykłady:

Działalność w zakresie specjalnych stref ekonomicznych,

Zezwolenie o rybołówstwie 19.02.2004,

Działalność związana z

produkcją tablic rejestracyjnych,

telekomunikacją,

miarami,

transportem drogowym,

lasy państwowe,

prawem atomowym (z nowszych zezwoleń),

produkcją tachografów cyfrowych, określających czas pracy kierowcy ( najnowsze),

Licencji wymaga działalność gospodarcza w zakresie przewidzianym w ustawie o transporcie drogowym (2001r) i ustawie o transporcie kolejowym (2003r).

LICENCJE:

06.12.2001 - o transporcie drogowym,

28.03.2003 - o transporcie kolejowym,

Zgody wymaga prowadzenie systemów płatności (karty płatnicze) lub rozrachunku papierów wartościowych w zakresie określonym w przepisach ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

Państwo liberalne - nie ma tyle ograniczeń. Skrajne ograniczenia działalności gospodarczej stosuje się tylko tam, gdzie wymaga się bezpieczeństwa <= tam trzeba trochę przyhamować tą wolność gospodarczą.

Kontrola przedsiębiorcy.

Jedną z zasadniczych nowości u.s.d.g jest dążenie do ograniczenia kontroli przedsiębiorców (art.77 -84 u.s.d.g). Wprowadzono miedzy innymi: obowiązek posiadania legitymacji służbowej przez kontrolującego i upoważnionego do przeprowadzenia kontroli, kontroli w obecności przedsiębiorcy lub upoważnionej przez niego osoby, prowadzenia przez przedsiębiorcę książki kontroli, zakaz kontroli równoczesnych ( nie można równocześnie prowadzić więcej niż jednej kontroli, są jednak od tego liczne wyjątki), ograniczenia czasu kontroli w jednym roku kalendarzowym.

KONTROLA PRZEDSIĘBIORCY:

ogranicza się ilość i czas trwania kontroli (4 tygodnie, 8 tyg. dla wybranych),

nie mogą być prowadzone kontrole jednoczesne,

do przeprowadzenia kontroli potrzebne jest upoważnienie,

prowadzi się książkę kontroli.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej - rozdział 7.

Pomocy publicznej udziela się teraz tylko małym przedsiębiorcom (inicjuje się działalność, wspiera, wyrównywać warunki, ułatwienie dostępu do informacji, szkoleń).

Szczególne rodzaje przedsiębiorców.

Mikro-przedsiębiorca (art.104 u.s.d.g.) - od 10 prac. 2mln euro obrotu,

Średni przedsiębiorca (art.106 u.s.d.g.) - do 250 prac. 50mln euro obrotu,

Mały przedsiębiorca (art.105 u.s.d.g.) - do 50 prac. 10mln euro obrotu.

Rodzaj spółek w prawie polskim.

OSOBOWE		KAPITAŁOWE
Kodeks cywilny 1964r. Kodeks spółek handlowych 2000r.	- cywilna (art..860 - 875), - jawna (art.22 - 85), - partnerska (art.86 - 101), - komandytowa (art.102 - 124), - komandytowo-akcyjna (art.125 - 150).	- z ograniczona odpowiedzialnością (art.151 - 300), - akcyjna (art.301 - 490).

Formy szczególne spółek handlowych.

Jednoosobowa,

Dominująca,

Powiązana,

Publiczna,

W organizacji.

Inne rodzaje:

Ustawa o przedsiębiorstwach - przedsiębiorstwa mieszane,

państwowych (1981), - przedsiębiorstwa wspólne,

(mieszane- powiązany kapitał, albo skupia podmioty z innych krajów)

Ustawa o komercjalizacji - spółka powstała w wyniku

i prywatyzacji przedsiębiorstw komercjalizacji,

państwowych (1996), - jednoosobowa spółka Skarbu

Państwa, spółka pracownicza,

Komercjalizacja - przekształcić spółkę z o.o. albo s.a

Prywatyzacja- ze spółki sprzedaje się akcje i przechodzą w ręce prywatne

Ustawa o działalności - towarzystwo ubezpieczeń

ubezpieczeniowej (2003), wzajemnych, małe t.u.w,

- zakład ubezpieczeń S.A.

Sa bardzo dobrze znane w gospodarce morskiej

Prawo bankowe (1997), - bank w formie S.A,

Ustawa o NFI i ich prywatyzacji (1993), - n.f. i S.A,

Ustawa o funduszach inwestycyjnych (2004), - towarzystwo f i S.A,

TFI - towarzystwa funduszy inwestycyjnych - przejęły od banku 120 mld zł , więcej

Niż fundusze emerytalne

Ustawa o obrocie instrumentami

finansowymi (2005), - dom maklerski i giełda S.A,

Ustawa o portach i przystaniach morskich (1996), - spółka portowa S.A,

Prawo wodne (1974), - spółka wodna,

Ustawa o ezig i se (2005), - ezig, spółka europejska(s.a.sp.j)

Ustawa o partnerstwie publiczno prywatnym (2005), - spółka p.p.p,

Ustawa o drogowych spółek specjalnego

przeznaczenia. (2007), - spółka d.s.p.

Spółki osobowe i kapitałowe.

Zasadnicze różnice:

a). Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej, niekiedy określa się je jako tzw. ułomne osoby prawne, albowiem art.8 k.s.h wyposaża je w zdolność do „nabywania we własnym imieniu praw, w tym własności nieruchomości i innych praw rzeczowych, zaciągania zobowiązań, pozywania i bycia pozwanymi”. Spółka osobowa ma zdolność prawną i samodzielność. Spółki kapitałowe z momentem rejestracji w KRS (rejestrze przedsiębiorców) nabywają osobowość prawną.

b). Prawo nie przesądza o strukturze organizacyjnej spółek osobowych, umowa może ją określić. Natomiast spółki kapitałowe muszą posiadać charakterystyczne dla nich organy.

(zarząd, rada nadzorcza)

c). Spółki kapitałowe wymagają minimum kapitałowego i substrat majątkowych, jest to warunkiem podstawowym ich powstania i istnienia. Między innymi dlatego spółki te mogą być spółkami 1 osobowymi. W spółce osobowej istotny jest czynnik osobowy, ilość wspólników. Spółki osobowe w zasadzie nie mają minimum kapitałowego (z wyjątkiem S.K.A spółka komandytowo-akcyjna).

d). Majątek spółki kapitałowej stanowi jej własność, zaś w spółce osobowej jest majątkiem wspólników.

e). Prowadzenie spraw spółki kapitałowej i jej reprezentacja należy do jej organów, zaś w spółce osobowej należy do wspólników.

f). Spółki kapitałowe mogą być „spółkami w organizacji” oraz „spółkami powiązanymi”, zaś osobowe nie.

g). Przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy lub usług (art.14 1-k.s.h.), a w spółce osobowej można wnieść tylko swoją pracę.

h). Za zobowiązania spółek kapitałowych odpowiada spółka(wspólnicy nie), natomiast za zobowiązania spółki osobowej odpowiadają wspólnicy.

7. Spółka cywilna (art.860 - 975 k.c). „s.c”

Definicja:

„Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony w szczególności przez wniesienie wkładów”.

Cechy:

Spółka osobowa prawa cywilnego,

Wspólny cel gospodarczy,

Forma pisemna umowy spółki,

Ustrój majątkowy wspólności łącznej,

Łączne występowanie wspólników w charakterze strony stosunków prawnych,

Odpowiedzialność solidarna wszystkich wspólników, całym swoim majątkiem,

Prowadzenie spraw spółki przez samych wspólników,

Wzajemna reprezentacja wspólników,

Prawo do udziału w osiągniętym zysku.

Spółki cywilnej nie rejestruje się.

Art.26-84 k.s.h. przewiduje, że spółki cywilne, których przychody netto ze sprzedaży towarów lub świadczenia usług w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych osiągnęły równowartość 400 000 EURO, winna być wpisana do KRS i staje się spółką jawną.

8. Spółka jawna (art.22 -85 k.s.h) „sp.j.”

Definicja:

„Spółką jawną jest spółka osobowa, którą prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inna spółką handlową”.

Cechy:

Spółka osobowa prawa handlowego,

Forma pisemna umowy spółki ad solemnitaten,

Obowiązek zarejestrowana spółki w KRS,

Odpowiedzialność solidarna wszystkich wspólników, całym majątkiem,

Odpowiedzialność subsydiarna (art.31 k.s.h.) egzekucja z majątku wspólnika jest możliwa dopiero po bezskuteczności egzekucji z majątku spółki,

Obowiązek lojalności wobec spółki (art.54 k.s.h).- nie prowadzić działalności konkurencyjnej.

9. Spółka partnerska (art.86 -101 k.s.h.). „sp.p”

Definicja:

„Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą”.

Cechy:

Partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania następujących wolnych zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczonego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarza, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego, tłumacza przysięgłego, inżyniera budowlanego.

Do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednie przepisy o spółce jawnej,

Umowa spółki w formie aktu notarialnego,

Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem zawodu przez pozostałych partnerów (art.95 k.s.h.),

W spółce partnerskiej może być powołany zarząd.

10. Spółka komandytowa (art.102 - 124 k.s.h.) „sp.k”

Definicja:

„Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Z góry zakłada nierówność.

Cechy:

Stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej,

Umowa w formie aktu notarialnego,

Wkład komandytariusza może być niższy niż suma komandytowa, (pojęcie wkładu - w stosunku wewnętrznym, pojęcie sumy komandytowej- w stosunku zewnętrznym),

Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki tylko do wysokości sumy komandytowej,

Komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem bez ograniczeń,

Spółkę reprezentują jedynie Komplementariusze, zaś komandytariusze mogą być wyłącznie pełnomocnikami,

Komandytariusz uczestniczy w zyskach spółki proporcjonalnie do rzeczywiście wniesionego wkładu,

Komandytariusz odpowiada tylko do określonego pułapu sumy komandytowej.

11. Spółka komandytowo - akcyjna (art.125 - 150 k.s.h) „s.k.a”

Definicja:

„Spółką komandytowo - akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Akcjonariusze - odkupują tylko akcje spółki, w ogóle nie odpowiadają za zobowiązania spółki, mogą jedynie stracić to, co włożyli w akcje.

Cechy:

Spółka łączy cechy spółki osobowej i kapitałowej,

Odnośnie komplementariusza stosuje się przepisy o spółce komandytowej, a odnośnie akcjonariusza - o spółce akcyjnej.

Minimalny kapitał zakładowy 50 000 zł (ar.126),

Akcjonariusz jest obowiązany do świadczeń określonych w statucie,

Spółka statusowa, statut w formie aktu notarialnego,

Wniesienie przez Komplementariusza wkładu nie wyłącza jego określonej odpowiedzialności.

Spółkę reprezentuje Komplementariusz, zaś akcjonariusz może być jedynie pomocnikiem,

Można ustanowić radę nadzorczą jeśli jest więcej niż 25 akcjonariuszy,

Organem spółki jest także walne zgromadzenie (akcjonariusze i komplementariusze, zgoda komplementariuszy na niektóre uchwały w.z. - art.146&2 k.s.h.).

WYKŁAD IV 13.03.2007

1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (art.151 - 300 k.s.h) „s.z.o.o.”

Definicja:

„Spółka z ograniczaną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej”.

„Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki”.

„Kapitał zakładowy dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej”.

Cechy:

Spółka kapitałowa, może być założona przez osobę fizyczną lub prawną, nie może być związana wyłącznie przez jednoosobową Sp. Z.o.o.

Minimalny kapitał zakładowy - 50.000 zł, minimalny udział - 50zł,

Umowa spółki w formie aktu notarialnego,

Wspólnicy maja równe prawa w spółce, mogą być jednak udziały uprzywilejowane (np. co do prawa głosu, udziału w zysku),

Obligatoryjne organy: zarząd (jeden lub więcej członków), rada nadzorcza lub komisja rewizyjna (w spółkach o kapitale ponad 500.000zł i 25 wspólników), zgromadzenie wspólników,

Prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi, może być wyłączone jeśli powołano radę nadzorczą lub komisje rewizyjną,

Możliwość wyłączenia wspólnika (art.266 k.s.h.), (przez wykupienie udziałów)

Odpowiedzialność cywilna członków zarządu i założycieli spółki.

- cechy właściwe dla spółek osobowych

Pytanie:

Czy za zobowiązania sp. z o. o. odpowiada w sposób ograniczony czy nieograniczony?

Spółka jest osobą prawną, więc jak każda osoba prawna, spółka odpowiada całym swoim majątkiem bez ograniczeń.

Na czym więc polega to ograniczenie?

Ograniczona jest odpowiedzialność w relacji między wspólnikiem a spółką. Wspólnik nie odpowiada całym swoim majątkiem, jego obowiązkiem jest wpłacić pewien udział i tylko to może stracić. Na tym polega więc ta ograniczona odpowiedzialność, która dotyczy wspólników spółki.

( jak chcemy zmniejszyć ryzyko tworzymy spółkę z o.o. => kapitalne rozwiązanie).

Są dwie formy tych spółek:

każdy wspólnik ma prawo do 1 udziału - udział nierówny jeden 50%, drugi 20%, 30%.

wspólnicy maja prawo do więcej niż 1 udziału, ale kwota udziału jest równa np.100zł.

2. Spółka akcyjna (art.301 - 490 k.s.h) „S.A.”

Definicja:

„Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki”.

„Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej”.

Cechy:

Spółka kapitałowa, może być założona w dowolnym celu przez osobę fizyczna lub prawną z wyjątkiem wyłącznie jednoosobowej Sp. Z.o.o.,

Statut w formie aktu notarialnego,

Minimalny kapitał zakładowy - 500.000zł, wartość minimalnej akcji - 1gr,

Organy: zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie,

Odpowiedzialność cywilna członków zarządu i założycieli spółki.

Pytanie:

Dlaczego S.A. jest popularna spółką?

Jest to forma działalności gospodarczej, która pozwala na kumulowanie kapitału i daje możliwość zarządzania kapitałem => mniejszość decyduje o poczynaniach spółki, nie trzeba mieć 50% udziałów, wystarczy 20-25% żeby mieć decydujący głos. Reszta udziałów rozdzielona pomiędzy poszczególnymi udziałowcami, ale nikt nie ma więcej udziałów `od nas' tzn. tego 20-25%.

Kto kieruje kapitałem w S.A.?

Ten kto ma kontrolny pakiet akcji - wynosi on właśnie 20-25%- pozwala to podejmować odpowiednie decyzje, kierować kapitałem.

Spółka ta jest oczywiście osoba prawną. Wspólnicy mogą stracić tylko te pieniądze, które włożyli w akcje.

Szczególne formy spółek handlowych:

Spółka jednoosobowa: - spółka kapitałowa, w której wszystkie udziały albo akcje

należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza.

Spółka dominująca: - spółka dysponująca pośrednio lub bezpośrednio większością

głosów na zgromadzeniu wspólników, walnym zgromadzeniu,

- uprawniona do powoływania i odwoływania większości

członków zarządu lub rady nadzorczej,

- mająca więcej niż połowę członków zarządu, którzy są

jednocześnie członkami zarządu,

- wywierającą decydujący wpływ na działalność SPÓŁKI

ZALEŻNEJ.

Spółka powiązana: - spółka kapitałowa, w której inna spółka handlowa, spółdzielnia

dysponuje co 20% głosów lub ma 20% udziałów lub akcji.

Spółka w organizacji: - Sp.z.o.o lub S.A od zawiązania do rejestracji ma ułomną

osobowość prawną, podobnie jak spółki osobowe do takich

spółek stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące danego

typu spółki.

Ustawa

z dnia 3 czerwca 2005r.

szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego oraz bezpieczeństwa publicznego.

(Dz.U.Nr 132, poz. 1108).

W 2005r, przyjęto wyjątkowo kontrowersyjną ustawę, nawiązującą do koncepcji tzw. „złotej akcji”. Ustawa ma zapewnić skarbowi państwa dominującą rolę w niektórych spółkach kapitałowych oraz tzw. grupach kapitałowych (czyli holdingach i podobnych ugrupowaniach) w rozumieniu art.3 ust1, pkt 44 ustawy z 29.09.1994r, o rachunkowości.

W świetle art.2 tej ustawy, do czasu, gdy Skarb Państwa bezpośrednio lub pośrednio pozostaje akcjonariuszem lub wspólnikiem w spółce, minister właściwy do spraw Skarbu Państwa może wyrazić sprzeciw wobec podjętej przez zarząd uchwały lub innej dokonanej przez zarząd czynności prawnej, której podmiotem jest rozporządzenie składnikiem mienia spółki, podstawowym z punktu widzenia prowadzonej przez nią działalności.

Sprzeciw dotyczy wyłącznie czynności prawnej spółki o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że czynność taka narusza porządek publiczny lub bezpieczeństwo publiczne.

Sprzeciw obejmuje również uchwały walnego zgromadzenia albo zgromadzenia wsporników.

ZŁOTA AKCJA- akcjonariusz nie musi mieć pakietu kontrolnego, ma tylko jedną akcję, ale bez jego głosu nie będzie można podjąć żadnej decyzji.

Dla podstawowych spółek istotnych dla Skarbu Państwa (są to spółki, które dotyczą bezpieczeństwa, energii, gazownictwa itp.) wniesiono ustawę (zamiast złotej akcji), która daje możliwość zastosowania veto - sprzeciwu. Jest to prawo sprzeciwu Ministra Skarbu Państwa. Minister może również wprowadzić obserwatora do spółki, mają oni prawo zażądać wszelkich dokumentów i wyjaśnień.

Ustawa z 12.01.2007r. - o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia (dotyczy: budowy, remontów, przebudowy, administrowania, ochrony dróg krajowych).

d.s.s.p działa w formie spółki akcyjnej, wszystkie akcje obejmuje Skarb Państwa,

Kapitał zakładowy 1 000 000 zł , wszystkie akcje są imienne, minister określa statut.

3. Prawo przedsiębiorstw państwowych.

Źródła:

Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych z 25.09.1981r, (tj. Dz. U. z 1991r, Nr 18, poz.80 z późniejszymi zmianami),

Ustawa o samorządzie załogi p.p. z 25.09.1981r, (Dz. U. Nr 24, poz. 123),

Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji p.p. z 20.08.1996r, (Dz. U. Nr 118, poz. 561),

Ustawa o przedsiębiorstwach mieszanych z 10.07.1985r, (Dz. U. Nr 32, poz. 42 z późniejszymi zmianami).

Definicja:

„Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną”.

Zasada 3 „S” - samodzielność, samorządność, samofinansowanie.

Organy:

Dyrektor p.p. ( albo tymczasowy kierownik p.p. art.33a,

zarządca p.p. - umowa o zarządzanie p.p. art. 45a,

zarządca komisaryczny - postępowanie naprawcze),

Rada pracownicza,

Ogólne zebranie pracowników fakultatywne (o charakterze doradczym),

- kolegium p.p.

- rada techniczno - ekonomiczna.

Reprezentacja:

Dyrektor jednoosobowy (w pełnym zakresie),

Zastępcy dyrektora i pełnomocnicy (w granicach umocowania),

Powyżej 5 000zł zasada reprezentacji łącznej (art. 50 ust.2),

Pełnomocnictwo pisemne, ujawnione w rejestrze przedsiębiorstwa.

Rodzaje P.P.

p.p. działające na zasadach ogólnych,

p.p. użyteczności publicznej (art.6),- służą zaspokajaniu potrzeb ludności, nie muszą być SSS, mogą być nierentowne jeśli ktoś będzie je finansował (inżynieria sanitarna, komunikacja miejska, usługi pogrzebowe),<= dziś ich praktycznie nie ma, bo nie są rentowne.

p.p. międzynarodowe (umowa międzynarodowa),

p.p. mieszane (z innymi przedsiębiorcami),

p.p. komunalne (dla których org. założ, są teren. org. administracji państwowej),

p.p. podległe MF, MON, NBP,

wyłączone spod działania ustawy o.p.p (art.1).

Komercjalizacja - przekształcenie p.p. w spółkę, która wstępuje we wszystkie stosunki

prawne, których podmiotem było p.p., bez względu na charakter tych

stosunków.

Prywatyzacja - zbywanie należących do Skarbu Państwa akcji lub udziałów spółek

powstałych w wyniku komercjalizacji (pośrednia) lub rozporządzania

wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku

przedsiębiorstwa lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji, przez

sprzedaż, wniesienie p.p. do spółki, oddanie p.p. w ręce prywatne

(bezpośrednia).

Przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, mogą być prywatyzowane tylko za zgodą Rady Ministrów. Komercjalizacji w celu prywatyzacji dokonuje Minister Skarbu Państwa.

Prawo spółdzielcze.

Ustawa z 16.09.1982r, - Prawo Spółdzielcze (Dz. U. Nr.30, poz. 210 tj. z 1995r, Dz. U. Nr.54, poz. 288 z późniejszymi zmianami).

Zasady rochdalskie - pierwsze spółdzielnie powstały w Anglii na przełomie XVII i XIX w, w przełomie znaczenie dla ukształtowania się międzynarodowych zasad ruchu spółdzielczego miało powstanie spółdzielni w Rochdale w 1844r. Zasady przyjęte w Rochdale stanowiły przez wiele lat wzorzec spółdzielni. Obecnie Międzynarodowy Związek Spółdzielni opracował nową wersję tych zasad:

dobrowolne i powszechnie dostępne członkostwo, bez sztucznych ograniczeń,

demokratyczny system zarządzania (wybór członków władz),

zasada podziału nadwyżki na podstawie decyzji członków na:

- środki na rozwój spółdzielni,

- środki do wspólnego użytku,

- podział środków między członków proporcjonalnie do ich

transakcji ze spółdzielnią i troską by jedni członkowie

nie uzyskali korzyści kosztem innych.

Obowiązek gromadzenia przez spółdzielnie środków na szkolenie członków, działaczy i pracowników,

Aktywna współpraca wszystkich organizacji spółdzielczych w skali lokalnej krajowej i międzynarodowej.

Definicja:

„ Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólna działalność gospodarczą. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo - kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. Majątek spółdzielni jest prywatna własnością ich członków.”

Spółdzielnie może założyć co najmniej 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne. W spółdzielni produkcji rolnej liczba założycieli osób fizycznych nie może być mniejsza niż 5 . spółdzielnia ma osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru przedsiębiorców.

CZŁONKOSTWO:

Pisemna deklaracja, - wpisowe,

Udziały członkowskie (co najmniej jeden),

Możliwe jest także wnoszenie wkładów członkowskich.

ORGAN WSPÓŁDZIELNI:

Walne zgromadzenie lub zebranie przedstawicieli,

Rada nadzorcza,

Zarząd (może być jednoosobowy),

W spółdzielniach, w których walne zgromadzenie zastępuje zebranie przedstawicieli - zebrania grup członkowskich.

REPREZENTACJE:

Zasada reprezentacji łącznej (dwaj członkowie zarządu, członek zarządu i pełnomocnik),

Gdy zarząd jednoosobowy - mogą być dwaj pełnomocnicy,

Bierna, jednoosobowo członkow i zarz, lub pełnom, w lokalu spółdzielni,

Możliwe jednoosobowe pełnomocnictwo dla członka zarządu lub innej osoby do dokonywania czynności prawnych związanych z bieżącą działalnością spółdzielni.

RODZAJE SPÓLDZIELNI:

Ze względu na rodzaj odpowiedzialności:

- z odpowiedzialnością udziałami,

- z odpowiedzialnością ograniczoną (dodatkową),

- z odpowiedzialnością nieograniczoną.

W prawie polskim istnieje tylko pierwszy typ spółdzielni, w których spółdzielcy nie odpowiadają za zobowiązania spółdzielni osobiście, lecz jedynie wobec spółdzielni ponoszą odpowiedzialność do wysokości zadeklarowanych udziałów. Istnieje zobowiązanie zadeklarowania co najmniej jednego udziału.

Drugi rodzaj to spółdzielnie - handlowe , przetwórcze, bankowe, mieszkaniowe, rzemieślnicze, produkcji rolnej, kółek rolniczych.

Ustawa z 15.12.2000 o spółdzielniach mieszkaniowych ( Dz.U. z 2001r., Nr 4, poz 27.tj. z 2003r.( Dz.U. Nr 119, poz 116))

22.07.2006r. o spółdzielni europejskiej - S.C.E. - podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorców, działają na zasadach określonych dla spółki akcyjnej, mogą w niej uczestniczyć członkowie UE.

Fundacja - ustanowiona wolą założycieli, osoba prawna realizująca na zasadach określonych w statucie ważne cele społeczne lub gospodarczo użyteczne (ustawa o fundacjach z 1984r).

Stowarzyszenie - dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach nie zarobkowych. Działalność gospodarczą mogą prowadzić tylko tzw. stowarzyszenia zarejestrowane, mające osobowość prawną. (Prawo o stowarzyszeniach 1989r).

Rzemiosło - zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną lub spółkę cywilna osób fizycznych, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym i na własny rachunek, przy zatrudnieniu do 15 osób.

Agencja państwowa - mający osobowość prawną i prowadzący samodzielną gospodarkę finansową podmiot państwowy działający w sferze gospodarczej i społecznej.

AGENCJA RYNKU ROLNEGO, AGENCJA BUDOWY I EKSPLOATACJI AUTOSTRAD, AGENCJA TECHNIKI I TECHNOLOGII.

WYKŁAD V 20.03.2007

T: Nowe rodzaje spółdzielni.

Ustawa

z dnia 27 kwietnia 2006r.

spółdzielniach socjalnych.

(Dz.U.Nr 94, poz. 651).

Spółdzielnia socjalna prowadzi wspólne przedsiębiorstwo w oparciu o osobistą pracę członków. Działa ona na rzecz społecznej i zawodowej reintegracji członków. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo - kulturalną. Spółdzielnie socjalne mogą założyć osoby bezrobotne w rozumieniu ustawy z 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoby o których mowa w ustawie z 13.06.2003r. o zatrudnieniu socjalnym, osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy z 27.08.1997r. o rehabilitacji zawodowej, posiadające pełną zdolność do czynności prawnych. Liczba założycieli nie może być mniejsza niż 5, spółdzielnia socjalna nie może liczyć mniej niż 5 i więcej niż 50 członków.

Stosunek pracy między spółdzielnią socjalną a jej członkiem nawiązuje się w formie spółdzielczej umowy o pracę. Spółdzielnia socjalna może połączyć się tylko z inną spółdzielnią socjalną.

Ustawa

z dnia 22 lipca 2006r.

spółdzielni europejskiej.

(Dz.U.Nr 149,poz. 1077).

Zasady powoływania spółdzielni europejskiej (SCE) reguluje rozporządzenie Rady nr 1435/2003/WE z 22.07.2003r. w sprawie statutu spółdzielni europejskiej (Dz.Urz.WEL. 2007 z 19.08.2003r).

SCE podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców na zasadach określonych dla spółek akcyjnych, do zgłoszenia stosuje się odpowiednio art. 318 k.s.h.

SCE mogą utworzyć spółdzielnię z krajów członkowskich i inne osoby prawne. Mogą to być zwłaszcza banki spółdzielcze. Połączenie w SCE następuje na podstawie odpowiednich uchwał walnych zgromadzeń spółdzielni (o przekształceniu spółdzielni w SCE stosuje się k.s.h.). [spółka polska łączy się z europejską].

Organy SCE - system dualistyczny (zarząd i rada nadzorcza)[ rada nadzorcza kontroluje zarząd]

- system monistyczny (rada administrująca).

TRANSFORMACJA - polega na zmianie dotychczasowej formy prawnej przedsiębiorcy w

ramach jednego typu podmiotów np. przekształcenie sp. z o. o. w S.A.

lub w ramach różnych rodzajów podmiotów np. przekształcenie

spółki cywilnej w spółkę jawną, czy p.p. w s.a..

K.s.h obszernie reguluje problematykę przekształceń spółek handlowych (art. 491-584).

LIKWIDACJA - prowadzi do ustania działalności przedsiębiorcy. Podmioty zarejestrowane

są wykreślane z rejestru przedsiębiorców, zarówno prawo spółek, jak i

prawo przedsiębiorstw oraz prawo spółdzielcze szczegółowo normują

proces likwidacji. Celem postępowania likwidacyjnego jest nie tylko

zakończenie działalności gospodarczej, ale także zaspokojenie wszystkich

wierzycieli likwidowanego podmiotu.

Tak więc proces likwidacji może się odbyć w sytuacji, gdy majątek likwidowanego podmiotu wystarcza na zaspokojenie wszystkich ciążących na likwidowanym podmiocie zobowiązań.

Kiedy jest dopuszczalna likwidacja?

Tylko wtedy, gdy spółka/ firma ma odpowiednie środki na likwidację =>żeby spłacić długi i zaspokoić swoich wierzycieli. Najgorszą sytuacją jest upadłość firmy. Władze, zarząd bądź któryś z wierzycieli występuje o upadłość.

2. NOWE PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE 28.02.2003r.

Regulacja prawna:

Prawo upadłościowe i naprawcze - ustawa z 28 lutego 2003r. (Dz.U.Nr.60, poz. 535), obowiązuje od 01.10.2003r. zastąpiło zarządzenia prezydenta RP z 1934r. - Prawo Upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym i ustawa obejmuje 546 artykułów.

Zakres: dotyczy każdego przedsiębiorcy, spółek i osób fizycznych, które prowadza

działalność gospodarczą.

Zakres przedmiotowy:

Ustawa reguluje zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami, oraz skutki ogłoszenia upadłości, a także zasady postępowania naprawczego wobec przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością.

Zakres podmiotowy:

Ustawę stosuje się do przedsiębiorców tj. osób fizycznych, osób prawnych albo jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzących we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Ustawę stosuje się także do spółek z.o.o. i akcyjnych nie prowadzących działalności gospodarczej, wspólników spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem wspólników spółki partnerskiej, oddziałów banków zagranicznych.

Zasada najwyższego dobra.

Zasada: Kiedyś upadłość znaczyło rozdzielenie majątku miedzy poszczególnych wierzycieli. Nowe prawo

upadłościowe => priorytetem jest naprawa przedsiębiorstwa. Sąd Upadłościowy wszczyna

postępowanie naprawcze, żeby ratować przedsiębiorstwo i miejsca pracy.

Zasada jest taka żeby roszczenia wierzycieli zostały zaspokojone, ale jeśli jest cień szansy należy to

postępowanie prowadzić tak, aby to przedsiębiorstwo uratować.

Co to jest upadłość, w jakiej sytuacji upada przedsiębiorstwo ???

Firma upada jeżeli jej pasywa przekroczą aktywa. Tu chodzi o całe mienie - urządzenia, grunt. To wszystko to jest za mało, żeby pokryć zobowiązania. Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Jest niewypłacalny, kiedy nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczyły wartość jego majątku nawet wówczas gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje (dotyczy osoby prawnej).

3. Rodzaje postępowań.

a). Postępowanie upadłościowe - zwykła upadłość z likwidacją majątku dłużnika.

b). Postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu - propozycje

restrukturyzacji zobowiązań upadłego, porozumienie z wierzycielami,

zatwierdzone przez sąd.

c). Postępowanie naprawcze - w razie zagrożenia upadłością, jeśli jest oczywiste, że

przedsiębiorca w niedługim czasie stanie się niewypłacalny; plan

naprawczy, zwieszenie spłaty zobowiązań, rozliczania odsetek,

niemożliwość egzekucji i postępowania zabezpieczającego, układ z

wierzycielami co do restrukturyzacji długów.

Wybrane skutki ogłoszenia upadłości:

Majątek dłużnika staje się masą upadłości, która służy zaspokajaniu wierzyciela upadłego,

Nie można obciążyć składników masy upadłości (np. zastawem),

Zobowiązania pieniężne stają się wymagalne, nawet jeśli ich termin płatności nie nadszedł,

Umowy komisu, zlecenia, zarządzania papierami wartościowymi upadłego wygasają,

Umowa agencyjna wygasa z dniem ogłoszenia upadłości jednej ze stron,

Ogłoszenie upadłości nie m wpływu na umowy ubezpieczenia o.c,

Bezskuteczność czynności prawnych upadłego w stosunku do masy upadłości, z ostatniego roku, w których rozporządził on swoim majtkiem.

Kolejność zaspokajania wierzycieli:

I kategoria - koszty postępowania upadłościowego, składki emerytalne, rentowe,

chorobowe pracowników, zobowiązania alimentacyjne,

II kategoria - podatki i inne świadczenia publiczne (składki na bezpieczeństwo

społeczne),

III kategoria - inne wierzytelności wraz z odsetkami i kosztami procesu egzekucji,

IV kategoria - odsetki od wyższych kategorii.

Odrębne postępowania upadłościowe:

Wszczęte po śmierci niewypłacalnego wspólnika (z aktywów spadku),

Wobec banków,

Wobec zagranicznych banków,

Wobec zakładu ubezpieczeń,

Wobec zakładów ubezpieczeń z siedzibą w państwach UE i ich oddziałów.

4. EZIG - EUROPEJSKIE ZGRUPOWANIE INTERESÓW GOSPODARCZYCH.

EZIG - wprowadzono w 1985r. rozporządzeniem Rady nr 2137/85. Możliwość zakładania od 01.07.1989r. Prawo europejskie reguluje statut organizacyjny EZIG dość ogólnie mówiąc między innymi o umowie założycielskiej. Państwa Członkowskie winny wydać przepisy szczegółowe. Przepisy powinny zaliczyć EZIG do jednego z rodzajów spółek handlowych np. prawo niemieckie uznaje EZIG za spółkę jawną.

Forma EZIG jest otwarta dla wszystkich przedsiębiorców (osób fizycznych, spółek) z tym, że co najmniej dwóch członków musi mieć swoje oddziały głównie w różnych państwach.

Mogą powstawać w Polsce, rejestrowane w KRS w rejestrze przedsiębiorców. Część regulacji prawnej poświęcona pracownikom!! EZIG uwzględnia zaangażowanie pracowników. Mają oni głos. EZIG liczy się z ich zdaniem.

ESA - EUROPEJSKA SPÓŁKA AKCYJNA.

Wprowadzona w 1989r., rejestrowana wg przepisów tam gdzie znajduje się siedziba.

Ustawa

z dnia 20 stycznia 2005r.

Europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej.

Przepisy ustawy wykonują postanowienia rozporządzenia 2137/85/EWG z 25.07.1985r. w sprawie europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych, rozporządzenia nr 2157/2001/WE z 08.10.2001r. w sprawie statutu spółki europejskiej dyrektywy nr 2001/86/WE z 08.10.2001r. w sprawie uzupełnienia statutu spółki europejskiej w zakresie angażowania pracowników.

EZIG - podlega wpisowi do KRS na zasadach określonych dla spółki jawnej (s.j.)

SE - podlega wpisowi do KRS na zasadach określonych dla spółki akcyjnej.

Właściwy jest sąd rejestrowy według siedziby statutowej .

Zgłoszeniem EZIG dokonują jego zarządcy. Ogłoszenia dotyczące EZIG ogłasza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Zarządcą EZIG może być osoba prawna, jeżeli wyznaczy jako swojego przedstawiciela co najmniej jedną osobę fizyczną..

SE - powstaje w wyniku połączenia spółek akcyjnych z krajów UE

Organy SE : - system dualistyczny,

- system monistyczny.

5. FORMY KONCENTRACJI PRZEDSIĘBIORCÓW.

Dążenia do coraz większej efektywności prowadzonej działalności gospodarczej i wymagania konkurencji, w tym wyzwania jakie stawia zglobalizowany rynek międzynarodowy powodują zjawisko coraz większej koncentracji gospodarczej. Są to następujące formy wspólnej działalności przedsiębiorców. Koncern, trust, kartei, syndykat, konglomerat, konsorcjum, holding, joint venture.

KONCERN - zgrupowanie prawne samodzielnych przedsiębiorców pod jednym

kierownictwem, decydującym o kierunku działalności gospodarczej.

Koncern podporządkowujący, w którym przedsiębiorca kierujący ma pozycję wiodącą i dominującą,

Koncern równorzędny, w którym organ kierujący jest powoływany w drodze porozumienia.

HOLDING - szczególna forma koncernu, w której jeden przedsiębiorca uzyskuje pozycję

dominującą w wyniku centralizacji alokacji kapitału i zysków poprzez

sprawowanie kontroli nad prawie samodzielnymi podmiotami, zwykle

spółkami kapitałowymi. Tworzy grupę spółek, w której spółka holdingowa

(spółka - matka) ma udziały kapitałowe (kontrolne pakiety akcji),

większościowe udziały w spółkach zależnych (spółki - córki).

Znane są również rodzaje:

Holding finansowy,

Holding zarządzający,

Holding strategiczny.

TRUST - forma podobna do koncernu, uznawana za najwyższą formę koncernu, w której

rosnąca dominacja wiodącego przedsiębiorcy prowadzi z czasem do utraty

samodzielności zdominowanych podmiotów.

KARTEL - porozumienie gospodarcze prawnie samodzielnych przedsiębiorców, które ma na

celu uzgodnienie, wspólne działanie na rynku np.: co do ustalania cen (kartel

cenowy), co do limitu produkcji lub zbytu (kartel kontyngentowy). Zwalczany na

ogół jako praktyka monopolistyczna.

SYNDYKAT - odmiana kartelu, polega na utworzeniu wspólnie przez przedsiębiorców

jednego biura sprzedaży i zakupu. Kartel i syndykat maja na celu ograniczenie

konkurencji. Forma prawna przedsiębiorstwa różnorodna np. spółka cywilna,

spółka handlowa, związek, zrzeszenie.

KONSORCJUM - porozumienie dwóch lub więcej samodzielnych podmiotów

gospodarczych, na mocy którego podejmują one wspólną realizację określonego

zwykle kosztownego i ryzykownego przedsięwzięcia gospodarczego. Prawna

forma dowolna. Często stosowane przez banki (konsorcjum bankowe).

PULL - porozumienie niezależnych przedsiębiorców w sprawie wspólnego gromadzenia i

podziału zysków według uzgodnionych zasad.

KONGLOMERAT - luźny związek kapitałowy różnorodnych przedsiębiorców lub ich grup,

zorganizowany często w formie zbliżonej do koncernu, umożliwia specjalizację i

kooperację zwłaszcza w okresach kryzysów gospodarczych. (firmy koreańskie,

japońskie).

JOINT- VENTURE - spotykane najczęściej w obrocie międzynarodowym, oznaczać może

każdą formę współpracy z kapitałem zagranicznym. Może to być zwykła umowa

cywilno-prawna, może być to spółka bądź EZIG.

PAŃSTWO A GOSPODARKA.

W zależności od koncepcji politycznej i ekonomicznej uznaje się państwo za dominujące w gospodarce („ Nie przesadzamy mówiąc, że państwo jest bogiem rzeczywistym i obecnym, jest wiecznie dla siebie własnym prawem i swym własnym celem” - Hegel), bądź przypisuje mu znikomą rolę „nocnego stróża”.

Wydaje się, że bez skrajności państwo ma jednak do spełnienia szereg funkcji we współczesnym obrocie gospodarczym. Publiczne prawo gospodarcze eksponuje wiele zadań państwa w gospodarce. Odróżnia się następujące formy oddziaływania państwa na gospodarkę.

Akty generalne i indywidualne (ustawodawstwo i inne akty normatywne), instrukcje, wytyczne,

Akty organizacji (standardy określające zasady organizacji i funkcjonowania przedsiębiorców),

Decyzje indywidualne (zezwolenia, koncesje, akty planowania przestrzennego),

Środki pozaprawne w tym instrumenty ekonomiczne,

Bezpośredni udział państwa w obrocie gospodarczym (umowa państwowa, state contract, state trading).

[niemiecka i francuska kolej- państwowa, kosmiczna działalność]

Jednym z zasadniczych zadań państwa jest zapobieganie nagabywanym skutkom w obrocie gospodarczym (patologiom obrotu gospodarczego) i stymulowanie obrotu gospodarczego w celu realizacji polityki gospodarczej państwa np.: polityki przemysłowej, ochrony własnego rynku, polityki proeksportowej.

Ustawa

z dnia 30 kwietnia 2004r.

postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.

Ustawa określa zasady postępowania w sprawach dotyczących pomocy państwa, spełniającej przesłanki określone w art. 87 Ust1. Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Zasady dopuszczalności udzielania pomocy publicznej określają przepisy art. 73 oraz 86 - 89 i 295 Traktatu WE.

Organem właściwym do nadzorowania w Polsce pomocy publicznej jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Ustawa systemowa. W prawie polskim i EU pomoc publiczna jest niedozwolona, ponieważ zakłóca to zasadę uczciwej konkurencji. Ale jak od każdej zasady istnieją wyjątki. Jest pomoc dla przedsiębiorców prywatnych.

WYKŁAD VI 27.03.2007

Obecnie pomoc publiczną reguluje przede wszystkim prawo UE.

Rozporządzenie Rady nr 659/1999 z 22.03.1999r, ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art.93. Traktatu WE (ten przepis Traktatu Rzymskiego mówi o systemach pomocy istniejących w państwach członkowskich, a także możliwości nakazania zaprzestania pomocy ze źródeł publicznych, jeśli jest ona niezgodna z regułami wspólnego rynku),

Rozporządzenie Rady nr 994/1998 z 07.05.1998r. dotyczące stosowania art. 92 i 93 Traktatu WE (art.92. Traktatu Rzymskiego mówi między innymi, o tym, że zgodna z regułami wspólnego rynku jest pomoc publiczna o charakterze socjalnym dla indywidualnych konsumentów, w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe, dla pewnych regionów przeznaczenia na rozwój gospodarczy, jeśli występuje w nich nienormalnie niski poziom życia i jest niedostateczne zatrudnienie, dla programów posiadających ogólnoeuropejskie znaczenie na wspieranie kultury i ochronę dziedzictwa kulturowego,

O postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.

Przedsiębiorca nie może dostawać pomocy publicznej w określonych przypadkach jednak przepisy unijne przewidują pomoc dla przedsiębiorcy.

Tzw. Pomoc publiczna udzielana w ramach wyłączeń grupowych (nie dotyczy jej obowiązek notyfikacji).

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 68/2001 z dnia 12.01.2001 w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE do pomocy szkoleniowej,

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2204/2002 z dnia 15.12.2002 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia,

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12.01.2001 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Tzw. Pomoc publiczna de minimis.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 69/2001 z dnia 12.01.2001 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis. (pomoc minimalna np. przedsiębiorca chce jechać na targi, zaprezentować swój produkt , ale nie ma na to pieniędzy, reklama produktu żeby można było sprzedawać za granicą<= w takim stopniu minimalnym może państwo pomóc i dąć na to pieniądze.)

Poza tym w prawie unijnym wyróżnia się rożne formy pomocy publicznej np:

Pomoc indywidualna,

Pomoc indywidualna na restrukturyzację,

Programy pomocowe (ujęte w aktach normatywnych i odrębnie regulowane),

Pomoc publiczna w rolnictwie.

Stosuje się również pomoc regionalną (Rada Ministrów ma obowiązek przygotować tzw. mapę pomocy regionalnej, określając obszary kraju, przy uwzględnieniu poziomu produktu krajowego brutto na mieszkańca i rodzaje działalności gospodarczej, dla których udzielenie pomocy jest dopuszczalne).

Wartość pomocy publicznej jest zawsze wyrażana w kwocie pieniężnej, po przeliczeniu jej w sposób pozwalający na ustalenie kwoty jaką otrzymałby beneficjent pomocy, gdyby została ona udzielona w formie dotacji.

Opinia prezesa UOKiK - projekty programów pomocowych oraz pomocy indywidualnej, w tym także przewidujących udzielania pomocy w ramach wyłączeń grupowych.

Dokonanie notyfikacji - programu pomocowego wymaga zgody Rady Ministrów. Rada Ministrów wraz z projektem ustawy będącej programem pomocowym przekazuje Marszałkowi Sejmu informacje o dokonaniu notyfikacji Komisji EU. Inne formy pomocy notyfikuje Komisji Prezes Urzędu OKiK.

Postępowanie przez Komisję UE - notyfikowane formy pomocy publicznej są oceniane przez Komisję, która podejmuje ostateczną decyzję w tej sprawie. Komisja może nakazać np. wstrzymanie udzielenia pomocy, a nawet zwrot udzielonej pomocy (prawo europejskie mówi nawet o odsetkach, a polskie prawo przewiduje ściągnięcie kosztów w postępowaniu egzekucyjnym).

Ustawa

z dnia 15 lutego 2002r.

finansowanym wspieraniu inwestycji.

(Dz. U. Nr 41, poz. 363 ze zmianami).

Ustawa ta określa zasady, formy i szczególne warunki udzielania pomocy regionalnej dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie RP. Przewiduje ona między innymi możliwość wsparcia tzw. nowych inwestycji o określonej wartości (10mln EURO) lub o mniejszej wartości, gdy inwestycja dotyczy rozbudowy lub modernizacji miejsc pracy i wiąże się z utrzymaniem co najmniej 100 miejsc pracy, a w tzw. obszarach wsparcia - 50 miejsc pracy przez 5 lat.

Ustawa daje możliwość wspierania także innych inwestycji np. wprowadzających innowacje technologiczne, poprawę stanu środowiska etc. Inwestycja aby mogła być wsparta finansowo musi spełniać co najmniej 3 z wymienionych niżej warunków:

wpływa na rozwój gospodarczy,

zlokalizowana w obszarze wsparcia,

będą wprowadzone innowacje technologiczne,

przyczyni się do rozwoju współpracy z krajowymi jednostkami badawczo-rozwojowymi,

będzie miała wpływ na lokalny rynek pracy.

Morskie formy pomocy państwa dla przedsiębiorców.

Ustawa

z dnia 3 marca 2005r.

dopłatach do umów na budowę niektórych typów statków morskich.

(Dz. U. Nr 48, poz.448).

Ustawa określająca sposób udzielania dopłat z budżetu państwa do umów na budowę w polskich stoczniach niektórych typów statków morskich, określonych w rozporządzeniu Rady nr 1177/2002/WE z dnia 27.06.2002r. dotyczących tymczasowego instrumentu ochronnego dla przemysłu stoczniowego.

Warunkiem udzielenia dopłaty jest:

Udokumentowanie przez stocznię polską, że stocznia koreańska konkurująca o budowę statku zaoferowała cenę niższą od oferty stoczni polskiej przed udzieleniem dopłaty,

Dostarczenie statku w terminie nie późniejszym niż 3 lata od dnia zawarcia umowy o budowę statku.

Dopłat udziela minister właściwy do spraw gospodarki za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego na podstawie umowy zawartej między BGK a wnioskodawcą.

Ustawa

z dnia 24 sierpnia 2006r.

podatku tonażowym.

(Dz. U. Nr 183, poz.1353).

Ustawa pozwala armatorowi eksploatującemu morski statek handlowy wybrać zamiast podatku dochodowego, specjalny zryczałtowany podatek tonażowy od niektórych dochodów.

Podatkiem tonażowym mogą być opodatkowani armatorzy eksploatujący statki o pojemności powyżej 100 [t] wykorzystujący statki do transportu ładunków i pasażerów, holowania pełnomorskiego, ratownictwa morskiego, pogłębiania, a także działalność armatorów w zakresie dzierżawy i użytkowania kontenerów, prowadzenie działalności załadunkowej, rozładunkowej i naprawczej, prowadzenia terminali pasażerskich, sprzedaży towarów i usług na pokładzie, przewozu ładunków lub pasażerów w transporcie multimodalnym, zarządu statkiem, agencji i maklerstwa, wynajmie i czarterowaniu statków.

(Podatek oblicza się dobową stawką za każde 100 t statku. Do 1 000t - 0,5 euro , od 1 001-10 000t -0,35 euro, 10 001 - 25 000t - 0,2 euro, powyżej 25 000t- 0,10 euro za każde 100 t. Podatek tonażowy trzeba płacić nawet wtedy jak się nie ma zysków).

System zamówień publicznych.

PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Z dnia 29.01.2004r.

Prawo określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej, kontrolę udzielania z.p. oraz organy właściwe w sprawach z.p. Centralnym organem administracji rządowej w sprawach z.p. jest Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, organem doradczym PUZP jest Rada Zamówień Publicznych.

Definicja z.p:

„Umowa odpłatna zawierana między zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane”.

Zakres podmiotowy: Ustawę stosuje się do udzielania z.p. przez:

Jednostki sektora finansów publicznych,

Inne państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej,

Inne osoby prawne utworzone w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym. Jeżeli są w 50% finansowane albo stanowią w połowie własność, lub sprawują nad nimi nadzór, bądź mogą powoływać ponad połowę składu organu nadzorczego lub zarządzającego, podmioty wymienione w dwóch poprzednich punktach.

Inne podmioty, jeśli wykonują tzw. zamówienia sektorowe (poszukiwanie bogactw naturalnych, zarządzanie lotniskami, tworzenie sieci energetycznych, zaopatrzenie w wodę, transport kolejowy, telekomunikacja), gdy ich zależność od podmiotów publicznych jest podobna, jak w poprzednim punkcie.

Inne podmioty, gdy zamówienie jest w 50% finansowane ze środków publicznych przez podmioty, o których mowa w 3 pierwszych punktach.

Inne podmioty, jeśli zamówienie jest finansowane z udziałem środków, których przeznaczenie jest uzależnione od stosowania procedury udzielania zamówienia publicznego.

Podmioty, których podmioty określone w 3 pierwszych punktach, udzieliły koncesjonowania na roboty budowlane itd.

Zasady udzielania z.p.

Zachowanie uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców,

Bezstronność i obiektywizm,

Jawność postępowania,

Forma pisemna,

Postępowanie prowadzi się w języku polskim,

Forma przetargowa jest zasadniczym trybem udzielania z.p.

Tryby udzielania z.p:

Przetarg nieograniczony:

W odpowiedzi na publiczne ogłoszenie oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy,

Jeżeli wartość z.p. przekracza 60 000 euro ogłoszenie przekazuje się PUZP, gdy wartość na roboty budowlane przekracza 20mln euro, a na dostawy 10mln euro ogłoszenie przekazuje się Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich,

Ogłoszenie musi zawierać 14 elementów, nazwę zamawiającego, tryb zamówienia, sposób uzyskania specyfikacji zamówienia, jej cenę, opis przedmiotu, wielkości zamówienia, termin wykonania, termin i miejsce składania ofert, termin zawiązania ofertą,

Przy z.p. powyżej 60 000 euro wadium obligatoryjnie w formie pieniężnej, poręczenia lub gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej,

Powyżej 60 000 euro przetarg rozstrzyga obligatoryjnie komisja przetargowa (co najmniej 3 osoby, powołane przez kierownika zamawiającego).

Przetarg ograniczony:

W odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu, a oferty mogą składać wykonawcy zaproszeni do składania ofert,

Zamawiający zaprasza do składowania ofert wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, w liczbie określonej w ogłoszeniu zapewniającej konkurencję, nie mniejszej niż 5 i nie większej niż 20,

Odpowiednio stosuje się przepisy o przetargu nieograniczonym.

Negocjacje z ogłoszeniem:

Po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zamówienia z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza ich do składania ofert,

To forma z.p. jest możliwa, gdy w postępowaniu przetargowym nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie zostały odrzucone, nie da się wcześniej wycenić robót budowlanych, nie można określać szczegółowych cech usług, roboty prowadzone w celach budowlanych, doświadczalnych lub rozwojowych wartości zamówienia nie przekracza 60.000 EURO.

Negocjacje bez ogłoszenia:

Zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie z.p. z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza ich do składania ofert,

Możliwe w następujących przypadkach: w przetargu nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie zostały odrzucone, został przeprowadzony konkurs (przyrzeczenie publiczne art.99), w którym nagrodą jest zaproszenie do negocjacji.

Zamówienie z wolnej ręki:

Zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko z jednej ręki,

Możliwe gdy dostawy lub roboty mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę (z przyczyn technicznych, ze względu na prawa wyłączne, ze względu na działalność artystyczna lub twórczą, po przeprowadzeniu konkursu, w wyjątkowej sytuacji, której nie udało się przewidzieć, po przeprowadzeniu postępowań w tym jednego przetargu i braku ofert, zamówienie dodatkowe),

Jeżeli jest powyżej 60 000 euro wymaga zgody PUZP.

DIALOG KONKURENCYJNY:

Po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu, zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog, a następnie zaprasza ich do składania ofert.

Stosuje się jeżeli nie jest możliwe udzielenie zamówienia w trybie przetargowym, bo nie można opisać przedmiotu zamówienia, a cena jest jedynym kryterium wyboru oferty.

Zapytanie o cenę:

Zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert,

Zaproszenia do nie mniej niż 5 wykonawców,

Każdy wykonawca może zaproponować tylko jedna cenę i nie może jej zmienić.

Licytacja (dawniej aukcja) elektroniczna:

Za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej umożliwiającego wprowadzenie niezbędnych danych w trybie bezpośredniego połączenia z tą stroną, wykonawcy składają kolejne korzystniejsze oferty (postąpienia) polegające na automatycznej klasyfikacji,

Z.p. nie może przekraczać 60 000 euro,

Oferty składa się w formie elektronicznej pod rygorem nieważności opatrzoną podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

AUKCJA ELEKTRONICZNA

Jest obecnie formą wyboru najlepszej oferty, jeżeli postępowanie jest prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego.

DYNAMICZNY SYSTEM ZAKUPÓW

Zamawiający może ustanowić d.s.z. na okres do 4 lat, elektroniczny proces udzielania zamówień publicznych, których przedmiotem są dostawy powszechnie dostępne, nabywane na podstawie umowy sprzedaży lub usług, powszechnie dostępne.

Postępowanie szczególne:

KONKURS - (zamówienie publiczne, w którym przyrzeka się nagrodę za wykonane i przeniesienie prawa do wybranej przez sąd konkursowy pracy konkursowej w szczególności z zakresu planowania przestrzennego, projektowania urbanistycznego, architektoniczno - budowlanego oraz przetwarzania danych), nagrodami mogą być: pieniądze, zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia, negocjacje w trybie zamówienia z wolnej ręki.

KONCESJA NA ROBOTY BUDOWLANE - (w postępowaniu mogą uczestniczyć wykonawcy spełniający warunki określone przez zamawiającego), stosuje się odpowiednie przepisy o przetargu.

Umowy w sprawach zamówień publicznych.

Są to umowy cywilno-prawne, zawierane w sprawach zamówień publicznych (ad solemnitatem) w formie pisemnej. Umowy te są jawne. Zakres przedmiotowy świadczenia wykonawcy tych umów jest też utożsamiany z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie składanej w systemie z.p. Umowy są zawierane na czas oznaczony, umowy, w których przedmiotem są świadczenia okresowe lub ciągłe wymagają zgody PUZP. Wykonawcy odpowiadają solidarnie z wykonane umowy o z.p.

USTAWY W SPRAWACH ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH:

Są to umowy cywilno - prawne, w formie pisemnej, pod rygorem nieważności, jawne.

Oferta i umowa muszą mieć taka samą treść. Umowy są na czas oznaczony. Umowy na czas nieokreślony np. dostawca wody, ciepła (wymagają zgody PUZP). Zakaz zmiany treści umowy do oferty. Zamawiający może żądać zabezpieczenia od wykonawcy.

Środki ochrony prawnej.

PROTEST - wnoszony do zamawiającego w przypadku naruszenia zasad ustawy w terminie 7 dni od momentu powzięcia przez wykonawcę wiadomości o naruszeniu, musi być rozstrzygnięty w ciągu 10 dni od wniesienia.

ODWOŁANIE - od oddalenia lub odrzucenia protestu przysługuje odwołanie od PUZP w terminie 5 dni od doręczenia rozstrzygnięcia protestu, stosuje się przepisy k.p.c., odwołanie rozpatruje 3 arbitrów wskazanych przez PUZP, w drodze jawnego losowania komputerowego arbitraży rozpatrują odwołanie w terminie 5 dni.

SĄD OKRĘGOWY - od wyroku arbitrów można wnieść skargę do sądu okręgowego, właściwego dla siedziby zamawiającego, sąd rozpoznaje skargę w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące.

KARY PIENIĘŻNE - PUZP może wymierzać kary pieniężne zamawiającym, którzy łamią postanowienia ustawy o z.p. od 3 000 do 150 000zł.

Przedsiębiorcy, którzy przegrali przetarg, skarżą się że zostali oszukani, że wygrali `gorsi =>wnoszą protest=> to może być powód unieważnienia przetargu.

WYKŁAD VII 03.04.2007

Temat: PPP - partnerstwo publiczno prywatne.

Ustawa

partnerstwie publiczno - prywatnym

z dnia 28 lipca 2005r.

(Dz. U. Nr 169, poz.1420).

Podstawowe pojęcia:

Partnerstwo publiczno-prywatne (ppp) - to oparta na umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym współpraca podmiotu publicznego i partnera prywatnego, służąca realizacji zdania publicznego.

Wykonawcy solidarnie odpowiadają za wykonanie umowy o z.p.

2. Zabezpieczenie wykonania umowy:

Zamawiający może żądać od wykonawcy zabezpieczenia wykonania umowy, które służy pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania zamówienia (wykonawca musi zagwarantować, że należycie wykona z.p. i np: szybko, w terminie itp.). Wysokość zabezpieczenia określa się w stosunku procentowym do wartości robót.

3. PPP - PARTNERSTWO PUBLICZNO PRYWATNE.

Inwestycja realizowana w ramach ppp oznacza budowę, przebudowę połączoną z eksploatacją, utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, będącym przedmiotem tej inwestycji albo z nią związanym lub świadczenie powiązanych z nim usług publicznych.

PPP

Partner prywatny: Podmiot publiczny

- przedsiębiorca (prywatny, zagraniczny), - Organ administracji państwowej,

- organizacja porządkowa - Jednostka samorządowo terytorialna,

(prywatne instytucje, osoby), - Fundusz celowy,

- kościół, związek wyznaniowy, - Państwowa szkoła wyższa,

- podmiot zagraniczny jeśli jest przedsiębiorcą. - Jednostka badawczo rozwojowa,

- Samorząd publiczny zakładów opieki

zdrowotnej,

- Państwowy (samorząd) jednostki

kultury,

- PAN i je jednostki organizacji,

- Państwowy (samorząd) osoby prawne.

4. PPP - przedsięwzięcia:

Zaprojektowanie lub realizacja inwestycji wykonania zadania publicznego,

Świadczenie usług publicznych przez okres powyżej 3 lat, jeżeli obejmują eksploatację, utrzymanie lub zarządzanie niezbędnym do tego składnikiem majątkowym,

Działanie na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego, w tym rewitalizacji albo zagospodarowania miasta lub jego części albo innego obszaru na podstawie projektu przedłożonego przez podmiot publiczny,

Przedsięwzięcie pilotażowe, promocyjne, naukowe edukacyjne lub kulturalne, wspomagające realizację zadań publicznych.

Składnik majątkowy - nieruchomość przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 k.c, obiekt budowlany, rzeczy ruchome, wartości niematerialne i prawne.

Wkład własny - podmiotu publicznego polegający na sfinansowaniu części kosztów realizacji przedsięwzięcia, w tym dopłaty do usług świadczonych przez partnera prywatnego w ramach przedsięwzięcia, wniesienie składnika majątkowego, licencji i innych wartości jeżeli służą realizacji przedsięwzięcia, przekazanie wkładu własnego może nastąpić w formie darowizny, sprzedaży z prawem odkupu, użyczenia, użytkowania, najmu, dzierżawy.

Wynagrodzenie partnera prywatnego - prawo partnera prywatnego do pobierania pożytków lub uzyskiwania innych korzyści z przedsięwzięcia lub zapłata sumy pieniężnej przez podmiot publiczny.

5. Zasady wyboru partnera prywatnego.

Zgodnie z art. 14 ustawy do wyboru partnera prywatnego i umów o p.p.p. w zakresie nieuregulowanym ustawa o p.p.p. stosuje ustawę z 29.01.2004r. - PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH.

W świetle art. 15 ustawy najkorzystniejszą ofertą jest oferta, która przedstawia najkorzystniejszy bilans wynagrodzenia i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu przedsięwzięcia, w tym podziału zdań i ryzyk związanych z przedsięwzięciem pomiędzy podmiotem publicznym i prywatnym, partnerem prywatnym oraz terminów i wysokości przewidzianych płatności z tytułu zapłaty sumy pieniężnej lub innych świadczeń podmiotu publicznego.

Umowa o p.p.p.

W zakresie nieuregulowanym Ustawą o p.p.p do umów o p.p.p stosuje się przepisy k.c. Umowa o p.p.p jest z mocy prawa nieważna jeśli zabrakło tzw. analizy przedsięwzięcia, która musi przygotować podmiot publiczny zgodnie z art. 11 lub nie została ogłoszona w Biuletynie Zamówień Publicznych i Biuletynie Informacji Publicznej informacja o realizacji przedsięwzięcia p.p.p.

Umowa o p.p.p.

Cel i przedmiot przedsięwzięcia oraz harmonogram jego realizacji,

Łączna wartość środków przewidzianych na realizacje w całości przedsięwzięcia,

Zobowiązanie partnera prywatnego do po……. w całości albo w części nakładów lub zapewnienia po…….. tych nakładów przez osoby trzecie,

Zobowiązanie podmiotu publicznego, w tym wielkość, zasady i termin wnoszenia wkładu własnego,

Normy jakościowe, wymagania i standardy stosowane przy realizacji przedsięwzięcia,

…..prywatnego oraz zasady określonego przeprowadzania przez strony …….,

Czas na jaki umowa została zawarta oraz warunki przedłużenia lub skrócenia okresu obowiązywania umowy, a także warunki i sposoby jej rozwiązania przed upływem terminu na jaki została zawarta oraz zasady rozliczeń i odszkodowań w takim przypadku,

Warunki i procedura zmiany umowy oraz zmiany zakresu przedsięwzięcia, jeżeli taka możliwość była przewidziana w specyfikacji wyboru partnera prywatnego,

Formy, wysokość i zasady ustalania przekazywania wynagrodzenia partnera prywatnego,

Podział ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięcia,

Zasady i zakres ubezpieczeń realizowanego przedsięwzięcia, a także dodatkowe gwarancje i umowy oraz zobowiązania stron w tym przedmiocie.

Uprawnienia podmiotu publicznego w zakresie bieżącej kontroli realizacji przedsięwzięcia przez partnera prywatnego lub spółkę kapitałową związaną przez podmiot publiczny i partnera prywatnego oraz zasady okresowego przeprowadzania przez strony wspólnej oceny realizacji przedsięwzięcia wraz z ustaleniami realizacyjnymi,

Tryb i zasady rozstrzygania sporów wynikłych na tle umowy; spory umów z p.p.p. mogą być rozstrzygane w trybie polubownym, przy czym prawem właściwym dla

rozstrzygnięć sądu polubownego jest zawsze prawo polskie,

Postanowienia dotyczące zawiązania spółki p.p.p. w przypadku gdy strony

postanawiają zawiązać taką spółkę. Jest to nowy typ spółki akcyjnej lub z o. o.

Cel i przedmiot działalności nie może wykraczać poza zakres określony umową p.p.p.

Prawa z akcji lub udziałów w tej spółce należące do Skarbu Państwa, wykonuje podmiot publiczny będący organem administracji rządowej. Istnieje możliwość nabycia akcji

lub udziałów partnera prywatnego po zakończeniu p.p.p. przez podmiot publiczny,

Zgody wszystkich wspólników albo akcjonariuszy wymagają: zbycie lub obciążenie nieruchomości lub przedsiębiorstwa oraz zmiana umowy lub statutu spółki. Podmiot publiczny ma ustawowe prawo pierwokupu akcji lub udziałów partnera prywatnego.

Ustawa

ochronie konkurencji i konsumentów

z dnia 16 lutego 2007r.

Cel ustawy:

Ustawa określa warunki rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów.

a). Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji polegające w szczególności na:

Ustalaniu bezpośrednio lub pośrednio celu i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów,

Ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji,

Podziale rynków zbytu lub zakupu,

Stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów stwarzających tym osobom zróżnicowanie warunki konkurencji,

Uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełniania przez drugą stronę innego świadczenia, nie mającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy,

Ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nie objętych porozumieniem,

Uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu warunków składanych ofert, w szczególności dotyczących zakresu prac lub ceny.

Porozumienia takie są nieważne (nie dotyczy porozumień konkurentów o udziale w rynku wynoszącym 5% i nie konkurentów do 10% rynku).

b). Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej przez jednego lub kilku przedsiębiorców, które polega w szczególności na:

bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów,

ograniczaniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów,

stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednakowych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji,

uzależnianiu zawarcia umowy od spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, nie mającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy,

przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji,

narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów przynoszących mu nieuzasadnione korzyści,

podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych.

CZYNNOŚĆI TAKIE SĄ NIEWAŻNE!

c). Podlegają kontroli zamiary konkurencji, jeżeli światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji, w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 000 000 000 EURO lub łączny obrót na terytorium R.P 50 000 000 EURO. Zgłoszenia wymagają połączenia, przejęcia, utworzenia wspólnego przedsiębiorcy, nabycia części mienia jeżeli obrót realizowany przez to mienie przekroczył w ciągu 2 lat 10 000 000 EURO. Wpis do rejestru przedsiębiorców nie może nastąpić jeżeli Prezes UOKiK nie wyda pozytywnej decyzji w sprawie koncentracji.

d). Zakazane są także praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, czyli bezprawne działania przedsiębiorcy polegające na np. stosowaniu: postanowień wzorców umownych, które

zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców uznanych za niedozwolone zgodnie z przepisem art. 479 w 45 k.p.c., nierzetelnych informacji.

Postępowanie przed Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów:

wyjaśniające,

antymonopolowe,

kontrola przedsiębiorcy,

postępowanie w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy,

odwołanie od decyzji UOKiK do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Kary pieniężne:

ok. 10% przychodu,

od 1000 - 50 000 000 euro,

kary za zwłokę od 500 - 10 000 euro,

kary dla kierowników - do 50 - krotności przeciętnego wynagrodzenia,

możliwość odroczenia i rozłożenia na raty kary pieniężnej.

Ustawa

zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

z dnia 16 kwietnia 1993r.

(Dz. U. Nr 47, poz.211 t.j. z 2003r, Dz. U. Nr 153, poz.1503 z późniejszymi zmianami).

Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Czynami tymi są w szczególności:

takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, godła, skrótu literowego (art. 5),

oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przedsiębiorcy, które może wprowadzić w błąd klientów co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem (art. 6),

wątpliwość, który z przedsiębiorców może używać oznaczenia przedsiębiorstwa po likwidacji, podziale, przekształceniu,

opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio lub pośrednio na kraj, region lub miejscowość pochodzenia,

fałszywe lub oszukańcze używanie takich oznaczeń geograficznych lub regionalnych , które wskazują na szczególne cechu lub właściwości związane z pochodzeniem z tego regionu, nawet z dodatkiem „typ”, „metoda”,

takie oznaczenie produktu lub jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech; zatajenie ryzyka jakie wiąże się z użytkowaniem,

przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża to interesom przedsiębiorcy (art. 11),

nakłanianie osoby świadczącej na rzecz przedsiębiorcy pracę nie do wykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych lub umownych, w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trzecim, albo szkodzeniu przedsiębiorcy lub nakłanianie klientów przedsiębiorcy i innych osób do rozwiązania z nim umowy albo niewykonania umowy (art.12),

system konsorcyjny - prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na zarządzaniu mieniem gromadzonym w ramach grupy z udziałem konsumentów, utworzonej w celu finansowania zakupu praw, rzeczy ruchomych, nieruchomości lub ustawę na rzecz uczestników grupy.

naśladowaniem gotowego produktu,

rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości,

niedozwolona reklama,

przekupstwo,

utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku,

wytwarzanie, import, dystrybucja, sprzedaż urządzeń niedozwolonych,

sprzedaż premiowa (wpłać 100zl a dostaniesz milion, wycieczkę itp),

sprzedaż lawinowa (uzyskanie korzyści materialnych w zamian za nakłanianie innych osób do takich samych transakcji),

Sekcje ustawowe.

a). Odpowiedzialność cywilna - przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony może żądać:

zaniechania niedozwolonych działań,

usunięcie skutków niedozwolonych działań,

złożenie jednego lub wielokrotnego oświadczenia w odpowiedniej treści, formie,

naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych,

zarządzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wsparciem kultury polskiej.

b). Odpowiedzialność przedsiębiorców za przekupstwo.

c). Odpowiedzialność karna.

WYKŁAD VIII 17.04.2007

Od megica

Zasady wykonywania zobowiązań w obrocie gospodarczym.

Podwyższona jakość świadczenia

Dyscyplina, ustawa o odsetkach, system bigów, obrót gospodarczy profesjonalny

Aspekty właściwe dla obrotu gospodarczego

WYKŁAD IX 24.04.2007

Umowa - czynność prawna obustronna, powinna zawierać dwa oświadczenia woli; musi być podstawą

domagania się określonego zobowiązania.

Standaryzacja warunków umowy.

Ogólne warunki umów art. 384 k.c. ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, regulaminy wiążą drugą stronę jeśli została jej dostarczona. (Umowy miedzy przedsiębiorcami zawierane są w formie gotowych wzorców, modelów umów).

Umowa adhezyjna - jedna ze stron narzuca warunki umowy > niebezpieczne.

Elektronizacja obrotu - regulamin musimy zawsze móc odtworzyć ( art. 385,1,2) jak interpretować ? w razie

sprzeczności ze wzorcem, strony są związane umową.

Na czym zależy przedsiębiorcy? - stały kontakt, umowa długoterminowa, stała.

Umowy bazowe - konstrukcja prawna, pozwala wymusić w przyszłości zawarcie umowy albo w oparciu o

jedną umowę zawiązać szereg innych.

Niektóre rodzaje umów w obrocie gospodarczym.

UMOWY BAZOWE:

umowa przedwstępna (pactum de contranendo - art.389 k.c.),

umowa normatywna (porozumienie w sprawie warunków umów, porozumienie kondycjonalne),

umowa ramowa (ogólnie określająca przedmiot zobowiązania, związana z umowami realizacyjnymi, wykonawczymi, albo koniecznością dodatkowych dyspozycji jednej ze stron umowy, bądź osoby trzeciej tzw. arbitratora).

UMOWY SPRZĘŻONE (związki umów):

Ciągi (łańcuchy) umów - dwóch lub więcej umów powiązanych ze sobą

następstwem czasowym,

Zespoły (kompleksy) umów powiązanych ze sobą celem gospodarczy,

Umowy wiązane (umowy główne i podporządkowane, wymuszane nierzadko

przez silniejszego partnera.

UMOWA DŁUGOTERMINOWA - zawierana na dłuższy okres czasu, tworząca stały stosunek prawny między uczestnikami obrotu gospodarczego. W praktyce na okres dłuższy niż 1 rok.

Cechy charakterystyczne:

Klauzule adaptacyjne - dostosowujące umowę do zmieniających się warunków:

Klauzule automatycznego dostosowania umowy, prowadzące automatyczną

korektę umowy w związku ze zmianą warunków (umowa ewoluująca),

Klauzule negocjacyjne dotyczące powtórnych negocjacji umowy w przypadku

zmiany warunków, typowa hardship clause,

Klauzule adaptacyjne sensu stricte zastrzegające możliwość dostosowania

treści umowy przez decyzje nie samych stron, lecz podmiotów trzecich np.

sądu, arbitra. Przykładem klasycznym jest klauzula rebus sic stantibus (art. 357

k.c.).

Klauzule o przedłużaniu umowy - możliwość zastrzeżenia jednostronnego wypowiedzenia.

Kontrakt międzynarodowy - umowa cywilnoprawna, mająca cele gospodarcze, zawierana pomiędzy przedsiębiorcami pochodzącymi z różnych krajów lub zawierająca w sobie inny element obcy. Kontrakt jest szczególnie skomplikowanym typem umowy w obrocie gospodarczym, bowiem poza elementami typowymi dla każdej umowy w obrocie wewnętrznym zawiera nadto specyficzne klauzule np. wyboru prawa właściwego, wykładni postanowień kontraktu, języka kontraktu, sposobu rozstrzygania sporów etc. Nadto z każdym kontraktem wiąże się szereg dodatkowych dokumentów jak: faktury handlowe, faktury konsularne, dokumenty transportowe, składowe, rozliczeniowe, ubezpieczeniowe, świadectwa pochodzenia towarów.

Sposoby zawarcia umowy.

OFERTA.

Ofertą - jest oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy, określające jej istotne postanowienia. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego będzie oczekiwał odpowiedzi, oferta złożona w obecności dwóch osób strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.

(art. 66 k.c.).

Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. Przedsiębiorca składający taka ofertę jest zobowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:

Czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy,

Skutkach prawnych potwierdzenia otrzymania oferty,

Zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przed przedsiębiorcą drugiej stronie treści zawieranej umowy,

Metodach i środkach wykrywania, korygowania błędów we wprowadzanych danych,

Językach umowy.

W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone przez stronę przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty.

(art. 66² k.c.).

Przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za nową ofertę.

(art. 69 k.c.).

PRZETARG i AUKCJA.

Umowa może być zawarta w drodze aukcji albo przetargu. W ogłoszeniu aukcji lub przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji lub przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków.

(art. 70¹ k.c.).

Oferta złożona w toku akcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejszą zawarcie umowy w wyniku akcji następuje z chwilą udzielenia przybicia.

(art. 70² k.c.).

Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert.

(art. 70³ k.c.).

W warunkach aukcji lub przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji lub przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczania do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić odpowiednie zabezpieczenie zapłaty (wadium).

(art. 70⁴ k.c.).

ROKOWANIA.

Umowa może być zawarta po przeprowadzeniu rokowań w celu jej zawarcia, w momencie gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień umowy.

(art. 70 k.c.).

PRZEDSTAWICIELSTWO A POŚREDNICTWO.

Czynność prawną, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, można dokonywać przez przedstawiciela. Umocowanie do działania w …… imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe -np. kapitan statku) albo na oświadczeniu woli reprezentowanego (pełnomocnictwo). Element przedstawicielstwa jest bardzo ważny w konstruowaniu szeregu umów w obrocie gospodarczym, związanych z szeroko rozumianym pośrednictwem handlowym. Pośrednictwo lub przedstawicielstwo handlowe polega na dokonywaniu przez pośrednika na rzecz innego przedsiębiorcy czynności faktycznych lub prawnych. Przedstawiciele handlowi często działają, jako pełnomocnicy lub zastępcy pośredni, czyli w imieniu i na rachunek mocodawcy, bądź w imieniu własnym lecz na rachunek mocodawcy.

W ustawodawstwach obcych (w tym państw UE) wyróżnia się: tzw. pośredników handlowych zależnych (agent handlowy, agent pracownik, komisant, akwizytor, dealer są oni reprezentantami i „rzecznikami” swoich mocodawców, są uzależnieni od ich zaufania) i pośredników handlowych samodzielnych (niezależnych) np. maklera, brokera.

PROKURA.

Jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych jakie związane są z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

(art. 109-109,9 k.c.).

Nie można jej ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich,

Musi być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie,

Może być udzielana kilku osobom łącznie,

Nie może być przeniesiona na inne osoby,

Może być odwołana w każdym czasie,

Wymaga zgłoszenia do rejestru przedsiębiorców.

Formy umów pośrednictwa handlowego.

UMOWA AGENCYJNA - przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.

(art. 758 k.c.).

Cechy charakterystyczne:

Umowa agencyjna - jest umową o świadczenie usług i może przybierać formę pośrednictwa (stałe pośredniczenie przy zawieraniu umów) lub formę stałego przedstawicielstwa (zawieranie umów w imieniu dającego zlecenie),

Mamy dwa rodzaje umów agencyjnych ze względu na układ podmiotowy agencję profesjonalną (która jest regułą) i agencję nieprofesjonalną, w której zleceniodawcą jest osoba nie będąca przedsiębiorcą, do której stosuje się przepisy o umowie agencyjnej odpowiednio,

Wynagrodzenie prowizyjne: szczególne gwarancje prowizji także od umów zawartych bez udziału agenta w przypadku agencji wyłącznej i po rozwiązaniu umowy,

Obowiązek lojalności stron umowy agencyjnej,

Prowizja del credere (art. 761⁷ k.c.),

Świadczenie wyrównawcze,

Ograniczenie konkurencyjnej działalności agenta.

UMOWA AGENCJI MORSKIEJ - (ważna cecha stałość!!!).

Przez umowę agencyjną agent morski podejmuje się za wynagrodzeniem stałego przedstawicielstwa armatora w określonym porcie lub na określonym obszarze (art. 197 k.m.).

Agent morski jest uprawniony do podejmowania w imieniu armatora zwykłych czynności związanych z uprawianiem żeglugi. W szczególności jest uprawniony do działalności w imieniu armatora wobec urzędów i zarządu portu, do załatwiania dla statku wszystkich czynności i przyjmowania oświadczeń związanych z przyjściem, postojem i wyjściem statku, do zawierania w imieniu armatora umów przewozu, umów ubezpieczenia morskiego oraz umów przeładunku, do wystawiania konosamentów, zapłata wszelkich należności związanych z zawijaniem statku do portu, przewozem ładunków lub pasażerów oraz do dochodzenia w imieniu armatora roszczeń z umów przewozu i wypadków morskich.

Cechy charakterystyczne:

Umowa jednostronnie podmiotowo kwalifikowana,

Określenie zakresu terytorialnego agencji,

Możliwość (za zgodą armatora) reprezentowania również drugiej strony,

Obowiązek dbałości o interesy armatora.

Del credere - odpowiedzialność za skutki czynności prawnych, w których agent jest

pośrednikiem.

AGENCJA I MAKLERSTWO.

Stosuje się przepisy agencji kodeksu cywilnego. W świetle kodeksów:

k.c.- przedsiębiorca nie ma ograniczenia terytorialnego, agentem może być każdy,

k.m.- zakres terytorialny.

UMOWA MAKLERSTWA MORSKIEGO.

Makler morski podejmuje się za wynagrodzeniem, na podstawie każdorazowego zlecenia, pośredniczenia w zawieraniu umów, umów przewozu, czarteru na czas, umów holowniczych i umów ubezpieczenia.

(art. 208 k.m.).

Makler frachtujący - zawiera umowy frachtowe, przewozu ładunków,

Makler klarujący - wszystkie inne, zaopatrzenie np. w wodę, usługi dodatkowe.

Mocodawcą agenta może być tylko armator, makler może pośredniczyć pomiędzy wszelkiego rodzaju uczestnikami obrotu morskiego,

Agent działa stale, makler jednorazowo,

Zdecydowanie odróżnia obu pośredników zakres terytorialny.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe - polega na wykonywaniu czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawarciem i wykonywaniem umów ubezpieczenia albo asekuracji.

(art. 37d ustawy o działalności ubezpieczeniowej z 28.07.1990r. t.j. z 1996r,

Dz. U. Nr 11, poz. 62 z późniejszymi zmianami).

Nowa definicja:

„Pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia”.

(art. 3 ustawy z 22.05.2003r, o pośrednictwie ubezpieczeniowym

Dz. U. Nr 124, poz. 1153 z późniejszymi zmianami).

Przepisów ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowy, nie stosuje się podmiotów świadczących morskie usługi.

WYKŁAD X 08.05.2007

Na ostatnim wykładzie było pośrednictwo morskie - makler i agent - pośredniczą w zawieraniu umów, agentem i maklerem może być każdy, nie potrzeba żadnych specjalnych zezwoleń. Dzisiaj poznamy agenta ubezpieczeniowego (morskiego) i brokera ubezpieczeniowego. Agent ubezpieczeniowy musi mieć odpowiednie kwalifikacje.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe - polega na wykonywaniu czynności faktycznych lub prawnych zawiązanych z zawarciem i wykonywaniem umów ubezpieczenia albo asekuracji. (art. 37d ustawy o działalności ubezpieczeniowej 28.07.1990r. t.j. z 1996. Dz. U. Nr 11, poz. 62 z późniejszymi zmianami).

Nowa definicja:

„Pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia”.

(art.3 ustawy z 22.05.2003r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym Dz. U. Nr 124, poz. 1153 z późniejszymi zmianami).

Przepisy ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym nie stosuje się do podmiotów świadczących morskie usługi agencyjne lub morskie usługi maklerskie w rozumieniu przepisów kodeksu morskiego. Pośrednictwo ubezpieczeniowe jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z 2004r.

Na pośrednictwo ubezpieczeniowe składają się:

Czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane czynnościami agencyjnymi polegającymi na pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również w organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych.

Czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej zwanej czynnościami brokerskimi, polegające na zawieraniu umów lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, a także w sprawach o odszkodowanie, jak również w organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich.

Formy umów pośrednictwa handlowego.

Agent ubezpieczeniowy - agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych.

Ważniejsze zasady:

Ustawa nie reguluje treści umowy agencji ubezpieczeniowej,

Zachowanie staranności określonej w art. 355ξ2 k.c, oraz dobrych

obyczajów,

Czynności agencyjne mogą być wykonywane wyłącznie przez osobę fizyczną (pełna zdolność do czynności prawnych, niekaralność, rękojmia należytego wykonywania, co najmniej średnie wykształcenie, szkolenie, egzamin),

Działalność agencyjna może być wykonywana przez przedsiębiorcę, jako działalność uzupełniająca podstawową działalność gospodarczą,

Pełnomocnictwo zakładu ubezpieczeń w formie pisemnej ad solemnitatem,

Określenie „ agent ubezpieczeniowy” może używać tylko agent wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych (rejestr a i b prowadzi w formie elektrycznej organ nadzoru),

Agent może działać na terytorium UE.

Broker - brokerem ubezpieczeniowym jest osoba fizyczna albo prawna posiadająca, wydane przez organ nadzoru, zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej i wpisania do rejestru brokerów ubezpieczeniowych. Odrębnym brokerem jest broker reasekuracyjny. Ten sam broker może być brokerem ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym.

Ważniejsze zasady:

Działalność prowadzona jest za zezwoleniem KNF (…… finansów),

Może być prowadzona przez osoby fizyczne lub prawne,

Broker nie może wykonywać działalności agencyjnej, czynności agencyjnych, pozostawać w żadnym stałym stosunku z zakładem ubezpieczeń, posiadać akcji zakładu ubezpieczeń z wyjątkiem akcji dopuszczalnych w obrocie publicznym,

Obowiązkowe ubezpieczenie OC brokera,

Określenie broker ubezpieczeniowy i reasekuracyjny zastrzeżone jak w przypadku agenta,

Działalność brokera wykonuje się za pośrednictwem osób fizycznych mających odpowiednie kwalifikacje.

(Umowa reasekuracyjna nie jest umową ubezpieczenia. Inne zakłady ubezpieczeń włączone w ubezpieczenie. Te zakłady przejmują cześć ryzyk w zamian za część składki). um. retrocesja

Akwizytor - jest pośrednikiem handlowym, który zbiera zamówienia (oferty), często pobierając z góry cenę oferowanego towaru lub usługi, nierzadko zawiera on tzw. umowy „z katalogu” lub „według wzoru”, jego działalność łączy się z reklamą i promocją reprezentowanej firmy.

Ważniejsze cechy:

Umowa akwizycji polega na pozyskiwaniu klientów,

Nie jest uregulowana przez prawo polskie, ale może być zawierana jako umowa nienazwana,

Akwizytor jest samodzielny w poszukiwaniu i wyborze klienta,

Treść umowy może być różna np.: akwizytor może być uprawniony do stałej sprzedaży, pośrednictwa przy sprzedaży, do składania wiążących ofert etc,

Akwizytor winien legitymować się pisemnym upoważnieniem,

Wynagrodzenie akwizytora jest na ogół prowizyjne.

Dealer - (dystrybutor towarów) - pośrednik mający stały stosunek współpracy (kooperacji) ze sprzedawcą, a zwłaszcza z producentem towarów, który zobowiązany jest do dystrybucji i zbywania dostarczonych mu w sposób ciągły towarów, zwykle objętych określoną marką producenta.

Cechy:

Umowa nienazwana wykształcona przez praktykę,

Nad dealerem ciąży obowiązek zbywania towaru, który może być „wymuszony” przez producenta sądownie, podobnie jak ewentualne odszkodowanie dla dealera za niedostarczenie towarów,

Umowa zawiera szereg zobowiązań akcesoryjnych jak np. wyłączność dealera, reklama i promocja know - how, wystrój lokalu, obsługa serwisowa i gwarancyjna.

Konsygnatariusz - pośrednik związany ze składowaniem towarów, zwłaszcza w obrocie międzynarodowym, zwykle wykonujący usługę składową a dodatkowo zobowiązujący się wobec swego kontrahenta do sukcesywnego zbywania składowanych towarów, działający we własnym imieniu lecz na cudzy rachunek.

Umowa komisu - przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizją), w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym.

Cechy:

Komisant jest pośrednikiem handlowym działającym na podstawie konstrukcji zastępstwa pośredniego, działa we własnym imieniu ale na cudzy rachunek,

Przedmiotem komisu mogą być rzeczy ruchome i papiery wartościowe,

Wynagrodzenie prowizyjne,

Mimo braku regulacji dopuszcza się stosowanie klauzuli del credere.

Factoring - jest formą wyjątkowo szerokiego pośrednictwa handlowego, powstała w obrocie międzynarodowym i polega na zawodowym pośredniczeniu w transakcjach handlowych przy czym pośrednik (factor) poza zwykłymi obowiązkami pośrednika finansuje transakcję np. udziela krótkoterminowego kredytu (do 180 dni) wypłacając od razu należność, zabezpiecza dostawcę przed niewypłacalnością nabywcy (funkcja del credere), dokonuje obsługi dokumentacyjnej, inkasuje należności, obsługuje księgowo etc. Istotnym elementem factoringu jest cesja wierzytelności jaką ma dostawca w stosunku do nabywcy (zwykle eksporter do importera) na faktora. Z pewnego punktu widzenia factoring uznać trzeba za umowę nienazwaną o mieszanym charakterze.

Forfaiting - jest formą pośrednictwa finansowego, polegającą na zakupie przez instytucję forfaitingową (np. bank) należności terminowych od swoich kontrahentów. Cechą charakterystyczną jest definitywność nabycia tych wierzytelności, albowiem forfaiter nie ma żadnego regresu do podmiotów od których nabył wierzytelności (a forfait). Forfaiter przejmuje przeto od zbywcy wierzytelności całe ryzyko ewentualnej niewypłacalności dłużnika.

Makler giełdowy - działalność maklerską na giełdzie może prowadzić tylko s.a. „dom maklerski” zatrudniający maklerów i doradców inwestycyjnych (prawo o publicznym obrocie papierów wartościowych). Działalność obejmuje oferowanie papierów wartościowych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, nabywanie i zbywanie papierów wartościowych na cudzy rachunek lub własny, zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych, pośrednictwo w nabywaniu i zbywaniu.

Umowy związane z obrotem towarowym i świadczeniem usług.

Sprzedaż - przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę (art. 535 k.c.).

Cechy umowy:

Umowa jest wzorcem normatywnym dla większości umów z tej grupy,

Umowa dwustronnie zobowiązująca, wzajemna, odpłatna, konsensualna,

Przedmiotem sprzedaży mogą być rzeczy a także energia i praca,

Szczególny termin przedawnienia roszczeń ze sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa - 2 lata,

Rękojmia za wady rzeczy sprzedanej (wady fizyczne i prawne), odpowiedzialność ex lege, w okresie 12 miesięcy od daty (budynki 3 lata) od dnia wydania rzeczy kupującemu roszczenia: odstąpienie od umowy, obniżenie ceny, wymiana, usunięcie wad,

Gwarancja jakości, odpowiedzialność umowna (dokument gwarancyjny), termin zazwyczaj roczny.

Rodzaje sprzedaży:

Sprzedaż konsumencka - umowa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.

Dokonywanie w zakresie działalności gospodarczej przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej osobie

fizycznej, która nabywa tą rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową. Do takiej sprzedaży

nie stosuje się przepisów kodeksu cywilnego,

Sprzedaż z zastrzeżeniem wyłączności (550 k.c.) kupujący jest jedynym odbiorcą sprzedawanych towarów,

Sprzedaż na raty - sprzedaż rzeczy ruchomych osobie fizycznej za cenę płatną w określonych ratach,

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej - zastrzeżona własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny,

Sprzedaż na próbę,

Sprzedaż z prawem odkupu (art. 593 k.c.) - umowa zawierająca obowiązek kupującego odsprzedania rzeczy sprzedanej za zwrotem ceny i kosztów sprzedaży oraz zwrotem nakładów, na żądanie sprzedawcy złożone kupującemu; prawo odkupu nie może istnieć dłużej niż 5 lat od daty sprzedaży,

Sprzedaż z prawem pierwokupu (art. 596 k.c.) - można przez czynność prawną zastrzec dla jednej ze stron pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdy druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej; rzecz jest sprzedana osobie trzeciej pod warunkiem, że uprawniony nie skorzysta z prawa pierwokupu, termin (1 miesiąc - nieruchomości, 1 - tydzień - inne rzeczy). Przez wykonanie prawa pierwokupu między stronami dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży tej samej treści co z osobą trzecią, może być także ustawowe prawo pierwokupu,

Sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa - sprzedaż przez przedsiębiorcę konsumentowi towaru poza lokalem przedsiębiorstwa.

Sprzedaż na odległość - zawierana bez jednoczesnej obecności przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość: formularz, list seryjny, katalogu, telewizji, radia, poczty elektronicznej.

Sprzedaż międzynarodowa - (kontrakt) konwencja wiedeńska z 11.04.1980 o umowach sprzedaży międzynarodowej.

ZAMIANA - przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy (art. 603 k.c.). Konstrukcja druga leży u podstaw wielu transakcji handlu międzynarodowego, jako umowy kompensacyjne etc.

DOSTAWA - przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczania częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny (art. 605 k.c.).

KONTRAKTACJA -

UMOWA O DZIEŁO - przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła.

LEASING -

NAJEM -

DZIRŻAWA -

ZLECENIE - przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Do umów o świadczenie usług (750 k.c.), które nie są uregulowane innymi przepisami stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Usługi portowo - morskie.

Usługi holownicze (art. 214 k.m.) - przez umowę holowniczą armator podejmuje się za wynagrodzeniem świadczenia statkiem usług holowniczych. Przez usługi holownicze rozumie się w szczególności holowanie lub pchanie statku, dopychanie, odciąganie, przytrzymywanie statku lub inną pomoc w wykonywaniu manewru nawigacyjnego, jak również przebywanie holownika w stanie gotowości w pobliżu statku w celu służenia mu pomocą holowniczą (asysta holownicza).

Rodzaje holowania: portowe (w polskich portach obowiązkowe, na mocy tzw. przepisów portowych), usługa świadczona przy wchodzeniu lub wychodzeniu z portu, zmiana miejsca postoju; pomocniczy charakter; zespół holowniczy, powstały z chwilą osiągnięcia gotowości do wykonania manewrów na rozkaz kierownika zespołu; zespołem holowniczym kieruje kapitan statku holowanego; dalekomorskie - samodzielna usługa polegająca na przeholowaniu określonego statku lub urządzenia pływającego; w przypadku tego typu holowania np: doku statku bez napędu zespołem kieruje kapitan holowania.

Cechy umowy holowniczej:

Umowa dwustronnie zobowiązująca, wzajemna, odpłatna, o zróżnicowanej treści świadczenia w zależności od typu holowania, w holowaniu portowym zazwyczaj umowa o świadczenie usług, do której odpowiednio stosuje się przepisy o zleceniu 750 k.c.

Przy holowaniu dalekomorskim zazwyczaj umowa o dzieło.

( statek + holownik = zespół cumowniczy); kapitan statku jest zawsze za wszystko odpowiedzialny.

Usługi pilotowe:

Polegają na udzieleniu kapitanowi informacji i rady w prowadzeniu statku ze względu na warunki nawigacyjne wód, na których usługa ta jest świadczona.

Świadczenie usługi pilotowej następuje na podstawie umowy pilotowej zawartej przez armatora statku z przedsiębiorcą świadczącym usługi pilotowe 223 &1 k.m.

Rodzaje pilotażu:

Dobrowolny (najstarszy - pełna dobrowolność korzystania z usług pilota),

Obowiązkowy - np. w polskich portach wprowadzony przez administrację morską ze względów bezpieczeństwa,

Portowy,

Trasowy,

Pełnomorski.

Cechy umowy o usługi pilotowe:

Brak definicji ustawowej,

dwustronnie zobowiązująca,

wzajemna, odpłatna,

konsensualna, umowa o świadczenie usług (art. 750 k.c.).

Usługi.

Przeładunkowe - polegają na załadowaniu ładunku na statek np.: ze składu portowego, placu składowego; wyładowania ładunku ze statku, dodatkowych czynnościach ładunkowych w portach; usługi te są wykonywane na podstawie umów zawieranych przez specjalistyczne firmy przeładunkowe, działające w porcie z przewoźnikami morskimi,

Charakter prawny umów - sporny w nauce prawa, niektórzy autorzy uznają ją za umowy o dzieło (a więc zobowiązania rezultatu) inni za umowy o świadczenie usług (zobowiązana starannego działania).

Usługi sztauerskie,

Usługi trymerskie,

Usługi cumownicze,

Usługi kontrolne i rzeczoznawcze,

Usługi terminali kontenerowych (składowanie prace manipulacyjne, załadunek, wyładunek).

!!! Dla tych usług : umowy nienazwane, umowa o świadczenie usług 750 k.c.

Prawo przewozowe.

Ustawa

Prawo przewozowe

z dnia 15 listopada 1984r.

(Dz. U. Nr 153, poz.272 z późniejszymi zmianami).

Kodeks cywilny normuje umowę przewozu następująco: „Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy” (art. 774 k.c.). Jednakże zgodnie z art. 775 k.c. przepisy kodeksu cywilnego o umowie przewozu nie mają zastosowania do tych rodzajów przewozu, które regulowane są odrębnymi przepisami. Obecnie prawo przewozowe reguluje wszystkie rodzaje przewozu z wyjątkiem przewozu morskiego, który jest w kodeksie morskim i przewozu konnego.

PRZEWOŹNIK - umowa przewozu jest jednostronnie podmiotowo kwalifikowana tzn. przewoźnikiem może być wyłącznie profesjonalista. Niektóre rodzaje działalności przewozowej są koncesjonowane np. transport lotniczy. Przewoźnik jest zobowiązany, podać do publicznej wiadomości zakres swego działania, adresów, punktów odprawy, sposób zawierania umów, a w regularnej komunikacji publicznej rozkład jazdy środków transportu.

OBOWIĄZEK PRZEWOZU - ma obowiązek do przewozu osób i rzeczy. Obowiązek wyłączony na skutek siły wyższej, niedostosowania się klienta do przepisów przewozowych, nieposiadanie odpowiednich środków transportu. Obowiązek może być ograniczony przez Ministra Transportu, wojewodę, starostę, wójta, burmistrza ze względu na potrzeby obronności, a przez przewoźnika m.in. ze względu na klęskę żywiołową.

Regulaminy przewozu - przewoźnik może wydawać regulaminy określające warunki obsługi podróżnych, odprawy i przewozu osób i rzeczy.

(art. 4 Pr. Przew).

Przewoźnik umowny i faktyczny - przewoźnik może powierzać wykonanie przewozu innym przewoźnikom na całej przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże ponosi odpowiedzialność za ich czynności, jak za swoje własne.

Przewóz wykonywany przez kilku przewoźników - przewóz może być wykonywany przez kilku przewoźników tej samej lub różnej gałęzi transportu na podstawie jednej umowy przewozu i jednego dokumentu przewozowego, odpowiedzialność takich przewoźników jest solidarna.

Taryfy i cenniki - przewoźnik jest zobowiązany podać do publicznej wiadomości stosowane taryfy i cenniki.

WYKŁAD XI 15.05.2007

Przewóz osób.

Umowę przewozu zawiera się przez nabycie biletu lub spełnienia innych określonych przez przewoźnika warunków dostępu do środka transportowego. Przewoźnik jest obowiązany do zapewnienia higieny oraz wygody i należytej obsługi. Podróżny może przekazać rzeczy do przewozu, jako przesyłkę bagażową. Powodem zawarcia umowy przewozu bagażu jest kwit bagażowy. Umowa przewozu bagażu ma charakter umowy realnej tzn. umowa jest zawarta z chwilą przekazania przesyłki przewoźnikowi i przyjęciu kwitu bagażowego.

Kwit - jest znakiem legitymacyjnym i przewoźnik wydaje przesyłkę bagażową posiadaczowi kwitu za jego zwrotem i nie jest obowiązany do sprawdzenia, czy osoba zgłaszająca się z kwitem jest uprawniona do odbioru przesyłki. Przesyłkę bagażową, która nie nadeszła do miejsca przeznaczenia w ciągu 14 dni po upływie terminu przewozu uważa się za utraconą.

Przewóz towarów.

Przesyłka towarowa - przesyłkę towarową stanowią rzeczy przyjęte do przewozu na podstawie jednego listu przewozowego lub innego dokumentu przewozowego (pisemnego).

List przewozowy - składany jest przewoźnikowi przez nadawcę i zawierać winien:

Nazwę i adres nadawcy, jego podpis oraz określenie placówki przewoźnika zawierającej umowę,

Miejsce przeznaczenia przesyłki oraz nazwę i adres odbiorcy,

Określenie rzeczy, masy, liczby sztuk przesyłki, sposobu opakowania i oznaczenia,

Inne wskazania i oświadczenia, wymagane albo dopuszczalne zgodnie z przepisami ze względu na warunki danej umowy lub sposób rozliczeń.

Do listu przewozowego dołącza się dokumenty wymagane w przepisach szczególnych. Nadawca może zdeklarować w liście przewozowym wartość przesyłki.

Wypełnia ten kto nadaje. Listy przewozowe nie są papierami wartościowymi z wyjątkiem listu morskiego.

Termin wykonania przewozu i awizacja - przewoźnik jest zobowiązany przewieść przesyłkę w oznaczonym terminie. O nadejściu przesyłki do miejsca przeznaczenia przewoźnik jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić odbiorcę (awizacja), chyba że przesyłkę dostarczył do lokalu odbiorcy lub na jego bocznicę lub odbiorca zrzekła się na piśmie zawiadomienia.

Odbiór - przez przyjęcie przesyłki lub listu przewozowego odbiorca zobowiązuje się do zapłaty należności ciążących na przesyłce. Przesyłkę, która nie nadeszła do miejsca przeznaczenia wskazanego w liście przewozowym w ciągu 30 dni od upływu terminu przewozu, uważa się za utraconą.

Odpowiedzialność przewoźnika.

Umowa przewozu osób:

Przewoźnik odpowiada a szkodę, jaką poniósł podróżny w skutek przedwczesnego odjazdu środka transportu,

Przewoźnik odpowiada za szkodę jaką poniósł podróżny w skutek opóźnionego przejazdu regularnie kursującego środka transportu, jeżeli szkoda wynika z jego winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa,

Za rzeczy przewożone, jeśli szkoda powstała z jego win.

Umowa przewozu przesyłek:

Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w przewoźnie przesyłki.

Odpowiedzialność przewoźnika jest wyłączona w szeregu przypadków art. 65 ust 2 i 3 art. 66, 67 (prawo przewozowe),

Protokół szkodowy - jeżeli przed wydaniem przesyłki okaże się że doznała ona ubytku lub uszkodzenia przewoźnik sporządza niezwłocznie w obecności uprawnionego protokół szkodowy.

Postępowanie reklamacyjne - dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym przysługuje uprawnionemu po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji a przewoźnikowi po bezskutecznym wezwaniu do zobowiązanego do zapłaty. Reklamacje lub wezwania uznaje się za bezskuteczne jeżeli nie nastąpi zapłata w ciągu trzech miesięcy od reklamacji lub wezwania. Nie możemy iść do sądu przed postępowaniem reklamacyjnym (z wyjątkiem transportu morskiego).

Ograniczenie wysokości odszkodowania - wysokość odszkodowania za utratę, ubytek przesyłki nie może przekraczać określonych w art. 80 wartości:

Ceny wskazanej w rachunku dostawy lub sprzedaży,

Ceny wynikającej z cennika,

Wartości rzeczy tego samego rodzaju i gatunku w miejscu i czasie nadania.

Przedawnienie roszczeń - rozliczenia z przewozu przedawniają się w terminie 1 roku, a roszczenia między przewoźnikami w ciągu 6 miesięcy.

Prawo morskie.

Prawo orskie jest odrębną, kompleksową dziedziną prawa, w której szczególnie istotna częścią jest prawo przewoźników morskich. W tej dziedzinie prawa zasadniczą rolę odgrywają umowy międzynarodowe, których RP jest stroną. Problematykę przewozu morskiego ładunku i pasażerów reguluje ustawa z 18.09.2001r - Kodeks morski (t.j. Dz. U. Nr 138, poz. 1545).

Przewóz ładunków.

Przez umowę przewozu ładunku przewoźnik podejmuje się za wynagrodzeniem przewiezienia rzeczy drogą morską art.103 k.m. Umowa przewozu ładunku może stanowić, że przewoźnik odda całą przestrzeń albo określoną część przestrzeni ładunkowej statku pod ładunek na jedną lub więcej podróży (umowa czarterowa np. zboże,ropa,węgiel)< związane z żeglugą liniową, stałą lub nie zawierać takiego postanowienia i dotyczyć przewozu poszczególnych rzeczy lub ładunku określonego według rodzaju, ilości, miary lub wagi (umowa bukingowa) dotyczy np. 150 ton bananów, 17 samochodów - drobnica) art. 104 k.m.

Slot czarter - umowa zawierana na dziurę (wolne miejsce) w kontenerowcu; ktoś wynajął, wyczarterował całą powierzchnię kontenerowca i sprzedaje (wynajmuje komuś innemu) powierzchnię ładunkową (cuft), która mu została np. zostało miejsce na 3 kontenery; nie płaci się za fracht - rodzaj wynajmu;

Kontrakt ilościowy - przypomina wielką przesyłkę masową np. 500mln ton - tyle masz przewieźć w ciągu 3 miesięcy Slot czrter i kontrakt ilościowy - nieuregulowane prawnie.

Time - czarter (przewozowy) - przewidywały, że można oddać przestrzeń ładunkową statku na określony czas; od 2001 nowe prawo - wyeliminowano time - czarter bo istniały dwa takie same określenia; w naszym prawie morskim nie ma możliwości zawarcia takiej umowy - będzie to kontrakt na czas; time- czarter (właściwy) - oddanie do dyspozycji statku wraz z załogą.

Cechy umowy przewozu morskiego ładunku:

Dwustronnie zobowiązująca, wzajemna, konsensualna,

Odpłatna w formie tzw. frachtu,

Nie formalna lecz zwykle zawierana w oparciu o gotowe drukowane formularze,

Adhezyjna,

Oparta na konstrukcji pactum in farorem tertio (na rzecz odbiorcy).

Konsensualna - zawierana przez zwykłe porozumienie między stronami przywiozę ci - zapłacę ci.

Nawet jeżeli ładunek nie zostanie dostarczony/ załadowany to i tak torba zapłacić tzw. martwy fracht

Fracht - oplata za przewóz; zależy od ilości, rodzaju, trasy ładunku, od koniunktury tzn. jak dużo przewoźników a mało towarów- taniej.

Istnieją porozumienia monopolistyczne typu kartelowego - co generalnie nie jest zgodne z zasadami konkurencji.

Nieformalna

Formalna - ważność zależy od odpowiedniej formy np. aktu notarialnego

Umowa czarterowa- czarter part- formularz gotowy dla przewozu np. ropy, zboża

Nota bukingowa - buking note - potwierdzenie

Umowa pactum….- na rzecz osoby trzeciej - odbiorca ładunku nie jest stroną umowy przewozu. Dwie strony zawierają umowę a beneficjentem jest osoba trzecia (odbiorca ład.), która jest uprawniona do roszczeń , mimo że nie jest stroną umowy.

Trzy elementy składają się na kwotę - CIF ( CENA, UBEZPIECZENIE, PRZEWOŹNE)

Odpowiedzialność przewoźnika morskiego.

Reguły HAGA - VISBY - Konwencja brukselska z 25.08.1924r. o ujednostajnieniu niektórych zasad dotyczących konosamentów wraz z protokołem brukselskim do tej konwencji z 23.02.1968r i protokołem brukselskim z 21.12.1979r. Reguluje kodeks morski, oparte są na prawie międzynarodowym, które wprowadza specyficzną odpowiedzialność przewoźnika morskiego za utratę lub uszkodzenie ładunku. Opiera się ona na zasadzie winy (przewoźnikowi należy udowodnić, że szkoda powstała z jego winy). Poza tym prawo morskie przewiduje aż 15 tzw. przesłanek ekskulpacyjnych np. winę nautyczną, potar, niebezpieczeństwa morza, siłę wyższą etc. (art. 165&2 k.m.). Przewoźnik morski korzysta także z przywileju ograniczonej odpowiedzialności za wspomniane szkody. Prawo ogranicza odpowiedzialność przewoźnika do kwoty 666.67 SDR za sztukę lub jednostkę ładunku lub 2 SDR cza kilogram wagi brutto, w zależności, która kwota jest wyższa.

Konosament.

Konosament - bill of lading - stanowi dowód przyjęcia ładunku w nim oznaczonego na statek w celu przewozu i jest jednocześnie dokumentem legitymującym do dysponowania tym ładunkiem i do jego odbioru art. 131 k.m.

Przesłanki ekskulpacyjne - ekskulpuje - nie odpowiada, nie ponosi odpowiedzialności np. wina nautyczna (kapitan wykonał zły manewr i woda zalała statek), siła wyższa, działania wojenne, strajk, ratowanie życia, niedokładność oznaczenia ładunku przez nadawcę, wada ukryta ładunku. Odpowiedzialność kwotowo ograniczona.

Konosament jest:

Dokumentem przewozowym,

Stanowi dowód zawarcia i treści umowy przewozu, nie jest jednak umową przewozu!!!,

Jednostronną czynnością prawną przewoźnika morskiego,

Stanowi potwierdzenie przyjęcia konkretnego ładunku na konkretny statek,

Jest zobowiązaniem przewoźnika w stosunku do każdej osoby legitymowanej do wydania opisanych w nim towarów po przewozie,

Stanowi tytuł prawny dający legitymowanej w nim osobie prawo dysponowania ładunkiem,

Tworzy domniemania prawne co do stanu przyjętego ładunku,

Określa stosunek prawny miedzy przewoźnikiem a odbiorcą,

Jest papierem wartościowym a ściślej wartościowym papierem towarowym.

Rodzaje konosamentów:

kryterium rzeczywistego przyjęcia ładunku na statek:

K. przyjęcia załadowania (tymczasowy),

K. załadowania,

kryterium osoby legitymowanej i sposobu przenoszenia,

k. imienny,

k. na zlecenie (98%),

k. na okaziciela (rzadko),

kryterium rodzaju umowy przewozu,

k. liniowy,

k. czarterowy,

kryterium trasy przewozu,

k. zwykły,

k. przeładunkowy,

kryterium formy przewozu,

bezpośredni,

dokument przewozu multimodalnego, kombinowanego

kryterium istnienia lub nieistnienia klauzul restrykcyjnych,

k. czysty,

k. nieczysty,

wystawiane czystego konosamentu - uwzględnia się braki, klauzule

umowa niejawna - umowa miedzy portem (załadowcą) a kapitanem statku (przewoźnikiem) > ma na celu ułatwienie załadunku.

załadowca daje list gwarancyjny - gwarantuje ze jest np. 1000 sztuk a nie 999 (jeżeli nie to zapłacę odszkodowanie) => i kapitan wystawia czysty konosament.

konwencja hamburska - nakłada sankcje: pełna kwota bez ograniczeń (przewoźnik płaci) jeżeli taki czyn był z założenia oszukańczy; reguły hamburskie w Polsce nie obowiązują, nie występują.

Konosament jest wystawiany przez przewoźnika w oparciu o gotowe formularze w kilku egzemplarzach oryginalnych (tzw. set) i wielu kopiach nie mających wartości handlowej. Art. 136 k.m. przewiduje obligatoryjną treść konosamentu.

Oznaczenie przewoźnika morskiego, które zwykle wynika z samego formularza na którym często znajduje się symbol i nazwa firmy armatorskiej,

Oznaczenie załadowcy,

Oznaczenie odbiorcy lub stwierdzenie, że konosament jest wystawiony na zlecenie lub okaziciela,

Nazwę statku,

Określenie ładunku z podaniem jego rodzaju oraz stosowanie do okoliczności jego miary, objętości, liczby sztuk, ilości lub wagi,

Określenie zewnętrznego stanu ładunku i jego opakowania,

Znaki główne, niezbędne do stwierdzenia tożsamości ładunku, podane przez załadowcę na piśmie przed rozpoczęciem ładowania, jeżeli je wydrukowano lub w inny sposób ustalono na poszczególnych sztukach ładunku lub jego opakowania; oznaczenie i opis ładunku budzą wiele wątpliwości w praktyce. Dane dotyczące ładunku zamieszcza się w konosamencie na podstawie pisemnej deklaracji załadowcy (art. 132&1 k.m.), jednakże przewoźnik ma obowiązek stwierdzić prawdziwość tej deklaracji i może zamieścić w konosamencie odpowiednią wzmiankę, jeżeli rzeczywisty stan ładunku lub jego opakowanie budzi zastrzeżenia (art. 137&1 k.m.). przewoźnik może także odmówić wpisania do konosamentu zadeklarowanej ilości, miary, wagi i oznakowania ładunku jeżeli dane te nie odpowiadają stanowi faktycznemu.

Oznaczenia frachtu i innych należności przewoźnika albo wzmiankę, że ich zapłata w całości już nastąpiła lub powinna nastąpić stosownie do postanowień zamieszczonych w innym dokumencie (to znaczy w czarter partii lub potwierdzeniu bukowania),

Nazwę miejsca załadowania,

Nazwę miejsca wyładowania albo określenie kiedy i gdzie nastąpi wskazanie miejsca wyładowania,

Liczbę wydanych egzemplarzy konosamentu,

Datę i miejsce wystawienia konosamentu,

Podpis przewoźnika albo kapitana statku lub innego przedstawiciela przewoźnika. Na gruncie obowiązującego prawa polskiego przyjmuje się, że podpisy winy być oryginalne a nie powielone mechanicznie.

WYKŁAD XII 22.05.2007

List gwarancyjny wystawia załadowca, jest od dopuszczalny w celu ułatwienia obrotu.

Umowa gwarancyjna 392 k.c.- jeżeli jedna osoba przyrzeka drugiej stronie umowy, że zwalnia ją z ewentualnych świadczeń, roszczeń, których może zażądać odbiorca, jeżeli zażąda to zobowiązuje się do pokrycia tych kosztów.

Przewóz pasażerów.

Umowa przewozu pasażera - „Przez umowę przewozu pasażera przewoźnik podejmuje się za opłatą przewieść drogą morską pasażera i jego bagaż. Przewoźnik, który podjął się przewozu pasażera (przewoźnik umowny) może powierzyć wykonanie umowy w całości lub w części innemu przewoźnikowi (przewoźnikowi faktycznemu) art. 172 k.m. Umowa określa warunki przewozu (art. 174 k.m.).

Bilet pasażerski - stanowi dowód zawarcia umowy przewozu i uiszczenia opłaty za przewóz; bilet może być imienny lub na okaziciela. Pasażer nie może przenieść biletu imiennego na osobę trzecią bez zgody przewoźnika.

Odpowiedzialność za szkody na osobie pasażera i jego bagażu - odpowiedzialność opiera się na postanowieniach konwencji PAL (konwencji ateńskiej w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu z 13.12.1974r. z protokołem z 1976r.

Zasady odpowiedzialności:

Zasada winy (musi udowodnić winę),

Dokumentacja winy lub niedbalstwa przewoźnika jeśli szkoda na osobie pasażera nastąpiła w skutek: rozbicia statku, zderzenia, wejścia na mieliznę, wybuchu lub pożaru, wadliwości statku (przewoźnik udowadnia, że jest nie winy),

Ograniczenie kwotowe: śmierć lub uszkodzenie ciała pasażera 46 666 SRD, za bagaż kabinowy 833 SDR, utrata lub uszkodzenie pojazdów 3333 inny bagaż 1200,

Przedawnienie roszczeń 2 lata.

Obowiązkowe ubezpieczenie O.C. art. 182 k.m. - przewoźnik, który podejmuje się przewozu pasażerów statkiem o polskiej przynależności, obowiązany jest posiadać ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej za szkody na osobie lub w mieniu pasażera do sum określonych przy zastosowaniu granic odpowiedzialności określonych w konwencji ateńskiej PAL.

Planowane zmiany:

Odpowiedzialność obiektywna - bez winy, przewoźnik będzie odpowiadał za każdą szkodę, nie będzie odpowiadał kiedy wykaże odpowiednie przesłanki, które zwolnią go z tej odpowiedzialności np. siła wyższa, bomba, wojna.

na statkach wycieczkowcach nie ma typowej umowy przewozu > wypierana przez umowy….

Pasażer bez biletu (blinda) - osoba, która odbywa podróż bez zgody kapitana statku jest obowiązana uiścić podwójną opłatę za odbytą podróż (art. 187 k.m.).

Międzynarodowe prawo przewozowe.

Transport kolejowy - konwencja berneńska z 9.05.1980r. o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF) (Dz. U. z 1985r. Nr.34, poz. 158), przewóz osób i bagażu załącznik A dawniej samodzielna konwencja CIV, przewóz towarów załącznik B dawniej samodzielna konwencja CIM. Konwencja ma zasięg europejski, należą do niej prawie wszystkie państwa europejskie z wyjątkiem Rosji i Albanii.

Transport drogowy - konwencja genewska o umowie międzynarodowego przewozu drogowego 19.05.1956r. (CMR), znaczenie w tym rodzaju transportu ma także konwencja TIR z 14.11.1975r. o przewozie towarów z zastosowaniem karnetów TIR, a także konwencje celne: genewska z 12.12.1972r. w sprawie kontenerów i brukselska z 6.12.1961r. dotycząca tzw. Kontenerów ATA dla warunkowej odprawy towarów. Warto także wymienić europejską konwencję dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) sporządzoną w Genewie 30.09.1957r.

Transport lotniczy - konwencja warszawska z 12.10.1929 o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, zmieniona w 1955 protokołem haskim, uzupełniona konwencją z Guadalajara z 1961r i 4 protokoły montrealskie z 1975r. Konwencja montrealska z 1999r. (weszła w życie 4.11.2003r.) będąca kontynuacją systemu warszawskiego poza tym mamy konwencje lotnicze o charakterze cywilnoprawnym (konwencja rzymskie 1933r i 1952r) i administracyjnym - konwencja chicagowska z 7.12.1944r. o międzynarodowym lotnictwie cywilnym. W praktyce międzynarodowych przewozów lotniczych duże znaczenie mają także międzynarodowe warunki przewozu ustalone przez IATA (Międzynarodowe Zrzeszenie Transportu Lotniczego).

Transport morski - oparty na konwencji RHV, RH i PAL.

RH - reguły hamburskie - mało państw je ratyfikowało,

PAL - dotyczy przewozu pasażerów.

Inne rodzaje transportu, jak żegluga śródlądowa mają dość skromne regulacje międzynarodowe (np. umowy międzynarodowe dotyczące żeglugi na Dunaju) transport pocztowy (Światowa Konwencja Pocztowa, Waszyngton 1989, Seul 1994, nowa wersja obowiązującą od 1996r.). Ogromną rolę w praktyce międzynarodowej odgrywa transport przesyłowy z wykorzystaniem międzynarodowych rurociągów i linii energetycznych. Transport przesyłowy niestety nie jest regulowany konwencjami międzynarodowymi lecz na ogół międzynarodowymi umowami gospodarczymi.

Tranzyt - przez tranzyt rozumieć należy przewóz międzynarodowy z wykorzystaniem terytorium innego państwa (państwa tranzytowego). Podstawy prawne dla tranzytu stwarza konwencja barcelońska z 1921r. o wolności tranzytu. Jednym z najważniejszych rodzajów tranzytu dla handlu międzynarodowego jest tranzyt z portów i do portów morskich. Problematyka tego rodzaju tranzytu (tranzyt do morza i od strony morza) reguluje X część Konwencji Narodów Zjednoczonych z 1982r. o prawie morza UNCLOS podpisanej w Montego Bay. Konwencja nakłada na państwa tranzytowe obowiązek udostępnienia swojego terytorium i portów morskich państwom bez dostępu do morza. Korzystanie opiera się na umowach bilateralnych ale winno być nieodpłatne bez stosowania obciążeń celnych i jakiejkolwiek dyskryminacji.

Nowe przepisy o transporcie drogowym UE.

Od 1.05.2004r. przedsiębiorca polski prowadzący działalność w zakresie międzynarodowego transportu drogowego będzie musiał posiadać tzw. licencję wspólnotową. Licencję na przewóz rzeczy wydawać się będzie zgodnie z Rozporządzeniem Rady (EWG) 881/92 z 26.03.1992r. w sprawie dostępu do rynku drogowych przewozów rzeczy we wspólnocie, na lub z terytorium państwa członkowskiego lub w tranzycie przez jedno lub więcej państw członkowskich.

Dokumenty przewozowe - we wszystkich rodzajach przewozu - z wyjątkiem morskiego są imienne i nie są zbywalne, międzynarodowy samochodowy list przewozowy (CMR), międzynarodowy kolejowy list przewozowy (CIM), międzynarodowy lotniczy list przewozowy (ABW).

Umowa spedycji.

Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych sług związanych z jej przewozem (art. 794 k.c.).

Cechy umowy:

Umowa spedycyjna jest integralnie związana z umowami przewozu,

Spedytor jest także rodzajem wyspecjalizowanego pośrednika i może działać w imieniu własnym lub w imieniu dającego zlecenie,

Spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi się posługuje chyba, że nie ponosi culpa in eligendo,

Spedytor może sam dokonać przewozu, w takim wypadku ma jednocześnie prawa i obowiązki przewoźnika,

Odpowiedzialność spedytora za przesyłkę jest ograniczona do zwykłej wartości przesyłki,

Roszczenia przedawniają się w ciągu roku.

Umowa przechowania - przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą oddana mu na przechowanie art. 835 k.c.

Cechy umowy:

Umowa realna (umowa dochodzi do skutku przez wydanie rzeczy),

Nie ma żadnych ograniczeń podmiotowych,

Składający może w każdym czasie żądać zwrotu rzeczy oddanej na przechowanie,

Nie jest przechowaniem tzw. Depozyt nieprawidłowy, czyli sytuacja gdy przechowawca może w czasie przechowania rozporządzać pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi co do gatunku (art. 845 k.c.). do takiego depozytu stosuje się przepisy o pożyczce.

Umowa składu - przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za wynagrodzeniem, oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych art. 853 k.c.

Cechy umowy:

Umowa jednostronnie podmiotowo kwalifikowana,

Umowa realna,

Obowiązkowe wydanie pokwitowania za złożone towary, na wniosek składającego może być wydany papier towarowy (dowód składowy),

Przedsiębiorca składowy zobowiązany jest do konserwacji składowanych rzeczy,

Można łączyć rzeczy tego samego rodzaju i tej samej jakości.

Poza k.c. umowę składu i działalności przedsiębiorców składowych reguluje ustawa z 16.11.2000r. o domach składowych oraz o zmianie k.c., kp.c i innych ustaw (Dz. U. Nr 114 poz. 1191).

Dom składowy - przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia przedsiębiorstwa składowego. Na prowadzenia przedsiębiorstwa składowego wydawane są zezwolenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki lub ministra właściwego do spraw rolnictwa. Dom składowy może wystawiać dowody składowe oraz zbywać przez licytację publiczną towary złożone na skład na żądanie osoby uprawnionej oraz w celu zaspokojenia przysługujących wobec składającego wierzytelności. Dom składowy musi posiadać regulamin, prowadzić księgę składową, przestrzegać zasad uczciwego obrotu oraz ochrony interesów składających. Dom składowy nie może odmówić przyjęcia towarów na skład na warunkach regulaminu, nie może udzielać pozataryfowych ulg lub zniżek i jest zobowiązany do ubezpieczenia składowanych towarów.

Domy składowe.

Dom składowy wydaje składającemu na jego żądanie dowód składowy, który jest wycinany z księgi składowej i składa się z dwóch połączonych ze sobą, lecz dających się oddzielić części: to jest z rewersu (składowego dowodu posiadania) i warrantu (składowego dowodu zastawniczego).

Obie części dowodu składowego winny się na siebie powoływać i zawierać:

Firmę (nazwę) domu składowego, numer identyfikacyjny REGON, datę założenia towarów na skład, datę wystawienia i podpisy osób uprawnionych do reprezentowania domu składowego,

Numer dowodu składowego, zgodny z numerem bieżącym księgi składowej,

Imię i nazwisko (firmę, nazwę, numer indentyfikacyjny REGON) i adres składającego,

Oznaczenie ilości i jakości, a w razie potrzeby także szczególnych cech, towarów złożonych na skład,

Wzmiankę, czy towary złożone na skład zostały ubezpieczone a jeżeli tak, to u jakiego ubezpieczyciela, na jaka kwotę i na jaki czas,

Oznaczenie terminu odbioru towarów złożonych na skład ze składu, jeżeli termin taki został w umowie określony,

Wzmiankę, czy i jakiej wysokości z towarami złożonymi na skład są związane cła, podatki lub inne opłaty ora zabezpieczone prawem zastawy roszczenia domu składowego, z podaniem wysokości bieżącego składowego oraz należności ubocznych.

PRZENOSZENIE PRAW Z DOWODU SKŁADOWEGO.

Dowody składowe są specyficznymi papierami wartościowymi, gdyż ustawa nie nazywa ich wyraźnie pap. „na zlecenie” ale przewiduje, że mogą być one przenoszone przez indos. Przenosić przez indos można dowód składowy nierozdzielny, a także osobno rewers i warrant. Dopóki obie d.s. są połączone, indos rewersu powoduje także przeniesienie warrantu. Do indosu d.s. stosuje się odpowiednio przepisy prawa wekslowego. Jednakże ustawa o domach składowych precyzyjnie określa obligatoryjną treść pierwszego indosu na oddzielonym warrancie:

Imię i nazwisko (firma, nazwa, NIP, REGON, adres ) indosanta,

Imię i nazwisko (firma, nazwa, NIP, REGON, adres ) indosatariusza,

Oznaczenie wraz z należnościami ubocznymi kwoty ……….na której zabezpieczenie ustanawia się prawo zastawu na towarach złożonych na skład,

Termin płatności wierzytelności zabezpieczonej prawem zastawu na towarach przyjętych na skład,

Podpis indosanta.

Powyższe dane powinny być także przepisane na rewersie i wpisane do księgi składowej. Jeżeli indos nie zawiera pewnych danych lub jeśli na warrancie brak poświadczenia domu składowego - indos taki jest nie ważny

Jeżeli wystawiono dowód składowy do przenoszenia własności towarów złożonych na skład konieczne jest wręczenie rewersu. Posiadacz rewersu uważany jest za właściciela towarów złożonych na skład.

Wydanie towarów ze składu.

Wydanie towarów ze składu posiadaczowi rewersu następuje za zwrotem rewersu i warrantu. Zwrócenie warrantu można zastąpić przedstawieniem zaświadczenia z banku o złożeniu w nim kwoty oznaczonej w warrancie.

Płatność warrantu i sprzedaż przymusowa.

Posiadacz warrantu powinien przedstawić go w terminie płatności bankowi do zapłaty. Odmowę zapłaty należy stwierdzić protestem. W razie odmowy wykupienia warrantu, jego posiadacz może, choćby nie dokonał protestu, wystąpić do domu składowego z pisemnym żądaniem przeprowadzenia sprzedaży towarów złożonych na skład obciążonych zastawem. Sprzedaży dokonuje się w drodze licytacji publicznej. Z uzyskanej ceny zaspokaja się należność w następującej kolejności:

Koszty sprzedaży, itd.

WYKŁAD XIII 29.05.2007

Port - „firma”, spółka która nie powinna przynosić zysków, jeśli ma pewne dochody powinna je przeznaczyć na

infrastrukturę portową (tego czego nie finansuje państwo np. falochrony finansuje państwo).

„ No cure, no pay” - nie ma wynagrodzenia za ratownictwo, jeśli nie przyniosło ono rezultatu.

Umowa o ratownictwie. Konwencja SOLWAGE 89 londyńska.

Dotyczy cywilno-prawnych aspektów ratownictwa:

Nowe pojęcie ratownictwa morskiego (statek, ładunek, wszelkie inne rzeczy na morzu jeśli nie były trwale przymocowane do nabrzeża np. szalupa, kontener),

Stara reguła (zasada no cure no pay) nie ma wynagrodzenia za usługę ratowniczą jeśli nie było pozytywnego skutku (nic nie uratowano),

Nowa konwencja wprowadziła klauzulę o ochronie środowiska- przy akcji ratowniczej zabezpieczyć środowisko, a jeśli statek i tak zatonie to będzie można żądać zwrotu kosztów (specjalne wynagrodzenie) związanych z ochroną środowiska,

Ochrona środowiska morskiego - przed zanieczyszczeniami (zabezpieczenie wypływu do morza substancji szkodliwych. Pokrycie kosztów za uratowanie środowiska, mimo iż statek zatonął.

Ratowanie życia zawsze za darmo!.

Międzynarodowa standaryzacja obrotu portowego - głownie dokumentacji tego obrotu.

Konwencja międzynarodowa londyńska o ułatwieniu międzynarodowego obrotu morskiego (wielokrotnie zmieniana) - Konwencja FAL.

dokumentacja odpraw (wejście - wyjście z portu) - forma elektroniczna,

jakie dokumenty trzeba przekazać portowi, jaką ilość, ile kopii: zgłoszenie ładunku, zasobów, rzeczy załogi, lista załogi, pasażerów, zgłoszenie ogólne, morska deklaracja o stanie zdrowia,

oznaczenia ładunkowe - ułatwiają identyfikację.

(Zwyczaje - uzupełniają prawo portowe. Międzynarodowe prawo handlowe - lexmercatoria - prawo kupieckie; powstało ze zwyczajów portowych.

Zasadnicze znaczenie dla sprzedaży międzynarodowej ma Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzona w Wiedniu 11.04.1980r. Składa się z czterech zasadniczych części:

zakres stosowania i przepisy ogólne,

zawarcie umowy,

sprzedaż towarów.

Sprzedaż Międzynarodowa.

Umowa sprzedaży w Polskim kodeksie cywilnym - art. 535. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydąć mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zakres stosowania.

Konwencja ma zastosowanie do umów sprzedaży towarów między stronami mającymi siedziby handlowe w różnych państwach.

Jeżeli państwa te są stronami konwencji,

Jeżeli normy międzynarodowego prawa prywatnego wskazują na ustawodawstwo państwa strony konwencji, jako prawo właściwe.

Konwencja reguluje jedynie zawarcie umowy sprzedaży oraz prawa i obowiązki stron. Nie reguluje ważności umowy ani żadnych jej postanowień lub zwyczajów oraz skutków jakie może mieć umowa w odniesieniu do własności sprzedanych towarów.

Konwencja nie ma zastosowania do odpowiedzialności sprzedającego za śmierć lub utratę zdrowia jakiejkolwiek osoby, spowodowaną przez towary.

Wyłączenia.

Konwencji nie stosuje się do sprzedaży:

towarów zakupionych do użytku osobistego, rodzinnego, w gospodarstwie domowym,

na licytacji,

w drodze egzekucji lub inny sposób, przez ograny wymiaru sprawiedliwości,

udziałów, akcji, tytułów inwestycyjnych, papierów wartościowych lub pieniędzy ,

okrętów, statków, poduszkowców, i statków powietrznych,

energii elektrycznej.

Roszczenie.

W rozumieniu konwencji za umowy sprzedaży międzynarodowej uznawane będą także umowy dostawy towarów przewidzianych do wytworzenia lub wyprodukowania chyba, że strona zamawiająca towary przyjmie na siebie obowiązek dostawy zasadniczej części (substantial part) materiałów niezbędnych do ich wykonania lub wyprodukowania.

Opcjonalny i dyspozytywny charakter konwencji.

Zgodnie z art. 6 konwencji, strony umowy sprzedaży międzynarodowej mogą wykluczyć zastosowanie niniejszej konwencji albo uchylić bądź zmienić skutki któregokolwiek z jej postanowień.

Możliwe jest to w sposób wyraźny lub dorozumiany, w momencie zawierania umowy lub w okresie późniejszym. Włączenie do umowy np. klauzuli z INCOTERMS nie jest traktowane jako włączenie do konwencji.

Zasady wykładni konwencji:

międzynarodowy charakter konwencji i dążenie do jednolitości jej stosowania,

stosowanie tzw. ogólnych zasad konkurencji a w ich braku norm prawa wskazanego przez międzynarodowe prawo prywatne,

autonomia woli stron,

swoboda form czynności prawnej,

przyjęcie kryterium „rozsądnej” oceny zachowania się stron,

obowiązek przekazania informacji partnerowi handlowemu do zawarcia umowy,

niedopuszczalność jednostronnej zmiany umowy,

współpraca stron przy wypełnianiu swoich obowiązków umownych,

prawo do odsetek,

zasada dobrej wiary,

związanie stron wszelkimi zwyczajami,

przyznanie mocy prawnej należycie wysłanemu zawiadomieniu, żądaniu, informacji.

Zwyczaje w konwencji.

Strony są związane zwyczajami (usages) i praktyką handlową (practices). Konwencja przyjmuje rodzaj domniemania w tym zakresie. Art.9 ust.2 mówi, że „w barku odmiennego porozumienia stron uważa się, że przyjmują one w sposób dorozumiany stosowanie do umowy lub do sposobu jej zawarcia zwyczaje, które znały lub powinny znać i które są w handlu międzynarodowym ogólnie znane i powszechnie stosowane przez strony do umów tego rodzaju w danej dziedzinie handlu”.

Zasadnicze znaczenie mają w zakresie uzupełniania przez strony umowy sprzedaży międzynarodowej:

INCOTERMS 2000,

COMBITERMS 1969,

RAFTD (Revised American Foreign Trade Definition) 1941r.

Terminy handlowe INCOTERMS.

Grupa	Kod literowy	Termin
E	EXW	Ex Works
F	FCA FAS FOB	Free Carrier Free Alongside Ship Free on Board
C	CFR CIF CPT CIP	Cost and Freight Cost Insurance and Freight Carriage Paid to Carriage and Insurance Paid to
D	DAF DES DEQ DDU DDP	Delivered at Frontier Delivered Ex Ship Delivered Ex Quay Delivered Duty Un Paid Delivered Duty Paid

Incoterms 2000 - określa obowiązki kupującego i sprzedawcy.

Ex Works - odbiór z fabryki, produkcji,

Carriage and Insurance Paid to - cena ubezpieczenia, opłata.

Loco - odbiór z fabryki, bez dostawy,

Franco - z dostawą (klauzule typowo morskie).

12.Zastosowanie terminów handlowych INCOTERMS w poszczególnych gałęziach transportu.

Gałąź	Kod literowy	Termin
1.Każda gałąź transportu	EXW FCA CPT CIP DAF DDU DDP	Ex Works Free Carrier Carriage Paid to Carriage and Insurance Paid to Delivered at Frontier Delivered Duty Un Paid Delivered Duty Paid
1a. Lotniczy	FCA	Free Carrier
1b. Kolejowy	FCA	Free Carrier
2. Morski i żeglugi śródlądowa.	FAS FOB CFR CIF DES DEQ	Free Alongside Ship Free on Board Cost and Freight Cost Insurance and Freight Delivered Ex Ship Delivered Ex Quay

FAS - całe ryzyko przechodzi na kupującego, gdy ładunek jest na nabrzeżu,

FOB - ryzyko przechodzi na kupującego kiedy ładunek przejdzie (burtę) na nadburciem.

Np. FOB - określa kto odpowiada za: dostawy, organizacja i koszty transportu, koszty załadunku, koszty

wyładunku, ponoszenie ryzyka, organizacja i koszty ubezpieczenia itd.

1969 combiterms - z organizacji FIATA; to samo tylko dotyczy ładunków w kontenerach ; 23 terminy;

RAF 1945 - jak rozumie się poszczególne części umowy.

Zawarcie umowy.

Art.14.1. - propozycja zawarcia umowy skierowana do jednej lub wielu określonych osób

stanowi ofertę, jeżeli jest wystarczająco precyzyjna i wykazuje, że oferent w razie

jej przyjęcia ma zamiar być nią związany.

Art. 15 - oferta jest skuteczna z chwilą dotarcia do adresata. Może być odwołana przed

zawarciem umowy jeśli odwołanie dotarło do adresata przed zaakceptowaniem

oferty.

Dwie formy zawarcia umowy sprzedaży:

wyraźne przyjęcie oferty,

przystąpienie do wykonania umowy (otwarcie akredytywy, przesłanie faktury).

Umowa została zawarta z chwilą przyjęcia oferty.

Sprzedaż międzynarodowa.

Art.18.1 - Oświadczenie lub inne postępowanie adresata wyrażające jego zgodę na ofertę,

stanowi jej przyjęcie. Milczenie lub brak działania same w sobie nie stanowią

przyjęcia oferty.

Naruszenie umowy.

Według konwencji tylko tzw. istotne naruszenie umowy (fundamental breach of contrach) daje stronom prawo stosowania określonych sankcji. Np. kupujący może zgodnie z art. 46. 2 domagać się dostarczenia „towaru zastępczego”, czyli wymiany towarów lub naprawienia sprzecznych z umową towarów. Zgodnie z art.49, może odstąpić od umowy. Art.64 daje, przyznaje także prawo odstąpienia od umowy sprzedawcy.

Istotne naruszenie umowy przez sprzedającego dla kupującego:

gdy on nie będzie mógł osiągnąć zamierzonego celu, nie wydał mu towaru w czasie i miejscu określonym w umowie,

gdy wydał towary obciążone prawami osób trzecich,

gdy towary są niezgodne z umową .

dla sprzedającego:

gdy nie otrzyma umówionej ceny,

gdy kupujący będzie opóźniał zapłatę.

Obowiązki kupującego.

Art53. - kupujący obowiązany jest zapłacić cenę za towary i przyjąć dostawę zgodnie z

umową i niniejszą konstytucją.

Kupujący powinien dokonać kontroli towarów lub spowodować dokonanie kontroli w najkrótszym, praktycznie możliwym terminie (art.38). Kupujący traci prawo powoływania się na brak zgodności towarów z umową, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o tych niezgodnościach w rozsądnym terminie od chwili, w której niezgodności zostały przez niego wykryte (art.39).

Art.55. - Jeżeli umowa jest ważnie zawarta, lecz cena sprzedanych towarów nie jest w umowie w sposób jednoznaczny lub dorozumiały określona lub też umowa nie zawiera postanowień pozwalających na ustalenie ceny, uważa się, że strony odwołały się do ceny zwyczajowo przyjmowanej w chwili zawarcia umowy dla takich towarów sprzedanych.

Towary powinny być dostarczane wg ilości, jakości:

z chwilą wydania towarów przewoźnikowi - jeśli umowa przewiduje przewóz,

z chwilą zawarcia umowy, jeśli towar sprzedawany jest w trakcie przewozu,

z chwilą odebrania towarów.

WYKŁAD XIV 05.06.2007

Międzynarodowe prawo morskie.

Konwencja Wiedeńska o sprzedaży międzynarodowej odbywającej się w porcie.

Dwie konwencje Ottawskie:

I Konwencja Ottawska o factoringu międzynarodowym

W dniu 28 maja 1988 w Ottawie.

Factoring wywodzi się z umów pośrednictwa handlowego, które mają duże znaczenie praktyczne w obrocie międzynarodowym, zwłaszcza umów spedycyjnych. Współczesny factoring międzynarodowy nabrał jednak zupełnie nowych cech, przekształcając się w nowy typ szeroko rozumianego pełnomocnictwa factoringowego w handlu międzynarodowym.

Istota:

Factoring jest stosunkiem prawnym zachodzącym między 3 podmiotami (factorem, dostawcą i dłużnikiem), przy czym umowa zawierana jest między tylko między factorem a dostawcą.

Zasadniczym celem factoringu jest nabycie przez factora od odbiorcy jego wierzytelności wobec dłużnika, co następuje w drodze przelewu.

Dostawca (zwykle eksporter) poleca faktorowi pobieranie należności wynikające z umowy sprzedaży zawartej z dłużnikiem (eksporterem). Factor jest zatem rodzajem pośrednika pomiędzy eksporterem i importerem.

W świetle artykułu 1 konwencji Ottawskie factor powinien spełniać co najmniej dwie z niżej wymienionych funkcji:

- finansuje dostawcę w postaci pożyczki lub przedpłaty

- prowadzi rozliczenia związane z uzyskanych wierzytelności

- pobór należności

- zabezpieczenie przed niezapłaceniem należności

Mogą być też świadczone inne usługi.

- dłużnik powinien być pisemnie powiadomiony o dokonaniu przez factora przelewu wierzytelności

Cechy umów factoringu międzynarodowego:

Mieszany charakter

Gospodarczy charakter umowy

Odpłatny

Międzynarodowy charakter, obecnie bardzo intensywnie rozwija się factoring krajowy, który nie podlega konwencji

Charakter jawny

Dwustronnie zobowiązująca umowa w której 3 podmiot (dłużnik) nie uczestniczył i nie ma wpływu na jej treść ale jest istotnym elementem stosunku prawnego factoringu.

Rodzaje:

Ze względu na zasady odpowiedzialności:

niewłaściwy- w którym factor ma prawo regresu, ryzyko transakcji leży dalej na tym który zlecił, factor nie ponosi odpowiedzialności

właściwy- ryzyko braku zapłaty ponosi factor

Ze względu na wysokość wierzytelności:

pełny- factor przejmuje pełną obsługę finansową dostawcy wszelkie jego wierzytelności np. z całego kraju

fakultatywny- tylko niektóre wierzytelności

Ze względu na zakres płatności sumy factoringowe:

factoring całej sumy od dłużnika

f. części sumy należnej od dłużnika

W zależności od sposobu przeprowadzania transakcji finansowej:

f. bezpośredni- 1 factor

pośredni- factor w kraju dostawcy zawiera umowę subfectoringu z faktorem działającym na terenie kraju dłużnika.

Działalność faktora to: finansowanie dostawcy w tym dyskontowanie, windykowanie, badanie sytuacji finansowej dłużnika, prowadzenie rachunkowości, informowanie o rynku, pomoc w transporcie i spedycji, pomoc prawna, usługi marketingu, reklamowe, przejęcie ryzyka niewypłacalności itp.

II konwencja Ottawska leasingu międzynarodowym

Zgodnie z art. 1 ust. 1 konwencji Ottawskiej z 28.05.1988 r.:

Leasing międzynarodowy „transakcje pomiędzy uczestnikami z różnych krajów na mocy której jedna strona tzw. finansujący zawiera Wedlu specyfikacji 2 strony (korzystającego) ze stroną 3 (dostawcą) umowę na podstawie której finansujący nabywa dobra inwestycyjne, maszyny i urządzenia lub inne na warunkach zatwierdzonych przez korzystającego w zakresie dotyczącym jego interesów i za zapłatą określonych należności przyznaje ,korzystającemu prawo do używania tych dóbr. Wiele państw wzoruje się na powyższej definicji, wprowadzając instytucje leasingu do ustawodawstwa krajowego. Tak jest także w Polsce. Od 2000 r mamy w Kodeksie Cywilnym nowe art. 709 które realizują umowę leasingu.

„Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuję się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać te rzeczy korzystającemu do używania…”.

Cechy umowy międzynarodowej:

- leasingobiorca i leasingodawca są podmiotami z różnych państw

- umowa leasingu międzynarodowego jest stosowana trójpodmiotowo, można powodzić że stanowi swego rodzaju kompleks umów

- lesingobiorca sam dokonuje wyboru urządzenia i dostawce

- leasingodawca nie ponosi odpowiedzialności za wady urządzenia oddanego w leasing a leasingobiorca uzyskuje prawo zgłoszenia roszczeń jakie zwykle posiada kupujący bezpośrednio od dostawcy

- leasingodawca nabywa urządzenia od dostawcy wyłącznie w celu przekazania go w leasing

Rodzaje :

Ze względu na charakter umowy:

właściwy- miedzy 3 podmiotami (pośrednimi)

bezpośredni- umowa między właścicielem rzeczy a biorącą ją w leasing (prawo w Polsce nie traktuje tego jako leasing)

Ze względu na czas trwania leasingu:

finansowy ( leasing inwestycyjny) na czas równy okresowi gospodarowania i wykorzystywania przedmiotu

operacyjny- na krótki lub średni okres czasu

Ze względu na cele umowy:

pełny- gdy suma opłat leasingu pokrywa wszystkie wydatki i zapewnia jego zysk

niepełny- gdy opłaty pokrywają tylko część kosztów

z gwarancją sprzedaży- gdy przedmiot ma być sprzedany po zakończeniu leasingu

W zależności od podziału ryzyka:

z ryzykiem- obowiązek dbałości o przedmiot leasingowany np. jego remonty obciąża leasingodawcę

bez ryzyka- ryzyko obciąża leasingobiorcę.

Może być również leasing z opcją zakupu.

Rozstrzyganie sporów w międzynarodowym obrocie gospodarczym.

W międzynarodowym obrocie gospodarczym nie ma 1 systemu, trybu rozstrzygania sporów. Prawie 90% sporów z kontraktów stawia się do arbitraży. Charakterystyczne jest pojęcie międzynarodowych arbitrów- sądownictwo polubowne.

Klauzule arbitrażowe- co się stanie jak powstanie spór, kto go będzie rozstrzygać w jaki sposób.

Sąd arbitrażowy rozstrzyga w sposób nieodwołalny!!!

Konwencja o jurysdykcji wykroczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych sporządzono w 1988r.

Formy rozstrzygania sporów:

Postanowienia sądowe (przed właściwym sądem państwowym)

Arbitraż handlowy (3 formy)

- stałe sądy polubowne- mają charakter instytucjonalny, dzieją w oparciu o określone ustawy i regulaminy i prowadzą działalność w oparciu o określone ustawy i regulaminy.

- sądy ad hoc (`jednorazowego użytku”) powoływane przez strony wiodące spór

- sądy ad hoc administrowane przez stałe sądy polubowne

ADR (alternatywne sposoby rozwiązywania sporów)

- mediacja

- neutralna ocena

- formy niewiążącego rozstrzygania mające na celu doprowadzenie strony do ugody

Konwencja Lugana

Zakres stosowania- w sprawach cywilnych, mówi jaki sąd jest właściwy do rozstrzygania sporów.

Wyłączona właściwość określania sądów jeśli spór dotyczy określonego zagadnienia to sprawa musi się odbyć przed kreślonym sądem.

Uznanie wyroków sądów obcego państwa należącego również do tej konwencji.

Główne zalety sądownictwa polubownego:

Fachowość

Swoboda wyboru języka

Możliwość wyboru sędziów przez same strony

Możliwość wyboru procedury

Kameralność, niepubliczność

Arbitrzy rozstrzygają biorąc pod uwagę interesy obu stron

Wyrok ma moc wyroku sądu państwowego

Źródła prawa arbitrażowego:

UNTRAC International Commercial Arbition (95)

Arbitraż ma charakter międzynarodowy a strony podpisują klauzule arbitrażową.

Rozwiązanie UNTRAC są nowe (2005)

Sądy i regulaminy arbitrów:

Sąd Arbitrażowy Izby Handlowej w Paryżu

Poradnik sądu arbitrażu międzynarodowego

W Polsce :

Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarskiej

Sąd Arbitrażowy Do Spraw Żeglugi Morskiej i Śródlądowej w Gdyni

Konwencje arbitrażowe:

Konwencja Genewska

Konwencja Nowojorska 10.06.58 r. w spawie uznawania i wykonywania zagranicznych orzeczeń arbitrażowych wiąże obecnością około 130 państw. Polska ratyfikowała w 1962 r.

Sądy ad hoc:

Regulamin arbitrażowy Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ 63

Reglamin arbitrażowy UNCITRAL

ADR (Alternative Dispute Resolution)

W 2002 r. została opracowana tzw. Zielona Księga Komisji Europejskiej o alternatywnych metodach rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych. Regulaminy:

ADR Rules (2001)

Rules for Dokumentary Instruments Dispute Resolution Expertive

1

---