1. Na czym polega system pandektowy?

System pandektowy charakteryzuje sie przede wszystkim wyroznieniem rozbudowanej czesci ogolnej prawa cywilnego ,po ktorej nastepuja dzialy:prawo rzeczowe,prawo zobowiazan,prawo rodzinne i prawo spadkowe.Systematyka ta wprawdzie nie odpowiada wprawdzie logicznym wymaganiom poprawnego podzialu,poniewaz elementy zbioru zostaly wydzielone wedlug roznych kryteriow,to jednak w porownaniu z innymi stosowanymi podzialami prawa cywilnego okazala sie w praktyce najsprawniejsza.

I Dział: Część Ogólna (odpowiadająca I księdze KC) - składa się z czterech ksiąg, mówi kto jest podmiotem stosunków cywilno - prawnych, przedmiotem czynności, jak trzeba zawierać, formy, wady, oświadczenia woli, kwestie związane z upływem czasu (przedawnienia roszczeń),

II Dział: Prawo Rzeczowe (odpowiada II księdze KPC) - ustawą równoległą jest ustawa z 1982r. o księgach wieczystych i hipotece. Określa formy korzystania z dóbr majątkowych przede wszystkim podstawową instytucję jaka jest własność, a nabycie, przenoszenie prawa i sposoby wykonywania prawa własności, użytkowanie wieczyste, ograniczenie prawa rzeczowe.

III Dział: Prawo zobowiązań (Zobowiązania) [3 księga KPC - największa księga]

Ma własną cześć ogólną i szczegółową. Reguluje stosunki związane z obrotem i wymianą gospodarczą, kwestie dotyczące skutków wykonania oraz nie wykonania zobowiązań, regulacje dotyczące odpowiedzialności za czyny niedozwolone (czyli czyny dzieci, osób psychicznie chorych, zwierząt, przez przedmioty) kwestie związane z bezpośrednim wzbogaceniem, problemy potrącenia, odnowienia i zwolnienia z długu, a także problemy ochrony wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika (Aukcje Pauliańskie),

IV Dział: Prawo Spadkowe (4 księga KPC - ostatniej) - obejmuje rozwiązania dotyczące dziedziczenia ustawowego, testamentów, zapisów i poleceń testamentowych, kwestie wykonawcy spadku, zachowku, odpowiedzialność za długi spadkowe (przejęcie praw i obowiązków).

V Dział:Prawo rodzinne reguluje stosunki prawne miedzy malzonkami,rodzicami i dziecmi oraz innymi krewymi i powinowatymi a takze instytucje opieki i kurateli.

VI.Prawo na dbrach niematerialnych (prawo wlasnosci intelektualnej) ktore reguluje prawa podmiotowe do oryginalnego,niematerialnego wytworu umyslu ludzkiego,majacego wartosc majatkowa.

2. Jaki jest zakres przedmiotowy i podmiotowy kodeksu cywilnego?

Kodyfikatorzy polscy w ograniczonym tylko stopniu realizowali postulat zupelnosci KC,wedlug ktorego powinien obejmowac on conajmniej wszystkie podstawowe instytucje okreslonej galezi prawa.Przede wszystkim trzy powody zdecydowaly o pozostawieniu poza kodeksem obszernych zespolownorm prawa cywilnego:

-dazenie do zapewnienia kodeksowi wzglednej stabilnosc,wskutek czego pominieto w nim instytucje o niepewnej w przyszlosci donioslosci spolecznej

-zamiar nadania kodeksowi charakteru zwiezlej i zwartej ustawy zasadniczej dla prawa cywilnego,ktora ujmowalaby tylko instytucje wazne z punktu widzenia spolecznego i konsytucyjno-prawnego.

-praktyczny wzglad legislacyjny nakazujacy w wielu dziedzinach poslugiwac sie technika ustaw kompleksowych,ktore zawieraja normy roznych galezi prawa,podczas gdy kodeks mial zawierac tylko normy cywilnoprawne.

3. Pojęcie stosunku prawnego.

Pojęcie stosunku prawnego -Jest wykorzystywane w naukach prawnych dla opisania zależności między podmiotami prawa. Jest to inne spojrzenie niż właściwe dla analizy normy prawnej jako znaczenie przepisu prawnego. W tym ostatnim przypadku posługujemy się ujęciem w pewnym sensie statycznym: na podstawie reguł wykładni W1i W2 z obowiązujących przepisów P1 i P2 można wyprowadzić normę N. Natomiast dzięki koncepcji stosunku prawnego bierzemy pod uwagę dynamikę relacji między ludźmi wynikającego z tego, że prawne obowiązki i uprawnienia uczestników zmieniają się wraz z ich zastosowaniami. Na przykład, zawarcie umowy sprzedaży powoduje powstanie więzi prawnej między stronami, wydanie towaru kupującemu pociąga za sobą obowiązek zapłaty ceny stwierdzonej fakturą. Gdyby zaś cena nie została zapłacona, sprzedawcy będą przysługiwać odsetki za zwłokę itd

4. Co to jest stosunek cywilnoprawny?

Stosunek cywilnoprawny to stosunek prawny regulowany normami prawa cywilnego. Stosunki cywilnoprawne istnieją tylko między podmiotami prawa cywilnego; nie są więc nimi relacje między podmiotami a przedmiotami tego prawa (np. stosunkiem cywilnoprawnym jest relacja kupujący-sprzedający, a nie jest nim relacja właściciel-rzecz).

Rodzaje stosunków cywilnoprawnych

proste - jedna strona jest zobowiązana, a druga uprawniona (np. darowizna)

złożone - obie strony stosunku są jednocześnie uprawnione i zobowiązane (np. umowa sprzedaży)

5. Czy w prawie cywilnym wyłączone jest stosowanie reguły lex retro non agit?

Wedlug ogolnej zasady zawartej w kodekscie cyw.normy prawne nie maja mocy wstecz.Przepis ten zawiera wazna regule interpretacyjna stanowiaca skladnik prawa intertemporalnego.Opiera sie ona na zalozeniu ze prawo w zasadzie powinno wplywac na zachowanie ludzi w przyszlosci i ze nie nalezy zmieniac sytuacji prawnej podmiotu ustalonej pod rzadem dawnej ustawy.wedlug zasady lex retro non agit skutki zdarzen prawnych jakie mialy miejsce pod rzadem dawnej ustawy,okresla sie na podstawie dawnej ustawy ale tylko do czasu wejscia w zycie nowej ustawy.gdy chodzi o stosunki prawne powstale pod rzadem nowej ustawy, to z zasady lex retro non agit wyplywa tylko ten wniosek,ze dawna ustawe nalezy stosowac dla okreslenia konsekwencji prawnych do czasu wejscia w zycie ustawy nowej.

6. Co to jest sprawa cywilna?

To ważne i istotne zagadnienie, kluczowy element przedmiotowy postępowania cywilnego. Pojęcie sprawy cywilnej daje nam ustawodawca w art. 1 KPC . Sprawa cywilna to taka sytuacja faktyczna, która wynika ze stosunku prawa cywilnego rodzinnego i opiekuńczego, bądź prawa pracy. Sytuacja ta wymaga załatwienia. Sprawa cywilna ma dwa znaczenia :

w znaczeniu materialnym są to sprawy cywilne ze swej natury (z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy). Cechą charakterystyczną stosunków prawnych wynikających z tych trzech kategorii prawa jest równorzędność  podmiotowa i ekwiwalentność świadczeń. Świadczenie jednego podmiotu odpowiada świadczeniu drugiemu. Te sprawy należą do właściwości sądu powszechnego i są rozpatrywane w trybie   KPC (art. 2 KPC). Przepisy szczególne mogą jednak wyłączyć sprawy cywilne spod jurysdykcji sądów powszechnych i przekazać je innym organom. Dziś są to jednak wyjątki (np. sprawy podatkowe, dawniej było ich znacznie więcej,  np. arbitraż gospodarczy). Ważne jest to, że niezawisły sąd powszechny rozpatrujący sprawę cywilną w oparciu o KPC daje najlepszą gwarancję zabezpieczenia praw podmiotów prawa cywilnego.

w znaczeniu formalnym  ( sztucznym ) nie są to sprawy cywilne ze swej natury,  ale ustawodawca każe traktować  je jak cywilne w znaczeniu materialnym i rozpatrywać przez sądy powszechne w trybie KPC . Są to sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych ( np. przed organami rentowymi ) oraz inne sprawy, które ustawodawca każe traktować  jak cywilne w znaczeniu materialny,. np.: z zakresu prawa spółdzielczego (zaskarżenie uchwały walnego zgromadzenia), z zakresu ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (umieszczenie w szpitalu), prawa wyborczego (odmowa zarejestrowania listy, protesty wyborcze).

7. Na czym polega zasada współżycia społecznego?

1. Sprawa zasad współżycia społecznego. Zasady prawa bywają mylnie utożsamiane z zasadami współżycia społecznego. Przez zasady współżycia społecznego rozumie się najczęściej:

pozaprawne normy moralne;

wszelkie normy pozaprawne, jeśli są społecznie aprobowane (jeśli odpowiednio szeroko rozumieć moralność - to zakresy obu definicji się pokrywają).

Zasady współżycia społecznego są zatem dyrektywami, podobnie jak zasady prawa w ujęciu dyrektywalnym. Różnią się tzw. prawnością - zasad współżycia społecznego nie wyinterpretuje się ani z tekstu prawnego, ani nie ustali się ich wnioskując z norm prawnych. Inna sprawa, że zasady prawa i zasady współżycia społecznego mogą mieć zbieżną samą treść - ostatecznie zasady prawa mogą (a zdaniem niektórych wręcz muszą) mieć odpowiednie uzasadnienie aksjologiczne w ocenach moralnych, tak samo jak zasady współżycia społecznego.

8. Jak wygląda rozkład ciężaru dowodu w polskim prawie cywilnym?

W prawie cywilnym, co do zasady, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie wywodzącej z tego faktu skutki prawne (art. 6 kc, łac. Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat). Norma ta ma zastosowanie do wszystkich dziedzin prawa prywatnego a także do postępowania nieprocesowego, zabezpieczającego, egzekucyjnego i międzynarodowego.

Ciężar dowodu ma związek z zasadą kontradyktoryjności, która od dnia 01.07.1996 r. ^[1] dominuje w systemie polskiego prawa postępowania cywilnego. Zgodnie z nią to strony mają toczyć spór i przedstawiać przed sądem dowody na prawdziwość swoich twierdzeń. Sąd nie ma obowiązku dążenia do ustalenia jaki jest stan faktyczny. Jak wskazuje judykatura obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów

mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). ^[2].

9. Na czym polega dobra wiara?

Dobra wiara:

-obiektywna (postępowanie nienaganne, widziane z punktu pewnych zasad z zewnątrz)

-subiektywna (błędne wyobrażenie o istnieniu prawa czy stosunku prawnego, przy czym to przekonanie musi być w danych, konkretnych okolicznościach usprawiedliwione (psychika).

Ochrona dobrej wiary art. 7 k.c.

„Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary”

Każda własność prawna jest chroniona:

-zasada ochrony dóbr osobistych

-zasada uzyskiwania odszkodowania

10. Co to jest zdolność prawna?

Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych. Zdolność prawna jest atrybutem podmiotow osób fizycznych, którym służy od urodzenia (art. 8 Kodeksu cywilnego);

Skarbu Państwa (art. 33 Kodeksu cywilnego);

osób prawnych, którym jako jednostkom organizacyjnym, przepisy szczególne przyznają tę zdolność (art. 33 Kodeksu cywilnego);

szczególnych kategorii jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym w ograniczonym zakresie ten atrybut nadają przepisy szczególne (art. 33¹ Kodeksu cywilnego).

Zdolność prawna jest na gruncie polskiego prawa niestopniowalna. Można ją mieć lub nie. Zakres, w jakim można z niej korzystać, definiuje osobny atrybut podmiotu prawa - zdolność do czynności prawnych.

11. Czym jest zdolność do czynności prawnych?

Zdolność do czynności prawnych - w prawie cywilnym zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, czyli do przyjmowania i składania oświadczeń woli mających na celu wywołanie powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Innymi słowy, jest to zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej (nabywania praw i zaciągania zobowiązań).

Zdolność do czynności prawnych jest szczegółowo uregulowana przez przepisy części ogólnej Kodeksu cywilnego.

Zdolność do czynności prawnych może być pełna albo ograniczona, można jej również nie mieć w ogóle.

Pełną zdolność do czynności prawnych mają pełnoletnie osoby fizyczne (a więc nie wszystkie osoby fizyczne ją mają - odmiennie niż zdolność prawną, którą ma każda osoba fizyczna) oraz wszystkie osoby prawne. Co do zasady (art. 10 par. 1 k.c.) osoba fizyczna uzyskuje pełnoletność ukończywszy 18 lat. Warto jednak pamiętać, że - w świetle art. 10 par. 2 k.c. - małoletni przez zawarcie małżeństwa uzyskuje pełnoletność, której nie traci w razie unieważnienia małżeństwa. Stąd przesłanką pełnej zdolności do czynności prawnych jest pełnoletność, a nie wiek.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo, a także osoby, w stosunku do których obowiązuje postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego, wydane przez sąd w trakcie postępowania o ubezwłasnowolnienie.Zgodnie z polskim prawem zdolności do czynności prawnych nie mają osoby fizyczne, które nie ukończyły 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

12. Jaki jest zakres zdolności prawnej nasciturusa?

Nasciturus (łac. "mający się urodzić") - dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone. Nasciturus w prawie rzymskim miał warunkową zdolność prawną, tzn. mógł być podmiotem praw i obowiązków jednocześnie sam nie mogąc (ze zrozumiałych względów) zaciągać zobowiązań pod warunkiem że urodził się żywy (ochrona dziecka poczętego a nie narodzonego miała i ma zastosowanie głównie w prawie spadkowym, gdzie dziecko takie może dziedziczyć). Zastosowanie ma tu paremia: nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur - "dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o korzyści dla niego" (fikcja prawna). Dla ochrony jego praw można było powołać specjalnego kuratora (curator ventris).

W prawie polskim instytucję nasciturusa przewiduje w szczególności prawo spadkowe (kodeks cywilny): Art. 927.§ 2. (...) dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe - jest to instytucja nasciturusa funkcjonująca tak samo jak w prawie rzymskim. A więc jest to wyjątek od ogólnie przyjętej zasady kodeksu cywilnego, że: Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną (Art.8 § 1).

W prawie międzynarodowym o nabywaniu praw przez dziecko poczęte, lecz nienarodzone, rozstrzyga prawo właściwe dla praw i obowiązków, o których nabycie chodzi^[1].

13. Scharakteryzuj pojęcie pełnoletniości.

Pełnoletność, pełnoletniość^[1] - określony przepisami prawa cywilnego status prawny osoby fizycznej, która uzyskuje go po osiągnięciu określonego wieku (osoba pełnoletnia, pełnoletni). Osoba, która nie osiągnęła jeszcze tego wieku nazywana jest niepełnoletnią.

Osiągnięcie pełnoletności wiąże się zazwyczaj z osiągnięciem pełnej zdolności do czynności prawnych oraz możności bycia podmiotem pewnych praw (np. możności zawarcia małżeństwa) i obowiązków.

Pełnoletność w Polsce

W Polsce pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście. Przed osiągnięciem tego wieku małoletni możne uzyskać pełnoletniość przez zawarcie małżeństwa. Zgodnie z art. 10 KRiO jest to możliwe za zgodą sądu opiekuńczego w przypadku kobiety, która ukończyła lat szesnaście, gdy z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny. Nabytej w ten sposób pełnoletniości nie można następnie utracić w razie unieważnienia małżeństwa (art. 10 KC) czy rozwodu.

Niektóre skutki pełnoletności to:

uzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 11 KC), a wskutek tego możliwość samodzielnego zawierania umów,

wygaśnięcie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem (art. 92 KRiO).

14. Jakie znasz rodzaje domniemań i na czym one polegają?
Domniemania prawne są to przepisy prawne nakazujące uznawać w określonych warunkach określonego rodzaju fakty za prawnie ustalone. Wyróżnia się:
- domniemania faktyczne-polega na tym ze sedzia moze uznac za istotny dla sprawy fakt na podstawie wniosku wyprowadzonego z innych faktow,ustalonych wedlug zwyklych regul dowodowych.Wnioskwanie to opiera sad na swej wiedzy a w szczegolnosci na doswiadczeniu spolecznym.
- domniemania prawne : wyznaczone jest norma prawna,ktora kaze w swoisty sposob wiazac ze soba dwie klasy faktow podstawe domniemania i z wnioskiem domniemania.Powiazanie polega na tym ze jezeli sad ustali zgodnie z ogolnymi regulami dowodowymi (wiec rowniez na zasadzie domniemanie faktycznego)fakt stanowiacy podstawe domniemania,to obowiazany jst przyjac bez dowodu istnienie faktu wskzanego we wniosku domniemania.

W obrebie domnieman prawnych rozrozniamy domniemania prawne zwykle(dopuszczalne jest bezograniczen prowadzenie przeciwdowodu) i domniemania prawne kwalifikowane( normy prawne w sposob blizej w nich samych wskazany przewiduja roznego rodzaju ograniczenia dopuszczalnosci dowodu przeciwnego).

Domniemanaia dobrej wiary-kaza domniemywac dobrej wiary.chodzi tu o stany psychiczne osoby odnoszace sie do jej wiedzy o istnieniu jakiegos stosunku prawnego lub wynikajacego z niego prawa podmiotowego.Dobra wiara polega zatem na blednym ale usprawiedliwionym przekonaniu kogos o tym ze przesluguje mu jakies prawo podmiotowe.Z kolei w zlej wierze jest ten kto albo wie,ze okreslone prawo mu nie przysluguje albo nie wie,lecz wiedziec o tym powinien.

15. Kogo można ubezwłasnowolnić?

Ubezwłasnowolnić całkowicie można osobę, która ukończyła 13 lat, jeżeli na skutek choroby psychicznej, niedorozwoju lub innych zakłóceń (pijaństwa, narkomanii) nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego ustanawia się opiekę - chyba, że osoba ta znajduje się jeszcze pod władzą rodzicielską.
Osoba ubezwłasnowolniona częściowo ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Ważność podejmowanych przez nią czynności zależy od zgody przedstawiciela ustawowego lub kuratora.
Powód ubezwłasnowolnienia powinien być ściśle dostosowany do stopnia upośledzenia osoby. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 stycznia 1977r. wyraził pogląd, że niedopuszczalne jest ubezwłasnowolnienie z powodu choroby psychicznej, jeśli osoba ta jest tylko dotknięta niedorozwojem psychicznym.

16. Scharakteryzuj czynności prawne podejmowane przez osobę nie mającą zdolności do czynności prawnych.

Osoba fizyczna może:

I) NIE MIEĆ ZDOLNOŚCI DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH ( Art. 12 )

- osoby, które nie ukończyły lat 13:

- osoby ubezwłasnowolnione całkowicie

Zasada: czynność prawna, dokonana przez osobę niezdolną do czynności prawnych jest nieważna ( Art. 14 §1 ),

Wyjątek: Art. 14 §2- czynność jest ważna, jeśli:

- należy do umów należących do umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego,

- umowa ta nie pociąga za sobą rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnych,

- umowa została wykonana ( wtedy staje się ważna ).

17. Na czym polega ograniczona zdolność do czynności prawnych?

MIEĆ OGRANICZONĄ ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH ( Art. 15

-małoletni, którzy ukończyli lat 13,

- osoby ubezwłasnowolnione częściowo,

- osoby, dla których sąd ustanowił doradcę tymczasowego w toku postępowania o ubezwłasnowolnienie

Zasada: osoba taka dokonuje czynności prawnych sama, ale do ich ważności potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego.Mając na uwadze tą zasadę i szereg wyjątków- zależnie od rodzaju czynności prawnych ograniczony w zdolności do czynności:

1) może sam dokonywać czynności prawnej, ale do jej ważności potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego,

a) czynności rozporządzające lub zobowiązujące ( Art. 17 ):

- jeśli jest to czynność jednostronna, to jest ona nieważna ( Art. 19 ),

- jeśli jest to umowa- negotium claudicans ( Art. 18 ). Potwierdzenia może dokonać

- przedstawiciel ustawowy ( druga strona może wyznaczyć mu termin do potwierdzenia umowy, staje się wolna po jego bezskutecznym upływie ),

- osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych

2) traktowany jest jak osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych,

a) czynności, które nie są ani rozporządzające ani zobowiązujące ( a contrario z Art. 17 ),

b) umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego ( Art. 20 )

c) nawiązanie stosunku pracy z osobą, która ukończyła 15 lat, na określonych zasadach ( np. młodzieniec przygotowujący się do zawodu ),

d) Zasada: rozporządzanie swoim zarobkiem,

Wyjątek: chyba, że sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej ( Art. 21 )

e) Zasada: czynności prawne dotyczące przedmiotów:

- oddanych do swobodnego użytku przez przedstawiciela ustawowego,

- o charakterze majątkowym

Wyjątek: czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza wg ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.

e) może posiadać własny rachunek bankowy.

3) traktowany jest jak osoba niezdolna do czynności prawnych

18. Zasady prawa cywilnego.

Zasady prawa cywilnego. - PRAWO I POSTĘPOWANIE CYWILNE

Prawo cywilne - regulowało sytuację rodziny i stosunki między jej członkami (osobiste i majątkowe), oraz własność, wymianę dóbr i świadczenia usług.
1) Zasada nienaruszalności własności prywatnej - konstytucja marcowa nie uznawała prawa własności jako prawa bezwzględnego, pomimo, że uznawała je za podstawę ustroju społecznego i porządku prawnego. Ograniczano je jednak, min. ustawą o reformie rolnej.
2) Zasada formalnej równości podmiotów prawa cywilnego - utrzymana ze wszystkim ograniczeniami wynikłymi ze zdarzeń faktycznych.
3) Zasada swobody umów - potwierdzona przez kodeks zobowiązań, ograniczona przez porządek publiczny i dobre obyczaje → ograniczenia wynikające z rozładowywania napięć społecznych (np. reglamentacja cen, klauzule generalne, prawo pracy i inne przepisy, np. dotyczące lokatorów)
4) Zasady bezpieczeństwa obrotu i harmonijnego współżycia ludzi - miała zastosowanie też w przepisach zaborczych i nowych polskich, np. w ustawodawstwie waloryzacyjnym (przeliczanie wartości walut)

19. Klasyfikacja praw podmiotowych.

Bezwzględne i względne

Bezwzględne - przybierają normatywną postać praw bezpośrednich, są skuteczne przeciwko każdej osobie(łączy się z obowiązkiem osób trzecich do nienaruszania tego prawa)

Względne - są skuteczne jedynie między stronami danego stosunku prawnego(prawo jest skuteczne tylko wobec jednej osoby)

Majątkowe i niemajątkowe

Majątkowe - gdy pozostaje w związku z ekonomiczną sferą życia uprawnionego

Niemajątkowe - gdy nie pozostaje w związku z ekonomiczną sferą zycia

Zbywalne i niezbywalne

Zbywalne - gdy możliwe jest jego zbycie zarówno w drodze czynności prawnej miedzy żyjącymi jak i przejście w drodze dziedziczenia

Niezbywalne - gdy ustawa wyłącza możliwość zmiany jego podmiotów

Związane i akcesoryjne

Związane - cechują się występowaniem jedynie w powiązaniu z innym prawem podmiotowym

Akcesoryjne - służą zabezpieczeniu innego prawa, wzmacniają sytuacje prawną uprawnionego z tytułu innego prawa

20. Charakterystyka praw podmiotowych.

Prawo podmiotowe jest jednym z podstawowych pojęć prawa cywilnego i odgrywa w tej gałęzi prawa węzłową rolę. Prawo podmiotowe zakreśla granice strefy możności działania uprawnionego. W tych granicach uprawniony może podejmować wszelkie działania.
Źródłem prawa podmiotowego są normy prawne, które ustanawiają strefę możności postępowania i zakreślają jej granice. Nie ma praw podmiotowych poza tymi, które wynikają z norm prawnych. Inaczej mówiąc, każde prawo podmiotowe ma oparcie w przepisach prawa cywilnego.
Treść prawa podmiotowego określana jest nie tylko przez to, co wolno czynić uprawnionemu, ale i przez to, do czego jest zobowiązana druga strona.
Prawo podmiotowe jest pojęciem nadrzędnym w stosunku do uprawnienia. W stosunku cywilnoprawnym występuje z reguły kilka uprawnień , mają one znaczenie równorzędne lub nie równorzędne, powstają jednocześnie lub niejednocześnie, a ich losy
W czasie trwania stosunku prawnego mogą być różne.
Wyróżniamy kilka podziałów prawa podmiotowego, jednym z najważniejszych podziałów jest:
1) prawa podmiotowe bezwzględne,
2) prawa podmiotowe względne.
Prawami podmiotowymi bezwzględnymi są prawa podmiotowe skuteczne przeciw
każdej osobie. Koralem tych praw są obowiązki obciążające wszystkich, a nie oznaczony podmiot prawa. Treścią obowiązków jest nienaruszanie prawa podmiotowego, a więc niepodejmowanie żadnych czynności, które by prawo mogły naruszyć.

21. Dobra osobiste osoby fizycznej.

Dobrem osobistym jest chronione prawem dobro, które przynależy do osoby (również osoby prawnej). Nie jest ono zbywalne (choć czasem mogłoby się wydawać iż jest inaczej) i jest z osobą tą ściśle związane. Jako że podstawowe przepisy prawa osobowego zawarte są w Kodeksie cywilnym, tam też powinniśmy szukać tych dotyczących ochrony dóbr osobistych. Budżet rodziny

Czym są dobra osobiste osoby fizycznej?

Dobrem osobistym jest chronione prawem dobro, które przynależy do osoby (również osoby prawnej). Nie jest ono zbywalne (choć czasem mogłoby się wydawać iż jest inaczej) i jest z osobą tą ściśle związane. Jako że podstawowe przepisy prawa osobowego zawarte są w Kodeksie cywilnym, tam też powinniśmy szukać tych dotyczących ochrony dóbr osobistych.

Ustawa wymienia pewne chronione prawem dobra osobiste osoby fizycznej, ale wyliczenie ma charakter przykładowy a nie zamknięty. Art. 23 k.c. stanowi, iż dobra osobiste człowieka chronione są przepisami prawa cywilnego niezależnie od ochrony gwarantowanej jakimikolwiek innymi przepisami. Wymienione są zatem: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Niektóre z tych dóbr rzeczywiście są zabezpieczane dodatkowo przez inne niż k.c. ustawy. Jest tak na przykład z twórczością, regulowaną przez ustawy z zakresu własności intelektualnej (przede wszystkim ustawa O prawie autorskim i prawach pokrewnych, o której wspomina też ostatni paragraf art. 24 k.c.). Jako inny przykład podać można nietykalność mieszkania chronioną przez przepisy Kodeksu karnego (przestępstwo naruszenia miru domowego z art. 193 k.k.).

22. Powstanie osoby prawnej.

Powstanie osoby prawnej.

Podstawowe modele systemu powstawania osób prawnych:

1. System aktów organów państwa

np. UR - tym aktem była ustawa, mogła to być decyzja administracyjna

2. System koncesyjny.

W czystej postaci polega na tym, że osoba prawna powstaje z chwilą zezwolenia właściwego organu.

3. System normatywny, ustawowy.

Polega na tym, że osoba prawna powstaje z chwilą wypełnienia przesłanek wymienionych w ustawie (funkcjonuje on np. w prawie szwajcarskim).

4. System rejestrowy.

Osoba prawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru (negowany cz. doktryny - skoro ten jest akt w ustawie to ten system zwany jest normatywnym).

Z reguły ten system jest mieszany np. rejestrowy i normatywny.

Wpis do rejestru ma charakter wpisu konstytutywnego.

Do rejestru wpisujemy:

-siedzibę

-element działania

-skr. organów statutowych

23. Ustanie osoby prawnej.

Wprawdzie Kodeks cywilny tego wyraźnie nie określa, jest oczywiste, iż zdolność prawna∞ człowieka wygasa z chwilą jego śmierci. Śmierć człowieka powoduje ustanie jego podmiotowości prawnej. Wtedy to wygasa część dotychczasowych praw i obowiązków zmarłego, zarówno tych o charakterze osobistym, jak i niektóre majątkowe prawa i zobowiązania. Pozostałe prawa i obowiązki majątkowe mogą przechodzić na inne podmioty wskutek ich dziedziczenia lub w trybie przepisów szczególnych (np. na uprawnionego do odbioru świadczenia należnego z tytułu ubezpieczenia się przez zmarłego na wypadek śmierci).

24. Przedmiot stosunku prawnego.

Jest wykorzystywane w naukach prawnych dla opisania zależności między podmiotami prawa. Jest to inne spojrzenie niż właściwe dla analizy normy prawnej jako znaczenie przepisu prawnego. W tym ostatnim przypadku posługujemy się ujęciem w pewnym sensie statycznym: na podstawie reguł wykładni W1i W2 z obowiązujących przepisów P1 i P2 można wyprowadzić normę N. Natomiast dzięki koncepcji stosunku prawnego bierzemy pod uwagę dynamikę relacji między ludźmi wynikającego z tego, że prawne obowiązki i uprawnienia uczestników zmieniają się wraz z ich zastosowaniami. Na przykład, zawarcie umowy sprzedaży powoduje powstanie więzi prawnej między stronami, wydanie towaru kupującemu pociąga za sobą obowiązek zapłaty ceny stwierdzonej fakturą. Gdyby zaś cena nie została zapłacona, sprzedawcy będą przysługiwać odsetki za zwłokę itd.

Powstanie stosunku prawnego

Na tle innych stosunków społecznych stosunki prawne wyróżniają się tym, że ich powstawanie, elementy składowe, zmiana i ustanie jest związane z treścią normy prawa pozytywnego. Stosunki prawne powstają w wyniku zaistnienia wydarzeń zwanych faktami prawnymi.

25. Pojęcie rzeczy.

Rzecz - jest tylko przedmiotem niematerialnym ; obok definicji legalnej funkcjonuje definicja doktrynalna , zgodnie z którą rzeczami są materialne części przyrody ( w stanie pierwotnym lub przetworzonym ) na tyle wyodrębnione , że w obrocie prawnym mogą być traktowane jako dobra samoistne .

26. Klasyfikacja rzeczy.

Nieruchomości - to część powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty) , jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków , jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności . Wyróżnia się następujące nieruchomości :
1) gruntowe - są to części powierzchni ziemskiej , stanowiące odrębny przedmiot własności ; Ustawodawca sprecyzował granice gruntu biegnące w głąb ziemi oraz obejmujące przestrzeń ponad nią . Wśród nieruchomości gruntowych prawo wyróżnia ich specyficzna formę w postaci nieruchomości rolnych - nieruchomości , które są lub mogą być wykorzystane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej , nie wyłączając produkcji ogrodniczej , sadowniczej i rybnej .
2) budynkowe - są to budynki trwale z gruntem związane , które na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności ; dopuszczalne jest obecnie założenie księgi wieczystej dla nieruchomości stanowiącej budynek bądź piętro budynku , nabytej pod rządem nieobowiązującego obecnie Kodeksu Cywilnego Napoleona,
3) lokalowe - części budynków , które na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny przedmiot własności , a więc nie będące częścią składową innej nieruchomości .

Są to najczęściej lokale mieszkalne , ale także o innym przeznaczeniu.

Ruchomości - rzeczami ruchomymi są te wszystkie rzeczy , które nie są nieruchomościami . Zaliczenie rzeczy do rodzaju rzeczy ruchomych nie wynika jedynie z tego , że rzeczy te mogą być przeniesione lub poruszone - przez człowieka lub przy zastosowaniu urządzeń . Rzeczami ruchomymi w rozumieniu prawa cywilnego są również :
1) rzeczy połączone z nieruchomością tylko dla przemijającego użytku
2) budynki i inne urządzenia niezwiązane trwale z gruntem
3) drzewa i inne rośliny , jeżeli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności
4) urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania wody , pary , energii , nawet trwale z gruntem związane , jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa
5) statki morskie, statki kosmiczne i satelity .

27. Część składowa rzeczy.

Częścią składową rzeczy jest wszystko to co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego . Istnieje więź fizyczno-przestrzenna i gospodarcza . Połączenie części składowej z rzeczą musi mieć charakter trwały . Część składowa musi być połączona z rzeczą w taki sposób , że odłączenie jej wiąże się z uszkodzeniem lub istotną zmianą całości lub uszkodzeniem lub istotną zmiana przedmiotu odłączonego . W sytuacji połączenia , rzecz , która stała się częścią składową traci swój samodzielny byt prawny i dzieli los prawny rzeczy , do której została przyłączona .
28. Przynależność rzeczy.

Jest swoistą rzeczą ruchomą , która pozostaje w związku z inną rzeczą ruchomą albo nieruchomą nazwaną rzeczą główną . Związek taki zachodzi wtedy jeżeli występuje w niej łączne następujące cechy :
1) właścicielem rzeczy głównej i przynależności jest ta sama osoba
2) przynależność jest potrzebna do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem
3) przynależność jest rzeczą główną w stałym , faktycznym związku potrzebnym do korzystania

29. Części składowe rzeczy.

Czesc skladowa rzeczy nie moze byc odrebnym przedmiotem praw rzeczowych a zatem prawa te istnieja jedynie w odniesieniu do rzeczy samoistnych pojetych wraz z ich czesciami skladowymi.zgodnie z art.kodeksu cywilnego czescia skladowa rzeczy jest wszystko co nie moze byc od niej odlaczone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany calosci albo bez istotnej zmiany przedmiotu odlaczonego.o czesciach sklaowych mozna orzekac zarowno w odniesieniu do nieruchomosci jak i ruchomosci.do czseci skl. ,gruntu naleza budynki i inne urzadzenia trwale z gruntem zwiazane,jak rowniez drzewa i rosliny.czescia skladowa rzeczy ruchomej jest silnik w samochodzie,plka w szafie.Poza przedmiotami materialnymi za czesci skladowe nieruchomosci uwaza sie takze prawo zwiazane z jej wlasnoscia.czesc skladowa rzeczy nie moze byc odrebnym przedmiotem wlasnosci lub innych praw rzeczowych,rowniez na prawa zwiazane z wlasnoscia nieruchomosci.
30. Pożytki.

Pożytki - prawne określenie korzyści, które przynosi rzecz lub określone prawo.

Podział i konsekwencje praktyczne

Jest to kategoria bardzo niejednoznaczna, ale możemy wyróżnić pożytki cywilne i naturalne (podział ze względu na ich charakter), jak również pożytki rzeczy i prawa (ze względu na ich źródło). Pożytki to kategoria o charakterze teoretycznym, ale zaliczenie określonej korzyści do pożytków ma też ważne konsekwencje praktyczne, np. w stosunkach między sąsiadami albo przy najmie. Pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody (owoce) i inne odłączone od niej części składowe (piasek z działki), jeśli według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy. Pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego. Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.Ryby i inne organizmy żyjące w wodzie stanowią jej pożytki. Zakwalifikowanie określonych korzyści do jednej ze wskazanych grup może niejednokrotnie rodzić trudności.

31. Oświadczenie woli.

Oświadczenie woli - pojęcie z zakresu prawa cywilnego oznaczające przejaw woli ludzkiej zmierzający do wywołania skutku prawnego w postaci powstania, zmiany, ustania stosunku prawnego. Oświadczeniem woli jest każde zachowanie człowieka wyrażające jego wolę w sposób dostateczny. Może być złożone nie tylko na piśmie, ale także ustnie, jak również wyrażone przez gest. Definicja oświadczenia woli w prawie polskim została zawarta w art. 60 kodeksu cywilnego.

32. Klasyfikacja czynności prawnych.

Klasyfikacje czynności prawnych

Ze względu na strony czynności prawnej można wyróżnić:

-czynności prawne jednostronne, dla skuteczności czynności wystarczy oświadczenie woli jednej strony, są to między innymi: przyrzeczenie publiczne, sporządzenie testamentu, uznanie dziecka;

-czynności prawne dwustronne, dla skuteczności czynności potrzebne są oświadczenia woli dwóch stron, są to umowy (np: umowa sprzedaży, umowa darowizny, umowa najmu etc.); uchwały, czyli czynności organów działających kolegialnie.

Ze względu na status stron:

czynności prawne między żyjącymi (łac. inter vivos);

czynności prawne na wypadek śmierci (łac. mortis causa) - czynność jest skuteczna dopiero po śmierci osoby, która jej dokonała, są dwie takie czynności w prawie polskim: testament - art.941 KC oraz zrzeczenie się dziedziczenia - art. 1048 KC.

Ze względu na skutek prawny, jaki czynność wywołuje w sferze majątkowej osoby składającej oświadczenie woli:

czynności prawne zobowiązujące - pociągają za sobą powstanie zobowiązania, czyli zwiększenie pasywów;

czynności prawne rozporządzające - pociągają za sobą zniesienie, obciążenie lub przeniesienie prawa, czyli zmniejszenie aktywów.

czynności prawne o podwójnym skutku - wywołują zarówno skutek czynności rozporządzającej i zobowiązującej (np. art. 535 w zw. z art. 155 k.c.)

Ze względu na skutek prawny jaki czynność prawna wywołuje w sferze majątkowej kontrahenta:

czynności prawne przysparzające - pociągają za sobą zwiększenie aktywów np.: uzyskanie prawa własności rzeczy lub zmniejszenie pasywów, np.: zwolnienie z długu;

inne czynności.

Ze względu na to, czy przysporzenie następuje po obu stronach czynności prawnej, czy tylko po jednej, (podział ten dotyczy wyłącznie czynności prawnych dwustronnych):

czynności prawne odpłatne (obciążające) - przysporzenie następuje po obu stronach czynności;

czynności prawne nieodpłatne (pod tytułem darmym) - przysporzenie następuje tylko po jednej stronie czynności.

Ze względu na wymóg istnienia causa (podział ten odnosi się tylko i wyłącznie do czynności prawnych przysparzających):

czynności prawne przyczynowe, kauzalne - dla skuteczności czynności konieczne jest istnienie causa, czyli przyczyny prawnej tej czynności.

czynności prawne oderwane, abstrakcyjne - istnienie causa nie jest konieczne dla skuteczności czynności prawnej.

33. Zasady składania oświadczeń woli.

Z uwagi na duże znaczenie praktyczne należy zwrócić uwagę na formę oświadczenia woli. Generalna zasada przewidziana przez kodeks cywilny stanowi, że oświadczenie woli ma być zakomunikowane w jakikolwiek sposób, który dostatecznie wyraźnie demonstruje zamysł składającego takie oświadczenie (art. 60 kc). Jest to tzw. zwykła forma oświadczenia woli. Oświadczeniem woli jest w tym ujęciu każde zachowanie demonstrujące w przyjęty w danym środowisku sposób zamiar dokonania czynności prawnej. Staje się ono skuteczne, gdy doszło do adresata w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z jego treścią. Od tej chwili wiąże i nie może być odwołane, chyba że za zgodą stron. Tak więc złożeniem oświadczenia woli będzie np. wejście do autobusu albo wybranie towaru w sklepie samoobsługowym. Większość oświadczeń woli kierowana jest do określonego adresata. Jednak są też takie sytuacje, kiedy oświadczenie kieruje się do nieoznaczonej bliżej liczby podmiotów prawnych (np. wystawienie rzeczy na sprzedaż w witrynie sklepowej wraz z oznaczeniem ceny).
Bywa, że prawo wymaga - dla ważności czynności prawnej - zachowania szczególnej formy złożenia oświadczenia woli, która może mieć postać.
> formy pisemnej zwykłej,
> formy pisemnej z urzędowym poświadczeniem daty,
> formy pisemnej z poświadczeniem podpisu,
> formy aktu notarialnego.
Dla zachowania formy pisemnej zwykłej wymagany jest własnoręczny podpis osoby składającej oświadczenie woli. Nie ma znaczenia, czy dana osoba własnoręcznie sporządzi treść dokumentu. Istotny jest jedynie jej podpis. Istnieją również pewne formy zastępcze (np. osoba nie umiejąca pisać może zamiast podpisu złożyć odcisk palca, a obok tego inna osoba wpisuje jej imię i nazwisko, umieszczając swój podpis). Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty jest potrzebna dla stwierdzenia, w jakim momencie została dokonana określona czynność (data pewna). Urzędowego poświadczenia daty dokonuje notariusz lub organ państwowy, umieszczając jakąkolwiek wzmiankę na dokumencie opatrzoną datą. Formę tę można zachować także w inny sposób. Po pierwsze, poprzez stwierdzenie jakiegoś zdarzenia w innym dokumencie urzędowym.

34. Wykładnia oświadczenia woli.

Wykładni oświadczeń woli może oczywiście dokonywać każdy. Jednakże tylko interpretacja organu stosującego prawo (sądu) jest ostatecznie wiążącą podmioty prawa cywilnego .Sądy w celu ustalenia właściwej interpretacji stosują dyrektywy wykładni ustalone w doktrynie (nauce, orzecznictwie) lub w przepisach prawnych. W ostatnim przypadku dyrektywy interpretacyjne wiążą organ stosujący prawo - tak jak każda norma prawna.Ogólne dyrektywy wykładni oświadczeń woli wyraził ustawodawca polski w art. 65 KC. Wskazują one jakich operacji myślowych należy dokonać, aby ustalić liczący się w okresie stosowania prawa sens oświadczenia woli. Wskazania te należy mieć na względzie także przy rozstrzyganiu kwestii, czy oświadczenie woli w ogóle zostało złożone, anie tylko jaką ma ono treść.
35. Zastępcze oświadczenie woli.

Z uwagi na duże znaczenie praktyczne należy zwrócić uwagę na formę oświadczenia woli. Generalna zasada przewidziana przez kodeks cywilny stanowi, że oświadczenie woli ma być zakomunikowane w jakikolwiek sposób, który dostatecznie wyraźnie demonstruje zamysł składającego takie oświadczenie (art. 60 kc). Jest to tzw. zwykła forma oświadczenia woli. Oświadczeniem woli jest w tym ujęciu każde zachowanie demonstrujące w przyjęty w danym środowisku sposób zamiar dokonania czynności prawnej. Staje się ono skuteczne, gdy doszło do adresata w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z jego treścią.kodeks cywilny zawiera rowniez przepisy dla ludzi ktorzy z jakichkolwiek powodow nie umia pisac lub czytac.W szczegolnosci osoba niemogaca pisac,lecz mogaca czytac moze zamiast podpisu albo uczynic na dokumencie tuszowy odcisk palca a obok tego ucisku inna osoba wypisze jej imie i nazwisko umieszczajac swoj podpis.albo zamiast skladajacego osw.woli podpisze sie inna osoba a jej podpis bedzie poswiadczony przez notariusza lub wojta,starosty lub marszalka wojewodztwa z zaznaczeniem ze zostal zlozony na zyczenie niemogacego pisac,lecz mogacego czytac.Natomiast osoba niemogaca czytac,jezeli chce zlozyc oswiadczenie woli na pismie powinna posluzyc sie forma aktu notarilanego.Innego rodzaju forma zastepujaca podpis jest jego kopia odbota sposobem mechanicznym na dokumencie.

36. Sposób złożenia oświadczenia woli.

-oświadczenie zostanie złożone w sposób swobodny, przymus fizyczny wyłącza oświadczenie woli, zaś przymus psychiczny stanowi wadę oświadczenia woli;

oświadczenie będzie zrozumiałe, co oznacza, że przynajmniej w drodze interpretacji można ustalić, jakiego rodzaju skutek prawny chciał wywołać składający oświadczenie. Tu można wyróżnić:

oświadczenia woli wyraźne, czyli złożone za pomocą mowy, pisma, powszechnie uznanych za zrozumiałe.

oświadczenia woli dorozumiane, czyli złożone w inny sposób niż powyżej, poprzez inne zachowanie, są one oświadczeniem woli, jeżeli w danym kontekście sytuacyjnym to zachowanie pozwala odczytać wolę podmiotu.

oświadczenie zostanie złożone na serio, co oznacza, że oświadczeniu woli musi towarzyszyć rzeczywista wola wywołania skutku prawnego. Oświadczeniem woli nie na serio, jest takie oświadczenie, które ze względu na okoliczności w jakich zostało złożone, nie może zostać odczytane jako zmierzające do wywołania skutku prawnego. Oświadczenia woli pozorne, a więc zmierzające do wywołania innego skutku prawnego niż wynika z okoliczności, są oświadczeniem woli, choć dotkniętym wadą

WADY OŚWIADCZANIA WOLI

Mogą polegać bądź to na zniekształceniach dotyczących aktów woli, bądź na tym, że przejaw woli jest rozbieżny z aktem woli.

Wady oświadczenia woli:

1. Brak świadomości i swobody.

2. Pozorność.

3. Błąd.

4. Groźba.

Ad.1. Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w sytuacjach wyłączających świadome wyrażenie woli np. choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy, alkoholizm, narkomania.

Skutkiem czynności dokonanej przez taką osobę jest bezwzględna nieważność czynności prawnej.

Ad.2. Nieważne jest oświadczenie woli złożone za zgoda drugiej strony dla pozoru. Nie każda czynność prawna może być dotknięta tą wadą, np. skierowanie do pewnego adresata uznanie dziecka pozamałżeńskiego. Pozamałżeńskiego takiej czynności prawnej muszą być obecne dwie strony.

Rodzaje pozorności:

-strony zgadzają się co do tego, że czynność prawna nie wywołała żadnych skutków prawnych

-mogą dojść do porozumienia, że wywoła inne skutki prawne niż te, które zostały w niej wyróżnione np. podatki

Czynność prawna dyssymulowana jest ważna, jeżeli zostały wypełnione przesłanki zgodności jej z formą.

Ad.3. Mylne wyobrażenie o rzeczywistości. Muszą być spełnione przesłanki:

- błąd musi dotyczyć treści czynności prawnej

- błąd musi być błędem istotnym:

obiektywna - żadna osoba, jeżeli by wiedziała o błędzie nie dokonała by tej czynności prawnej

subiektywna - gdyby składający oświadczenie o błędzie wiedział, to by danej czynności nie dokonał

-jeżeli oświadczenie woli zostało złożone innej osobie, to konieczne jest to do uchylenia się od skutków oświadczenia, aby o błędzie wiedział lub z łatwością mógł zauważyć albo też sam błąd wywołał (nie dotyczy czynności prawnych nieodpłatnych)

W wypadku błędu sankcją jest nieważność względna.

Uchylenie się od skutków:

-złożenie oświadczenia na piśmie tej osobie, do której było poprzednio adresowane w ciągu roku od wykrycia błędu (uprawnienie to wygasa po 1 roku)

Ad.4. To przymus psychiczny polegający na tym, że dana osoba składa oświadczenie woli złożone w następstwie obawy.

Przesłanki groźby:

-musi to być groźba bezprawna np., gdy istnieje obawa sprzecznego prawem zachowania się

-musi być groźbą nieważną, czyli musi istnieć obiektywnie uzasadniona obawa np., przed użyciem siły.

Groźba może dotyczyć mienia tej osoby oraz bezpośrednio tej osoby. Niekoniecznie musi dotyczyć tej osoby, która ma dokonać czynności prawnej, ale także bliskich.

Nie jest istotne czy groźba pochodzi od osoby, która ma odnieść korzyści z dokonanej czynności prawnej czy też dotyczy innej osoby.

Po dokonaniu czynności prawnej pod wpływem groźby panuje względna nieważność.

Uchylenie - w ciągu roku od ustania obawy przez oświadczenie woli na piśmie.

SPOSOBY ZAWIERANIA UMÓW

1. Oferta

2. Rokowania

3. Przetarg

4. Licytacja, aukcje - pozakodeksowe

Ad.1. Oferta

Polega na oświadczeniu woli zawarcia umowy zawierające istotne polecenia tej umowy. Musi zawierać przedmiotowo i podmiotowo istotne czynniki.

Może oznaczać termin w ciągu, którego będzie oczekiwał tego terminu i aż do upływu tego terminu będzie z nią związany.

Przyjęcie umowy bez zastrzeżeń następuje przez przyjęcie oferty.

Oferta może być skierowana do konkretnej osoby lub nie.

Adresat oferty może zgłosić zastrzeżenia i wtedy są one potraktowane za ofertę.

Najczęściej dochodzi do zawarcia umowy przez przyjęcie oferty.

W pewnych wypadkach umowa zostaje zawarta poprzez i z chwilą wykonania tej umowy zgodnie z treścią oferty, np. gdy wynika to z treści oferty.

Ad.2. Rokowania

Polegają na ty, że strony kolejno uzgadniają ze sobą wszystkie elementy przyszłej umowy. Umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia, co do wszystkich elementów będących przedmiotem rokowań.

Ad.3. Przetarg

Istota:

Organizator przetargu zaprasza do składania ofert, ogłaszając przedmiot przetargu - to, czego przetarg dotyczy.

Przetarg:

- pisemny - oferty pisane w kopercie zalakowanej

- ustny - oferenci zgłaszają swoje oferty - to przemienia się w licytację

Przetarg:

- ograniczony

- nieograniczony

Ad.4. Licytacja = aukcja

Muszą być chętni do licytacji, chętni wpłacają wadium, umowę zawiera się z tym, kto da więcej.

37. Elementy treści czynności prawnej.

ELEMENTY SKŁADOWE CZYNNOŚCI PRAWNYCH

Elementy treści czynności prawnych:
A) przedmiotowo istotne (tzw. essentialia negotii)
elementy niezbędne do powstania danej czynności prawnej, decydowały o przynależności danej czynności prawnej (w kontrakcie kupna-sprzedaży stanowiły porozumienie stron co do przedmiotu sprzedaży i ceny)
B) przedmiotowo nieistotne (tzw. naturalia negotii)
były to elementy treści czynności prawnej, które zależały od woli stron; nie były istotne dla ważności danej czynności; np. przy kontrakcie kupna-sprzedaży stanowiły je postanowienia stron odnośnie do odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu wady rzeczy sprzedanej

C) podmiotowo istotne (tzw. accidentalia negotii)
były to dodatkowe postanowienia szczególne do treści czynności prawnych - do najczęściej umieszczanych klauzul należały:
• warunek (condicio)
• termin (dies)
• polecenie (modus)

38. Warunek i termin.

WARUNEK , TERMIN . ELEMENTY TREŚCI CZYNNOŚCI PRAWNEJ
Warunek - jest to zastrzeżenie w treści czynności prawnej , że powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej zależy od zdarzenia przyszłego i niepewnego . Stanowi element treści czynności prawnej , który uzależnia skuteczność czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i niepewnego .
Termin - jest to zastrzeżenie w treści czynności prawnej , że powstanie lub ustanie skutków prawnych zależne jest od zaistnienia zdarzenia przyszłego i pewnego . Stanowi element czynności prawnej i jego nadejście powoduje powstanie lub ustanie skutków prawnych , możliwe jest zastrzeżenie terminu w połączeniu z warunkiem .
Elementy treści czynności prawnej
1. Elementy przedmiotowo istotne - są to ustawowo wyróżnione cechy wg , których dokonuje się kwalifikacji czynności prawnej . Do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnych bez nich określona czynność prawna nie może w ogóle dojść do skutku
2. Elementy podmiotowo istotne - ich rola w procesie kwalifikacji czynności prawnej jest na ogół bierna , można tu wyróżnić elementy samoistne ( bez związku z określonym typem prawnym np. warunek , termin , zadatek , kara umowna )oraz elementy uwarunkowane w ramach określonego typu czynności prawnej tj. zastrzeżenie w umowie darowizny , postanowienia dotyczące dodatkowych świadczeń w umowie .

3. Elementy przedmiotowo nieistotne - wskazane w ustawie jako skutki prawne dokonania czynności prawnej określonego typu . Nie decydują o zakwalifikowaniu danej czynności prawnej do określonego typu czynności .

39. Forma czynności prawnej.

Formę czynności prawnych normują art. 73 - art. 81 KC. Treść regulacji kodeksowej świadczy o rozróżnieniu pojęcia samej czynności prawnej od sposobu jej dokonania. Pierwotnie jednak to, co dziś określamy jako forma czynności prawnej, utożsamiane było z pojęciem samej czynności prawnej, stanowiło konstytutywny element jej definicji. „Pierwotne systemy prawne znamionował skrajny formalizm przybierający niekiedy wręcz kształt nader skomplikowanego rytuału prawnego”¹. Istotnym elementem czynności prawnej jest sposób i forma składania oświadczenia woli. Celem przepisów o formie czynności prawnych jest uregulowanie sposobów formułowania treści czynności prawnej, czyli sposobów formułowania treści oświadczenia woli².

forma czynności prawnej sensu stricto Przez formę czynności prawnej rozumieć należy dopuszczalny lub zastrzeżony sposób złożenia oświadczenia woli (np. przez dowolne zachowanie się, jak np. aprobujący gest kiwnięcia głową, albo przez zachowanie się ściśle określone, np. udokumentowanie treści oświadczenia woli w akcie notarialnym).

KC przewiduje następujące sposoby składania (formy) oświadczeń woli: zwykłą formę pisemną, formy pisemne kwalifikowane (pismo z datą pewną, pismo z poświadczeniem podpisu, akt notarialny) oraz formę elektroniczną. Przepisy regulujące formę czynności prawnych określają też, jakie skutki wywołuje niedochowanie formy zastrzeżonej (np. złożenie oświadczenia woli ustnie zamiast wymaganej formy pisemnej albo sporządzenie tegoż oświadczenia pismem odręcznym zamiast w formie aktu notarialnego).

Jest to kolejne kryterium wyróżnienia formy. Na jego podstawie mówić należy o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności, formie zastrzeżonej dla celów dowodowych i o formie zastrzeżonej pod rygorem wywołania określonych skutków prawnych.

40. Wadliwość czynności prawnej.

Skutki, jakie pociąga za sobą wystąpienie określonych wad przy dokonywaniu czynności prawnych, to:
a) Nieważność bezwzględna powoduje, iż czynność prawna nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Jest tak, jakby do niej nie doszło. Umowa jest nieważna z mocy prawa. Do takiej nieważności dochodzi w następujących sytuacjach;
> kiedy czynność prawna zostaje dokonana przez osobę pozbawioną zdolności do czynności prawnych (art. 14 kc),
> gdy dokonano czynności prawnej sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub w celu obejścia prawa (art. 58 kc),
> w przypadku zawarcia umowy o świadczenie niemożliwe do spełnienia (reguła: impossibilium mdlą obligatio oznacza, że umowa o świadczenie niemożliwe nie rodzi zobowiązania - art. 387 l kc),
> gdy przy składaniu oświadczenia woli nastąpił brak świadomości lub swobody, np. wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego oraz innego rodzaju, chociażby przemijających zaburzeń czynności psychicznych (art. 82 kc),
> jeśli czynność prawna została dokonana dla pozoru, czyli strony potajemnie umówiły się, iż ujawnione wobec osób trzecich oświadczenie woli nie wywoła skutków prawnych (art. 83 kc),
> jeśli dokonano danej czynności bez zachowania formy szczególnej przewidzianej przez prawo pod rygorem nieważności (ad solem-nitatem - art. 73 2 kc).
b) Nieważność względna polega na tym, że wadliwość czynności prawnej sama przez się nie powoduje jej nieważności. Jednak istnienie określonej wady uprawnia konkretną osobę do podważenia ważności tej
czynności. Jeśli upoważniona osoba skorzysta ze swego uprawnienia, czynność staje się nieważna od początku swego istnienia. Na nieważność względną można się powołać w przypadku istnienia następujących wad oświadczenia woli:
>błędu,podstępu,groźby,wyzysku.
41. Sankcje wadliwości czynności prawnej.

Sankcje wadliwości czynności prawnych:

- nieważność czynności i bezskuteczność tej czynności.

Nieważność:

- względna: błąd, groźba, czynność prawna stawała się nieważna, jeżeli osoba, która jej dokonywała wystąpiła o jej unieważnienie

- bezwzględna: złożona dla pozoru, konwalidacje, może być uzdrowiona

Bezskuteczność zawieszona - to czynności prawne dokonane przez osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych np., czynność prawna kulejąca

Bezskuteczność względna - ważna, wywołała skutki prawne wywołane w stosunku do niektórych osób.

Art. 59 k.c.

„W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia”.

Skutki wadliwości:

sankcja nieważności czynności prawnej - od początku nie będzie wywoływała skutków prawnych

sankcja naruszalności - możliwość doprowadzenia do pozbawienia z mocą wsteczną ważności określonej czynności przez oznaczone prawem zachowania się strony uprawnionej

bezskuteczność zawieszona - tymczasowe wstrzymanie skutków dokonanie czynności prawnej do momentu nadejścia określonego wydarzenia. Czynność prawna jest ważna, ale musi dojść do zdarzenia, np. do wyrażenia zgody

bezskuteczność względna - uchylenie skuteczność ważnej czynności prawnej względem określonej osoby, przy jednoczesnym pozostawieniu pełnej skuteczności względem wszystkich pozostałych

42.Istota i rodzaje przedstawicielstwa.
Przedstawicielstwo polega na tym, że przedstawiciel dokonywa czynności prawnej w imieniu reprezentowanego, który nabywa bezpośrednio wynikające z tej czynności prawa i obowiązki.
Przedstawicielstwo jest czynne, gdy przedstawiciel składa oświadczenie woli w imieniu reprezentowanego, jest zaś bierne, gdy przedstawiciel odbiera oświadczenie woli osoby trzeciej.
Posłaniec przenosi gotowe oświadczenie woli. Wykonuje więc czynność faktyczną, a nie prawną.
Zastępca pośredni działa na cudzy rachunek, ale we własnym imieniu. Osoba reprezentowana pozostaje niejako w ukryciu. Wobec tego zastępca pośredni nabywa prawa i zaciąga zobowiązania we własnym imieniu. W dalszej kolejności ma je obowiązek przenieść na reprezentowanego, na podstawie łączącego ich stosunku cywilnoprawnego.
Rodzaje przedstawicielstw. Kodeks cywilny dopuszcza dwa źródła umocowania przedstawiciela. Jednym z nich może być ustawa. Mówimy wówczas o przedstawicielstwie ustawowym. Drugim źródłem może być oświadczenie woli osoby reprezentowanej. Określamy je mianem pełnomocnictwa.

43. Prokura.

Prokura jest pojęciem prawnym z zakresu pełnomocnictwa. Prokura jest to bowiem szczególny rodzaj pełnomocnictwa udzielanego w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Prokura do dnia 24 września 2003 r. uregulowana była w przepisach kodeksu handlowego. Natomiast od dnia 25 września 2003 r. weszły w życie nowe przepisy, które na nowo regulują omawiane zagadnienie. Zgodnie z Art. 109¹ kodeksu cywilnego prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę (podmiot gospodarczy), które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Jak widać, prokura obejmuje określony zakres uprawnień związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zakres ten jest bardzo szeroki, gdyż dotyczy praktycznie wszystkich spraw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. Prokura obejmuje swoim zakresem zarówno czynności sądowe jak i pozasądowe. Czynności pozasądowe to przede wszystkim zawieranie i rozwiązywanie umów, w tym także umów o pracę, czyli mówiąc ogólnie reprezentowanie przedsiębiorcy wobec osób trzecich. Do czynności pozasądowych można również zaliczyć prowadzenie wewnętrznych spraw przedsiębiorcy. Z kolei, czynności sądowe to przykładowo - wnoszenie pozwu, ustanowienie pełnomocnictw procesowych, zawieranie ugody w procesie. Generalnie prokura upoważnia do wykonywania wszystkich czynności sądowych, czyli do reprezentowania przedsiębiorcy przed sądem (jak również organami administracji) w pełnym zakresie. _@POCZ@__@KON@_Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis stanowi inaczej.

Obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorstw podlegają, na podstawie art. 3 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, podmioty, na które obowiązek uzyskania wpisu do tego rejestru nakładają przepisy ustawowe. Według art. 36 ust. o Krajowym Rejestrze Sądowym przepisy o rejestrze przedsiębiorstw stosuje się do następujących podmiotów:

osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą,

spółek jawnych,

spółek partnerskich,

spółek komandytowych,

spółek komandytowo-akcyjnych,

spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,

spółek akcyjnych,

spółdzielni,

przedsiębiorstw państwowych,

jednostek badawczo-rozwojowych,

przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane "przedsiębiorstwami zagranicznymi",

towarzystw ubezpieczeń wzajemnych,

innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń.

44. Źródła prawa cywilnego.

-kodeks cywilny uchwalony 23 kwietnia 1964r (4 księgi):

-część ogólna

-prawo rzeczowe

-prawo zobowiązań

-prawo spadkowe

-kodeks rodzinny i opiekuńczy

-kodeks spółek handlowych

-kodeks postępowania cywilnego

-ustawa o księgach wieczystych i hipotekach

-ustawa o zastawie rejestr.

-ustawa o najmie lokali

-ustawa o własności wieczystych

-prawo spółdzielcze

-ustawy o przekształceniach gospodarczych

-umowy międzynarodowe, konwencje

(zwyczaj, orzecznictwo nie są źródłami prawa)

45. Systematyka prawa cywilnego.

SYSTEMATYKA PRAWA CYWILNEGO
ż jest to podział przepisów prawa cywilnego według pewnych podziałów
DZIAŁY PRAWA CYWILNEGO:
1 - CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA CYWILNEGO
(I KSIĘGA KODEKSU CYWILNEGO)
jest to zespół przepisów regulujących zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego.
2 - PRAWO RZECZOWE
jest to zespół przepisów regulujących prawne formy korzystania z rzeczy i niektórych praw; możliwość korzystania z rzeczy ukształtowana została w postaci praw podmiotowych bezwzględnych (czyli takich, które są skuteczne wobec wszystkich osób); wyróżniamy następujące rodzaje praw rzeczowych podmiotowych:
własność
użytkowanie wieczyste (art. 232)
ograniczone prawa rzeczowa (art. 244)
PRAWA ZBYWALNE np. zastaw (art. 327 , 306)daje możliwość przeniesienia go na inną osobę.
RZECZAMI wg kodeksu cywilnego są tylko przedmioty materialne będące we władzy człowieka.
ZASTAW stanowi zabezpieczenie wierzytelności konkretną rzeczą ruchomą oddaną w posiadanie wierzycielowi przez dłużnika
3 - PRAWO ZOBOWIĄZAŃ
(III KSIĘGA KODEKSU CYWILNEGO)
jest to zespół przepisów regulujących stosunki prawne, z których powstają wierzytelności, wierzytelności mają charakter praw podmiotowych względnych (czyli takich, które są skuteczne wobec określonych osób)
ZOBOWIĄZANIE - stosunek prawny między dwiema lub więcej osobami, w którym jedna zwana wierzycielem może żądać od drugiej zwanej dłużnikiem określonego zachowania się - świadczenia (art. 353), a dłużnik ma obowiązek to świadczenie spełnić.
WIERZYTELNOŚĆ - prawo podmiotowe, które przysługuje wierzycielowi (art. 876)
Rys. 1
(W) WIERZYCIEL < -------- > DŁUŻNIK (D)


PORĘCZYCIEL (PD)
„ prawo zobowiązań jest najobszerniejszym działem prawa cywilnego
„ podział prawa zobowiązań:
CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA ZOBOWIĄZAŃ - zespół przepisów regulujących zagadnienia wspólne dla prawa zobowiązań.
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA PRAWA ZOBOWIĄZAŃ - zawiera podstawowe typy umów występujących w życiu codziennym.
4 - PRAWO SPADKOWE
jest to zespół przepisów regulujących przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego na inne podmioty
„moment nabycia spadku (lecz nie jest on definitywny) następuje w chwili otwarcia spadku (śmierć spadkodawcy)
„ spadek można przyjąć wprost lub dobrodziejstwem inwentarza (po sporządzeniu inwentaryzacji przejmujemy długi, ale tylko do wysokości aktywów, spadkobierca pokrywa koszty inwentaryzacji)
„spadkobierca może również odrzucić spadek
SPADEK - ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego, który z chwilą śmierci zmarłego (spadkodawcy) przechodzi na spadkobiercę.
SPADKODAWCA - osoba zmarłego pozostawiająca spadek, może nią być tylko osoba fizyczna
SPADKOBIORCA - osoba uprawniona do przejęcia spadku, może nią być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna np. fundacja
DZIEDZICZENIE - przyjęcie spadku przez spadkobiercę
SUKCESJA UNIWERSALNA - masa spadkowa i masa spadkobiercy łączą się w jedną całość
TESTAMENT - jednostronne oświadczenie woli złożone na wypadek śmierci, sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych
5 - PRAWO RODZINNE (*)
jest to zespół przepisów regulujących stosunki prawne związane z zawarciem małżeństwa, z pokrewieństwem i powinowactwem o raz z opieką kuratela
„ istnieją dwa poglądy na temat tego prawa
prawo rodzinne traktowane jest, jako dział prawa cywilnego
prawo rodzinne traktowane jest jak odrębna gałąź prawa
„ prawo rodzinne ma odrębny kodeks - „Kodeks rodzinny i opiekuńczy”
„ prawa rodzinnego nie da się stosować bez odpowiednich zasad prawa cywilnego
6 - PRAWO NA DOBRACH NIEMATERIALNYCH
jest to zespół przepisów, które obejmują prawo autorskie i prawo wynalazków.
OBOWIĄZYWANIE PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W PRZESTRZENI I CZASIE
OBOWIĄZYWANIE PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W PRZESTRZENI
przepisy prawa cywilnego obowiązują na terenie tego państwa, na którym zostały ustanowione (ale nie zawsze)
DO KOLIZJI PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W PRZESTRZENI dochodzi w dwóch przypadkach:
brak jednolitości przepisów w danym państwie
stosunek cywilno - prawny wykracza w pewien sposób po za granice państwa
OBOWIĄZYWANIE PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W CZASI
żaden przepis nie obowiązuje w nieskończoność (jedne przepisy są zastępowane przez inne).
46. Zasady prawa cywilnego.

Prawo cywilne cechują określone zasady którymi prawo to się posługuje. Są to:
1) Zasada ochrony osoby ludzkiej - czyli przypisująca każdemu człowiekowi zdolność prawną.
2) Zasada ochrony dziecka poczętego - przyznająca mu zdolność prawną.
3) Zasada równości - przyznająca wszystkim obywatelom równość wobec prawa.
4) Zasada praw podmiotowych - czyli zespół norm ochraniających prawa jednostki.
5) Zasada autonomi woli stron - czyli samodzielność w kształwaniu stosunków prawnych osób fizycznych bądź prawnych.
6) Zasada ochrony dobrej wiary - chroniąca osobę której działanie obarczone jest błędem nie wynikającym z jej złej woli.
7) Zasada łagodzenia - czyli dążność stron do jak najmniejszej destabilizacji porządku prawnego.
8) Zasada jednakowej ochrony każdej własności - czyli ochrona interesów bez względu na pochodzenie tytułu własności (prywatna, komunalna).
9) Zasada odpowiedzialności cywilnej - czyli odpowiedzialność za długi całym swym majątkiem.
10) Zasada odpowiedzialności za szkodę - czyli obowiązek naprawienia szkody przez osobę która ją wyżądziła.
11) Zasada dziedziczenia - czyli przejście majątku na spadkobiercę.

47. Zasady współżycia cywilnego.

zasady współżycia społecznego nie są normami prawnymi, choć dotyczą reguł ludzkiego zachowania. Najczęściej dana zasada współżycia społecznego pokrywa się z normą prawną. Nie powoduje to jednak utraty tożsamości niezależności obu zbiorów. zasady współżycia społecznego to pozaprawne reguły postępowania ludzkiego, ściśle powiązane z grupą reguł moralnych, zarówno indywidualnych, jak i społecznych, akceptowanych w społeczeństwie w określonym miejscu i czasie⁹. W art. 58 KC zawarte zostały ogólne ograniczenia zasad swobody kształtowania treści czynności prawnej. Ograniczenia te odnoszą się zarówno do czynności jednostronnych, umów, a także innych czynności z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego. Przepis ten wymienia następujące ograniczenia: ustawa, obejście ustawy, zasady współżycia społecznego. Skutkiem dokonania czynności prawnej sprzecznej z ustawą, bądź mającej na celu obejście ustawy lub sprzecznej z zasadami współżycia społecznego jest bezwzględna nieważność czynności prawnej. We współczesnym prawie polskim zasada swobody umów rozumiana jest szeroko. Zasada ta oznacza także swobodę o decydowaniu nie tylko o treści umowy, ale także o zawarciu bądź odmowie zawarcia umowy, wyborze kontrahenta, a także zmianie lub rozwiązaniu już istniejącego stosunku umownego. Takie ujęcie daje stronom możliwość tworzenia za każdym razem innych relacji pomiędzy sobą oraz co ważniejsze możliwość dopasowywania postanowień umownych do konkretnych sytuacji. Sztywne posługiwanie się regulaminami umów bądź jednakowymi warunkami umów mogłoby hamować rozwój stosunków gospodarczych

48. Elementy stosunku cywilnego.

Elementy stosunków cywilnoprawnych:

podmioty stosunku - uprawniony i zobowiązany - aby być podmiotem stosunku prawnego trzeba mieć zdolność prawną

przedmiot stosunku - dozwolone, zakazane lub nakazane zachowanie się ludzi

treść stosunku - uprawnienia i obowiązki jego podmiotów

Podmiotem stosunku cywilnoprawnego może być:

osoba fizyczna - człowiek

osoba prawna - jednostka organizacyjna, która na mocy przepisu prawa uzyskała osobowość prawną

ułomna osoba prawna - jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której przepisy szczególne przyznają, w określonym zakresie, zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych

Stosunki cywilnoprawne mogą być:

proste - jeden z podmiotów jest wyłącznie uprawniony, a drugi wyłącznie zobowiązany

złożone - oba podmioty stosunku są zarówno uprawnione, jak i zobowiązane

Powstanie, ustanie i zmiana stosunku cywilnoprawnego wiąże się z pewnym zdarzeniem faktycznym, któremu norma przyznaje doniosłość prawną (zdarzenie prawne). Aby móc samodzielnie kształtować swoją sytuację prawną trzeba mieć zdolność do czynności prawnych.

49. Indywidualizacja osoby fizycznej. Nazwisko i imię są językowymi oznaczeniami indywidualnej osoby fizycznej odróżniającymi ją od innych ludzi. Kształtowanie się nazwiska człowieka zależy przede wszystkim od jego przynależności do grupy rodzinnej. Natomiast imię dziecka nadają osoby sprawujące władzę rodzicielską, a zatem z reguły rodzice - z tym, że dziecku nie można nadać więcej niż dwóch imion. Zmiana imienia, lub nazwiska - poza przypadkami związanymi ze zmianą stanu cywilnego człowieka - dopuszczalna jest tylko z ważnych przyczyn ustalonych w trybie administracyjnoprawnym (ustawa z 15.11.1956r. O zmianie imion i nazwisk)
50. Miejsce zamieszkania osoby fizycznej.
osoby fizycznej to miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu (art. 25 KC). Należy rozróżnić pojęcie miejsca zamieszkania jako pojęcie cywilistyczne od pojęcia zameldowania w miejscu pobytu stałego lub czasowego jako czynność z zakresu prawa administracyjnego.
Miejscem zamieszkania może być wyłącznie miejscowość (rozumiana także jako wieś), nie jest miejscem zamieszkania konkretny adres (ulica, numer domu), pod którym mieszka dana osoba. Istotny jest natomiast zarówno fakt fizycznego przebywania w danej miejscowości (corpus) jak i wola przebywania w niej (animus). Wola przebywania w danym miejscu jest pojęciem subiektywnym. Musi wiązać się z tym, iż miejsce to stało się ośrodkiem życia codziennego osoby fizycznej, w którym skoncentrowane są jej plany życiowe. Dane miejsce nie traci przymiotu miejsca zamieszkania wskutek dłuższego lub krótszego oddalenia się z niego, pod warunkiem, że osoba nie traci rzeczywistego związku z miejscem.
Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców bądź tego z rodziców, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeśli rodzice mieszkają osobno, a prawa rodzicielskie przysługują obojgu rodziców, miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa.
W przypadku osoby pozostającej pod opieką ze względu na ubezwłasnowolnienie jest miejsce zamieszkania opiekuna.
W każdym przypadku można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania

51. Nabycie prawa podmiotowego.

SPOSOBY NABYCIA I UTRATY PRAWA PODMIOTOWEGO

Rozróżnia się nabycie:

1.        pochodne i pierwotne

2.        pod tytułem szczególnym i ogólnym

3.        translantywne i konstytutywne

Nabycie prawa podmiotowego.

Pochodne nabycie prawa podmiotowego oznacza nabycie prawa, które przysługiwało już innej osobie, które już istniało. Nabycie pierwotne oznacza nabycie prawa niezależnie, czy przysługiwało ono wcześniej innej osobie. W nabyciu pochodnym prawo ma służyć zbywcy, nikt nie może przekazać więcej praw. Nabycie translatywne - przeniesienie prawa w niezmienionej postaci, tzn. nabywca nabywa prawa, które swą treścią odpowiada prawu nabywcy. Nabycie konstytutywne - nabycie prawa , które powstaje u nabywcy.

52. Utrata prawa podmiotowego.

UTRATA PRAWA

Następuje zawsze wtedy, gdy wskutek zdarzeń wskazanych w ustawie dane prawo w ogóle gaśnie.

Występuje również wtedy gdy następuje przeniesienie prawa podmiotowego z jednej osoby na drugą (powoduje utratę prawa po stronie przenoszącego)

Połączenie prawa i obowiązku

Jeśli wskutek jakichkolwiek zdarzeń nastąpi połączenie w rękach tej samej osoby prawa i korelatywnie związanego z nim obowiązku (tzw. Confusio), to prawo podmiotowe traci swój społeczny sens, w konsekwencji przyjmuje się, że w takim przypadku prawo wygasa.

53. Pojęcie dóbr osobistych.

Dobra osobiste - chronione prawem dobra o charakterze niemajątkowym przysługujące każdemu człowiekowi (osobie fizycznej) a także osobom prawnym.

Katalog dóbr osobistych jest katalogiem otwartym.

Przykłady dóbr osobistych [edytuj]

Prawo cywilne do dóbr osobistych człowieka zalicza (art. 23 kc):

zdrowie,

wolność,

cześć (godność i dobre imię),

swobodę sumienia,

nazwisko lub pseudonim,

wizerunek,

tajemnicę korespondencji,

nietykalność mieszkania,

twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską.

Daje się zauważyć, że pod wpływem orzecznictwa sądów i doktryny prawa lista dóbr osobistych jest stale poszerzana - wskazuje się takie dobra osobiste jak:

prawo do prywatności,

prawo do spokoju (wolność od strachu),

prawo do pozostawienia w spokoju,

54. Aukcja i przetarg.

Aukcja- określana dawniej jako przetarg ustny , polega na tym , że osoby zamierzające zawrzeć umowę ( licytanci ) obecni w miejscu aukcji bądź środka pomagającego komunikować się na odległość , składają oferty stosowane . Prowadzący aukcję oczekuje zarazem coraz korzystniejszych ofert sukcesywnie składanych przez licytantów ( tzn. kolejnych postawień ) . Jeżeli w warunkach aukcji nie zastrzeżono inaczej , oferta złożona przez licytanta przestaje go wiązać , gdy inny licytant złożył ofertę atrakcyjniejszą (postąpienie ) . Umowa zostaje zawarta między licytantem , który złożył najkorzystniejsza ofertę .
Przetarg - tym różni się od aukcji , że oferty osób zamierzających zawrzeć umowę , składane są w okresie i miejscu wskazanym przez organizatora , gdzie są przez niego rozpatrywane bez udziału oferenta . Organizator przetargu albo komisja przetargowa wybiera najkorzystniejsza ofertę albo uznaje , że żadna nie oddaje jego oczekiwań , wtedy nie dochodzi do zawarcia umowy . W razie wyboru jednej z ofert pozostałe oferty przestają wiązać oferentów i dochodzi do zawarcia umowy z oferentem , którego oferta została wybrana . Organizator ma obowiązek niezwłocznie poinformować na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo zamknięciu . Umowa zostaje zawarta w chwili otrzymania od organizatora oferty o jej wygaśnięciu chyba , że warunki przetargu regulują to inaczej .
55. Negocjacje.

Negocjacje - polegają one na wzajemnym oddziaływaniu stron w celu zawarcia umowy . W toku negocjacji strony wymieniają informacje o okolicznościach mogących mieć w pływa na ich decyzje co do zawarcia umowy , formułują swoje oceny oraz uzgadniają treść umowy ze względu na płynność negocjacji . Strony nie są związane swoimi oświadczeniami zachowując swobodę co do zawarcia umowy . Powinny prowadzić w sposób zgodny z dobrymi zwyczajami a w szczególności z zamiarem zawarcia umowy , a nie tylko dla pozoru rzeczywistości . Dl osiągnięcia jakiś innych celów - sankcja odszkodowawcza , strony musza podczas negocjacji uzgodnić wszystkie postanowienia umowy , które były przedmiotem negocjacji to dopiero stanowi podstawę do uznania , że umowa została zawarta

56. Oferta i jej przyjęcie.

Oferta - art. 66 1. Kodeksy Cywilnego „Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”. Oferta to stanowcze oświadczenie woli (propozycja zawarcia umowy), które powinno być przedłożone w formie pisemnej, ustnej, telefonicznej bądź elektronicznej. Przyjęcie oferty oznacza zawarcie umowy natomiast jej przyjęcie z zastrzeżeniem zmiany np. jej części, uważa się za ofertę nową. Art. 543. Kodeksu Cywilnego „Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży”. W przeciwnym razie gdy nie posiadają ceny uważane są one za wyposażenie sklepu np. pusta lodówka. Nie można uważać za ofertę np. szyldu czy cennika są one jedynie zachęceniem do współpracy pomiędzy sprzedającym a kupującym dany towar. Jeśli strony prowadzą rozmowy w sprawie zawarcia umowy, to pozostaje ona najczęściej zawarta - w wyniku dojścia do porozumienia co do wszystkich jej postanowień bywa, że nie można zawrzeć umowy z powodu przeszkód o charakterze fizycznym lub prawnym np. brak zezwolenia ze strony organów państwowych. Wówczas strony zawierają umowę przedwstępną, w której strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy głównej.
57. Rodzaje czynności prawnych.

1. Konsensualne

2. Realne

Ad.1. Dochodzi do skutków w następstwie złożenia oświadczenia lub oświadczeń woli.

Ad.2. To taka czynność prawna, która do skuteczności wymaga oprócz oświadczenia woli czegoś dodatkowego, np. wydania rzeczy, wpisu do rejestru, wpisu do księgi wieczystej, jest nią np. umowa kupna-sprzedaży.

Czynności prawne:

1.Odpłatne

2.Nieodpłatne

Ad.1. Jedna ze stron w zamian za świadczenie drugiej przekazuje jakiś ekwiwalent np. sprzedaż

Ad.2. To taka, w której ekwiwalentu brak np. darowizna (darowizna jest umową)

Czynności prawne:

1.Między żyjącymi (intern vivos)

2.Na wypadek śmierci - mortis causa

Ad.2. To czynności prawne dokonane za życia, której skutki prawne występują po śmierci np. testament

Czynności prawne:

1. Jednostronne

2. Umowy

Ad.1. Dochodzi do skutku poprzez złożenie jednego oświadczenia woli np. testament, porzucenie rzeczy

Ad.2. Wymagają wyrażenia zgodnych oświadczeń woli, co najmniej dwóch stron.

Czynności prawne o podwójnym skutku:

1. Przysparzające

2. Przyczynowe

Czynności prawne rozporządzająco-zobowiązujące = o podwójnym skutku.

Polega ona na tym, że w następstwie zobowiązania się przez jakąś stroną np. do przeniesienia własności niejako automatycznie następuje przeniesienie własności np. „kupno-sprzedaż”.

Art. 155 k.c.

„§1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy, co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

§2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.

Czynność prawna Zobowiązująca

To taka czynność, której następstwem jest zwiększenie pasywów po stronie osoby, która taką czynność dokonała, zwiększenie długów.

Czynność prawna Rozporządzająca

To taka czynność, której bezpośrednim skutkiem jest zmniejszenie się aktywów majątku po stronie rozporządzającego (np. darowizna, zniszczenie rzeczy, obciążenie hipoteką)

Czynności prawne:

1. Przyczynowe - kauzalne

2. Oderwane - abstrakcyjne

KAUZA - podstawa, przyczyna, cel czynności prawnej - mająca charakter zobiektywizowany np. umowa darowizny - ma na celu zmniejszyć pasywa.

Ważność czynności prawnej zależy od istnienia kauzy.

Czynności prawne abstrakcyjne - ich ważność nie zależy od istnienia kauzy - podstawy.

Forma czynności prawnych:

- to oświadczenie woli

- to sposób, w jaki zostało złożone oświadczenie woli

Regułą jest dowolność formy !!

Forma szczególna wynika bądź z woli stron bądź z woli ustawy.

Zgodnie z k.c. formą szczególną możemy podzielić na 3.. Podział następuje wg kryteriów skutków:

1. Forma pod rygorem nieważności

2. Forma dla celów dowodowych

3. Forma dla wywołania określonych skutków umownych.

Ad.1. Skutek niezachowania tej formy powoduje nieważność czynności prawnej. Jeżeli ustawa zastrzega dla danej czynności prawnej inną formę aniżeli zwykła forma pisemna to taka czynność zawarta bez tego wymogu jest bezwzględnie nie ważna. Zwłaszcza chodzi tu o akt notarialny.

Art. 73 k.c.§2

„Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowania formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej”.

Ad.2. Mamy z nią do czynienia, gdy ustawodawca zastrzega zwykłą formę pisemną i nic więcej nie mówi.

Art. 73 k.c. §1

„Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności”.

Dla czynności prawnych, w których wartość przedmiotu rozporządzenia przekracza 2000zł.

Skutki niezachowania formy.

Czynność prawna zawarta bez wymaganej formy jest ważną czynnością prawną.

-w razie sporu nie jest dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania tej czynności (zastaw, kupno auta, wymaga pisma)

-są sytuacje, gdy dopuszczalny jest dowód ze świadków:

1. Obie strony się na to zgodzą.

2. Fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony przy pomocy innego pisma.

3. Sąd może dopuścić dowód ze świadków, gdy sąd uważa za konieczny ze względu na szczególne okoliczności.

58. Klasyfikacja osób prawnych.

Osoby prawne

Jest to wyodrębniona jednostka organizacyjna, która może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego.

Na osobę prawną składają się:

Element ludzki (załoga przedsiębiorstwa, członkowie stowarzyszenia, spółdzielni, udziałowcy spółki z o. o.

Element majątkowy: osoba prawna ma własny majątek, wyodrębniony z majątku członków lub powstały na innej drodze. Osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania własnym majątkiem, a nie majątkiem swoich członków.

Element organizacyjny, jest to określona struktura, organy wykonujące w imieniu osoby prawnej wszystkie jej czynności.

Cel, określony w przepisach albo w statucie.

Podział osób prawnych:

Ze względu na sposób tworzenia

Osoby prawne instytucjonalne (osoby prawne tworzone przez państwo w drodze władczego aktu np.wyższa uczelnia, przedsiębiorstwo państwowe)

Osoby prawne typu zrzeszeniowego (powstające na drodze porozumień członków założycieli: spółka kapitałowa, partia polityczna, spółdzielnia)

Jednostka organizacyjna staje się osobą prawną w chwili wpisania do właściwego rejestru. Spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością uzyskuje osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru handlowego, przedsiębiorstwo państwowe do rejestru przedsiębiorstw.

Do osób prawnych zaliczamy:

Skarb Państwa

spółki kapitałowe (spółki z o. o. spółki akcyjne)

przedsiębiorstwa państwowe

banki

państwowe jednostki organizacyjne (państwowe wyższe uczelnie, muzea narodowe, filharmonie, Polska Akademia Nauk, ZUS)

spółdzielnie

fundacje

stowarzyszenia (Związek Harcerstwa Polskiego, Akademicki Związek Sportowy)

Skarb Państwa

Należy do niego całe mienie administracji państwowej, wojska, policji, szkolnictwa, służby zdrowia. Zaciągnięte przez nie zobowiązania są zobowiązaniami Skarbu Państwa

59. Podmioty profesjonalnych stosunków prawnych.

podmiot stosunku prawnego, czyli osoby, które w nim występują jako uprawnione lub zobowiązane do określonego zachowania się względem innych osób, będącymi uczestnikami tego samego stosunku prawnego

osoba fizyczna

osoba prawna

tzw. ułomna osoba prawna - czyli jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną - art. 33¹ kodeksu cywilnego

60. Definicja prawa cywilnego.

Prawo Cywilne - jest to prawo regulujące stosunki o charakterze różnorodnym (majątkowym określone przez wartości ekonomiczne, niemajątkowym - dotyczące wartości niematerialnych) prawo cywilne reguluje także stosunki zachodzące między osobami fizycznymi i prawnymi art.1. Osoby prawne to jednostkami organizacyjnymi, które mają nadane prawa organizacyjne. Za każdą osobą prawną musi stać określony przepis prawny.

1

---