1. Przetworniki REZYSTANCYJNY - zasada działania to zmiana oporu obwodu elektrycznego wskutek przemieszczenia ruchomego styku wzdłuż drutu oporowego. Zast: -pom. położenia, przesunięć liniowych i kątowych E=Rd/Rn b=β/βn; 1. β->R1; R1=Rd+Rn(β/βn)= =Rn(E+b); 2. γ10=R1/(R1+R2)= E/(2E+1)+b/(2E+1)=(E+b)/(2E+1); 3.γ12=R1/R2=(E+b)/(1+E-b); INDUKCYJNE - z obw. magn. zamkniętym. Zast: pomiar przesuniecia, wymiarów, odkształceń, stosowany w ukł. wychyłowych różnicowych i zerowych. L=f(d); L=Ls+Ld; Ls=(z φs)/I=Z^2(1/Rμs)=const; Ld=(z φs)/I=Z^2(1/(Rμfe+2d/μ0 Ad); L=(Z^2/ Rμs)+(Z^2μ0 Ad/Rμfe μ0 Ad Zd);

INDUKCYJNE - z obw. magn. otwartym. (10mm-2m) POJEMNOŚCIOWE - działają w oparciu o podstawy teoretyczne dla kondensatora płaskiego; Można budować w oparciu o zmiany: -odległośći okładek, -powierzchni okł. przenikalności materiału. Stosowanie: -pomiar ciśnienia w manometrach -miernik tolerancji. Można stosować kondensatory wielokrotne do zwiększenia zakresu.C=E0Ex(A/d); E0=(1/36π)10^12[F/m]; ΔC=E0A[(1/d0-Δd)-(1/d0)]; C0=E0(A/d0)-poj. wyj.; Δd/d0=λ; ΔC/C0=(d0/d0-Δd)-1= λ/(1- λ)

2.CZUJNIKI TENSOMETRYCZNE - ze zmianą naprężeń zmienia się rezystancja. Przetwornik poddany naprężenią mechanicznym zmienia opór elektryczny. Cienkie druciki przykleja się do przedmiotu, przyrost oporu jest funkcją wydłużenia podłoża. EL= ΔL/L0; σL=EEL; F=0; L=L0; F≠0; L=L0+ΔL; ς0-oporność własna; R0= ς0(L0/A0) rezystancja przewodu przed działaniem siły; ΔR=(L0/A0)Δς+(ς0/A0)ΔL- ς0(L/A0^2)ΔL; ΔR/R0=(Δς/ς0)+( ΔL/L0)-(ΔA/A0); σ=F/A naprężenie; E=ΔL/L wydłużenie względne, ELmax=1,5% 3. POMIAR MOMENTÓW MECH. I MOCY NA WIRUJĄCYM WALE G- moduł sprężystości poprzecznej przy ściskaniu; Ip- biegunowy moment sprężystości ψ- kąt skręcenia M=(GIp ψ)/4L; ψ=(ML/GIp); Ip=πd^4/32; Em=M(sinαcosα)/GWp=M(sin2α)/2 GWp; WP=Ip/r biegunowy wskaźnik oporu; P=(1/kp)U0=GpU0 moc tracona na wale

4 Ciśnienie -stosunek siły do powierzchni na którą działa ta siła. Jeżeli na dowolny element powierzchni działa parcie (wypadkowa sił powierzchni) to liczbowo ciśnienie możemy wyróżnić na następujący sposób p=limΔA->0(ΔF/ΔA)=dF/dA; Pc-ciś statyczne; Pc=Ps+Pd całkowite; Pd=hςg wys. Słupa gęstość przyspieszenie ziemskie; Manometr cieczowy dwuramienny P1-P2=(hp+h2p2- h1p1)g; Manometr cieczowy z rurką pochyłą h=L((Ar/An)+sinφ; Hydrauliczne p=((mg)/a)+Pb; Sprężynowe -90% wszystkich, sprężyste Bourdona s=hp/E

5. POMIAR MAS. I OBJĘ. PRZEPŁ. CIECZY Metoda zwężkowa: wady -wąski zakres natężenia przpływu, tylko w rurociągach poziomych; Prawo zachowania energi qωdω+dp=0, q-gestość ω-prędkość p-ciśnienie; ½q(ω1^2- ω2^2)=p1-p2=Δp; objetościowe natężenie przepływu qv=v1s1=s2/ 1-(s2/s1)^2* 2Δp/s; s2/s1=m; α0=m/ 1-m^2;gv=s1(m/ 1-m^2)* 2Δp/s=s1α0 2Δp/s; masowe natężenie przepływu gm= s1α0 2sΔp; Rotametr: przepływomierz o zmiennym przekroju. Ma postać szklanej rurki, rozszerzającej się ku górze. W rurze umieszczany jest pływak. Ruch płynu powoduje unoszenie pływaka do położenia, w którym siły się zrównoważą; mpq+p2Ap=mp(q/qp)+p1Ap; mp -masa Ap -przekrój P1 -ciśnienie poniżej szczeliny P2 -ciśnienie powyżej szczeliny q,qp -gęstość płynu i materiału pływaka F1 -siła ciężkości pływaka F2 -siła tarcia przepływającego płynu i siła wyporu α -współczynnik Ů= ωA= αA (2qmp)/(Apqp)*(qp-q)/q

8. Błędy Metody Pomiaru Temp Powierzchni i Wnętrza. Dwie przyczyny powstawania błędów; -zakłócenia pierwotnego pola temp. -niezupełne wyrównanie temp ciała i czujnika; Do zmniejszenia błędów prowadzą: dobra wymiana ciepła miedzy ciałem a termometrem, zła wymiana między termometrem a otoczeniem, mały gradient temperatury w pobliżu punktu pomiaru, dobra przewodność ciała mierzonego, zła przewodność otoczenia. W przypadku pomiaru powierzchni cała stałego odprowadzenie ciepła przez termometr jest przyczyną różnicy temperatur i ciała, a także powoduje zaburzenia pola temp w ciele co powiększa błąd. Zaburzenia zależą od ilości ciepła oprowadzonego, przewodności cieplnej ciała. Błąd pomiaru Δt=(tg-t)=(Ez/α)(Tt^4-TSC^4) należy dążyć do zmniejszenia różnicy przez zastosowania ekranów. Ogólna postać równania wyrażającego ruch ciepła w module termometru: tm-tx=Ae^kx+Be^-kx; gdzie k=sort(παD/λr); s=(D^2π/4)x przewodność cieplna materiału termometru

9. Pomiar Temp Gazów Pomiar Bardzo Wysokich Temp; A) Pomiar temp cieczy i gazów z V<20m/s; sposób zmniejszenia strumienia cieplnego odpruwającego wzdłuż czujnika B) sposoby umieszczenia czujników w rurociągach C) głowica czuj. zaizolowana cieplnie D) głowica podgrzewana E) pomiar przepływu gazu o wysokiej temp, czujnik wprowadzamy do obiektu na bardzo krótki czas. S0^t1φg-tdt=St1^Tφt-0dt; φg-t -strumień ciepła przenikający z gazu do temometru. φt-0 -str. z term. do otoczenia F)schemat termom próbkującego. 1-termoelement 2-płaszcz wodny 3-cewka wsuwająca 4-cewka cofająca 5-rdzeń 6-połaczenie elastyczne 7-ośrodek badany; kg-t(vg-vt)ti= kt-0(vt-v0)(τ-ti); vg=(kt-0/kg-t)( vt-v0)(τ-ti/t1)+vtm

10.Sposoby: -usuwanie wilgoci z powietrza i zważenie wody, -obserwacja obniżenia temp, która jest spowodowana odparowaniem wody, -pomiar temp rosy(pom. temp równowagi miedzy woda a pow) -zmiana parametrów mechanicznych lub elektrycznych ciał stałych.; A) Higrometr kondensacyjny: wypolerowaną powierzchnie metalową ochładza złącze termoelektryczne. Grzejnik podgrzewa te powierzchnię. Przyrost natężenia wiązki odbitej od powierzchni w chwili znikania rosy, wykryty przez fotokomórkę powoduje wyłączenie grzejnika, spadek natężenia powoduje włączenia. Temp oscyluje w granicach temp rosy. 1-blok metal. 2powirzchnia lust. 3 temoelek element półkrzew. 4-grzejnik B)psychrometr Assmanna - mierzy wilgotność wzgledną. Mierzona jest temp miedzy termom suchym a mokrym| g=g010^-k^Δω

---