Mateusz Niemiec

GR. DUA 1 (awans)

M I E R N I C T W O

SPRAWOZDANIE NR 6

POMIAR KĄTA POZIOMEGO

Kąt należy mierzyć teodolitem zrektyfikowanym, tj. o sprawdzonych warunkach osiowych. Do czynności przygotowawczych na stanowisku zaliczamy:

-centrowanie,

-poziomowanie,

-usunięcie błędu paralaksy siatki celowniczej.

Centrowanie instrumentu polega na ustawieniu osi pionowej teodolitu dokładnie nas punktem wierzchołkowym mierzonego kąta. Po zwolnieniu śruby mocującej spodarkę do statywu istnieje możliwość niewielkich przesunięć instrumentu na statywie i jeszcze dokładniejszego ustawienia teodolitu nad punktem.

Poziomowanie instrumentu polega na doprowadzeniu osi głównej (pionowej) instrumentu do pionu. Obracając trzema śrubami ustawczymi doprowadza się pęcherzyk pudełkowej libelli alidadowej do górowania. Dalsze, dokładne, poziomowanie instrumentu przeprowadza się według wskazań rurkowej libelli alidadowej. Alidadę ustawia się tak , aby oś libelli zajęła położenie równoległe do linii dwóch śrub ustawczych. Kręcąc tymi śrubami

w przeciwnych kierunkach poziomuje się libellę. Następnie alidadę obraca się o 100^g

i trzecią śrubą ustawczą poziomuje się libellę. Czynność poziomowania trzeba zwykle powtórzyć. W efekcie w każdym położeniu alidady pęcherzyk libelli powinien znajdować się w górowaniu.

Inna jest kolejność działań w przypadku posługiwania się pionem optycznym. Po ustawieniu instrumentu nad punktem przeprowadza się centrowanie za pomocą śrub ustawczych spodarki. Poziomowanie wstępne odbywa się przez wydłużenie lub skracanie nóg statywu, według wskazań libelli pudełkowej. Dokładne poziomowanie, śrubami ustawczymi według wskazań libelli rurkowej, wymaga już tylko niewielkich ruchów tych śrub. Centrowanie poprawia się przez przesunięcie spodarki z instrumentu na głowicy statywu.

W celu dostosowania układu optycznego lunety do oka obserwatora lunetkę skierowuje się na jasne tło i obracając jej okularem ustawia się ostrość siatki.

Opis ćwiczenia:

Celem ćwiczenia było zmierzenie kąta poziomego w trójkącie wyznaczonym przez tyczki.

Punkty na ramionach mierzonego kąta sygnalizuje się za pomocą tyczek. Celuje się lewe ramię kąta. Przy zaciśniętych sprzęgach, za pomocą leniwek alidady i lunety, naprowadza się siatkę celowniczą lunety na cel. Wykonuje się odczyt koła poziomego

i wpisuje do dziennika pomiaru kątów.

Następnie celuje się do punktu na prawym ramieniu kąta i wykonuje odczyt koła poziomego. Różnica pomiędzy odczytami jest szukanym kątem, pomierzonym w jednym położeniu lunety. (Jeżeli odczyt prawy jest mniejszy od lewego, należy powiększyć 400 ^g , aby liczony kąt był dodatni.). Wykonujemy dwukrotny odczyt na każdym z ramion, poprzez niewielkie rozregulowanie, ponowne nacelowanie i sprawdzenie poprawności uzyskanego odczytu. Pełnej seria obserwacyjna polega na ponownym pomiarze kąta przy drugim położeniu lunety tj. po ,,przerzuceniu lunety przez zenit''. Wynikiem pełnej serii pomiaru kąta jest średnia arytmetyczna katów uzyskanych przy I i II położeniu . Wynik ten jest wolny od błędów kolimacji i inklinacji. Następnie odblokujemy skalę i obracamy alidadę o 1/3 pełnego obrotu, ponownie blokując i wykonując powyższą wytyczną serie pomiarów. Procedurę powtarzamy trzykrotnie.

---