ORIENTACJE AKSJOLOGICZNE POLAKÓW NA TLE EUROPEJSKIM
Mój referat oparty zostanie na licznych paradoksach na tle wartości i przekonań Polaków. Do takiego wniosku doszła Aleksandra Jasińska-Kania (autorka tekstu), porównując przeprowadzone badania. Ukazała zestawienie najważniejszych wartości (cenionych lub też nie) przez Polaków na tle innych państw europejskich. Te wartości to m.in.: rodzina, praca, religia, moralność, polityka.
Na pierwszym miejscu stawiamy rodzinę (aż 92%) tak jak i Europejczycy (84%). Opieramy się na rodzinie tradycyjnej - stabilnym i silnym małżeństwie posiadającym dzieci. I już tu pojawia się pierwszy paradoks, ponieważ odnotowuje się wzrost lp. konkubinatów, rozwodów i urodzeń pozamałżeńskich, pozamałżeńskich także ograniczenie lp. potomstwa czy nawet ich porzucanie.
Drugie miejsce wśród wartości szczególnie cenionych praca. Wskazało ją 58% Europejczyków i 78% Polaków, (przy czym Polacy wyrażają taki opinie jak: praca na pierwszym miejscu, że praca jest potrzebna do własnego rozwoju, jest obowiązkiem wobec społeczeństwa, ale jednocześnie 66 % twierdzi, że nie powinno się zmuszać ludzi do pracy, jeśli oni tego nie chcą).
Czas wolny bardziej cenią natomiast Europejczycy. Mimo, iż pracę bardzo cenimy, nie jesteśmy z niej tak zadowoleni jak Europa Zachodnia. Wskazujemy dobre zarobki (93%), wskazując na pewność pracy, ale podkreślamy, że ta praca musi nas interesować. Co ważniejsze, uważamy, że pracę osiągamy jedynie dzięki znajomością.
Trzecie miejsce zajmuje religia, (chociaż odsetek spadł z 50 do 45%). Obok Malty, Grecji, Rumunii i Irlandii- jesteśmy najbardziej wierzącym społeczeństwem, wierzącym w Boga (82%) i uznającym jego duże znaczenie w życiu (72%), a także społeczeństwem praktykującym swą wiarę (59%). Jednocześnie przystajemy na zakazane przez religię rozwody, eutanazję czy aborcję.
Charakteryzujemy się silnym rygoryzmem moralnym. Potępiamy postępowania niezgodne z normami. W sferze osobistej ogólnie przystajemy na rozwody, homoseksualizm, zdrady, eutanazję, samobójstwa, a co jest paradoksem, razi nas uprawianie seksu w miejscu publicznym, jazda po pijanemu, zaśmiecanie środowiska czy palenie w miejscu publicznym. Odrzucamy oszustwa podatkowe ( a jednocześnie twierdzimy, że wszyscy oszukują w tej kwestii) i łapówki (a to my je dajemy).
Polityka zajmuje wciąż malejące miejsce. Większość uznaje demokrację jako system bardzo dobry lub dobry, odrzucając rządy wojskowych (83%). Ale już w 2005r., z badań CBOS-u wynika, że są wśród nas tacy, którzy uważają, że może należałoby zmienić formę rządów stawiając na silnego przywódcę. Alienacja polityczna odnotowała wysoki wskaźnik (z 38 na 41%), co skutkuje niską frekwencją wyborczą i małą aktywnością polityczną, jednym słowem ułomnością. 67% nie ma zaufania do Sejmu, a tylko 9 % wierzy w uczciwość polityków.
Powszechnie uznawaną wartością jest tolerancja (ok.80%) przy jednoznacznym, PARADOKSALNYM wzroście ksenofobii (zwłaszcza niechęć do Żydów, muzułmanów i imigrantów). Co ważniejsze opowiadamy się za utrzymaniem jedności kulturowej i religijnej. Popieramy skrajnych lewicowców i prawicowców, którzy wyznają ksenofobię (tolerancja wobec wrogów tolerancji).
97% Polaków ma poczucie dumy narodowej, ale nastąpiło zmniejszenie lp. identyfikujących się z narodem. Znajdujemy się na jednym z ostatnich miejsc w rankingu dumy z konkretnych osiągnięć własnego narodu (dumni jesteśmy z historii, literatury, sztuki i z polskiej armii). Za to wyższe miejsce zajmujemy w kwestii więzi społecznej: większość twierdzi, że nie zmieniłaby obywatelstwa. 52% uważa, że należy popierać swój kraj, nawet jeśli postępuje niewłaściwie. Mimo, że tylko 9% Polaków wstydzi się pewnych rzeczy w kraju i nie chce o nich mówić, nie stawiamy się na równi z innymi krajami-uznajemy swą NIŻSZOŚĆ.
Stereotypy. Europejczyków postrzegamy jako bardzo wykształconych, zaradnych i skutecznych, zaś siebie jako naród tradycyjny, wyróżniający się religijnością i patriotyzmem. Przed rozszerzeniem UE nasz kraj jawił się jako katolicki, zacofany i tradycyjny, o silnej korupcji.
Wstąpienie do UE stwarza możliwości zarzucenia zacofania, awansu cywilizacyjnego czy podniesienie poziomu kultury stosunków międzyludzkich.
Wartości uznawane przez Polaków są bardziej tradycyjne niż dominujące w najbogatszych krajach Zachodu. Silnie odczuwamy wartości bezpieczeństwa i utrzymania porządku w kraju, prawdopodobnie, dlatego, że byliśmy pozbawieni własnej tożsamości narodowej.
Wymień 3 wartości najbardziej cenione przez Polaków i Europejczyków.
Rodzina
Praca
Religia
Podaj wzór polskiej rodziny i paradoksy z nią związane.
Wzór rodziny tradycyjnej opartej na silnym i stabilnym małżeństwie posiadającym potomstwo. Paradoks- wzrost lp. konkubinatów, rozwodów, urodzeń pozamałżeńskich, ograniczenie lp, potomstwa lub ich porzucanie.
Cenioną wartością przez Polaków jest praca. Podaj aspekty jej postrzegania.
Praca na pierwszym miejscu
Jest potrzebna dla własnego rozwoju
Jest obowiązkiem wobec społeczeństwa
Musi nas interesować
Otrzymywanie pieniędzy za darmo (bez pracy) jest hańbiące
Podaj 5 krajów, które uważają się za bardzo wierzące i wskaż paradoks związany z religijnością tych państw.
Malta
Rumunia
Gracja
Irlandia
Polska
Paradoks- przyzwolenie na rozwody, eutanazję, aborcję, konkubinat
Opisz rygoryzm moralny Polaków.
Polacy potępiają postępowania niezgodne z normami. Razi uprawianie seksu w miejscu publicznym, jazda pod wpływem alkoholu, zaśmiecanie środowiska, palenie w miejscu publicznym. Odrzuca się oszustwa podatkowe i łapówki. Przystaje się jednocześnie na rozwody, homoseksualizm, zdrady małżeńskie, eutanazję czy samobójstwa (ponieważ jest to sfera prywatna)
Co Polacy sądzą o ustroju panującym w kraju? Kto wyraża taka opinię?
Dla większości demokracja jest ustrojem bardzo dobrym lub dobrym, ale pojawiają się hasła dotyczące zmiany ustroju. Pomimo takiej opinii, pojawiają się jakieś „problemy” w sposobie sprawowania władzy. Polacy odrzucają rządy wojskowych. Opinię taką wyrażają osoby bardziej wykształcone.
Do czego doprowadziła alienacja polityczna i jaki jest jej wskaźnik?
Wskaźnik z 38% wzrósł do 41%. Alienacja polityczna doprowadziła do niskiej frekwencji wyborczej, małej aktywności politycznej (ułomność), ułomność także braku zaufania do Sejmu.
Co oznacza stwierdzenie, że Polacy są tolerancyjni wobec wrogów tolerancji?
Polacy uznają się za tolerancyjnych przy jednoznacznym wzroście ksenofobii. Stwierdzenie oznacza, że Polacy popierają skrajnych lewicowców lub też prawicowców, prawicowców oni wyznają ksenofobię.
Z jakich osiągnięć własnego kraju są dumni Polacy?
Historia
Literatura
Sztuka
Polska armia
Jak wygląda poziom samooceny Polaków?
Nie stawiamy się na równi z innymi krajami, uznajemy swą niższość. Uważamy, że jesteśmy lepsi jedynie od Ukraińców (we wszystkich kategoriach).
Jak postrzegamy Europejczyków, a jak Polaków (ludność polską)?
Europejczyków postrzegamy jako bardzo wykształconych, zaradnych i skutecznych. Siebie jako tradycjonalistów wyróżniających się religijnością i patriotyzmem.
Jak była postrzegana Polska (przez Austriaków) przed wejściem do UE?
Jako kraj katolicki, zacofany i tradycyjny, o silnej korupcji.
Jakie możliwości stwarza wstąpienie do UE?
Zarzucenie zacofania, awans cywilizacyjny, podniesienie poziomu kultury stosunków międzyludzkich.
Dlaczego uznajemy bardziej tradycyjne wartości w przeciwieństwie do wartości dominujących krajach Europy Zachodniej?
Prawdopodobnie dlatego, iż byliśmy pod jarzmem zaborcy, byliśmy pozbawieni własnej tożsamości narodowej.