Wykłąd 3 11stycznia 2006
Prof. Jacek Bomba
Schizofrenia (wg prof. jest to grupa zaburzeń a nie jedno zaburzenie)
Nazwa wprowadzona na początku XX w. przez E. Bleuler'a. Określił on tą chorobę jako zaburzenie przebiegające w postaci zespołów (objawów) psychopatologicznych.
Grupy objawów:
rozszczepienie -ambiwalencja- podwójność w odczuwaniu w myśleniu, w formułowaniu sądów, identyfikacji niezgodnych myśli, postaw
zaburzenia myślenia- zaburzenia wyrażające się tworzeniem kojarzeń między fragmentami myśli np. ciąg myślenia powstaje przez brzmienie jednego wyrazu, poprzez jakiś człon tegoż wyrazu; te ciągi myślowe dla zdrowego człowieka nic nie dają; wzór myślenia przypomina wcześniejsze wzory myślenia (przedlogiczne, fantastyczne) interpretacja tych zaburzeń to przykład regresji
zjawisko autyzmu- rodzaj wycofania z interpersonalnych kontaktów; chory nie utrzymuje ich i nie nawiązuje ich (jest to jakby szklany mur dookoła chorego, który nie powstaje z jego inicjatywy)
Melanie Klein
Do 2 roku życia człowiek w naturalny sposób jest w fazie autystycznej bo nie wyodrębnia siebie z całęj struktury świata (dziecko zagarnia wszystko do siebie-dopiero później następuje rozdzielenie na ja i reszta świata). Jeżeli w ciągu 2 lat następuje brak wyjścia z autyzmu z powodu:
indywidualnych wad
działania czynników genetycznych
braku stymulacji środowiskowej (??)
może to sprzyjać rozwojowi schizofrenii . Najważniejsze w tej fazie to najprawdopodobniej działanie genetyki i stymulacji środowiskowej.
Eugeniusz Bleuler
Jako pierwszy zauważył że przebieg choroby jest niejednorodny. 1/3 chorych przez niego obserwowanych wyzdrowiała (brak objawów-ustąpiły one bez śladu) ; u 1/3 choroba przybrała postać przewlekłą, a u pozostałej objawy ustąpiły ale wróciły.
Emil Kraepelin
Prowadził długoterminowe obserwacje chorych leczonych sposobami ówczesnymi -chorych umieszczano w domach rolników i rzemieślników a stan ich zdrowia kontrolowany był przez pielęgniarki. Zaobserwował on że u chorych 30-letnich których odwiedzał wystąpiły objawy jakby demencji- tracili oni władze umysłowe, byli wycofani, objętni, apatyczni. Na tej podstawie wyodrębnił jednostkę o nazwie demencja przedwczesna (dementi preecox) -szybko około 30-35 roku życia doprowadza do utraty zdolności myślenia.Jednak nie wszyscy dochodzą do tego etapu, u niektórych choroba ma inny przebieg.
Schneider
Twierdził iż istotą zaburzeń z grupy schizofrenii jest zaburzenie toku myślenia (utrata zdolności myślenia według zasad i prawidłowości). Zaobserwował również doznania na granicy myślenia i postrzegania (pseudohalucynacje) najczęściej słuchowe o lokalizacji ze środka o charakterze głosów (ugłośnienie myśli-chorzy sądzą że myśli są słyszalne-zaburzenie granic własnego ja-zaburzenie intymności) , lub głosy ingerują z zewnątrz (ich, nich, oni) od osób nieżyczliwych mających sposób na ingerencje w myślenie chorego. (jest to najprawdopodobniej postać urojeń odnoszących-ksobnych, gdy chory wszystko odnosi do siebie „wszyscy wiedzą o mnie” , utrata intymności)
Typy kliniczne Schizofrenii:
I. Schizofrenia urojeniowa (paranoidalna)
objawy osiowe (obniżenie, zobojętnienie uczuciowości wyższej, pustka emocjonalne,. chłód)
urojenia
pseudohalucynacje
halucynacje (omamy)
derealizacje- inne odbieranie otaczającej chorego rzeczywistości
depersonalizacje-chory z niepokojem dostrzega i rozważa zachodzące zmiany w jego osobowości
dysmorfofobia- urojenia dotyczące zmiany kształtów ciała
II. Schizofrenia katatoniczna
objawy osiowe
zaburzenia ruchowe
hiperkinetyczny hipokinetyczny
-wzrost aktywności -groźniejszy
-agresja -spowolnienie ruchowe do bezruchu i
braku przyjmowania pokarmów włącznie
-furor - furia -ambiwalencja motoryki (wykonywanie
ruchów jakby go chory nie chciał
wykonać
-Stupor katatoniczny
a)gibkość woskowa-zatrzymanie ciała na
danej pozycji
b)objaw poduszki powietrznej (po
wyjęciu poduszki spod głowy utrzymuje
się ona stale na tym samy m poziomie
c)opistotonus- objawy oponowe
III. Schizofrenia hebefreniczna
Podwyższony nastrój (wesołkowatość), dziwaczne zachowanie (np. obwiązywanie się kokardkami), bez syntonii, zmienność
IV. Schizofrenia prosta
Bez urojeń, omamów, zaburzeń ruchu, tylko objaw prosty (zespół apatyczno-abuliczny)
V. Schizofrenia dziecięca
Trwa spór czy powinna być wyodrębniona taka jednostka, takie zaburzenie bo jeśli istotą jest rozszczepienie osobowości to nie jest ono możliwe u dzieci które tej osobowości jeszcze nie mają w pełni ukształtowanej.
Objawy:
-wycofanie w kontaktach ze światem
-brak relacji uczuciowych (być może przyczyną jest zły stosunek do matki)
-dziwne zainteresowania
-brak urojeń
-rzadko omamy ale częściej doznania wzrokowe (niewiadomo dlaczego), trudno rozdzielić co jest rzeczywistością wewnętrzną a zewnętrzną
-zaburzenia myślenia o typie monotematyczności, koncentracja na szczególnych obszarach (broń, agresja, śmierć, ścieki), na temat rzeczy budzących niepokój, stale krażą wokół tego tematu
-zaburzenia postrzegania można praktycznie tylko zaobserwować tylko na podstawie zachowania dziecka
-czasem omamy słuchowe
Badania:
Wykonuje się testy neuropsychologiczne-rozróżnianie symboli cyfr, które są czarne na jednej tablicy, a szare na następnej- w tym teście osoby chore na schizofrenię mają lepsze wyniki niż osoby zdrowe. W tym przypadku postuluje się teorię dotyczącą przepływu krwi przez płaty czołowe ( u pacjentów ze Schizofrenią spada przepływ krwi w płatach czołowych ale wzrasta w pozostałych częściach mózgu-koncepcja hipofrontalności)
Andersen (amerykańska psychiatra)
Próbowała ona udowodnić iż hipofrontalność jest podstawą zaburzeń z grupy schizofrenii, zaburzeniem pierwotnym. Dało to podstawę do dwóch klasyfikacji:
podatność na zranienie w stresie- reakcje człowieka o charakterze zaburzeń schizofrenicznych. Ważna jest tu możliwość bądź jej brak znalezienia oparcia w otoczeniu.
a)objawy negatywne: przypominają objawy autystyczne, np.: apatia, wycofywanie się defekty myślenia, spadek sprawności w relacjach, zaburzenia w ekspresji, afekt usztywniony, blady- ich obecność może występować w różnych kombinacjach co warunkuje różnice w przebiegu choroby i leczeniu
b) objawy pozytywne: omamy
PANS- urządzenie do pomiarów objawów negatywnych/ pozytywnych
Obecnie uważa się iż zaburzenia z grupy schizofrenii rzadko powstają nagle, gwałtownie (za wyjątkiem zespołu katatonicznego). Najczęściej towarzyszą im objawy prodromalne i negatywne- te im wolniej narastają tym rokowanie, przebieg i leczenie gorsze.
Leczenie- wg wieku: poniżej 18 roku życia objawy mogą występować poniżej 6 miesięcy aby rozpoznać postać ostrą. U dorosłych postać ostrą rozpoznajemy jeśli objawy występowały jeśli objawy występowały powyżej 6 miesięcy (jeżeli poniżej 6 miesięcy rozpoznajemy Ostre Niezróżnicowane Zaburzenie Psychotyczne przypominające schizofrenię)
Bilikiewicz
Wyróżnił dwa typy zaburzeń:
spowodowane procesem organicznym w mózgu, zmianami strukturalnymi na dnie komory 4.
Zespół schizofreniopodobny
Epidemiologia- schorzenie rozpoznawane u 1% populacji (za wyjątkiem USA i Rosji)
Autyzm- Eminkowski -Ściana szklana, niejednorodna:
Ubogi- wycofanie to co znajduje się w objawach negatywnych znajduje się na zewnątrz poza szybą
Bogaty- za wycofaniem za szkłem jest bogactwo przeżyć, nowości, rzeczy niezrozumiałe
Wiele zależy od subiektywnej oceny psychiatry gdyż u podstawie schizofrenii paranoidalnej leżą urojenia- rodzaj sądu patologicznego, który nie poddaje się modyfikacji, konfrontacji z rzeczywistością. Ważne jest jakie znaczenie emocjonalne ma on dla człowieka go wyrażającego, jak bardzo dominuje w jego życiu i jak wiele energii zabiera, np. urojenia dotyczące zdrady i staranie w celu zbierania dowodów. Ważne są również procesy decyzyjne, chory za wszelką cenę udowadnia rację nie biorąc pod uwagę innego rozwiązania ani rzeczywistości. Sąd patologiczny jest objawem psychozy, a to jest jednoznaczne z niezdolnością do oceny rzeczywistości.
Psychopatologia:
Poznawcza
Spostrzegania
Emocjonalna