Pokarmy dzielimy:

• na budulcowe: białka i sole mineralne

• energetyczne : cukry i tłuszcze (zapasowe)

• regulujące,: witaminy, sole mineralne i błonnik

niezbędna jest też woda stanowiąca ok. 75% składu organizmu

Trawienie - to proces mechanicznej ( gryzienie, żucie i rozcieranie) i chemicznej obróbki pokarmu, przebiegający w przewodzie pokarmowym, w wyniku którego, pokarmy zostają rozłożone, dzięki hydrolitycznym enzymom trawiennym na prostsze związki , przyswajalne przez organizm i wchłaniane przez błony komórkowe, a niestrawione resztki wydalane są na zewnątrz(w procesie defekacji).

Układ pokarmowy: składa się z przewodu pokarmowego i gruczołów: 3 par ślinianek, trzustki, wątroby,

Przewód pokarmowy czas przebywania pokarmu

1. jama ustna ( usta, policzki, podniebienie, język, zęby, ślina ze ślinianek) - 1min

2. gardło 3-4 sek

3. żołądek ( wpust, dno, trzon, odźwiernik) - pojemność około 2 litrów 1-4 godz

4. Jelito cienkie( dwunastnica j. czcze j. kręte) 1- 4 godz

5.Jelito grube ( j.ślepe okrężnica, odbytnica ) 10-70 godz

6. Odbyt

Jak wchłaniany jest pokarm;

Jama ustna; wchłaniana nikotyna, cyjanki, alkohol, nitrogliceryna, hormony

Żołądek - wchłaniane: alkohol, cyjanki, woda

Jelito grube: woda, sole, witaminy, narkotyki

Jelito cienkie: Powierzchnia błony śluzowej jelita pokryta jest milionami kosmków jelitowych, których podstawowa funkcja jest wchłanianie substancji pokarmowych. Na każdym z nich jest tysiące mikrokosmków, które zwiększają powierzchnie jelita.

• Glukoza i aminokwasy przenikają do włosowatych naczyń krwionośnych kosmka na zasadzie transportu aktywnego ( dzięki obecności białek transportowych w błonach komórkowych)

• Wchłanianie produktów rozpadu tłuszczów : glicerolu i kwasów tłuszczowych odbywa się w sposób bardziej złożony. Żółć emulguje tłuszcze czyli tworzy z nimi agregaty , które mają zdolność do rozpraszania się w wodzie. Ułatwia to także przenikanie produktów trawienia przez błony komórki kosmka.. Wewnątrz komórki ze znacznej części glicerolu i kwasów tłuszczowych powstają ponownie tłuszcze, tym razem w kompleksach z białkami (chylomikrony) i w takiej postaci przedostają się do naczyń limfatycznych kosmka jelitowego.

Substancje wchłonięte przez kosmki trafiają z jelit do żyły wrotnej prowadzącej do wątroby, by tam ulec przemianom.

Wątroba

Największy gruczoł w ludzkim ciele ( waga około 1,5 kg) - leży po prawej stronie ciał tuż pod przeponą.. Może się regenerować

• Wychwytuje z krwi produkty trawienia i kontroluje ich dystrybucję w ustroju

• Uczestniczy w utrzymywaniu stałego poziomu glukozy we krwi, dzięki możliwości szybkiego rozkładania glikogenu i uwalniania wolnej glukozy do krwi

• Magazynuje glukozę w postaci glikogenu

• Wydziela żółć, biorącą udział w emulgowaniu tłuszczy, co ułatwia ich trawienie i wchłanianie

• Uczestniczy w przemianie aminokwasów, tzn. aminokwasy nie zużyte jako materiał budulcowy przekształca w materiał energetyczny

• Gromadzi żelazo ( w kompleksie z białkiem), miedź oraz witaminy : A, (na 2 lata)B₁₂ i D (6m-cy)

• Wytwarza duże ilości ciepła

• Odtruwa organizm, przekształcając alkohol, leki i niewielkie dawki trucizn w związki nieszkodliwe, kumuluje metale ciężkie: kadm, cez, rtęć

• Wytwarza cholesterol i magazynuje go

• Wytwarza białka osocza ( albuminy, globuliny, fibrynogen)

• Produkuje heparynę(zapobiega krzepnięciu krwi - granulocyty zasadochłonne )

• Oczyszcza organizm ze zbędnych produktów przemiany materii, głównie mocznika

Trzustka - wydziela sok trzustkowy i hormony ( insulinę : obniża poziom cukru we krwi i glukagon: podnosi

poziom cukru we krwi

Podstawowym miernikiem uczucia głodu jest poziom glukozy we krwi

Praca przewodu pokarmowego kontrolowana jest przez wegetatywny układ nerwowy i hormony tkankowe.)

Budowa i funkcjonowanie układu pokarmowego człowieka

„Otyli żyją krócej, ale jedzą dłużej”

---