d. Szata roślinna i walory przyrodnicze.

Lasy znajdujące się na terenie Gminy Zagnańsk wchodzą w skład dawnego kompleksu Puszczy Jodłowej i zajmują ponad połowę powierzchni gminy 7 216 ha to jest około 58,2 %. Dla porównania lesistość Polski wynosi 28,5 %, Województwa Świętokrzyskiego 26,9 %, a Powiatu Kielce 34,9 %. Średnia europejska to 32 %, przy czym dla Unii Europejskiej wskaźnik lesistości wynosi 42 %.

Przeważają siedliska boru mieszanego wyżynnego ( 55 %) i lasu mieszanego wyżynnego ( 40 % ). Skład gatunkowy jest bardzo zróżnicowany, w lasach przeważają: jodła ( 45 % ), sosna ( 44 % ), buk ( 4 % ), obecne są także gatunki domieszkowe tj. świerk, olsza, brzoza i in. ( 7 % ). Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 73 lata zaś procentowy udział powierzchni drzewostanów według grup wiekowych przedstawia się następująco:

• drzewostany młodszych klas wieku 8,7 %

• drzewostany średnich klas wieku 62,8 %

• drzewostany starszych klas wieku 28,5 %

Zasadnicza część obszarów zalesionych to lasy państwowe wchodzące w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu. Zgodnie z zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Nr 148 z dnia 3 października 1994 roku na terenie gminy działają dwa nadleśnictwa: Zagnańsk i Suchedniów. Do Nadleśnictwa Zagnańsk należą niemal wszystkie obszary leśne gminy, jedynie lasy sołectwa Szałas objęte są działalnością Nadleśnictwa Suchedniów.

Lasy prywatne występują w następujących sołectwach: Belno, Długojów, Kołomań, Samsonów, Szałas i zajmują powierzchnię 276 ha. W drzewostanie tych lasów dominuje sosna.

Na terenie gminy zlokalizowany jest fragment Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego. Park ten jest częścią Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich.

Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy zajmuje północną część gminy i rozciąga się na powierzchni 5 375 ha, co stanowi około 43 % terenu gminy. Centralne i południowe obszary gminy należą do otuliny Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego o powierzchni 5 387 ha to jest około 43% powierzchni gminy.

Łącznie obydwa obszary zajmują 10 762 ha, co stanowi około 86% powierzchni gminy. Jedynie południowo-wschodni obszar gminy to tereny należące do Podkieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Oprócz tego na terenie gminy znajduje się szereg obiektów ochrony przyrody:

• Rezerwat przyrody nieożywionej Barcza zlokalizowany w Zagnańsku. Na terenie rezerwatu występują odsłonięcia skał doJnodewońskich. Powierzchnia rezerwatu liczy 14,68 ha. V

• Rezerwat przyrody ożywionej w dolinie rzeki Krasnej zlokalizowany w północnej części gminy, utworzony w 2003 roku. i ^ ^

• Rezerwat Archeologiczno-Geologiczny „Góra Grodowa" w miejscowości Tumlin stanowiący relikt pogańskiego ośrodka kulturowego, zlokalizowany na pograniczu gmin: Zagnańsk i Miedziana Góra.

• Pomnik przyrody ożywionej - dąb „Bartek" rosnący w miejscowości Bartków przy szosie Zagnańsk - Samsonów. „Bartek" to najstarsze (około 700 lat) drzewo w województwie i jeden z najstarszych dębów w kraju. Główna atrakcja turystyczna gminy. Dąb „Bartek" stał się symbolem gminy, i jego wizerunek znajduje się w herbie Gminy Zagnańsk.

• Pomnik przyrody ożywionej - aleja składająca się z 50 drzew - 48 klonów, lip, jesionów i grochodrzewów oraz 2 modrzewi polskich. Aleja jest długości 220 metrów i znajduje się w bliskości dębu „Bartek".

• Pomnik przyrody ożywionej - dąb „Dudek" rosnący na terenie prywatnej posesji w miejscowości Dudków.

» Pomnik przyrody ożywionej - dąb „Daniel" rosnący niedaleko osiedla „Wrzosy" w Zagnańsku.

• Pomnik przyrody ożywionej - jodła pospolita rosnąca na terenie leśnictwa Rybno.

• Pomnik przyrody ożywionej - modrzew europejski zlokalizowany na granicy lasu i pól uprawnych w rejonie wsi Długojów.

• Pomnik przyrody ożywionej - buk zwyczajny rosnący na terenie leśnictwa Rybno.

• Pomnik przyrody ożywionej - dwa modrzewie europejskie rosnące w kompleksie leśnym około 200 metrów na zachód od drogi Samsonów - Szałas.

• Pomnik przyrody ożywionej - dąb rosnący w miejscowości Samsonów Piechotne na terenie posesji prywatnej.

• Pomnik przyrody nieożywionej - geologiczny filar skalny zbudowany z dolomitów środkowego dewonu. Obiekt znajduje się w północnej części nieczynnego kamieniołomu Zachełmie, około 250 metrów na północ od linii kolejowej Kraków - Warszawa i dwa kilometry od stacji Zagnańsk.

• Pomnik przyrody nieożywionej - odsłonięcie geologiczne w okolicy wsi Kajetanów, około 300 metrów na południowy wschód od drogi krajowej nr 7 i pół kilometra od zabudowań.

• Użytek ekologiczny bagienny o powierzchni 1,08 ha w lesie w rejonie wsi Długojów.

Na terenie gminy występują także stanowiska ochronne ssaków: bóbr, nocek duży, nocek rudy, mopek, gacek brunatny i szary oraz ptaków: bocian czarny, jastrząb, jastrząbek, słonka, orzechówka, krogulec, dudek, brodziec samotny, pójdźka, derkacz, bekos krzyk. Z owadów chronionych występują: jelonek rogacz, koziorogi, pazie, mieniaki oraz liczne gatunki biegaczy i trzmieli. Z roślin chronionych występują, wawrzynek, wilczełyko, bluszcz pospolity, pełnik europejski, lilia złotogłów, śnieży czka przebiśnieg, czosnek niedźwiedzi, orlik pospolity, kosaciec syberyjski, tysięcznik centuria oraz różne gatunki widłaków, rosiczek, sasanek, dziewięćsiłów, naparstnic, kokoryczek i storczyków. Z grzybów chronionych można spotkać: smardze, sromotniki, szmaciaka gałęzistego, purchawicę olbrzymią, modrzewnica lekarskiego, podgrzybka pasożytniczego.

e. Ludność - stan obecny i perspektywiczny.

Gmina Zagnańsk, według danych Urzędu Gminy na dzień 31 grudnia 2003 roku, była zamieszkała przez 12 607 mieszkańców. Gmina obejmuje 33 miejscowości podzielone na 17 sołectw, w których podział pod względem liczby ludności przedstawia poniższa tabela:

Tabela 1. Ludność i powierzchnia wg sołectw w Gminie Zagnańsk

Lp.	SOŁECTWO	Powierzchnia [km^2]	Liczba mieszkańców
1.	Bartków 1,77		572
2.	Belno 15,03		j 659
3.	Chrusty	4,81	407
4.	Długojów	11,52	104
5.	Gruszka	13.58	732
6.	Janaszów	3,01	709
7.	Jaworze	7,05	438
8.	Kajetanów	3,49	1 221
9.	Kaniów	2,75	1 257
10.	Kołomań	14,73	412
11.	Lekomin	2,58	267
12.	Samsonów	12,35	1 125
13.	Szałas	3.75 |	550
14.	Tumlin	14,82 1	1 393
15.	Umer	2,48	467
16.	Zachełmie	6,32 |	568
17.	Zagnańsk	4,33 |	1 726
Razem:		124,37	12 607

Zmiany w liczbie ludności według płci na przełomie ostatnich pięciu lat oraz gęstość zaludnienia ilustruje poniższa tabela ludności według faktycznego miejsca zamieszkania:

Tabela 2. Ludność wg płci i gęstość zaludnienia w Gminie Zagnańsk

LATA		LU DNOŚĆ		Ludność na 1 km^2
		OGÓŁEM	Mężczyźni		Kobiety
1999	12 521	6 122	6 399	100,6
2000	12 596	6 155	6 441	101,3
2001	12 597	6 154	6 443	101,3
2002	12 567	6 138	6 429	101,0

2003

12 607

6 165

6 442

101,7

Średnia gęstość zaludnienia w 2003 roku wynosiła 101,7 osoby/km², i była większa od średniej gęstości zaludnienia dla powiatu kieleckiego ( 87,3 osób/km²), lecz mniejsza od średniej dla całego województwa świętokrzyskiego ( 110,8 osób/km²).

Przewaga kobiet w liczbie mieszkańców utrzymuje się już od pięciu lat i jest zgodna z ogólnymi trendami demograficznymi województwa i kraju.

W 2003 roku mężczyźni stanowili 48,9% a kobiety 51,1% społeczeństwa gminy.

W ogólnej liczbie mieszkańców gminy 24 % stanowiły dzieci i młodzież do 19 roku życia, 60 % a więc ponad połowę populacji, ludność w wieku od 19 do 60 roku życia, a 16 % stanowiły osoby starsze w wieku 60 lat i więcej.

Gmina Zagnańsk jest gminą wiejską liczy według stanu na 31 grudnia 2003 roku 12 607 mieszkańców, z czego 51,1 % stanowią kobiety. Przewaga kobiet w liczbie ludności gminy utrzymuje się od pięciu lat i jest zgodna z ogólnymi trendami demograficznymi województwa. Średnia gęstość zaludnienia natomiast wynosi 101,7 osób/km², i jest wyższa od średniej dla Powiatu Kielce 87,3 osób/km² oraz niższa niż średnia Województwa Świętokrzyskiego 110,8 osób/km².

Zmiany w liczbie ludności na przełomie ostatnich pięciu lat według danych Urzędu Gminy w Zagnańsku ilustruje poniższa tabela:

Tabela 11. Ludność wg płci i udziału kobiet na 100 mężczyzn w Gminie Zagnańsk

LATA	LUDNOŚĆ			Kobiety na 100 mężczyzn	Ludność na 1 km^2
		OGÓŁEM	Mężczyźni			Kobiety
1999	12 521	6 122	6 399	104,5	100,6
2000	12 596	6 155	6 441	104,6	101,3
2001	12 597	6 154	6 443	104,6	101,3
2002	12 567	6 138	6 429	104,7	101,0 -

2003

12 607

6 165 6 442

104,5

101,7

Ludność gminy na przełomie ostatnich lat zwiększyła się nieznacznie, głównie za przyczyną dodatniego salda migracji i ujemnego poziomu przyrostu naturalnego. Wskaźnik -1,5/1000 mieszkańców według stanu za 2003 rok, był znacznie niższy od wskaźnika dla Powiatu Kielckiego, który w analogicznym okresie wynosił 2,38/1000, dodatni poziom przyrostu naturalnego w tym samym czasie odnotowano również w skali Województwa Świętokrzyskiego, wynosił on 0,07/1000 mieszkańców. Ujemny przyrost naturalny gminy jest efektem wysokiego poziomu zgonów oraz niskiego poziomu urodzeń.

Mimo iż w ostatnim roku wskaźnik przyrostu naturalnego ( - 19 ) w porównaniu do lat poprzednich zahamował swój spadek, to jednak utrzymujący się ujemny przyrost naturalny jest niekorzystnym czynnikiem rozwojowym gminy.

Trendy w ruchu naturalnym ludności na przełomie ostatnich pięciu lat, według danych GUS obrazuje poniższa tabela:

Tabela 12. Ruch naturalny ludności w Gminie Zagnańsk

LATA	Małżeństwa	Urodzenia	Zgony	Przyrost Naturalny	Przyrost Naturalny
		w liczbach bezwzględnych				na 1000 mieszkańców
1999	82	110	137	- 27	-2,1
2000	60	120	120	0	&
2001	59	101	125	-24	-^1'^9
2002	53	98	136	-38	- 3,0
2003	81	98	117	- 19	-1,5 "

Korzystnym procesem demograficznym jest dodatnie saldo migracji, wyrażające się wskaźnikiem + 5,2/1000 (ogółem 65) mieszkańców za 2003 rok. Jest ono wyrazem atrakcyjności gminy. Rozmieszczenie przestrzenne migracji jest jednak bardzo

centrum gminy tj_a w miejscowościach: Zagnańsk i Kaniów. Rozwój funkcji mieszkaniowej gminy oraz nowe inwestycje zewnętrzne, które z upływem czasu winny zaowocować wzrostem miejsc pracy, przyczynią się do większego napływu ludności i wzrostu salda migracji.

Malejący przyrost naturalny a dodatnie saldo migracji pozwala przewidywać utrzymanie dotychczasowego stanu ludności w gminie z ewentualną możliwością pewnego niewielkiego wzrostu, jaki jest zauważalny na przełomie ostatnich pięciu lat.

Zmiany migracyjne ludności na terenie gminy, według danych GUS ilustruje poniższa tabela;

Tabela 13. Migracje ludności w Gminie Zagnańsk

LATA	NAPŁYW	ODPŁYW	SALDO MIGRACJI
						OGÓŁEM	na 1000 ludności
1999	184	114	70	5,6
2000	1 66	97	69	5,4
2001	130	83	47	3,7
2002	117	99	18	1,4
2003	171	106	65	5,2

W ogólnej liczbie mieszkańców gminy 24 % stanowiły dzieci i młodzież do 19 roku życia, ponad połowę, bo aż 60 % populacji, ludność w wieku od 13 do 60 roku życia, a 16 % stanowiły osoby starsze w wieku 60 lat i więcej, strukturę wiekową według płci ilustruje poniższy wykres:

Zródfo: Urząd Gminy w Zagnańsku

W Gminie Zagnańsk pod względem rozwoju zasobów ludzkich, należy położyć nacisk na
przygotowanie kadr managerów, konsultantów, doradców gospodarczych i rolniczych oraz
przedsiębiorców. Jakość kadr przyczyni się do podnoszenia konkurencyjności gminy, rozwoju
społeczności lokalnych i wzrostu przedsiębiorczości, a w efekcie poprawi jakość życia
mieszkańców. Filar ten sprzyjać będzie pobudzaniu aktywności społeczności lokalnych w celu
samodzielnego rozwiązywania problemów rozwojowych. Słabą stroną gminy jest brak poczucia
przyszłości wśród młodzieży w kontekście nauki, pracy i kariery, czego przykładem są dążenia
emigracyjne wśród najzdolniejszej części młodych ludzi do większych miast. Mocną stroną jest
jej turystyczno-rekreacyjny charakter, który odpowiednio wykorzystany może przyczynić się
O ^do postrzegania gminy, przez młodych ludzi jako miejsce do życia i pracy na stałe. Ważne jest

również, by stworzyć system motywacyjny dla najzdolniejszych uczniów, aby zdobywali wyższe wykształcenie oraz rozwijali swoje zainteresowania w kierunkach rokujących rozwój i łatwiejsze znalezienie pracy w Gminie Zagnańsk.

f. Infrastruktura techniczna.

Przez teren Gminy Zagnańsk przebiega droga krajowa nr 7 Gdańsk - Warszawa -Kraków - Chyżne. Jest to jedna z głównych arterii komunikacyjnych kraju, łącząca północ i południe Polski. Droga ta przebiega przez południowo-wschodnie obszary gminy i na terenie należącym do gminy jest drogą twardą, jedno-jezdniową, o szerokości 12 metrów. Droga krajowa nr 7 stanowi dogodne połączenie Gminy Zagnańsk z pobliskimi Kielcami, Skarżyskiem i Radomiem oraz Warszawą i Krakowem.

Drugą bardzo ważną dla systemu komunikacji Gminy Zagnańsk drogą jest droga wojewódzka nr 750 łącząca drogę krajową nr 7 i drogę wojewódzką nr 74 Piotrków Trybunalski - Kielce - Lublin. Droga nr 750 przecina cały obszar gminy ze wschodu na zachód i na terenie gminy przechodzi przez miejscowości: Lekomin, Ścięgna, Zagnańsk, Janaszów, Samsonów i Tumiin-Osowę. Droga ta, liczy na terenie gminy 13,92 km i zapewnia dogodne połączenie drogowe Zagnańska i Samsonowa, dwóch głównych ośrodków mieszkalnych w gminie.

Na terenie Gminy Zagnańsk znajdują się także następujące drogi powiatowe o łącznej długości 68,83 km, których wykaz zgodnie z danymi z Powiatowego Zarządu Dróg w Kielcach i Dziennikiem Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego z dnia 22 sierpnia 2003 roku Nr 202 Poz.1855, przedstawia poniższa tabela:

Tabela 4. Drogi powiatowe w Gminie Zagnańsk

Nowy nr drogi

Stary nr drogi '

Miejscowość i nazwa ciągu drogi

Długość odcinka w mb

0289 T	15470	Samsonów - Tumlin - Miedziana Góra	3 000,0
0293 T	15474	Tumlin Węgle przez wieś	1 850,0
0294 T	15475	Węgle - Tumlin - Umer	950,0

0294 T |	15476	Ćmińsk - Umer - Tumlin	2 750,0
0296 T	15478	Kielce - Zagnańsk - wraz z dojazdem do stacji kolejowej Zagnańsk - dr. woj. Nr 750	5 950,0
1 0297 T	15479	Jaworze - Gruszka	2 950,0
0298 T	15480	Kajetanów - Gruszka - Lekomin	2 060,0
0299 T	15481	Zagnańsk - Chrusty	2 000,0
0300 T	15482	Zagnańsk - Bartków - Goleniawy - Komorniki -Samsonów	4 700,0
0301 T	15483	Kołomań - Piechotne - Samsonów	3 500,0
0302 T	15484	Jasiów - Janaszów	4 000,0
0303 T	15485	Kaniów przez wieś	2 100,0
0304 T	15486	Kołomań - Samsonów	1 300,0
0305 T	15487	dr. pow. 0437 T - Szałas Stary - dr. pow. 0437T	4 610,0
0306 T	15488	Wąsosza* - Zachełmie	2 510,0
0307 T	15489	Wąsosza* - Belno - Zalezianka - Łączna	5 000,0
0308 T	15491	Kajetanów - Marczakowe Doły - Podemłynie	1 570,0
0437 T	15644	Samsonów - Szałas - Odrowążek - Odrowąż	8 700,0
0467 T	15675	Serbinów - Ropowice - Długojów - Kołomań -Umer	8 530,0
Razem:			68 830,0

* - Wąsosza została włączona w granice administracyjne miejscowości Zagnańsk obecnie ul. Wrzosowa

Sieć drogową Gminy Zagnańsk uzupełniają drogi gminne o łącznej długości 12,47 km łączące mniejsze miejscowości gminy. Wykaz dróg gminnych, których numeracja została zmieniona zgodnie z Dziennikiem Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego z dnia 22 sierpnia 2003 roku Nr 202 Poz. 1855, ilustruje poniższa tabela:

Tabela 5. Drogi gminne w Gminie Zagnańsk

Nowy nr drogi	Stary nr drogi	Miejscowość i nazwa ciągu drogi
004571	1573001	Zagnańsk ul. Przemysłowa - do planowanego osiedla
004572	1573002	Ścięgna - Góra Kościelna - do os. Wrzosy - Zachełmie
004573	1573003	Zagnańsk ul. Borek
004574	1573004	Zagnańsk ul. Leśna
004575	1573005	Zagnańsk os. Kaniów
004576	1573006	Zagnańsk ul. Turystyczna - Borowa Góra przez wieś
004577	1573007	Za błocie przez wieś
004578	1573008	Siodła przez wieś
004579	1573009	Chrusty Małe przez wieś - Zagnańsk ul. Spacerowa
004580	1573010	Bartków - Goleniawy Górne przez wieś
004581	1573011	Dudków przez wieś - ( od Tumlina-Osowy )

Oprócz sieci drogowej przez tereny gminy przebiega magistralna dwutorowa zelektryfikowana linia kolejowa łącząca region Krakowa i Śląska z Kielcami, Radomiem, Warszawą, Dęblinem i Lublinem. Jest to jedna z głównych linii komunikacyjnych w krajowym systemie transportu kolejowego. Tory kolejowe przecinają gminę wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 750 i drogi powiatowej nr 0289 T. Linia ta zapewnia możliwość transportu towarowego i pasażerskiego. Na terenie gminy znajdują się dwa przystanki kolejowe: pasażersko-towarowy przystanek drugiej klasy w Zagnańsku i przystanek obsługujący wyłącznie ruch pasażerski w miejscowości Tumlin-Węgle. Linia kolejowa przechodząc przez teren gminy Zagnańsk przecina drogę krajową nr 7 i drogę wojewódzką nr 750 - dwie główne arterie komunikacyjne gminy, co powoduje pewne utrudnienia w ruchu samochodowym i zwiększa ryzyko wypadków. Jej obecność nie wpływa także pozytywnie na środowisko przyrodnicze. Na terenie gminy zlokalizowane są ponadto dwie bocznice kolejowe: jedna w Zagnańsku, a druga prowadząca do kamieniołomów w Wiśniówce (gmina Masłów). Obecnie nie spełniają one jednak istotnej roli transportowej.

Na obszarze Gminy Zagnańsk kursują także autobusy Zarządu Transportu Miejskiego w Kielcach. Na terenie gminy zlokalizowane są przystanki autobusów linii numer 7 (Zagnańsk, Kajetanów), 32 (Samsonów). Zapewniają one stały dojazd z terenu gminy do miasta Kielce. Dodatkowo przez tereny gminy kursują autobusy Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Kielcach S. A. Przystanki PKS znajdują się w miejscowościach: Tumlin, Umer, Samsonów, Szałas, Janaszów, Zagnańsk, Chrusty, Gruszka, Lekomin, Belno.

Transport masowy w gminie jest także reprezentowany przez pojazdy należące do prywatnych przewoźników, którzy stanowią doskonałe uzupełnienie dla możliwości transportowych oferowanych przez duże firmy przewozowe.

Stopień rozwoju infrastruktury transportowej Gminy Zagnańsk należy ocenić jako dobry, który pozwala na swobodne planowanie inwestycji pod kątem zaopatrzenia i transportu. Gmina posiada dostęp do sieci kolejowej z możliwością transportu pasażerskiego i towarowego. Droga nr 7, przechodząca przez tereny gminy to jedna z głównych arterii komunikacyjnych kraju, co sprawia, że gminie nie grozi odsunięcie na margines poć względem komunikacyjnym. Większość miejscowości gminy jest zlokalizowanych w dolinie rzeki Bobrzy, a przez te tereny przechodzi droga wojewódzka nr 750. Zapewnia ona, razem z towarzyszącymi jej drogami powiatowymi i gminnymi możliwość bezproblemowego dotarcia do wszystkich miejscowości w gminie.

Obecność zróżnicowanego transportu publicznego sprawia, że mieszkańcy gminy mają zapewniony dostęp do różnorodnej oferty w dziedzinie transportu pasażerskiego, od tanich pojazdów świadczących usługi krótkodystansowe (prywatni przewoźnicy, ZTM) aż do transportu pasażerskiego świadczonego na długich dystansach (PKS S.A. i PKP).

Na obszarze Gminy Zagnańsk brak jest scentralizowanych systemów do zbiorowego zaopatrzenia w ciepło. W zabudowie jednorodzinnej i gospodarstwach rolnych do ogrzewania pomieszczeń korzysta się jeszcze z pieców opalanych paliwem stałym. Na terenach zgazyfikowanych wykorzystywane jest również ciepło otrzymywane z kotłowni gazowych. Budynki użyteczności publicznej, obiekty usługowe oraz zakłady drobnego przemysłu wyposażone są w centralne ogrzewanie zasilane z wybudowanych kotłowni lokalnych. W związku z dobrze rozwiniętą infrastrukturą gazową obserwuje się ostatnio odchodzenie od opału stałego na rzecz bardziej ekologicznych nośników energii. Dla ograniczenia zanieczyszczenia atmosfery i dążenia do utrzymania czystości powietrza władze gminy propagują rozwój gazyfikacji i maksymalne wykorzystanie istniejącej sieci. Przykładem może tu być opalanie gazem kotłowni w Urzędzie Gminy i Samorządowym Zespole Ośrodków Zdrowia w Zagnańsku oraz kotłownia olejowa w Technikum Leśnym w Zagnańsku. Łącznie na terenie Gminy Zagnańsk jest 8 kotłowni gazowych i 2 olejowe.

Ze względu na występowanie na terenie gminy Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny oraz stref ochronnych dla ujęć wody, na obszarze Gminy Zagnańsk nie ma możliwości zlokalizowania gminnego wysypiska śmieci. Odpady z terenu Gminy Zagnańsk wywożone są na międzygminne wysypisko w Promniku. W 2003 roku przekazano na składowisko odpadów w Pomniku 6 000 m³ śmieci z terenu gminy, co daje 0,47 m³ odpadów na 1 mieszkańca. W oparciu o przyjęte wskaźniki Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami, na terenie Gminy Zagnańsk wytworzono 135 kg odpadów na 1 mieszkańca. Dotyczy to wszystkich rodzajów odpadów.

W maju 1999 roku rozstawiono 2 959 pojemników o pojemności 110 litrów głównie

typu „igloo", do gromadzenia plastiku i szkła, w których prowadzona jest segregacja odpadów. Pojemniki te rozstawione są w 21 punktach, w 16 miejscowościach. Za wywóz odpadów z terenu gminy odpowiadają następujące firmy posiadające stosowne zezwolenia i umowy z Urzędem Gminy w Zagnańsku:

1. „Czystopol" z Chęcin - odpowiadająca za wywóz odpadów od mieszkańców -pojemniki 110

I, kontenery KP 7 - cmentarze, Ośrodek Zdrowia - 110 l;

2. Zakład Transportu i Usług Asenizacyjnych ze Skarżyska - odpowiada za wywóz odpadów od

mieszkańców - pojemniki 110 I, wywóz odpadów wielkogabarytowych;

3. MPO Sp. z o.o. w Kielcach - odpowiada za wywóz odpadów od mieszkańców - pojemniki

110 I, Urząd Gminy , Poczta, kontenery KP 7 przy zbiornikach wodnych, cmentarzach;

4. P P U H „MAKPOL" z Kielc - odpowiada za odbiór surowców wtórnych od mieszkańców,

bieżące sprzątanie przystanków autobusowych, bieżące opróżnianie koszy na śmieci i utrzymanie czystości wokół nich oraz wzdłuż ciągów pieszych;

5. PUH „Santa - Eko" z Sandomierza - odpowiada za odbiór posegregowanych surowców
wtórnych z pojemników typu „igloo";

Gmina Zagnańsk bezwzględnie dąży do likwidacji istniejących i pojawiających się nielegalnych wysypisk śmieci.

Dostawa energii elektrycznej w Gminie Zagnańsk odbywa się za pośrednictwem krajowego systemu energetycznego. W odległości około 400 m na północny-zachód od drogi krajowej Nr 7 przebiega linia 110 kV relacji Kielce Piaski - Skarżysko-Kamienna. W miejscowości Występa w odległości około 1 km od głównej linii przemysłowej, już poza granicami gminy, jest krótkie odgałęzienie do stacji transformatorowo-rozdzielczej GPZ 110/15 kV. Ze stacji tej rozprowadzone są odrębne napowietrzne linie 15 kV do zasilania w rejonie Zagnańska zarówno zabudowy mieszkalnej, gospodarczej jak i ujęć wody pitnej. Druga napowietrzna linia 15 kV wyprowadzona jest z GPZ Kielce Piaski, która ma powiązanie z GPZ Gnieździska. Z wymienionych magistralnych linii 15 kV wyprowadzony jest szereg linii odgałęźnych i odczepowych zasilających kilkadziesiąt stacji transformatorowych 15/04 kV, są to stacje głównie słupowe.

Teren Gminy Zagnańsk obsługuje właściciel sieci i urządzeń energetycznych czyli Zakład Energetyczny S.A. większość obszaru podlega pod Rejon Energetyczny Kielce ul. Sandomierska w Kielcach. Jedynie sołectwa: Belno podlega pod Rejon Energetyczny Skarżysko-Kamienna, a Szałas pod Rejon Energetyczny Końskie.

Istniejący układ zasilania spełnia swoje zadania, a stały rozwój urządzeń energetycznych zapewnia pokrycie obecnych potrzeb nie stwarzając zasadniczych kłopotów. Infrastruktura energetyczna gminy pozwala na swobodne planowanie inwestycji pod kątem zaopatrzenia w energię elektryczną.

Na terenie Gminy Zagnańsk głównym dostarczycielem usług telekomunikacyjnych jest Telekomunikacja Polska S.A. Nowoczesna centrala telekomunikacyjna zlokalizowana

Wszystkie wioski podłączone są do sieci telefonicznej, która w gminie liczy 2 559 abonentów, z tego w zwykłej sieci przypada 2 377, cyfrowej 45 (ISDN - BRA) i radiowej 137 (SR DA).

Alternatywą! uzupełnieniem dla telefonii stacjonarnej są systemy telefonii komórkowej.

Z danych podawanych przez wszystkich operatorów sieci komórkowych wynika, że na terenie gminy możliwe jest korzystanie z systemów telefonii komórkowej

Tereny Gminy Zagnańsk posiadają dość dobrze rozwiniętą sieć gazowniczą. Gmina jest

zaopatrywana w gaz ziemny z linii wysokiego ciśnienia Lubienia-Parszów-Kiełce przebiegającej

na terenie gminy wzdłuż drogi krajowej nr 7. Na terenie gminy, w pobliżu miejscowości

Lekomin znajduje się stacja redukcyjno-pomiarowa I stopnia. Stacja ta wybudowana 1987

roku stanowi punkt wyjścia dla instalacji średniego ciśnienia służących do rozprowadzania

gazu dla odbiorców indywidualnych z całego obszaru gminy. W większości budynków

zlokalizowanych w gminie Zagnańsk gaz otrzymywany w stanie średniego ciśnienia jest

doprowadzany ćo szaf zewnętrznych, w których znajdują się reduktory, gazomierze i zawory

ogniowe. Cały ten układ odpowiada za rozprowadzenie gazu niskiego ciśnienia do urządzeń

domowych.

Sieć gazowa gminy jest stosunkowo nowoczesna, w fatach 1990 - 1994 zgazyfikowano

już 75 % gminy. Stan techniczny jest oceniany jako dobry.

Ze względu na ukształtowanie terenu oraz uwarunkowanie ochrony środowiska doprowadzenie gazu do odbiorców zamieszkałych w Długojowie może być utrudnione. Możliwe jest jednak zaopatrzenie tej miejscowości w gaz za pośrednictwem infrastruktury znajdującej się na terenie gminy Stąporków zlokalizowanej na pomoc od Zagnańska. Na gaz czekają

jeszcze wsie Umer i Kołomań. Szałas zaś będzie gazyfikowany w ramach gminy Bliżyn, a

Belno gminy Łączna.

Siecią i urządzeniami gazowymi administruje Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo

w Warszawie - Zakład Gazowniczy w Kielcach ul. Loeffera 2.

Cała infrastruktura gazowa gminy charakteryzuje się wysoką przepustowością i wydajnością, co pozwala na swobodne planowanie inwestycji pod kątem zaopatrzenia w gaz

ziemny.

g. Przemysł i usługi - stan obecny i perspektywiczny.

Gmina Zagnańsk tradycyjnie była i jest gminą wiejską. Dochód z rolnictwa nie stanowi jednak jedynego źródła utrzymania. Według danych GUS na dzień 31 grudnia 2003 roku na

terenie gminy zamieszkiwało 881 osób zatrudnionych w państwowych przedsiębiorstwach lub

firmach prywatnych, zatrudniających co najmniej 9 osób. Z ogólnej liczby zatrudnionych w

jednostkach gospodarki narodowej 430 osoby to jest 48/8 % stanowiły kobiety.

Zmiany w strukturze zatrudnienia na przełomie pięciu lat ilustruje poniższa tabela pracujących według danych GUS:

Tabela 7. Pracujący w Gminie Zagnańsk wg sekcji PKD

Wyszczególnienie	1999	2000	2001	2002	2003
Ogółem w tym kobiety	1 316	1 233	1 183	987	881
		557	521	527	463	430
Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo	130	117	119	105	37
Przemysł	417	338	303	268	279
Budownictwo	180	256	184	108	63
Handel i naprawy	75	51	85	79	50
Transport, składowanie, łączność	120	102	89	30	33
Edukacja	263	261	276	268	273
Ochrona zdrowia i opieka socjalna	51	62	60	54	26
Pozostałe sekcje	80	46	67	75	120

Strukturę zatrudnienia w 2003 roku ze względu na sekcję działalności gospodarczej według danych GUS przedstawia poniższa tabela:

Tabela 8. Struktura zatrudnienia w 2003 roku w Gminie Zagnańsk

Sekcja zatrudnienia	Ilość osób zatrudnionych	% ogółu zatrudnionych
Przemysł	279	31,7 %
Edukacja	273	30,9 %
Budownictwo 63		7,2 %
Handel i naprawy l 50		5,7 %
Administracja	49	5,6 %
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo	37	4,2 %
Transport, łączność, składowanie	33	3,7 %
Zaopatrzenie w energię l gaz	29	3,3 %
Obsługa nieruchomości	28	3,2 %

Ochrona zdrowia i opieka społeczna	.,*..	2,9 %
Pośrednictwo finansowe	10	1,1 %
Inne	4	0,5 %
RAZEM	881	100 %

Skuteczna budowa gospodarki rynkowej wymaga tworzenia i rozwijania szeregu
instytucji systemu rynkowego, wspierających procesy restrukturyzacji i prywatyzacji
przedsiębiorstw oraz pobudzania przedsiębiorczości lokalnej. Instytucje te, stanowiące
infrastrukturę gospodarki rynkowej, tworzą nowe miejsca pracy oraz środowisko
dla działalności gospodarczej, określane także jako otoczenie biznesu. Stymulują one wyraźnie
procesy rozwoju gospodarczego i przedsiębiorczości, mają istotny wpływ na przekształcenia
strukturalne gospodarki oraz zachowania podmiotów gospodarczych i przyciąganie
^/ inwestorów z zewnątrz.

Zauważalny w ostatnich latach proces marginalizacji rolnictwa jako źródła dochodu rodzin wiejskich, w tym przede wszystkim rodzin rolniczych, wymusił poszukiwania alternatywnych źródeł dochodu jak również zatrudnienia. Samozatrudnienie, czyli prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej na bazie istniejących potencjałów turystycznych, krajobrazowych i rekreacyjnych gminy może przyczynić się do dynamicznego rozwoju w sektorze drobnych usług i handlu obsługujących ruch turystyczny, weekendowy ruch rekreacyjno-sportowy i agroturystyczny.

Mieszkańcy Gminy Zagnańsk podejmują działalność gospodarczą, a liczba osób prowadzących własną działalność z roku na rok stale wzrasta. Według danych Urzędu Gminy 82 osoby w 2003 roku zarejestrowały działalność gospodarczą zaś 72 osoby ją wyrejestrowały. Liczba osób prowadzących działalność gospodarczą w tymże roku wynosiła łącznie 736.

Duża ilość podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy świadczy o wysokiej aktywności zawodowej mieszkańców gminy oraz o istnieniu na terenie Zagnańska dobrych warunków do rozwoju prywatnej przedsiębiorczości.

Według danych GUS na dzień 31 grudnia 2003 roku w gminie działało: 851 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON.

Poniższa tabela obrazuje dynamikę zmian podmiotów gospodarczych pod względem sektorów i form prawnych oraz wzrost ilości osób prowadzących działalność gospodarczą na przełomie ostatnich pięciu lat, według danych GUS:

Tabela 9. Podmioty gospodarki narodowej w Gminie Zaganańsk

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ

1 Wyszczególnienie		1999	2000	2001	2002	2003
Ogółem		648	722	813	840	851
Sektor	Publiczny	22	24	31	31	31
		Prywatny	626	698	782	809	820
Przedsiębiorstwa państwowe		1	1	1	1	1
Spółdzielnie		4	4	4	4	4
Spółki prawa handlowego		13	14	14	15	15
Osoby fizyczne prowadzące dział, gospod.		534	598	676	705	736

Wielkości zawarte w tabelach ukazują trendy zmian w gospodarce w zakresie struktury własnościowej przedsiębiorstw. O ile liczba przedsiębiorstw w sektorze publicznym z roku na rok pozostaje na takim samym poziomie, o tyle sektor prywatny na przełomie ostatnich pięciu lat, odnotowuje stały wzrost. Obrazuje to skalę działalności gospodarczej a w szczególności udział osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie.

W skład sektora publicznego liczącego niezmiennie od trzech łat 31 jednostek gospodarki narodowej wchodzą najwięksi pracodawcy w gminie: Urząd Gminy, 3 przedszkola, 9 szkół podstawowych, 4 gimnazja, Zespół Szkół Leśnych, Gminna Biblioteka Publiczna w Samsonowie z trzema filiami, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Samorządowy Zespół Ośrodków Zdrowia, Nadleśnictwo Zagnańsk, Poczta Zagnańsk i Komisariat Policji. Dominujący w gospodarce gminy jest sektor prywatny, obejmujący w 2003 roku 820 jednostek w tym 736 osób prowadzących działalność gospodarczą. Jednostki spółdzielcze ( Bank Spółdzielczy w Samsonowie, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska") oraz 7 różnego rodzaju stowarzyszeń i 5 jednostek kościelnych, stanowiły niewielki procent działalności gospodarczej gminy.

W wyniku transformacji gospodarczej nastąpił dynamiczny rozwój przedsiębiorczości, który bezpośrednio wpłynął na wzrost ilości podmiotów gospodarczych w prywatnym sektorze małych i średnich przedsiębiorstw.

Wzrost podmiotów gospodarczych na przełomie ostatnich pięciu lat w Gminie Zagnańsk według danych GUS przedstawia kolejna tabela:

Tabela 10. Podmioty gospodarki narodowej wg sekcji PKD w Gminie Zagnańsk

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ
Wyszczególnienie	1999	2000	2001	2002	2003
Ogółem	648	722	813	840	851
Działalność produkcyjna	119	119	114	117	118
Budownictwo	102	113	118	119	120
Handel i naprawy	206	222	256	266	268
Hotele i restauracje	9	12	19	20	20
Transport, składowanie i łączność	67	75	81	82	82
Pozostałe sekcje	145	171	225	236	243

Z przedstawionych danych wynika, że na terenie gminy najlepiej rozwinięte są gałęzie przemysłu związane z handlem, usługami oraz przemysłem. Stosunkowo niski, biorąc pod uwagę rolniczy charakter całego regionu, jest udział podmiotów gospodarczych zajmujących się prowadzeniem działalności rolniczej.

Jest to spowodowane jakością gleb i co za tym idzie małą ilością terenów przeznaczonych pod uprawy rolne. Gmina Zagnańsk była w przeszłości nastawiona bardziej na rozwój przemysłu niż rolnictwa, co znajduje odbicie także w aktualnej sytuacji na jej terenie.

Strukturę ważniejszych podmiotów gospodarki narodowej w 2003 roku zarejestrowanych na terenie Gminy Zagnańsk, według sekcji PKD przedstawia poniższy diagram:

Źródło: Urząd Statystyczny w Kielcach

Na uwagę zasługują firmy prowadzące nowoczesną działalność gospodarczą w takich działach jak: obsługa nieruchomości i firm_# nauka w tym także informatyka ( 71 w gminie ), pośrednictwo ubezpieczeniowe (4 w gminie ), badanie rynku, reklama i marketing (1 w gminie),

Do najbardziej prężnych firm działających na terenie Gminy Zagnańsk należy zaliczyć:

©PPH Jezierski Andrzej - Lekomin 2, zajmująca się produkującą żaluzji

przeciwsłonecznych, okien i dzwi z PCV i aluminium oraz usługami montersko-remontowo-budowlanymh

• Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego i Robót Inżynieryjnych „KOŁDICCT Kazimierz

Kołda - Kajetanów 117, zajmujące się usługami w zakresie budownictwa i robót

inżynieryjnych, usługami transportowymi oraz sprzedażą materiałów budowlanych i wyrobów własnych.

• Firma Handlowo - Usługowa „KONZBI" Zbigniew Mróz - Tumlin - Osowa 25, zajmująca się sprzedażą detaliczną i hurtową materiałów budowlanych, przemysłowych, nawozów sztucznych, opału i pasz oraz świadcząca usługi budowlane i transportowe.

• Firma Produkcyjno - Handlowo - Usługowa „SKORPION" A, Chrzanowski Tumlin-Dąbrówka 69, zajmująca się obrotem i przetwórstwem metali i kamieniami szlachetnych oraz eksportem i importem w zakresie produkcji drzewnej.

• Zakład Kamieniarski w Kajetanowie - zajmujący się wyrobami ze skał i kamienia naturalnego.

© P P U H „ESKO" Stanisław Kołodziejczyk - Zagnańsk ul Wrzosowa 28, świadcząca głównie usługi remontowo-budowlane.

• Zakład Przerobu Kamienia Budowlanego „DĄBRÓWKA" Janina i Wojciech Lesińscy Tumłin - Dąbrówka 9 „C", zajmujący się wyrobami ze skał i kamienia naturalnego, robotami ogólnobudowlanymi, sprzedażą detaliczną i hurtową własnych wyrobów oraz świadcząca usługi w zakresie ochrony zabytków.

• Ubojnie drobiu w miejscowościach: Bartków i Kajetanów.

• Zakład Produkcyjny „BLEZER" 3acek Fronio - Zagnańsk ul. Borek 8, specjalizujący się w produkcji i sprzedaży w zakresie dziewiarstwa i konfekcji.

• Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlowo - Usługowe Marta Kopeć Zagnańsk ul. Wrzosowa 27, zajmujące się produkcją pieczywa, wód mineralnych oraz handlem artykułami spożywczymi i przemysłowymi.

• Przedsiębiorstwo Usług Budowlanych Andrzej Król - Kajetanów 55, specjalizujące się w usługach remontowych i ogólnobudowlanych.

• Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe TIMEX Grzegorz Świszczorowski Jaworze 9, zajmujące się usługami instalacyjnymi w zakresie systemów CO i instalacji wodno­kanalizacyjnych oraz usługami remontowo-budowlanymi.

• Zakład Krawiecki Marian Wójcik Kajetanów 105, zajmujący się produkcją i sprzedażą odzieży.

• Sprzedaż hurtowa żywności Bogusław Moskal - Lekomin 5, prowadzący sprzedaż owoców, warzyw, mięsa i wyrobów mięsnych oraz żywności i napojów.

• Biuro Rachunkowe Mirosława Jacewicz - Zagnańsk ul. Spacerowa 8b, zajmujące się ogólno rozumianymi usługami biurowymi (ksero) oraz pośrednictwem w handlu nieruchomościami.

Niewielka odległość od Kielc - stolicy województwa oraz obecność na terenie gminy szlaków komunikacyjnych dają szansę rozwoju przedsiębiorczości opartej na działaniach nakierowanych na usługi, handel i transport. Z drugiej strony bardzo dobre warunki przyrodnicze dają możliwość rozwoju agroturystyki i turystyki weekendowej, a bliskość miasta Kielc i regionu Gór Świętokrzyskich oraz lotniska w Masłowie stwarzają warunki do świadczenia usług o charakterze noclegowym i hotelarskim.

Gmina Zagnańsk ma szansę stać się ważnym ośrodkiem turystycznym i rekreacyjno-wypoczynkowym, o ile działania prywatnych przedsiębiorców zostaną w odpowiedni sposób wsparte przez działania promocyjne i reklamowe.

h. Stan zanieczyszczenia środowiska w rejonie inwestycji.

Obecnie na terenie Gminy Zagnańsk nie występują zakłady przemysłowe przekraczające dopuszczalne normy zanieczyszczeń. Czystość środowiska naturalnego gminy stanowi ojej atrakcyjności i winna być szczególnie chroniona. Warto tu zaznaczyć osiągnięcia i sukcesy gminy, która w 1991 roku została wpisana na listę Polskiej Sieci Zdrowych Miejscowości w Kopenhadze, a w latach 1999 i 2003 zajęła III miejsce w konkursie na najbardziej ekologiczną gminę Województwa Świętokrzyskiego.

Potencjalnym zagrożeniem jest więc dopuszczenie do realizacji inwestycji mogących naruszyć wysokie standardy jakości środowiska naturalnego.

Utworzony w 1988 roku Suchedniowsko - Oblęgorski Park Krajobrazowy zajmuje powierzchnię 5 375 ha, co stanowi około 43 % terenu gminy, a jego strefa ochronna licząca 5 387 ha, stanowi również około 43 % powierzchni gminy, łącznie obydwa obszary zajmują 10 762 ha, czyli 86 % powierzchni gminy, dodatkowo południowo-wschodnie obszary gminy należą do Podkieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. W skali krajowej wyżej wymienione obszary zakwalifikowano do I i II kategorii atrakcyjności turystycznej pod względem czystości środowiska naturalnego.

Najpoważniejsze zagrożenia wynikają z możliwości zanieczyszczenia środowiska naturalnego odnawiających się zasobów wodnych obszaru. Z terenu gminy realizowane jest około 30 % zapotrzebowania na wodę dla miasta Kielc. Eksploatacja ujęć wód głębinowych powoduje występowanie leja depresyjnego i obniżenie się poziomu wód gruntowych. Dodatkowym zagrożeniem jest możliwość zanieczyszczenia wód podziemnych ze względu na płytkie występowanie skał wodonośnych i przepuszczalność utworów nadległych. Likwidacji w związku z tym wymagają dzikie wysypiska śmieci. Równie ważna jest czystość wód powierzchniowych - są to przecież odcinki źródłowe rzek. Dlatego tak ważnym zadaniem jest kanalizacja gminy i budowa oczyszczalni ścieków, które pozwolą na podniesienie wskaźników czystości wód rzecznych ćo norm właściwych dla I klasy.

Następnym problemem jest konieczność rekultywacji wyrobisk po eksploatacji surowców mineralnych, przerwanie dzikiej eksploatacji oraz zagospodarowanie dzikich wyrobisk i kontrola wydobycia surowców naturalnych głównie piaskowców triasowych.

Słabe gleby, głównie V i VI klasy bonitacyjnej zajmujące około 75 % powierzchni gminy, oraz niekorzystne warunki agroklimatyczne ( klimat podgórski ) sprawiają, że rolnictwo nie odgrywa większej roli w gospodarce gminnej i nie jest dla niej gałęzią perspektywiczną. Bogate zasoby środowiska naturalnego gminy, poza pozyskiwaniem drewna i miodu oraz amatorskim zbiorem grzybów i jagód są mało wykorzystywane. Analizując uwarunkowania środowiska naturalnego z powodzeniem można stwierdzić, iż przemysłowy zbiór i skup: grzybów, ziół leczniczych i dzikich owoców leśnych ma ogromne szanse rozwoju.

Gmina leży w I strefie słabych zagrożeń przemysłowych, toteż dzięki stosunkowo małemu zanieczyszczeniu środowiska naturalnego, na gruntach rolnych z glebami III i IV klasy bonitacyjnej istnieją dogodne warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego.

Wysoka jakość środowiska naturalnego i sąsiedztwo aglomeracji miasta Kielc stwarzają zapotrzebowanie na dostęp do przyrody gminy, to z kolei może pobudzić rozwój funkcji mieszkaniowej gminy ( głownie dla osób z Kielc ), rozwój handlu i usług obsługujących ruch turystyczny i weekendowy ruch wypoczynkowo-rekreacyjny, rozwój agroturystyki oraz rozwój kultury lokalnej poprzez organizację imprez takich jak: festyny, koncerty, turnieje sportowe, przeglądy folklorystyczne itp. przykładem tego może być „Dzień Zagnańska" organizowany od 2000 roku.

> i. Odbiornik ścieków i jego charakterystyka.

Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Bobrzaneczka, która w dalszym biegu wpada do Bobrzy i jest największym jej dopływem na obszarze gminy. Bobrzaneczka ma swoje źródła w okolicy wsi Siodła. W okresie letnim rzeka ma charakter okresowy. Całkowita długość cieku wynosi 6,0km, zaś zlewnia 10,9km². W miejscu odprowadzenia ścieków zlewnia ta charakteryzuje się powierzchnią 6,0km². Zlewnia rzeki Bobrzy w miejscu ujścia Bobrzaneczki wynosi 55,4 km².

j. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.

Obecnie na terenie Gminy Zagnańsk nie występują zakłady przemysłowe przekraczające dopuszczalne normy zanieczyszczeń. Czystość środowiska naturalnego gminy stanowi ojej atrakcyjności i winna być szczególnie chroniona.

k. Hałas.

Obszar Gminy Zagnańsk charakteryzuje się dużą lesistością l duży procent tych terenów ma charakter chroniony. Na warunki akustyczne wpływa intensywna zabudowa mieszkalna w dolinie rzeki Bobrzy, oraz obecność linii kolejowej i drogi krajowej nr 7.

Należy podjąć działania zmierzające do zmniejszenia uciążliwości komunikacyjnych. Hałas notowany na terenie gminy wzdłuż drogi krajowej nr 7 Gdańsk -Warszawa - Kraków -Chyżne, według ostatnich dostępnych badań osiągał wartości powyżej 75 dB.

7. Charakterystyka skali przekształceń środowiska w rejonie oczyszczalni ścieków.

a. Zużycie paliw.

Oczyszczalnia ścieków typ NP 3xE posiada docelową przepustowość Q = 1200

m³/dobę. Zakłada się zużycie energii elektrycznej dla oczyszczalni ścieków o wartości 0,5 kWh na Im³ oczyszczanych ścieków. Z tego wynika :

W = Q-0,5[kWh/d]

gdzie :

W - ilość zużywanej energii elektrycznej w ciągu jednej doby [kWh/d]

W = 1200- 0,5 = 600[kWh/d]

b. Wytwarzanie odpadów.

Na wybranej oczyszczalni powstaje niewielka ilość odpadów w postaci skratek, piasku i osadów ściekowych.

Skratki powstają na kracie mechanicznej, typu AP 500, która jest wstawiona w zbiornik stalowv z orzelewem na nrzvoadek zatkania sie. Krata ta iest również wvoosażona w awarvina

kratę ręczną.

Piasek gromadzi się w piaskowniku pionowym o średnicy 600 mm z rur PE, któregc wewnętrzną część stanowi rura z tworzywa sztucznego. Poprzez nią ścieki spływają w dół, b\ po sedymentacji piasku wypłynąć do góry po zewnętrznej stronie rury. Usuwanie piaski następuje pompą piasku typu FLYGT DS 3085.281 MT/470.

Osad powstaje w reaktorach tlenowym i beztlenowym oraz w osadniku wtórnym
Część osadu poddawana jest recyrkulacji, a pozostały osad kierowany jest pompami dc
zagęszczacza. Następnie podaje się go do prasy z pompą podawczą i dozowaniem elektrolitu
Prasa MIB-3 zapewnia odwodnienie nadmiaru osadu (zagęszczanie grawitacyjne) do ok. 16-

20% masy suchej, co jest korzystne dla wykorzystania osadu w celu kompostowania. Z pras\ osad trafia w kontenerze na składowisko na terenie oczyszczalni.

Na zewnątrz budynku zlokalizowano również poletko do suszenia osadu jako przejściow\ magazyn skratek i osadu.

Wykorzystanie odpadów powstałych na oczyszczalni Bartków przedstawia poniższa tabela :

ODPAD	2005	2004	2003	2002	2001	2000
SKRATKI[Mg]	9,53	6	6,7	5,6	4,9	4,8
PIASEK [Mg]	9,57	7,8	9,6	9,6	9,6	9,6
OSADY [Mg]	685,7	1096,9	435,15	479,2	328,7	321
uwodnienie [%]	87,26	81,44	81	75,69	85	85
z tego:
składowisko odpadów w Promniku [Mg]	0	74,72	303,36	195,44	0	0
przekazane do nawożenia gleby pod uprawę wierzby energetycznej - firma Protech	455,29	922,18	0	0	0	0
przekazane do rekultywacji wyrobiska kopalni - firma Biomed [Mg]	77,53	100	131,79	213,76	60	39,4
przekazane do rolniczego wykorzystania osabom indywidualnym [Mg]	0	0	0	70	268,7	281,6
pozostało na poletkach osadowych oczyszczalni [Mg]	152,88	0	0	0	0	0

c. Emisje do atmosfery.

Oczyszczalnia ścieków oddziałuje na powietrze poprzez emisje :

• gazów

• związków zapachowo - czynnych

> zanieczyszczeń mikrobiologicznych w postaci bioaerozoli z obiektów i urządzeń
technologicznych

Na ocenianym obiekcie elementami powodującymi zanieczyszczenie powietrza substancjami gzowymi i zapachem są : kraty, piaskownik, komory wstępnego napowietrzania, komora zagęszczania osadu, studnia zbiorcza i przewody między obiektami. Szczególnie w reaktorze beztlenowym przy sprawności oczyszczania 25[%] powstają gazy odprowadzane do atmosfery.

Przeprowadzono analizę emisji zanieczyszczeń do atmosfery w programie : OPERAT 2000. Wyniki przedstawiono w załączniku nr 1. Według obliczeń emisja zanieczyszczeń z Oczyszczalni Ścieków Bartków nie powoduje przekroczenia dopuszczalnych wartości stężeń zanieczyszczeń w powietrzu (na podstawie amoniaku) w pobliżu oczyszczalni.

d. Emisje hałasu.

Oczyszczalnia oddalona jest od terenów zamieszkałych o 150 m licząc od ogrodzenia, zaś 200 m od punktów będących źródłem hałasu.

Emitowany hałas od urządzeń technologicznych skutecznie jest tłumiony przez ich obudowę, ponieważ usytuowane są one w pomieszczeniach ziemnych. Dodatkowe zabezpieczenie stanowi zastosowanie wokół oczyszczalni pasa drzew i krzewów.

Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważnym poziomem dźwięku A [dB] dla terenów zabudowy zagrodowej wynosi :

• dla pory dnia tj. w godzinach 6⁰⁰ - 22⁰⁰ : 55 [dB];

• dla pory nocy tj. w godzinach 22⁰⁰ - 6⁰⁰ : 45 [dB];

Źródłem hałasu na ocenianej oczyszczalni ścieków są następujące, zainstalowane tam urządzenia :

• pompy zatapialne znajdujące się : w przepompowni, piaskowniku, reaktorach biologicznych, zbiorniku wstępnego napowietrzania ścieków dowożonych, wód ociekowych oraz do recyrkulacji osadu i odwadniania osadu.

• kraty mechaniczne

• dmuchawy

Wyżej wymienione urządzenia pracują w cieczy, gdzie równoważny poziom dźwięku nie przekracza dopuszczalnego natężenia hałasu dla terenów zabudowy zagrodowej.

Dmuchawy pracują w pomieszczeniu zamkniętym. Poziom dźwięku emitowanego przez dmuchawy L_A obliczono ze wzoru :

L_A =57+101ogF + 201og pc [dB]

L_A =57+101og0,1095 + 201og5 = 61₇37 [dB] = 6l [dB]

Po zastosowaniu obudowy dźwiękoszczelnej miarodajnymi emitorami hałasu są otwory okienne.

hałasu na zewnątrz budynku wyniesie :

61 [dB] -40 [dB] = 21 [dB] < A - 45 [dB]

Zainstalowane urządzenia w oczyszczalni nie będą negatywnie oddziaływać na najbliższe otoczenie pod warunkiem wykonania ;

prawidłowego montażu rur i ich przejść przez stropy i ściany

odpowiedniego mocowania do konstrukcji budowlanych właściwej konserwacji i nadzoru

Kolejnym źródłem hałasu na terenie oczyszczalni jest tabor samochodowy. Dowóz ścieków surowych ćo oczyszczalni samochodami asenizacyjnymi, dostawa środków chemicznych jak również wywóz piasku i osadu, odbywa się tylko w porze dziennej. Nie przewiduje się prowadzenia tych czynności w nocy.

Ocenę emisji hałasu przeprowadzono wg załącznika do Rozporządzenia Ministra Środowiska; z dnia 29 lipca 2004r w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 178 poz. 1841).

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, ładowania i przeloty statków powietrznych :

Lp.	Przeznaczenie terenu	Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważnym poziomem dźwięku A w dB
				Drogi lub linie kolejowe		Instalacje i pozostałe obiekty i grupy źródeł hałasu
				Pora dnia - przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom r	Pora nocy - przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom	Pora dnia - przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym ■	Pora nocy - przedzi ał czasu odniesi enia równy 1 najmni ej korzyst nej godzini e nocy
1	a) obszary A ochrony uzdrowiskowej b) tereny szpitali poza miastem	50	45	45	40
2	a) tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem	55	50	50	40

	d) tereny szpitali w miastach
3	a) teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami rzemieślniczymi c) tereny rekreacyjno - wypoczynkowe poza miastem d) teren zabudowy zagrodowej	60	50	55	45
4	tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców ze zwartą zabudową mieszkaniową i koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych	65	55	55	45

e. Awarie.

Do sytuacji awaryjnych należy zaliczyć unieruchomienie chwilowe urządzeń technologicznych oczyszczalni, a związku z tym konieczność odprowadzenia nie oczyszczonych ścieków do rowu istniejącego, a po przejściu przez rów do stawów i rzeki Bobrzaneczki. Sytuacja taka jest zakładana teoretycznie, ponieważ w praktyce oczyszczalnia posiada dwustronne zasilanie w energię elektryczną, a także agregat prądotwórczy. Na czas awarii przewidziano, że ścieki z komory przepompowni rurociągiem przelewowym cofną się do rowu, a po uruchomieniu agregatu Jub przełączenia drugostronnego zasilania zostaną wypompowane z rowu pompą przenośną.

Odprowadzenie nie oczyszczonych ścieków (zwłaszcza przy niskich stanach wody w cieku) mogłoby doprowadzić ćo degradacji środowiska wodnego. Oczyszczalnia ścieków w Bartkowie w szczególny sposób zapobiega takiej sytuacji awaryjnej, pozostawiając w razie awarii rów otwarty.

Na wypadek awarii zapewniono również automatyczne załączanie maszyn rezerwowych

(np. pompy, dmuchawy).

Na terenie zakładu przewiduje się postój pojedynczych pojazdów samochodowych, dlatego magazynowanie paliwa wystąpi jedynie w zbiorniku magazynowym pojazdu. Według aktualnie przyjętych norm technologicznych, zbiorniki pojazdów charakteryzują się pełną szczelnością, są bezpieczne. Przypadek wystąpienia pożaru nowych pojazdów jest rzadki i mało prawdopodobny. Nie będzie zatem możliwości wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia dla środowiska z tytułu awarii zbiornika magazynowego paliw (np. pożar)

Ze względu na magazynowanie na terenie inwestycji produktów chemicznych należy liczyć się z możliwością wystąpienia stanu awaryjnego związanego z pożarem pomieszczenia magazynowego. Aby zapewnić na oczyszczalni pełne bezpieczeństwo przewidziano przeszkolenie personelu dotyczące warunków magazynowania, instrukcji postępowania i bhp pracy, w związku z tym możliwość wystąpienia takiego stanu można uznać za mało realną.

f. Pozwolenia i decyzje.

Oczyszczalnia ścieków w Bartkowie musi uzyskać :

• pozwolenie na rolnicze zagospodarowanie osadów ściekowych

• pozwolenie na zagospodarowanie osadów ściekowych na terenach zdegradowanych

g. Zobowiązania inwestora w stosunku do środowiska.

Użytkownik zobowiązany jest do sprawowania stałej kontroli, nadzoru i konserwacj urządzeń technicznych na obiekcie jak również zagospodarowaniem i wykorzystaniem tereni wokół. Wykonywanie powyższych zadań musi odbywać się zgodnie z instrukcjami obsługi v\ okresach rozruchu i eksploatacji. Jest to gwarantem prawidłowego funkcjonowania oczyszczalni, zgodnego z obowiązującymi aktami prawnymi dotyczącymi oddziaływanie inwestycji na środowisko:

• Ustawa z dnia 27 kwietna 2001 r „Prawo ochrony środowiska" (Dz.U.Nr 62, poz.627)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004r. w sprawie warunków, jakie należ\ spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 168, poz. 1763)

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.Nr. 62 poz.628)

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U.Nr 257, poz.2573).

8. Warunki ochrony środowiska w zakresie oczyszczanych ścieków.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004 w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego określa minimalne stopnie redukcji oraz maksymalne stężenia zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych. Wartości te, dla oczyszczalni o RLM 2000 - 9999 (dla oczyszczalni w Bartkowie liczba mieszkańców równoważnych obliczono jako 4432 M) wynoszą odpowiednio:

Nazwa wskaźnika	Jednostka	Najwyższe dopuszczalne wielkości wskaźników lub minimalne stopnie redukcji
BZT5	mg02/dm^3min. % redukcji	25 70-90
ChZT	mgO^dm^3min. % redukcji	125 75
Zawiesina ogólna	mg02/dm^3min. % redukcji	35 90
Azot ogólny	mg02/dm^3min. % redukcji	15^1}
Fosfor ogólny	mg02/dm^3min. % redukcji	2^1}

^1} wartości wymagane wyłącznie w ściekach wprowadzanych do jezior i ich dopływów oraz bezpośrednio do sztucznych zbiorników wodnych usytuowanych na wodach płynących.

Stężenia w ściekach surowych oraz oczyszczonych a także obliczone na ich podstawie redukcje zanieczyszczeń przedstawiono w tabeli. Jako reprezentatywne uznano dane z roku 2005.

Wskaźnik	Stężenie początkowe [g/m^3]	Stężenie końcowe [g/m^3]	Stopień redukcji W [%]
ChZT	1078,6	70,1	94
BZT5	440,9	16,5	96
Nog	103,4	54,4	47
Pog	27,5	3,2	88
Zawiesina	391,1	22,9	94

Z uwagi na fakt, że ścieki oczyszczone z oczyszczalni ścieków Bartków odprowadzane są do wody płynącej, wymagania odnoście stężeń końcowych dla azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego nie muszą być spełnione. Wszystkie wartości (zarówno odnośnie stężeń końcowych jak i stopnia redukcji zanieczyszczeń) zostają spełnione.

Jakość osadów ściekowych pozwala na wykorzystanie ich rolniczo. Poniższa tabela przedstawia ilości produkowanych przez oczyszczalnię osadów oraz dane dotyczące ich wykorzystania w okresie 2000 r. do 2005 r.

ODPAD	2005	2004	2003	2002	2001	2000
SKRATKI[Mg]	9,53	6	6,7	5,6	4,9	4,8
PIASEK [Mg]	9,57	7,8	9,6	9,6	9,6	9,6
OSADY [Mg]	685,7	1096,9	435,15	479,2	328,7	321
uwodnienie [%]	87,26	81,44	81	75,69	85	85
z tego:
składowisko odpadów w Promniku [Mg]	0	74,72	303,36	195,44	0	0
przekazane do nawożenia gleby pod uprawę wierzby energetycznej - firma Protech [Mg]	455,29	922,18	0	0	0	0
przekazane do rekultywacji wyrobiska kopalni - firma Biomed [Mg]	77,53	100	131,79	213,76	60	39,4
przekazane do rolniczego wykorzystania osobom indywidualnym [Mg]	0	0	0	70	268,7	281,6
pozostało na poletkach osadowych oczyszczalni [Mg]	152,88	0	0	0	0	0

9. Opis zastosowanych metod i danych do oceny uciążliwości oczyszczalni ścieków.

> Dane internetowe ze strony WWW.bip.powiat.kielecki.pl

> Opracowanie danych o emisji w programie Operat2000

10. Elementy uciążliwości.

• pompownia ścieków surowych z pompami Ffygt -typ CP 3085.182 HT/432 o mocy Ns 2 kW -szt 3

• pompownia ścieków asenizacyjnych z pompami Flygt typ CP 3085.182 HT/250 Ns 2,4 kW - szt 2

• krata mechaniczna typ AP-500 produkcji AKYIPATENT Węgry

• piaskownik pionowy o 500 mm z rury PE usytuowany w reaktorze nr 1 z pompą Flygt typ DS 3085.281 MT/470 Ns 2 kW-szt 1

• reaktor biologiczny cylindryczny o średnicy 12 m z pierścieniami wewnętrznymi - strefami: beztlenową ,niedotlenioną, napowietrzania ścieków asenizacyjnych I i II stopnia. Reaktory wyposażone są w:

• mieszacze zatapianie produkcji Flygt typ SR 4630.410 Ns 1,5 kW - szt 2 zamontowane w strefie beztlenowej i niedotlenionej,

• pompy wyrównawcze produkcji Flygt typ MP 3067 LT/211- Ns 0,9 kW - szt 2 do przepompowania ścieków asenizacyjnych z komory I stopnia napowietrzania do komory II stopnia napowietrzania,

• pompa Flygt szt 1 typ 3085.281. MT/470- Ns 2 kW do przepompowania osadu do zagęszczacza w reaktorze biologicznym nr 2

• reaktor biologiczny nr 2 o średnicy 12 mb z pierścieniami wewnętrznymi napowietrzania, pompami recyrkulacyjnymi Flygt CP 3085 LT 614 szt 3, zagęszczaczem osadu w środku, objętość reaktora V-85 m³, w reaktorach napowietrzania zamontowane sądysze typ IFU D-520

• budynek technologiczny pomiędzy reaktorami;

• krata mechaniczna wraz z reaktorami pH i pehametrami typ Endress+Hauser CPA610szt2

• kompresor typ Spezi E49 LM/s Ns -0,9 kW do sterowania zaworami elektromagnetycznymi typ 018 PUC/EPDM szt. 2 do dawkowania mleczka wapiennego.

• prasa osadu o wydajności Q = 3-5 m3/b osadu produkcji MULTIPROJEKT Węgry

• przepływomierz ścieków typ PROMAG 30 F

• pompa Grudfos CR 2-30 AA do podawania ścieków oczyszczonych do płukania prasy osaću zamiast wody wodociągowej

• Dmuchawa Hibon XN-4,5 szt 3 do wytwarzania sprężonego powietrza do napowietrzania ścieków surowych i asenizacyjnych

• Zbiornik PP-V-5000 1 wraz z pompami ETACHROM BC 32-125.1/112-szt. 2 do zarobienia mleczka wapiennego

• pompy recyrkulacji osadu z osadnika wtórnego Flygt typ CT 3085.182.MT 436 Ns 1 kW szt 3

> rurociągi technologiczne ścieków surowych i oczyszczonych ścieków asenizacyjnych, osadu, powietrza, wody -

• silos na wapno V-7,2 m3 ze ślimakiem podawczym i wibratorem, który automatycznie podaje wapno do zbiornika V-50001

• kontener V-l 100 I na skratki

11. Ocena poszczególnych elementów uciążliwości.

> Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i gleby

Teren w granicach ogrodzenia wyłączony jest z użytkowania rolniczego.
Źródłem zanieczyszczeń gleby mogą być w przypadku niedbałego wykonawstwa przecieki
spowodowane nieszczelnością ścian obiektów i przewodów międzyobiektowych na terenie
oczyszczalni, oraz rozprzestrzenienie się bakterii zawartych w kropelkach ścieków uno­
szonych przez wiatr, które następnie spłukiwane wodami deszczu dostają się w głąb gruntu.
W zależności od prędkości wiatru oraz procesu oczyszczania obiekty osadu czynnego
napowietrzane sprężonym powietrzem charakteryzują się blisko 10-krotnie większym
rozprzestrzenianiem bakterii niż złoża biologiczne zraszane. W zasadzie liczba kolonii B-Coli
w odległości „1" od urządzeń do biologicznego oczyszczania ścieków wynosiła przy osadzie
czynnym i sile wiatru:

a/ siła wiatru 2,06 m/s

l=0m liczba B.Coli = 109

l = 15m liczba B.Coli = 2 6

l=30m liczba B.Coli = 2 5

b/ siła wiatru 0 , 0 m/s

l = 0m liczba B.Coli =14

1 = 5 m liczba B.Coli = 9

1 = 3 0 m liczba B.Coli = 4

1 = 50 liczba B.Coli = 1

Z powyższych danych wynika, że unoszone bakterie unoszone w kroplach osiądą i terenie wygrodzonym, należącym do oczyszczalni i nie skażą gleby poza tym rejonem.

> Oddziaływanie na powietrze

Elementami powodującymi zanieczyszczenie powietrza substancjami gazowymi zapachem są kraty, piaskownik, komory wstępnego napowietrzania, komora zagęszczan osadu, studnia zbiorcza i przewody międzyobiektowe. Szczególnie w reaktorze beztlenowy będą powstawać gazy odprowadzane do atmosfery.

W warunkach jedynie nieprawidłowej pracy oczyszczalni ścieków można się spodziew, powstania dyskomfortu zapachowego.

> Oddziałanie na wody powierzchniowe

Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest ciek Bobrzaneczka, lewostronny dopływ rze Bobrzy. Całkowita długość cieku wynosi 6,0km, zaś zlewnia 10,9km². W miejsc odprowadzenia ścieków zlewnia ta charakteryzuje się powierzchnią 6,0km². Zlewnia rze Bobrzy w miejscu ujścia Bobrzaneczki wynosi 55,4 km².

W związku ze spełnieniem wymogów Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska Zasobó Naturalnych i Leśnictwa oraz z uwagi na porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej możr uznać, że odprowadzone ścieki nie wpływają ujemnie na stan środowiska w Rzece Bobrzy Bobrzaneczce przy odpowiednio niższych wartościach wskaźników zanieczyszczeń w ściekać oczyszczonych.

Odprowadzenie oczyszczonych ścieków do cieku Bobrzaneczka spowoduje w nii podwyższenie przepływów, a tym samym napełnienia w korycie.

> Oddziałanie na wody podziemne

Teren oczyszczalni leży poza zasięgiem pośredniej strefy ochronnej ujęć wody, zaś jec
spadek jest przeciwny do spadku zwierciadła wody w leju depresyjnym.
Spływy jakie mogą wystąpić z powierzchni zajmowanej przez oczyszczalnię odbywać się bęć
do Bobrzaneczki. Stad też można wnosić, że oczyszczalnia nie oddziałuje negatywnie r
wody podziemne.

> Oddziałanie na ludzi

Oczyszczalnia oddalona jest od terenów zamieszkałych o 150m licząc od ogrodzenia, zć
200m od punktów emitujących ewentualne czynniki szkodliwe lub uciążliwe, do któryc
można zaliczyć między innymi: bakterie, hałas, nieprzyjemny zapach.
Wymienione czynniki są likwidowane na terenie oczyszczalni poprzez:

- utrzymanie czystości przy piaskowniku, przepompowni, komorach napowietrzania, włączn
z dezynfekcją miejsc gdzie istnieje możliwość wylania się ścieków

- emitowany hałas od urządzeń technologicznych skutecznie jest tłumiony przez i(
obudowę, usytuowanie w pomieszczeniach ziemnych oraz zastosowanie wokół oczyszczał
pasa drzew i krzewów

W związku z powyższym nie odnotowuje się ujemnego oddziaływania na ludzi.

> Oddziałanie zainstalowanych urządzeń pod względem hałasu W oczyszczalni ścieków są zainstalowane:

- pompy zatapialne w przepompowni, piaskowniku, reaktorach biologicznych, zbiornik
wstępnego napowietrzania ścieków dowożonych, wód ociekowych i do recyrkulacji osadu
odwodnienia osadu

• kraty mechaniczne

• dmuchawy

Wyżej wymienione urządzenia pracują w cieczy, gdzie równoważny poziom dźwięk nie przekracza dopuszczalnego natężenia hałasu w godzinach 6:00-^22:00 - 55 dB, a godzinach 22:00-f6:00 - 45 dB.

Dmuchawy pracują w pomieszczeniu zamkniętym a równoważny poziom dźwięku wynosi: 61,36 dB. Poprzez zastosowanie obudowy dźwiękoszczelnej miarodajnymi są otwory okienn drewniane, podwójnie izolowane poziom hałasu na zewnątrz budynku wynosi 22 dB.

Zainstalowane urządzenia w oczyszczalni nie oddziaływają negatywnie na najbliższa otoczenie również poprzez:

• prawidłowy montaż rur i ich przejść przez stropy i ściany

• odpowiednie mocowanie do konstrukcji budowlanych

• właściwą konserwację i nadzór

12. Strefa ochronna oczyszczalni.

Strefa ochronna Oczyszczalni mieści się w jej granicach, a zasięg uciążliwego oddziaływania został ograniczony do minimum.

13. Ocena oddziaływania - podsumowanie.

Oczyszczalnia ścieków w Bartkowie nie pogarsza stanu środowiska przyrodniczego \ kontekście ochrony powietrza, emisji hałasu i nie oddziałuje negatywnie na zdrowie ludzi.

Emisja zanieczyszczeń będąca wynikiem działalności zakładu nie wyróżnia się istniejącego tła zanieczyszczenia powietrza.

W opracowaniu dokonano oceny wpływu najistotniejszych źródeł emisj zanieczyszczeń na stan zanieczyszczenia powietrza w kontekście dotrzymania norn toksyczności oraz wartości nienormowanych. Oczyszczalnia na etapie jej eksploatacji v zakresie oczyszczania ścieków oraz zrzutu ścieków dowożonych (zlewnia ścieków) jes obiektem całkowicie bezpiecznym dla powietrza.

przeróbki osadów, rozwiązania techniczne obiektów z zabezpieczeniami przed uciążliwościarr można uznać iż zasięg uciążliwości z tytułu emisji gazów tzw. „złowonnych" wystąpi w odległoś maksymalnie 25m od źródeł technologicznych

Działalność zakładu nie powoduje wystąpienia tzw. „nadzwyczajnego zagrożenia dl środowiska", przy prawidłowej eksploatacji obiektów z zachowaniem wymogów BHP ochrony środowiska.

Eksploatacja środków transportu oraz urządzeń technologicznych zakładu nie będzi stanowiła zagrożenia dla środowiska w zakresie emisji zanieczyszczeń.

W bezpośrednim sąsiedztwie brak jest zabudowy o charakterze mieszkalnynr Najbliższa zabudowa znajduje się w odległości 150m od granicy zakładu.

Hałas emitowany do środowiska z terenu oczyszczalni ścieków ( podczas jej eksploatacji] w żadnym punkcie obserwacji nie przekroczy dopuszczalnych standardów jakości środowiska \ zakresie hałasu, przyjętych dla tego terenu w porze dziennej ( godz. 6⁰⁰- 22⁰⁰) oraz w porze nocnej (godz. 22⁰⁰+ 6⁰⁰) tj. 55,0 145,0 dB.

14. Proponowane przedsięwzięcia dla minimalizacji uciążliwości.

Możliwość ograniczenia emisji hałasu z terenu ocenianej oczyszczalni ścieków dla dalsze

poprawy klimatu akustycznego w rejonie rozpatrywanego obiektu można osiągnąć poprze;

realizację i przestrzeganie następujących zaleceń:

prowadzić stałą kontrolę stanu technicznego urządzeń technologicznych pracujących n;

terenie oczyszczalni oraz utrzymywać pełną ich sprawność, ponieważ powstałe awarie

uszkodzenia mogą powodować podwyższony poziom hałasu w ich rejonie

w szczytowym okresie pracy oczyszczalni ścieków, bezwzględnie przestrzegać ograniczeni;

jałowej pracy silników pojazdów ( głównie samochodów ciężarowych ) w czasie czynność

załadunkowych, rozładunkowych i postojowych

zgodnie z koncepcją zagospodarowania działki, zaprojektować i nasadzić na terenu

oczyszczalni, zieleń izolacyjną w postaci ciągów skomponowanych z drzew i krzewów

tworząc w ten sposób naturalny bufor spełniający funkcję pochłaniająco - ochronną

urządzenia technologiczne pracujące w budynku technicznym oczyszczalni, będące źródłerr

ponadnormatywnego hałasu, wyciszyć dodatkowo materiałem tłumiącym, eliminując w ter

sposób rozprzestrzenianie się hałasu

po uzyskaniu przez oczyszczalnię ścieków docelowych parametrów technologiczno

ruchowych, wykonać weryfikujące pomiary akustyczne i na ich podstawie, podjąć dalsze

szczegółowe decyzje dotyczące ochrony terenów, najbardziej narażonych na jej akustyczne

oddziaływania

Rozwiązań techniczne ograniczające uciążliwość oczyszczalni Bartków dla terenów sąsiednich v\

zakresie oddziaływania na powietrze:

uszczelnienie urządzeń /(studzienki, przepompownia, sieci itp.) hermetyzaq'ę punktu zlewnego nieczystości (zastosowanie szybkozłączki)

- zwodociągowanie obiektu z zapewnieniem zaworów ze złączką na zewnątrz obiektów i wewnątrz budynku techniczneao (utrzymanie czystości i oorzadku)

- składowanie osadów ściekowych (po odsączeniu) w workach na placu składowyr
(wyeliminowanie poletek osadowych które są uciążliwe

wykonanie pasa zieleni izolacyjnej

- wyznaczenie promienia strefy ochronnej w odległości 150m od granicy ogrodzenia obbiektu

15. Synteza.

Ocena oddziaływania na środowisko dotyczy oczyszczalni ścieków w Bartkowie, gmin Zagnańsk. Oczyszczalnia przejmuje ścieki z kanalizacji grupowej, przyległych miejscowość oraz dowożonych wozami asenizacyjnymi. Ocenie podlega wpływ działalności oczyszczalr na elementy środowiska: powietrze, glebą oraz powierzchnią ziemi, wody powierzchniowe podziemne, tło akustyczne oraz ludzi.

Oczyszczalnia zlokalizowana jest na gruntach leżących południowo zachodniej część Bartkowa, w odległości 150m licząc od najbliższych zabudowań. Teren oczyszczalni zajmują 2,5ha. Odprowadzenie oczyszczonych ścieków odbywa się do cieku Bobrzaneczka, któr przepływa w odległości 12-15m od ogrodzenia oczyszczalni.

W miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego Gminy Zagnańs uchwalonym Uchwałą Rady Gminy Nr 9/93 w Zagnańsku z dnia 25 lutego 1993 r. przyjęto kieruj działania mające na celu :

• ochronę atmosfery oraz wód powierzchniowych i podziemnych

• eliminację uciążliwości działalności dla środowiska w granicach parku krajobrazowego i strefy ochronnej.

Dla ochrony wód powierzchniowych z uwagi na położenie obszaru gminy w obrębie obszarów źródliskowych rzek Bobrzy, Kamiennej, Krasnej i Lubrzanki nakazano:

• Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej całej gminy przez budowę wodociągów i kanalizacji

• Przestrzeganie wszystkich uwarunkowań dotyczących stref ochronnych ujęć wody

• rozbudowę małej retencji

• ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin i nawozów i mineralnych na terenach zmeliorowanych i użytkach rolnych

o większych spadkach w kierunku dolin rzecznych. Oczyszczalnia ścieków w Bartkowie leży poza strefą pośrednią ujęcia wody. Oczyszczalnia jest wynikiem realizacji założeń przewidzianych w planie ogólnym zagospodarowani; przestrzennego gminy Zagnańsk.

Praca oczyszczalni ścieków w Bartkowie nie wpływa ujemnie na stan środowiska w rejonie budowy terenach przyległych.

Skanalizowanie wsi i odprowadzenie ścieków do prawidłowego ich oczyszczania znacznie poprawia warunk sanitarne tych miejscowości oraz wpływa na polepszenie stanu środowiska.

Z przeprowadzonych badań wynika, że unoszone bakterie unoszone w kroplach osiądą

na terenie wygrodzonym należącym do oczyszczalni i nie skażą gleby poza tym regionem

W warunkach jedynie nieprawidłowej pracy oczyszczalni ścieków można się spodziewa powstania dyskomfortu zapachowego.

W związku ze spełnieniem wymogów Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska Zasobóv Naturalnych i Leśnictwa oraz z uwagi na porządkowanie gospodarki wodno-ściekowe odprowadzone ścieki nie wpływają ujemnie na stan środowiska w Rzece Bobrzy Bobrzaneczce.

Oczyszczalnia nie oddziałuje negatywnie również na wody podziemne.

Hałas emitowany do środowiska z terenu oczyszczalni ścieków ( podczas jej eksploatacji), v żadnym punkcie obserwacji nie przekroczy dopuszczalnych standardów jakości środowiska v zakresie hałasu, przyjętych dla tego terenu w porze dziennej ( godz. 6⁰⁰- 22⁰⁰) oraz w pora nocnej ( godz. 22⁰⁰+ 6⁰⁰) tj. 55,0 i 45,0 dB.

Osady z oczyszczalni po wstępnej obróbce przewożone są do dalszej utylizacji na oczyszczalni* ścieków w Sitkówce stanowią własność Związku Komunalnego Wodociągów i Kanalizacji w Kielcach.

16. Materiały źródłowe.

Do opracowania niniejszej oceny oddziaływania na środowisko wykorzystaliśmy:

• Dane dotyczące ilości i jakości ścieków surowych i oczyszczonych otrzymane od przedsiębiorstwa Wodociągi Kieleckie sp. z o.o.

• Dane dotyczące ilości powstających odpadów otrzymane od przedsiębiorstwa Wodociągi Kieleckie sp. z o.o.

• Projekt budowlany oczyszczalni Bartków

• Oczyszczalnia ścieków w Bartkowie - Instrukcja obsługi i konserwacji

• Oczyszczalnia ścieków w Bartkowie - Instrukcja obsługi i konserwacji w trakcie rozruchu

• Wizja lokalna na terenie oczyszczalni ścieków w Bartkowie i ujęciu wody w Zagnańsku dzięki uprzejmości p. Łyżwy - kierownika obiektu

• Ustawy i rozporządzenia

---