EGIPT	MEZOPOTAMIA	INDIE	CHINY
Położenie geograficzne	Dolina Nilu	Dolina Eufratu i Tygrysu	Dolina Indusu	Dolina Huang- he
gospodarka	Uzależnienie od wylewów Nilu, budowa kanałów nawadniających i tam, uprawa zbóż, warzyw i drzew owocowych, początki żeglugi, rozwój rzemiosła, rybołówstwo	Uzależnienie od wylewów rzek, rozwinięte system nawadniający, uprawa zbóż, rybołówstwo, hodowla, transport, handel, budowa miast z gliny	Rozwinięty system nawadniający (irygacyjny), uprawa ziemi, hodowla bydła, rozwój rzemiosła, budowa miast z cegieł, handel drogą morską.	Uzależnienie upraw ryżu i prosa od wylewów rzek, hodowla jedwabników i wyrób, łowiectwo, rybołówstwo, budowa miast z drzewa i gliny.
Forma państwa	Zjednoczone państwo egipskie, rządzi faraon, władca pełnił najwyższe funkcje kapłanów, uważany był za pośrednika między światem ludzi a bogów, władza despotyczna	Funkcjonowanie niezależnych miast- państw, władcą był król, władza była despotyczna, jeden władca panował nad wszystkimi miastami- państwami, władcą był arcykapłan i naczelny wódz	Zamieszkiwali go Drawidowie, konglomerat państw- grupa państw rządzących, na czele których stali lokalni królowie i książęta.	władza była despotyczna, sprawował ją cesarz, rozbudowana biurokracja
Religia	Wiara w bogów, półbogów, tzw religia bóstw lokalnych, które czczono, mumifikacja, wiara w życie pozagrobowe	Mitologia sumeryjska, wierzenia były odbiciem pierwotnych kultów sił przyrody i płodności, społeczeństw prehistorycznych	Braminizm (czyli rozwinięty wedyzm), hinduizm, buddzym	Hinduizm, buddyzm, wedyzm, mit o potopie, konfukcjonizm
Struktura społeczna	Faraon uważany za boga -> klasa najwyższa: arystokracja -> klasa średnia: kupcy, rzemieślnicy, rózni przedstawiciele zawodów -> klasa najniższa: poddani	Król: przedstawiciel bóstwa -> warstwa pełnoprawnych obywateli (wyżsi urzędnicy królewscy, arystokracja) -> ludzie królewscy, służba, dworzanie -> ludzie wolni -> niewolnicy	Stany: kapłani (bramini)-> rycerze (kszatrijowie) -> kupcy, rolnicy (wajśowie) -> ludność niearyjska (siudrowie)-> ludzie niedotykalni (pariasi). Z systemu stanów powstał system kast.	Cesarz-> urzędnicy -> wojownicy -> rzemieślnicy -> kupcy i chłopi
Nauka Architektura RzemiosÅ‚o	Obliczanie wylewów Nilu, matematyka i astronomia, zegar wodny i paskowy (klepsydra), ustalono dÅ‚ugość roku i podziaÅ‚ na 12 miesiÄ™cy, mumifikacja, wytwarzanie papirusu i atramentu, obliczanie zaćmienia sÅ‚oÅ„ca. Budowa kanałów i sieci irygacyjnej, budowa piramid i Å›wiÄ…tyÅ„. Warsztaty tkackie, wytop miedzi z rud, pismo obrazkowe: piktogramy ,pismo demotyczne (pismo ludowe) i hieratyczne (pismo kapÅ‚aÅ„skie) i hieroglify (pismo uroczyste, wyryte na kamieniu)	Medycyn, astronomia, specjalizacje w matematyce ) potÄ™gowanie, √, system dziesiÄ™tny, mierzenie kÄ…tów, podziaÅ‚ obwodu koÅ‚a na 360*), obserwacja ciaÅ‚ niebieskich, podziaÅ‚ roku na tygodnie, doby na 24 h, wynalezienie zegara sÅ‚onecznego, umiejÄ™tność obliczania powierzchni i objÄ™toÅ›ci Budowa Å›wiÄ…tyÅ„ z cegÅ‚y, mury zdobiono pÅ‚askorzeźbami Pismo obrazkowe, pismo klinowe, systemy irygacyjne,	Wynalezienie koÅ‚a, zespół liczb (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) kanalizacja miejska (Å‚azienki w domach),  Å›wiÄ…tynie kute w skale, budowa miast z cegieł  wyroby z miedzi, cyny i zÅ‚ota, wóz na koÅ‚ach, pismo piktograficzne, jeżyk: sanskryt, hindi  KsiÄ™gi WedyÂ	poznanie wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci igÅ‚y magnetycznej , wynalazek czcionki drukarskiej  Systemy irygacyjne , Wielki Mur ChiÅ„ski, paÅ‚ace cesarskie  odlewanie metali-metalurgia, wynalazek prochu strzelniczego, poczÄ…tki jedwabnictwa, wyrób papieru, szkÅ‚a i porcelany, pismo piktograficzne pÄ™dzlem na jedwabiu

---