Buddyzm tybetański
Zwany lamaizmem.
2 wejścia buddyzmu do Tybetu
Buddyzm tybetański odnosi się do tzw. trzech "pojazdów" buddyzmu tj. do Hinajany (przekaz Hinajany stanowi tam podstawę i rdzeń nauk buddyjskich), Mahajany, Wadżrajany. Najsilniej zakorzeniony w Wadżarajanie (metody, by osiągnąć nieskończoną miłość; brak „ja”;
W XI wieku objawił się podział tybetańskiego buddyzmu na szkoły:
Sakyapa - założona przez Atiśję odrzucająca magię a skupiająca się na mistyce,
Ningmapa - tradycja Padmasambhavy
Kagyupa - założona przez ascetę Marpę i jego sławnego wychowanka Milarepę szkoła medytacyjna.
Na przełomie XIV i XV wieku Tsongkhapa - tybetański uczony i teolog postanowił zreformować buddyzm tybetański powołując do życia szkołę Gelukpa (szkoła "Żółtych Czapek"). Z czasem linia ta zaczęła odgrywać wiodącą rolę zarówno w religii jak i państwowości Tybetu. Tsonghkhapa oficjalnie wprowadził surową dyscyplinę, celibat, zakaz spożywania alkoholu, zreformował i usystematyzował rytuał.
Najważniejszymi postaciami w hierarchii lamajskiej są:
- dalaj-lama (według tradycji wcielenie Boddhisattwy Avalokiteśvary)
- panchen-lama (inkarnacja Buddy Amitabhy).
- bogdo-gegen- zwierzchnik kościoła lamajskiego w Mongolii.
W XVII wieku wzniesiono najpiękniejszą buddyjską budowlę klasztorną - pałac w Lhasie, który od razu stał się siedzibą dalaj-lamów. Obecny - czternasty już - dalaj-lama zmuszony do emigracji w wyniku chińskiej okupacji Tybetu mieszka obecnie w Dharamsali w północno-zachodnich Indiach.
6. Czym w zarysie różni się lamaizm od buddyzmu, upraszczając, tradycyjnego?
Niewątpliwie bardzo rozbudowanym rytuałem, ogromną liczbą bóstw, duchów, świętych i demonów. Demony, zazwyczaj przedstawiane w wyjątkowo groźnej postaci, są jednak obrońcami religii. Wyraźnie zauważa się wpływy pierwotnego tybetańskiego szamanizmu i religii bon. Powszechny jest kult duchów gór czy jezior. Siłą rzeczy w Tybecie nie mógł praktycznie obowiązywać zakaz jedzenia mięsa. Bardzo istotną składową tybetańskiego buddyzmu jest tantra (obecna również w hinduizmie) - zespół ezoterycznych tekstów i technicznych sposobów przyspieszenia drogi do oświecenia poprzez wykorzystanie bezpośredniego kontaktu z energią kosmiczną. Tantra uważana jest za drogę tylko dla wtajemniczonych. Adept tantry musi przejść odpowiednią inicjację i być prowadzony przez mistrza - guru.