E Fizjologia czasu i wypoczynku Wykład I 6.03.2010r.
Aktywność ruchowa w ontogenezie
Osobniczy rozwój człowieka
Rozwój osobniczy zwany także ontogenetycznym jest to zespół procesów kierowanych, nieodwracalnych, powiązanych wzajemnie ze sobą, kształtujący organizm człowieka od zapłodnienia do śmierci. Proces ten ujmujemy w trzech aspektach: biologicznym, psychicznym i społecznym. Jest to zespół procesów kierowanych morfologicznych, fizjologicznych i motorycznych wzajemnie ze soba powiązanych. Cykl ten możemy podzielić na dwie fazy:
embrionalną - faza życia płodowego, trwająca od zapłodnienia do urodzenia osobnika, ok 9 miesięcy
postembrionalną - faza życia pozapłodowego
Faza postembrionalna:
I okres - noworodka (od urodzenia do 4-5 tygodnia życia
II okres - niemowlęcia (3-4 tydzień życia do 10-12 miesiąca)
III okres - dzieciństwa z czterema podokresami
wczesnego dzieciństwa (10-12 miesięcy do 3-4 roku życia)
przedszkolny (3-4 rok życia do 6-7 rok)
szkolny młodszy (6-7 do 12-14 rok życia)
szkolny starszy (12-14 rok życia do uzyskania dojrzałości płciowej
IV okres - młodzieńczy - od uzyskania dojrzałości płciowej do zakończenia procesu wzrastania)
V okres - wieku dorosłego (od ustalenia wysokości ciała do pojawienia się pierwszych objawów starzenia się)
VI okres - wieku dojrzałego - od pojawienia się pierwszych objawów starzenia do zakończenia funkcji rozrodczych
VII okres - starości - od ustania funkcji rozrodczych do śmierci
Podział cyklu życiowego według S. Klonowicza
Ludność w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat)
okres dzieciństwa (0-14 lat, w tym pierwszego dzieciństwa (0-7 lat) i drugiego dzieciństwa (8-14 lat)
młodości (15-17 lat)
Ludność w wieku produkcyjnym (mężczyźni 18-64 lat, kobiety 18-59 lat)
okres młodości i przygotowania się do zawodu, zakończenie osobniczego rozwoju (18-24 lata)
okres optymalnej zdolności do pracy (25-59 lat)
okres przedpola starzenia się (40-49 lat)
okres starzenia się (mężczyźni 50-64 lata, kobiety 50-59)
Ludność w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni od 65 roku życia, kobiety od 60 roku życia)
Proces osobniczego rozwoju jest wypadkową działania zespołu czynników rozwoju. Wyróżniamy wśród nich:
Czynniki endogenne genetyczne (determinatory) - związane z przekazaniem genetycznych właściwości rodziców, a kształtujące płeć osobnika jego konstytucję i rasę
Czynniki endogenne paragenetyczne (stymulatory) - docierające do organizmu matki lub poprzez organizm matki
Czynniki egzogenne (modyfikatory) - wyróżniamy elementy biogeograficzne (modyfikatory naturalne - flora i fauna środowiska wzrastania, zasoby mineralne i wodne, klimat, ukształtowanie teren itp.) oraz elementy społeczno-ekonomiczne (modyfikatory kulturowe - zamożność rodziny, wykształcenie i poziom kultury rodziców i wychowawców, wielkość i charaktersrodowiska społecznego, tradycje, zwyczaje i obyczaje.
Przez pojęcie wieku rozwojowego rozumiemy stan zaawansowania przemian, które zachodzą w czasie życia ...
Charakteryzując wiek rozwojowy ujmujemy go w trzech aspektach:
wieku biologicznego - jest to poziom zaawansowania osobniczych przemian, które zachodzą w biologicznych właściwościach osobników , a wyznaczanych charakterystykami morfologicznymi (stopień skostnienia szkieletu, liczba i rodzaj wyrżniętych zębów, wykształcenie cech płciowych, rozwój cech morfologicznych), fizjologicznymi (osiągnięcie dojrzałości płciowej, poziomem wykształcenia sprawności fizycznej wyznaczonej różnymi miernikami i testami
wieku psychicznego - ustalonego poziomem zaawansowania przemian osobniczych, które zachodzą w psychicznej strukturze osobnika, w tym szczególnie podlegającym zmianom w życiowym cylku
wieku społecznego - stanowiącego poziom zaawansowania osobniczych przemian, które wyznaczają jego dojrzałość do spełniania określonych ról w rówieśniczej grupie czy w społeczeństwie
Charakterystyka ontogenicznego rozwoju
morfologiczne i funkcjonalne charakterystyki ludzkiego organizmu z wiekiem zmieniają się nieregularnie, wykazują okresy przyspieszonego i zwolnionego tempa postrzeganych zmian
prowadzi to do okresów zwiększonej lub obniżonej wydolności, zmieniającej się podatności organizmu na oddziaływanie środowiskowych bodźców, a w tym także programowych procesów ukształtowania pożądanych właściwości, łącznie z działaniem aktywności zawodowej
ćwiczenia ciała - ze względu na ich atrakcyjny charakter mogą być wykorzystywane w programowanym oddziaływaniu także w okresach, w których niechętnie się takim działaniom człowiek poddaje.
w okresie życia dojrzałego i dorosłego więc przypadających na pełnię zawodowej aktywności, ćwiczeniom rekreacyjnym przypada także zadania przeciwdziałania ujemnym skutkom zawodowej aktywności, przy nasilającym się ich poziomie także eliminowanie juz ujawnionych.
W inwolucyjnej fazie życia człowieka, przy nasilającym sie procesie zmniejszenia spontanicznej aktywności ruchowej zmniejsza się także jego sprawność fizyczna, pogarsza wykształcenie różnych cech funkcjonalnych i motorycznych, zadania rekreacji sprowadzają się do przeciwdziałania tym procesom, do powstrzymywania tempa regresji, do rozwijania zastępczych struktur.
Biospołeczne uwarunkowania i skutki zawodowej aktywności.
Problemy biospołecznych uwarunkowań i skutków zawodowej aktywności w zawężonej i w pewnym stopniu uproszczonej formie pod hasłem „budowa a zawód” stanowiły przedmiot badawczych dociekań już w XIX wieku. Znajdowały wówczas wyraz w pracach J. Śniadeckiego
w niemal współczesnym ...
Morfologiczne uwarunkowania i skutki zawodowej aktywności:
Główne tezy:
Czynnik morfologiczny charakteryzowany wielkością różnych cech, proporcjami poszczególnych części ciała, z także jego podstawowymi komponentami i ogólnym typem budowy ciała jest jednym z ważnych wyznaczników zawodowego powodzenia. Jego rola jest jednak różna w poszczególnych zawodach, a może zmieniać się na kolejnych etapach zawodowej kariery.
Morfologiczne właściwości mogą zawodowe powodzenie warunkować pośrednio poprzez wpływ na różne elementy wykonywanych zawodowych czynności bądź też bezpośrednio ułatwiają, utrudniają, czy wręcz uniemożliwiają wykonywanie zamierzonych czynności.
Uprawianie określonych zawodów podejmują zwykle osoby o morfologicznych właściwościach sprzyjających określonej formie ruchu. Dokonuje się swego rodzaju dobór podobny do obserwowanego w przyrodzie doboru naturalnego. W społeczności ludzi jest on jednak modyfikowany działaniem określonego zespołu społecznych uwarunkowań przy czym mają one często charakter kulturowych uwarunkowań i wyznaczników.
W procesie zawodowej aktywności cechy budowy ciała, które są z tym procesem bardziej związane, są w nim korzystne podlegają rozwinięciu, uwypukleniu, zarówno w zestawieniu z wielkościami wyjściowymi jak też właściwościami macierzystej populacji. Prowadzi to do hipertrofii roboczej różnych układów.
Hipertrofia - rozwój mięśni, które biorą udział (rozwijają sie) podczas wykonywania danej pracy.
Osobnicy, których cechy budowy czy poszczególne morfologiczne właściwości utrudniają wykonywanie określonego zawodu są z tego zawodu eliminowane, przy czym proces ten dokonuje się w toku całego zawodowego życia, a jego ostrość narasta wraz ze stawianymi wymogami. Może on jednak być łagodzony określonymi kulturowymi przesłankami.
W skrajnej postaci bodźcowe działanie określonych zawodowo czynności może prowadzić do patologicznych zmian odzwierciedlających się między innymi w rożnych zawodowych chorobach.
Rekreacji ruchowej przypisuje się w tak zarysowanych uwarunkowaniach i skutkach zawodowej aktywności rolę dwojaką. Odpowiednio dobre ćwiczenia ruchowe mogą stanowić czynnik przysposabiający do zawodowych czynności, natomiast w toku pełnej zawodowej aktywności ćwiczenia rekreacyjne przyjmują zadanie eliminowania ujemnych czynników, łagodzenie jej skutków
Fizjologia czasu i wypoczynku Wykład II 27.03.2010r.
Aktywność fizyczna i współczesne tendencje.
„jest dbałością psychiki o ciało”
„staje się ona dla współczesnego człowieka elementarnym społecznym nakazem, który wynika z biologicznych i społecznych potrzeb ludzkiego ciała”
W. Osiński AWF Poznań, Poznań 2002 s. 31
Definicja Wiesława Osińskiego
„Kultura fizyczna to ogół wytworów o charakterze materialnym i niematerialnym w dziedzinie dbałości o ciało i fizyczne funkcjonowanie człowieka, uznawanych w niej wartości i wzorów zachowania, które zostały zobiektywizowane i przyjęte i mogą być przekazywane dalej zbiorowości” ( z pokolenia na pokolenie)
Wytwory materialne:
urządzenia, przyrządy
hale, baseny, korty
piłki
Wytwory niematerialne:
działania marketingowe
trendy
aspiracje
Pozaszkolne instytucje przygotowujące do uczestnictwa w aktywności fizycznej
Rodzina - na funkcjonowanie mechanizmów socjalizacyjnych w najpoważniejszej mierze wpływa model życia rodziny. W rodzinie bowiem przebiega zwykle cała początkowa faza ukształtowania się osobowości dziecka. Normy i wzory obowiązujące w rodzinie, skłonność do pełnienia określonych ról społecznych mają doniosłe znaczenie w funkcji socjalizacyjnej jednostki. Wielostronne oddziaływania rodziny zbiegają się bowiem z fazą ogromnej plastyczności psychicznej i fizycznej struktury dziecka. Życie rodzinne dostarcza dziecku wzorów postępowania z w zakresie troski o swoje zdrowie, rozwój fizyczny, sprawność ruchową, higienę ciała itp.
Podstawową rolę w przygotowaniu dzieci i młodzieży do uczestnictwa w aktywności fizycznej pełni szkoła. Poprzez szkołę dziecko ma szansę uczestniczyć w złożonych sytuacjach społecznych.. tu wyraźnemu poszerzeniu ulegają jago kontakty i społeczne doświadczenia, a jednostka wykształca u siebie określone normy i wzory postępowania.
Osiedla mieszkaniowe - w procesie wychowania i socjalizacji w kulturze fizycznej ważne miejsce może zająć też aktywność ruchowa dzieci w miejscu zamieszkania. Zajęcia te mogą posiadać charakter zupełnie samorzutnie (intencjonalnie) organizowanych w grupie rówieśniczej zabaw czy gier sportowych ale też przybierać formy dość przemyślane i racjonalne (intencjonalne).
Kolonie i obozy - corocznie uczestniczy w nich znaczna ilość osób, a w trakcie 3-tygodniowego turnusu liczba godzin poświęconych bezpośrednio trosce o zdrowie, sprawność ruchową, ogólny rozwój fizyczny, postawę ciała itp. może z powodzeniem przekroczyć liczbę godzin przeznaczonych na obligatoryjne zajęcia ...
Młodzieżowe domy kultury - placówki te prowadzą różnokierunkową działalność wychowawczą, artystyczną, oświatową, rekreacyjno-sportową.
Potrafią one doskonale służyć organizowaniu czasu wolnego młodzieży...
Środki masowego przekazu - telewizja, radio, prasa ma ogromne i jeszcze nie w pełnie wykorzystane możliwości rozwijania wiedzy i budzenia motywacji u dzieci i ich rodziców.
Inne czynniki oddziaływania pozaszkolnego
W rozwijaniu pozytywnych postaw względem kultury fizycznej ważna rolę odgrywają również takie organizacje jak: TKKP, LZS, LOK, PTTK, WOPR, PZMot, a także kluby sportowe. Organizacje te są ważnym uzupełnieniem ogniw wcześniej wymienionych, w istotny sposób poszerzają one pracę prowadzoną przez szkoły, sprzyjają wdrażaniu uczestnika do życia w trosce o zdrowie i sprawność fizyczną.
Postawy wobec kultury fizycznej w ujęciu lokalnym i globalnym
Statystyki dotyczące aktywności fizycznej społeczeństwa polskiego
co czwarty dorosły (więcej kobiet niż mężczyzn) prowadzi siedzący tryb życia
u jednej trzeciej ludzi poziom aktywności fizycznej jest niewystarczający żeby zagwarantować dobrą kondycję
70% młodzieży od 12 do 17 lat uprawia sport szkolny
42% mężczyzn od 21 roku życia to aktywni fizycznie
30% kobiet od 21 roku życia to aktywne fizycznie
spadek dotyczy również osób dorosłych
W połowie ubiegłego stulecia 96% wydatkowanej energii przypadało na pracę mięśni. Dzisiaj w krajach wysoko rozwiniętych i uprzemysłowionych przypada juz tylko 1% (?). Coraz częściej ludzi zastępują maszyny, a dużo przedmiotów i rzeczy jest zautomatyzowanych. Dlatego ludzie coraz rzadziej podejmują się akywności fizycznej.
W krajach wysoko rozwiniętych coraz powszechniej docenia się sport i aktywność jako środek podtrzymania lepszego zdrowia.
„Sport dla wszystkich”
Korzyści płynące z aktywności ruchowej:
wzmagająca sie ptrzeba kontaktów społecznych i partnerstwa
wzrastająca potrzeba dbałości o ciało, o jego sprawne funkcjonowanie i wygląd (kultura somatyczna)
coraz częstsza potrzeba podróżowania (turystyka, sporty przestrzenne)
...
Pozytywne działania wysiłku fizycznego zauważamy bardzo szybko. W naszym organizmie wytwarzają się endorfiny - neuroprzekaźniki (zwane hormonem szczęścia), które powodują doskonały nastrój, wprowadzają w stan euforii, stymulują również pozytywną energię.
Wiele zmian w organizmie, przede wszystkim wzrost zapotrzebowania mięśni na tlen, substraty energetyczne, zwiększenie wydzielania metabolitów.
Zwiększa ogólny przepływ krwi, wpływa na dostarczanie odpowiedniej ilości krwi do tkanek oraz wzrost ich metabolizmu
zaopatrywanie tkanek w krew oraz transport dwutlenku węgla - transport materiałów budulcowych i energetycznych (do mózgu i mięśni), metabolitów (z tkanek) oraz hormonów i innych zwiazków
utrzymanie stałej temperatury ciała, ochrona organizmu przed przegrzaniem
lepsze ukrwienie narządów aktywnych w czasie uprawiania ćwiczeń
Powoduje pozytywne zmiany czynnościowe w obrębie układu krążenia
zwiększenie wewnętrznej średnicy tętnic oraz naczyń krwionośnych, obniżenie stężenia cholesterolu, zmniejszenie ryzyka tworzenia się skrzepu
zmniejszenie się ciśnienia tętniczego
obniżenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (np. zawału serca, miażdżycy, udaru mózgu)
Zwiększa masę kości i stopień ich mineralizacji, zapobiega osteoporozie
Zmiany biochemiczne i fizjologiczne np. w wydzielaniu hormonów powodują zmniejszenie wydzielania i stężenia we krwi insuliny co obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę
Zapobiega przybieraniu na wadze, następuje zmniejszenie tkanki tłuszczowej. Przyspiesza przemianę materii. Której poziom jest utrzymywany nawet przez 48 godzin po zakończeniu wysiłku fizycznego.
Poprawia samopoczucie, jakość snu, łagodzenie stresu.
Zmniejszenie ryzyka zachorowania na niektóre choroby nowotworowe.
Poprawienie kondycji fizycznej na wielu płaszczyznach
- wzrost wydolności sercowo-naczyniowej, czyli zdolności organizmu do wykonywania pracy fizycznej która jest...
Dzięki temu wzrasta zapas tlenu i energii w organizmie. Zmniejsza się również ryzyko chorób serca, nadciśnienia, udaru mózgu itp. Serce staje się silniejsze i bardziej wydajne
wzrost siły, czyli zdolności mięśni bądź grupy mięsni do wydatkowania określonej ilości energii
wzrost wytrzymałości mięśni, czyli zdolności do znoszenia zmęczenia, odporności na znużenia. Można ją wypracować dzięki wytrzymałościowemu treningowi
zwiększenie gibkości, czyli zdolności mięśni i stawów do osiągnięcia pełnego zakresu ruchu utrzymuje ciało w dobrej formie po wykonaniu wysiłku
Wysiłek fizyczny znacznie potrafi poprawić odporność, mobilizuje układ immunologiczny. Dla wzmocnienia organizmu najlepsze są np. aerobik, pływanie uprawiane 2-3 razy w tygodniu. Kilka ćwiczeń pobudzających krążenie może zapobiec przed rozpoczynającym się przeziębieniem
Aktywność ruchowa jako zjawisko społeczne
Popularne formy aktywności fizycznej
jakie formy zasługują na popularyzację:
formy, które można uprawiać indywidualnie lub w małym gronie
formy nie wymagajace używania skomplikowanych urządzeń sportowych
wg Pawlikowskiego
„najbardziej lubianymi przez ogół formami ruchu są gry zespołowe, lekkoatletyka, pływanie oraz jazda na rowerze. Zaskakuje natomiast brak zainteresowań krajoznawczo-turystycznych.”
Szkodliwe następstwa ograniczonej aktywności ruchowej
znużenie psychiczne młodzieży
ujemne efekty pracy w szkole
wypalenie zawodowego
Istnieją trzy grupy czynników warunkujących uprawianie aktywności fizycznej w czasie wolnym:
Uwarunkowania osobiste
płeć, wiek, wykształcenie, status ekonomiczny, stan zdrowia, samomotywacja, otyłość, nadwaga, palenie tytoniu, umiejętności ruchowe, postawa wobec wysiłku fizycznego, brak chęci
Cechy aktywności fizycznej
atrakcyjność ćwiczeń, intensywność ćwiczeń, czas ćwiczeń
Uwarunkowania środowiskowe
brak czasu, brak dostępu do urządzeń, brak wsparcia bliskich, brak informacji, pora roku, bezpieczeństwo
Fizjologia czasu i wypoczynku Wykład III 07.05.2010r.
Pojęcie czasu wolnego
Czas wolny, który pozostaje człowiekowi po wypełnieniu przez niego obowiązków zawodowych, domowych, szkolnych i który jest przeznaczony na odpoczynek, rozrywkę i rozwój osobowościowy.
Wyróżniamy 3 typy czasu wolnego:
a) krótki czas wolny - w trakcie dnia codziennego
b) w ramach weekendu
c) długi czas wolny - czas wakacyjno-urlopowy
W tabeli został przedstawiony sposób wykorzystania czasu wolnego
Czynności |
|
Czasu zajętego |
Czasu wolnego |
SPANIE |
|
Niezbędne biologiczne czynności |
Relaks |
ĆWICZENIA FIZYCZNE |
|
Rehabilitacja, ćwiczenia fizyczne |
Rekreacja, sport |
JEDZENIE |
|
Niezbędna biologiczna czynność |
Spotkania towarzyskie |
ZAKUPY |
|
Niezbędne |
Dowolne dla przyjemności |
PRACA DOMOWA |
|
Szycie (źródło dochodu), uprawianie działki (źródło dochodu) |
Robótki ręczne dla przyjemności, hobbystyczne uprawianie ogrodu |
PODRÓŻE |
|
Jazda do pracy, szkoły |
Jazda samochodem dla przyjemności |
Czas wolny i jego rola
Szczególnym osiągnięciem dzisiejszej cywilizacji jest pojawienie się na skalę masową osobliwego, społecznego i indywidualnego bogactwa zwanego czasem wolnym.
Czas wolny jest niezbędnym warunkiem rekreacji ruchowej, zaś jego brak stanowi subiektywne wytłumaczenia człowieka i prze wielu badaczy traktowane jest w sposób różny.
Również w kategoriach pojęciowych może mieć różne znaczenie (?)
Czas wolny (jako kategoria czasu nie jest tylko przestrzenią czasu), który możemy ujmować w układzie dobowym, tygodniowym, miesięcznym oraz rocznym, jest wypełniany różnymi treściami, dla potrzeb rekreacji operuje się pojęcioami:
krótki czas wolny (dotyczy czasu wolnego w układzie dziennym)
średni czas wolny (dotyczy sobotnio-niedzielnego czasu wolnego - weekend)
długi czas wolny (dotyczy okresu urlopu, wakacji, dłuższej przerwy w pracy)
Od najdawniejszych epok czas wolny stanowił wyłącznie domenę klas posiadających uzyskiwaną dzięki zwolnieniu z obowiązków pracy. Był zasadniczą treścią ich życia gwarantował korzystanie z przywilejów jakie stworzyła dominacja ekonomiczna, pozwalał zaspokoić najbardziej wyrafinowane potrzeby.
Grupy te zrodziły obfity zestaw wzorów kulturowych ciągle wzbogacanych i przekazywanych następnym pokoleniom.
Natomiast olbrzymia większość społeczeństwa ... (?) (ogólnie chodziło o to że nie mieli czasu wolnego bo musieli pracować :)
Wypoczynek miał dla nich jedynie fizjologiczny pozbawiony treści kulturowych sens.
Czas wolny jest jednym z warunków rozwoju jednostki i poważnym czynnikiem podnoszenia wydajności pracy
Czas wolny to tylko ta część poza pracą zawodową, którą przeznacza się na wypoczynek, naukę, samokształcenie ... (?)
Jest dobrem społecznym, wypracowanym przez jednostkę i społeczeństwo dla regeneracji sił fizycznych i psychicznych po pracy zawodowej, nauce dla rozwijania indywidualnych zamiłowań i zainteresowań, zapewnieniu kulturalnego wypoczynku i kształtowania bogatszej osobowości jednostki.
O wyborze zajęć podczas czasu wolnego świadczy kultura czasu wolnego. Kultura czasu wolnego to świadomość człowieka o roli wypoczynku w odnowie organizmu, to umiejętność wyboru właściwych dla siebie form zajęć regenerujących siły, chęci do pracy twórczej, to spożytkowanie czasu wolnego na czynności społecznie aprobowane i uznane za konieczne we właściwym funkcjonowaniu życia człowieka.
Wielkość czasu wolnego zależy jednak w dużej mierze od umiejętności organizacyjnych człowieka (niezależnie od tego w jakim momencie ontogenezy się znajduje), od jego potrzeb i hierarchii wartości, ale istnieją także czynniki bardziej obiektywne tj. wiek, płeć, stan cywilny, wykształcenie ni wykonywany zawód, możliwości finansowe, infrastruktura środowiska w miejscu zamieszkania itp.
Czas wolny traktuję się już nie tylko jako niezbędny warunek ludzkiej kultury, ale jako miernik społeczno-ekonomicznego postępu i osnowę całej przyszłej cywilizacji wolnego czasu.
Pojęcie i funkcja czasu wolnego
Czas wolny to strefa nieskrępowanej działalności człowieka, czas przeznaczony na różne działania zapewniające wypoczynek, rozrywkę, poszerzanie wiedzy, posiadanych zainteresowań, rozwój zdolności twórczych, a więc czas, w którym uczucie przymusu jest minimalne, rodzaj czynności wybierany jest zgodnie z naszym własnym rozumem, rozsądkiem i ochotą.
Współcześnie stale rozszerza się sfera aktywności człowieka, którą określa się czas wolny.
Czas wolny oznacza czas, w którym człowiek ma możliwość wybierania czynności, którymi chce się zająć.
Poglądy i stanowiska polskich teoretyków co do treści i społecznych funkcji czasu wolnego są zbieżne.
Według Joffre Dumazedier - zajęcie, któremu człowiek może się oddać z własnej chęci lub aby odpocząć, dla rozrywki, dla rozwoju swych wiadomości lub swego kształcenia (bezinteresownego, dobrowolnego) rodzinnego czy społecznego.
Jak wynika z powyższego, czas wolny jest to czas, który nie jest przeznaczony na pracę zarobkową (normalną i dodatkową), systematyczne kształcenie się, zaspokajanie elementarnych potrzeb fizjologicznych i stałe obowiązki domowe, który można wykorzystać na odpoczynek, życie rodzinne i pracę społeczną.
W perspektywie pełnej samorealizacji człowieka rysuje się jedność prac i czasu wolnego, nie zaś trwała opozycja tych sfer aktywności społecznej. Konsekwencją takiego stanowiska jest traktowanie wypoczynku jako pełnowartościowej aktywności społecznej.
Zagadnienie funkcji społecznego czasu wolnego i racjonalnego społecznej organizacji wypoczynku są uznawana za kluczowy problem teoretyczny i praktyczny nauki o czasie wolnym.
Przez to czas wolny nie jest sam w sobie traktowany jako wartość ... (?)
Czas wolny stanowi nieodzowny element organizacji i funkcjonowania życia społecznego współczesnej cywilizacji przemysłowej.
Współczesne metody pracy, technologia i intensywność pracy stanowią źródło silnego stresu i zmęczenia, których usunięcie wymaga dłuższego niż niegdyś wypoczynku, dobrego i przemyślanego jego zorganizowania.
Czas wolny spędzany jest także biernie, na konsumpcji elementów twórczości innych ludzi w celu zrelaksowania się. Taki rodzaj rekreacji może być klasyfikowany jako rekreacja kulturowo-rozrywkowa.
Klasyfikowanymi do tej kategorii spędzania wolnego czasu mogą być:
czytelnictwo
kino i teatr
radio
telewizja
internet
wystawy
muzea
galerie
Czas wolny traktowany jest instrumentalnie poprzez wartości, którym służy, z są nimi: wypoczynek, zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka, radość życia, racjonalna organizacja stosunków międzyludzkich, stanowiących decydujące znaczenie dla wychowania, powszechne uczestnictwo w kulturze, rodzące więzi lokalne, narodowe z ludzkością i jej ideałami, więzi z przyrodą, kompensacja - wyrównywanie braków i niedostatków innych sfer życia społecznego, stabilizowanie i eliminowanie napięć i stresów społecznych, wprowadzanie nowych rozwiązań w organizacji życia społecznego, a w szczególności życia każdej jednostki.
Dlatego najlepszym rozwiązaniem dla każdego człowieka, w celu aktywnego i kreatywnego wykorzystania czasu wolnego, jest wybranie odrębnego dla każdej osoby sposobu odpoczynku. Bardzo wiele możliwości efektywnego i aktywnego odpoczynku podsuwa i umożliwia turystyka i rekreacja, która nie tylko relaksuje i pomaga zapomnieć o stresie codziennym życia, ale także kształci i rozwija osobowość.
Czas wolny a turystyka
Czas wolny we współczesnej cywilizacji jest jedną z najwyżej cenionych wartości wywierających wpływ na osobowość człowieka i decydującej o jakości życia z jago rozmiary traktowane są jako jeden wyznaczników dobrobytu społecznego, rozwoju kulturalnego, a nawet poziomu zdrowotności w krajach czy grupach społecznych.
Głównym wyznacznikiem ram czasu wolnego jest czas pracy, który przez 30 lat kształtował się na poziomie 49 godzin, w latach 70-tych uległ skróceniu do 40 godzin, a obecnie w wielu krajach realizowany jest już model 35 godzinnego tygodnia pracy przy 2 i 2,5 dniowym weekendzie.
Działalność turystyczną podejmuję sie zazwyczaj w czasie wolnym. W literaturze fachowej istnieje wiele definicji czasu wolnego. Jedni autorzy określają cele jakim ma służyć czas wolny inni dokonują opisu czynności, które są wówczas podejmowane.
Do funkcji społecznych w ramach czasu nie objętego pracą i innymi koniecznościami życiowymi, zaliczyć należy:
uczestnictwo w kulturze
regenerację sił, wypoczynek, rekreację fizyczną
integracje i rozwój życia codziennego
udział w życiu społecznym, a szczególnie udział w zbiorowości lokalnej
Koniec