RZEŹBA LODOWCOWA (GLACJALNA)
Na obszarach zimnych pracę wód zastępuje częściowo lód (lodowce, lądolody)
Metamorfoza śniegu firm (nacisk statyczny) lód lodowcowy
Uwarunkowania klimatyczne i topograficzne powstania lodowców
GRANICA WIECZNEGO ŚNIEGU linia trwałej akumulacji śniegu (powyżej akumulacja poniżej ablacja)
ABLACJA = topnienie + sublimacja
Podział pojedynczego lodowca na części o różnym bilansie procesów akumulacji i ablacji który określa dynamikę tych części:
Pole firnowe: akumulacja > ablacji
Język lodowcowy akumulacja < ablacji
Bilans wyżej wymienionych procesów decyduje o dynamice czoła lodowca
Czoło stagnujące alimentacja= ablacja
Ruch pozytywny czoła alimentacja > ablacji
Recesja czoła alimentacja < ablacji
PODZIAŁ LODOWCÓW (kryterium stosowane do istniejącej rzeźby)
LODOWCE PODPORZĄDKOWANE RZEŹBIE:
KAROWE
DOLINNE
PIEDMONTOWE
TURKIESTAŃSKIE
LODOWCE NIE PODPORZADKOWANE RZEŹBIE:
LĄDOLODY
FIELDOWE
Procesy morfologiczne związane z działalnością lodowców (lądolodów)
TRANSPORT materiału skalnego w lodowcu
znaczenie wietrzenia fizycznego zamróz materiał skalny
materiał skalny występujący w lodowcu = morena
Źródła materiału morenowego
Ze zwietrzałych skał
Materiał z podłoża (materiał zwietrzelinowy pokrywający obszar transgresji lodu
Materiał odrywany przez poruszający się lód od skały litej = egzaracja
TYPY MOREN:
Powierzchniowe
Środkowe
Czołowe
Wewnętrzne
Denne
Duża gęstość lodu powoduje że nie ma sortowania materiału wg wietrzenia
EROZJA LODOWCOWA
Główny proces- egzaracja ponadto wygładzenie i szlifowanie
Podstawowe efekty morfologiczne erozji lodowej:
Rysy i bruzdy lodowcowe
Wygłady lodowcowe
Mutory (inaczej Brańce) i rynny międzymutorowe
Misy i rynny lodowcowe
DZIAŁALNOŚĆ PRZEOBRAŻAJĄCA LODOWCÓW
Główny proces erozja lodowcowa
Podstawowe skutki morfologiczne
Cyrki lodowcowe(inaczej kary lub kotły lodowcowe)
Doliny walne (żłoby lodowcowe) i doliny U-kształtne
Doliny wiszące
DZIAŁALNOŚĆ AKUMULACYJNE
Typy akumulacyjnych form glacjalnych:
Wały moren bocznych
Wały lub pagórki moren czołowych
Wały moren czołowych spiętrzonych
Równiny i wysoczyzny morenowe
Drumliny
Rola wód lodowcowych fluwialnoglacjalnych
Klasyfikacja wód lodowcowych (powierzchniowe, wewnątrz lodowcowe, podlodowcowe)
Działalność erozyjna (erozja mechaniczna i termoerozja)
Fluwialnoglacjalna formy erozyjna
Młyny lodowcowe (garnki lodowcowe)
Kotły eworsyjne
Rynny podlodowcowe (doliny rynnowe)
Na przedpolu lodowca (lądolodu)
Doliny marginalne (rynny marginalne)
Pradoliny
Fluwialnoglacjalne formy akumulacyjne
Stożki fluwialnoglacjalne
Sandry równiny sandrowe
Ozy
Kemy
RZEŹBA EOLICZNA
Rzeźba eoliczna jest efektem morfologicznej działalności wiatru
Podstawowe czynniki rzeźbotwórczej działalności wiatru:
Energia kinetyczna wiatru wynikająca z jego prędkości decyduje o jego sile
Charakter kontaktu wiatru z podłożem szorstkość podłoża względem przemieszczającego się ośrodka gazowego powoduje zjawisko tarcia wywołując zawirowania powietrza
Naciski aerodynamiczne wprowadzają w ruch cząsteczki mineralne zwłaszcza ziaren piasku i pyłu, ruch cząsteczek mineralnych pod wpływem wiatru oznacza że siły tarcia i przyciąganie są mniejsze niż nacisk aerodynamiczny wiatru
Typy działalności wiatru:
Erozja
Transport
Akumulacja
EROZYJNA DZIAŁALNOŚĆ WIATRU:
Podstawowe procesy:
Deflacja wywiewanie luźnych cząsteczek mineralnych
Korazja mechaniczne działanie ruchomego pisaku na podłoże
GŁÓWNE EFEKTY:
Misy wanny lub niecki (formy bezodpływowe)
Bruk deflacyjny
Ostańce deflacyjne
Niecki korazyjne
Rynny bruzdy korazyjne
Jardangi
Graniaki
Grzyby ambony skalne
TRANSPORT EOLICZNY:
Materiał podatny na transport:
Pisaki
Pyły
Materiał luźny odsłonięty
Transport przez toczenie po powierzchni terenu (ruch rotacyjny)
Transport w zawieszeniu (suspensji)
AKUMULACYJNA DZIAŁALNOSC WIATRU
Trzy generacje akumulacyjne form eolicznych:
Zmarszczki eoliczne (ripplemarki)
Wydmy
Drassy
Trzy grupy wydm
Pustynne
Śródlądowe
Nadmorskie
Typy wydm na pustyniach piaszczystych (=ergach)
Barchan
Wydmy paraboliczne (poprzeczne, podłużne, gwiaździste)
Wydmy śródlądowe (paraboliczne, poprzeczne, podłużne)
RZEŹBA WYBRZEŻY MORSKICH
Sumaryczna długość wybrzeży morskich na kuli ziemskiej około 2 milionów kilometrów
Wybrzeża strome i płaskie
Czynniki kształtujące wybrzeże morskie:
Czynnik hydrologiczny (oceanograficzny)
Kipiel klifowa
Kipiel plażowa
Pływy morskie
Czynnik goologiczny
Czynnik antropogeniczny
Procesy brzegowe:
Niszczące
Abrazja
Bioerozja
Termogeneza
Procesy budujące
Formy brzegowe:
Formy erozyjne:
Klify (urwiska brzegowe, falezy)
Platformy abrazyjne
Kominy i łuki skalne
Formy akumulacyjne:
Plaże
Mielizny przybrzeżne
Mierzeje
Bariery
Równie pływowe
Rafy
Typy wybrzeży morskich:
PODSTAWY WALORYZACJI RZEŹBY POWIERZCHNI ZIEMI:
ZASOBY I WALORY TURYSTYCZNE
ZASOBY TURYSTYCZNE: występujące obiektywnie elementy środowiska geograficznego które dopiero po dokonaniu przez turystę odpowiedniej oceny mogą stać się walorami turystycznymi zwane niekiedy walorami potencjalnymi
WALORY TLORY TURYSTYCZNE: kategorie subiektywne otaczające całość elementów środowiska naturalnego i elementów poza przyrodniczych (kulturowych, antropogenicznych) które są przedmiotem zainteresowania turysty i składają się na tak zwaną atrakcyjność turystyczną danego miejsca miejscowości lub obszaru
Niektóre zasoby nie muszą być dla wszystkich turystów walorami
Obok walorów turystycznych o atrakcyjności turystycznej analizowanego terenu decydują również:
Stan środowiska naturalnego
Ochrona środowiska naturalnego
Dostępność komunikacyjna
KLASYFIKACJA WALORÓW TURYSTYCZNYCH
WALORY PRZYRODNICZE:
Rzeźba terenu
Sieć wód powierzchniowych
Klimat szczególnie tak zwany bioklimat rekreacyjny (bioklimat powietrza czyli warstwa sięgająca 2 metrów od powierzchni gruntu)
Szata roślinna
WALORY POZARPRZYRODNICZE (kulturowe)
Architektoniczne
Komunikacja i inne
Rzeźba jako element oceny zasobów i walorów turystycznych środowiska przyrodniczego
Podejście użytecznościowe i podejście estetyczno krajobrazowe
Podejście użytecznościowe celem oceny jest określenie wartości przyrodniczych rzeźby dla określonych form turystyki i rekreacji
Analiza istotnych walorów rzeźby dla potrzeb turystyki
Morfometria - wysokość bezwzględna wysokość względna nachylenie stoków ekspozycja stoków
Procesy rzeźbotwórcze korzystne/niekorzystne analiza zagrożeń geomorfologicznych
Osady powierzchniowe właściwości geotechniczne gruntów
Znaczenie rzeźby dla turystyki kwalifikowanej (turystyka górska wspinaczkowa) speleologia
Turystyka rowerowa samochodowa
Podejście estetyczno krajobrazowe - celem oceny jest określenie wartości całego krajobrazu geomorfologicznego lub jego części
Ocena atrakcyjności wizualnej (geomorfologia estetyczna) ocena eksperta, pojedynczego turysty lub grup turystów
Dobór skali w analizach waloryzacji:
Skala ilościowa gdy kryterium oceny jest wyrażone w liczbach np. metrach
Jakościowe skale cyfrowe (metoda bonitacji punktowej)
Made by BANANEK
- 1 -