Problem rewolucji w "Nie-Boskiej komedii" Z. Krasińskiego i "Przedwiośniu" S. Żeromskiego.
Rewolucjoniści z "Nie-Boskiej komedii" domagają się zmiany dawnych stosunków społecznych. Pragną zemsty za krzywdy wyrządzone im przez arystokrację. Krasiński stworzył monumentalny, potężny i groźny wizerunek plebejskiego buntu, rewolucyjnego entuzjazmu i siły działania mas. Obraz rewolucji stanowi groza żywiołu, szaleństwo i występki. Rewolucyjne tłumy nie wiedzą co to litość. Sieją zniszczenie i są pełne okrucieństwa. Rewolucja sama w sobie nie stanowi więc siły konstruktywnej, a jedynie przynosi zniszczenie Nowa klasa doprowadza do chaosu i anarchii. Bezwzględnie postępuje ze swoimi poprzednikami. Urządza rzeź, a zabijanie starej klasy utożsamia z "wolnością". Postępowanie obozu rewolucji opiera się na negacji dotychczasowych wartości. "Wolny" świat w ich mniemaniu to świat bez zakazów moralnych, w którym na porządku dziennym będzie prymitywne zaspokajanie najniższych instynktów. Wizja rewolucja pozbawiona jest śladów sympatii. Krasiński ukazuje niebezpieczeństwo rozwiązywania konfliktów społecznych na drodze rewolucji, rozwiązania, które do niczego nie prowadzi i które doprowadza do zastąpienia starych zbrodni nowymi.
W "Przedwiośniu" Żeromski stara się ostrzec, przerazić, odstraszyć przed rewolucją. Podłożem dążeń rewolucyjnych w "Przedwiośniu" podobnie, jak i "Nie-Boskiej komedii" są ostre konflikty klasowe. Komuniści starający się dokonać reform społecznych proponują przeprowadzenie zmian na drodze rewolucji. Żeromski zdaje sobie sprawę z groźby tkwiącej w tych zamierzeniach. Podobnie, jak w utworze Krasińskiego klasa, która miałaby dokonać rewolucyjnego przewrotu także jest zdegenerowana. Wobec tego autor zadaje sobie pytanie : jak ona ma zamiar odbudować Polskę? Żeromski pragnie przekonać społeczeństwo nowo powstałego państwa - Polski, iż nie wywalczy ono żadnych przemian, nie dokona żadnej poprawy tragicznej sytuacji, jeżeli do tego celu użyje takiego środka, jakim jest rewolucja. Rewolucja bowiem to potęga i przemoc. Potrafi zniszczyć i zabić, a nie potrafi dać ludziom tego, czego się po niej spodziewają. Walki rewolucyjne w Baku, ukazane przez autora i mające stać się przykładem destruktywnego działania rewolucji, zniszczyły rodzinę i głównego bohatera. Rodziców Cezarego poczęstowała rewolucja śmiercią, jemu natomiast przysporzyła cierpienia. Obraz rewolucji opisany przez Żeromskiego jest brudny. Ukazana zostaje w nim śmierć nie tylko winnych, ale także niewinnych osób. Rewolucja: początkowo niewinne demonstracje i mityngi, później krwawa rzeź, zbrodnie, gwałt, łupiestwa, rozbój. Po pewnym czasie nikt właściwie nie wiedział, z kim i dlaczego się bije. Racje społeczne, walka o byt, została zmieszana z walką o prawa danych narodów. Nikomu owa walka nie przyniosła korzyści. Śmierć, morderstwa, brud, kaźń i złodziejstwo - takie są rezultaty rewolucji, ale o nich nikt na początku nie wie, nikt nie uświadamia sobie nawet, jak strasznie owa rewolucja może wyglądać.